20 فرمان تغذیه در ماه رمضان

بسیاری از افراد با اینکه در ماه رمضان روزه می گیرند اما باز هم در این ماه دچار اضافه وزن می شوند،علت در چیست؟

*هنگام افطار از آغاز کردن تغذیه با آب سرد،نوشابه و مانند اینها جدا خودداری کنید.به جای آب سرد کمی آب گرم یا چای میل کنید.

*افطار را با خوردن خرما،کشمش،عسل و به‌‌طور کلی با یک قند طبیعی آغاز کنید.به این ترتیب اشتها کنترل می‌شود و زیاده‌خوری کم‌تر پیش می‌آید.

* خوردن چای شیرین کم ‌رنگ،شیر گرم،فرنی و حلیم کم ‌روغن در آغاز افطار مناسب است.

*خوردن نان و پنیر و سبزی (ضدعفونی شده) یا نان و پنیر و مغز گردو توصیه می‌شود.

*سبزی را در افطار میل کنید.چرا که خوردن سبزی در سحری ممکن است منجر به تشنگی در طول روز بشود.

*از آشامیدن آب فراوان در وسط غذا خودداری کنید.آب در وسط غذا سبب رقیق شدن شیره گوارشی و اختلال در هضم می‌شود.

* در زمان بین افطار تا سحر،البته با رعایت فاصله با غذا،آب کافی بیاشامید.

*حتما برای صرف سحری،کمی زودتر از خواب برخیزید تا هم ضمن استفاده از برکات معنوی ساعات سحر و مناجات با خدا،بدون عجله و با آرامش خاطر سحری بخورید.حتی اگر میل به خوردن غذا در سحر ندارید،آب،چای،شیر و مانند اینها را فراموش نکنید.

* از خوردن تنقلات فراوان خودداری کنید.

*حتما در غذای افطار و به خصوص سحر میوه میل کنید.علاوه بر میوه‌جات فصل،از خیسانده برگه آلو،زردآلو،انجیر و مانند اینها هم می‌توان به عنوان میوه استفاده کرد.گوجه فرنگی هم می‌تواند نقش میوه را داشته باشد.

*اگر در ماه رمضان دچار یبوست می‌شوید علاوه بر میوه از خورش‌های ملین مثل خورش آلو و خورش‌های سبزی‌دار بیشتر استفاده کنید.

* در طول زمان امساک (روزه) از رفتن به حمام داغ،خون دادن و کارهایی که موجب ضعف و بی‌حالی می‌شود خودداری کنید.

*معده خالی در هنگام افطار تحمل غذای سنگین را ندارد،لذا خوردن غذاهای سهل‌الهضم و تقریبا نرم برای افطار مناسب‌تر است.

* اگر تخم‌مرغ میل می‌کنید در درجه اول به صورت آب‌پز سفت و در درجه دوم به صورت نیم‌بند (به شرط آن که سفیده آن منعقد شده باشد و زرده کمی حالت سفتی به خود گرفته باشد) میل کنید.تخم‌مرغ نیمرو زیان‌بخش بوده و همچنین دیر هضم‌تر از تخم مرغ آب‌پز است.

* سالاد (بدون پیاز) مکمل خوبی برای غذاها در ماه مبارک رمضان است.

* بادمجان،فلفل و سایر ادویه‌ها گاهی موجب احساس تشنگی در طول روز می‌شود.

* آشامیدن آب یخ یا نوشابه خیلی سرد برای معده خالی زیان‌بخش است.

*اگر به اقتضای فصل گرما یا فعالیت‌های بدنی،در طول روزه‌داری زیاد عرق کردید،نمک از دست رفته توسط عرق را به صورت‌های مختلف در افطار و سحر جبران کنید.

*از تغییرات شدید در عادات غذایی و خوردن غذاهای نامانوس یا غذاهایی که برای شما ناراحتی به وجود می‌آورد لااقل در ماه رمضان خودداری کنید.

* کله‌پاچه،سیرابی و شیردان موجب تشنگی زیاد می‌شود.لذا بهتر است میل نکنید ولی اگر مایلید میل کنید به صورت کم‌آب،کم‌نمک و آن هم در افطار میل کنید.

روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان منافع معنوی، فیزیکی، روحی و اجتماعی به همراه دارد، ضمن اینکه باید رعایت نکات پزشکی و نحوه تغذیه نیز …

پرخوری وکم خوری درماه رمضان

تغذیه صحیح در ماه رمضان بسیار اهمیت دارد و باید مواد غذایی نظیر گوشت، مرغ، ماهی، لبنیات و سبزی‌ها، قسمت اعظم رژیم غذایی شخص را در برگیرد.

مصرف تمام مواد غذایی باید روی اصول و برنامه باشد. مثلاً اگر می‌گوییم لبنیات خوب است، باید در نظر داشته‌باشیم که مصرف بالای لبنیات بدون مصرف آب به میزان کافی، ایجاد سنگ‌های مجاری ادراری را بسیار افزایش می‌دهد.

مصرف مواد پروتئینی (گوشت، مرغ، لبنیات و ماهی) به تنهایی کافی نیست، بلکه در کنار آنها باید از سبزیجات، سالاد، آب و حبوبات استفاده نمود تا از یبوست جلوگیری شود و باید در نظر داشت که مصرف زیاد غذاهای پروتئینی باعث تشنگی می‌شود.

در خصوص کودکان و نوجوانانی که برای اولین بار روزه می‌گیرند، باید تمام مواد مغذی در رژیم غذایی آنها گنجانده شود. این نوجوانان باید در وعده سحر به مقدار کافی غذا بخورند و آب میوه هایی مثل هویج و گوجه فرنگی را بسیار مصرف نمایند.

چگونگی روزه گرفتن در ماه رمضان

روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان منافع معنوی،  فیزیکی،  روحی و اجتماعی به همراه دارد،  ضمن اینکه باید رعایت نکات پزشکی و نحوه تغذیه نیز مورد توجه قرار گیرد. بنابراین نیاز به مصرف غذای زیاد هنگام افطار و سحر نیست،  بلکه آنچه مهم است نحوه رژیم غذایی در این ماه است.

بدن مکانیسم های تنظیم کننده ای دارد که در طی روزه داری فعال می‌شوند و سوخته شدن مؤثر چربی بدن در این ماه رخ می‌دهد. یک رژیم غذایی متعادل برای حفظ سلامت و فعالیت فرد در طی ماه رمضان کافی است. اختلالات بوجود آمده در این ماه ناشی از مصرف زیاده از حد غذا،  مصرف نامتعادل غذا و خواب کم است.

کاهش وزن و افزایش چربی خون به علت بدخوری و پُرخوری در ماه رمضان بسیاری از افراد طی این ماه به لحاظ تغذیه دچار بد خوری و یا پُرخوری شده و در تغذیه افراط می‌کنند به گونه ای که ممکن است، حتی وزن فردی کاهش یافته، اما میزان چربی خونش افزایش یابد، بنابراین علت اصلی این مشکلات افراط در مصرف شیرینی جات است چون شیرینی جات، مواد قندی و چربی‌ها، به راحتی سلامت مصرف کنندگان را با خطر مواجه می‌کند. بنابراین باید از مصرف زیاد غذاهای چرب و سرخ کرده به شدت خودداری کرد، چون برخلاف آنچه که مردم گمان می‌کنند که طی ماه رمضان به واسطه روزه گرفتن وزن افراد کم می‌گردد و همچنین افرادی که دچار چربی خون بالا هستند، چربی خون آنها کاهش می‌یابد، در بسیاری از موارد مشاهده شده که پس از ماه رمضان نه تنها باعث کاهش وزن نشده، بلکه موجب افزایش وزن و چربی‌هم می‌شود.

مصرف زیاد مواد غذایی چرب هنگام افطار باعث بی اشتهایی در هنگام سحر می‌شود، چون هضم چربی‌ها در بدن نیازمند مدت زمان طولانی‌تراست، استفاده از خوراکی‌ها و مواد غذایی تا دیر وقت و به تأخیر انداختن زمان خواب، موجب بی اشتهایی و بی حوصلگی‌هنگام سحر می‌شود، بنابراین اگر وعده افطار به صورت مناسب مصرف شود مشکلی برای وعده سحر ایجاد نخواهد شد.

اگر روزه به شیوه مناسب انجام نشود یعنی رژیم غذایی به گونه ای باشد که کالری بیش از حد ممکن وارد بدن شود، به طور حتم به بدن آسیب می‌رسد. بنابراین اگر روزه داری به شیوه صحیح انجام شده باشد، می‌تواند با کاهش کالری در بدن، نوع خوب کلسترول یا HDL را در بدن افزایش داده و موجب کاهش کلسترول بد یا LDL شود. در غیر این صورت کلسترول بد خون افزایش می‌یابد.

شستشوی مواد مسموم بدن بوسیله روزه

مسلمانی را در نظر آورید که یازده ماه تمام بدون وقفه نوها ببدنش وارد شده اند، ورود تازه‌ها از روی قاعده علمی‌و نظم بهداشتی نیست و برعکس خروج کهنه‌ها و فاسدها که بوسیله ریه، کلیه، کبد  و پوست و…  انجام می‌گیرد بحساب و نظم است.

ریه‌ها سموم را بنظم خارج می‌سازند و کلیه‌ها زهرها را بحساب دفع می‌کنند و کبد به ترتیب مخصوص آنها را دور می‌نماید، لاجرم انبارهای ذخیره ای، درست و مرتب پر نشده اند و متابولیسم شاید بصورت سوخته و نیم سوخته درآید و ایجاد بیماریهای تغذیه‌ای از این نیم سوخته‌ها باشد که اگر بوسیله روزه گرفتن نظم و حسابی در کار ذخائر بدنی بوجود نیاید سبب پیدایش پیش آمدهای ناگواری گردد و حتی در پایه‌های منابع ذخیره‌ای شکافی بوجود آید( این خود دلیلی نیز بر اثبات وجوب روزه داری است. )

برای صادرات بدن فرض کنید چرخ دندانه‌داری است و برای وارداتش نیز بهمین نحو چرخ دندانه‌دار دیگری.

زمانی بدن به اعتدال و خوشی است که این دو چرخ دندانه هائی داشته‌باشند که خوب در یکدیگر جای گیرند و بچرخند اما دندانه‌های واردات چون حسابی و نظمی‌ نداشته و خوردن و آشامیدنها منظم نیست ولی دندانه‌های چرخ صادراتی بحساب است و از روی غرائز تعبیه گردیده لذا باید دندانه‌های چرخ وارداتی را با روزه داری تعمیر و منظم و پاک و روغن کاری نمود و این همه اعمال با یکی دو روز روزه متوالی انجام نخواهد پذیرفت.

اینکه می‌گوئیم صادرات بدن مرتب و وارداتش نامیزان است راست می‌گوئیم!

کلیه و کبد و ریه و پوست و…  که ارگانهای صادراتی اند همه بنظم اند، کلیه حتی فراموش نمی‌کند که آدمی‌در شب احتیاج به خواب دارد نباید برای ادرار کردن بیدار شود لذا به تناسب تاریکی و سنگینی خواب از ترشحات خود کاسته و کمتر ادرار بوجود می‌آید، پوست همینطور و ریه ها و کبد و…

اما واردات آنچنان نامنظم است که گاه آدمی‌بجای طیبات و غذاهای پاکیزه و حلال بدست خود غبارها، دودها، الکلها، و ناشایست های دیگر را به حساب واردات کشور بدن بسویش سرازیر می‌نماید و در نتیجه حوض متابولیکی که طاق تحمل فشارها و صدمه ها را ندارد شکاف برداشته آدمی‌را بروز سیاه و روزگار سیاه می‌نشاند.

به عنوان مثال:می‌دانیم در شهرها، بخصوص شهرهای صنعتی که هوای آلوده دارند و دارای مقداری گازهای فلزات سنگین مانند سرب و جیوه و آهن می‌باشد.  این کارها  از راه ریه ها همراه هوای تنفسی وارد بدن می‌شود و مثلاً سرب روی گلبولهای قرمز خون انساج عصبی و استخوانی ثابت شده ایجاد کم خونی وعصبانیت و لاغری و دردهای استخوانی می‌کند و در صورتیکه با گرسنگی ملایم( روزه)، اسیدوز ترشی خون بالا رود این مواد سمی‌گفته شده از محل های خود خارج شده وارد جریان خون گردیده از کلیه ها دفع می‌شوند یعنی در حقیقت پیوسته حوض متابولیکی گفته شده بدفع سموم اشتغال دارد.

بدن مانند منبع ذخیره شده ای است از آنچه بنام خوردنیها و آشامیدنیها بآن وارد می‌شود و چون بسیاری از اعضاء برای دفع سموم در تلاش مداوم هستند لازم است به بدن فرصتی بمنظور خوب عملی ساختن دفع سموم داده شود که جز با روزه داری و منظم ساختن کیفیت و کمیت مواد وارداتی ببدن صورت تحقق نخواهد پذیرفت!

سئوال: عوض شدن مایع و مواد بین بافتی و پاک شدن بدن از سموم در ماه رمضان این معنی را می‌دهد که خالق ما با این دستور مخلوق خود را سالیانه بطور مستمری یک ماه میهمانی کرده بقیه سال آنها را بخودشان وا می‌گذارد!

جواب: اعمال بدن بوسیله دو دستگاه تنظیم کننده بسیار مهم اداره می‌شوند. ۱) دستگاه عصبی۲) دستگاه هورمونی یا غدد مترشحه داخلی.

دستگاه عصبی آن دسته از فعالیت های بدنی را که بسرعت تغییر می‌یابند اداره می‌کنند مانند حرکات ارادی- انقباض عضلانی و بسیاری از اعمال مترشحی غدد- دستگاه هورمونی با اعمال گوناگون سوخت وساز بدن پیوستگی داشته اعمال نظم دهنده سرعت واکنشهای شیمیائی سلولها- ترتیب عبور مواد از جدار یاخته ها و سایر پدیده های متابولیکی سلولی مانند رشد و ترشح و..  را بعهده دارند، آنچه اهمیت دارد اثرات هورمونی است که بعضی در زمان کوتاهی حدود ثانیه اتفاق می‌افتد ولی بیشتر آنها پس ازچند روز آغاز شده هفته ها، ماهها و حتی سالها دوام می‌یابند. لذا چگونگی عمل دو دستگاه کنترل کننده عصبی و هورمونی اختلاف زیادی با هم دارند( غده فوق کلیوی- قسمت مغزی آن- و هیپوفیز خلفی با تحریکات عصبی ترشح خود را آغاز می‌کنند و بطور کلی اصلاح هر کدام برای اصلاح دیگری نافع است).

با توجه به اثرهای ماهیانه و سالیانه هورمونها که حتی دوام اثرشان سالهای متمادی نیز در بسیاری موارد باقیست این نکته را روشن می‌سازد که:با شرکت سالیانه- یک ماه- در ضیافتی که بنام پروردگار برقرار است می‌توان  بقیه سال را ببرکت میزبان معظمش در نعمت تعادل ترشحی و  در نتیجه در نعمت سلامتی بسر برد. بدین ترتیب که هرمونی از هیپوفیزمقدار ترشح ادرار را متعادل می‌سازد.

(ه) باثبات رسیده که بین لوزالمعده و فوق کلیوی ارتباط بسیار نزدیکی برقرار است.

(و) محقق داشته اند بتدریج با بالارفتن سن ترشحات هورمونی لوزالمعده کاهش می‌یابد ولی غدد فوق کلیوی‌هورمونی تولید می‌کند که مرور زمان در آن بی تاثیر است.

اگر در طول سال پیش آمدهای ناگواری اعم از سوء تغذیه یا غیر از آن تعادل ترشحات غددی را بهم زده باشند روزه می‌تواند تعادل مجددی بین آنها برای مدتها برقرار سازد.

علت چاقی بعد از ماه رمضان

بررسی‌های انجام شده در سال‌های اخیر نشان می‌دهد به علت ولع غذا‌خوردن هنگام افطار و نیز مصرف مواد قندی غیر‌طبیعی مانند زولبیا و بامیه درماه رمضان…

 به علت ولع غذاخوردن هنگام افطار، اغلب روزه‌داران پس از ماه مبارک رمضان چاق‌تر می‌شوند.

بررسی‌های انجام شده در سال‌های اخیر نشان می‌دهد به علت ولع غذا‌خوردن هنگام افطار و نیز مصرف مواد قندی غیر‌طبیعی مانند زولبیا و بامیه درماه رمضان، اغلب روزه‌داران پس از ماه رمضان نه فقط از وزن آنها کم نمی‌شود، بلکه چاق‌تر هم می‌شوند. مصرف زولبیا و بامیه به مقدار کم منعی ندارد؛ اما با توجه به این‌که برای تهیه‌ی آنها از شکر و روغن استفاده می‌شود، ارزش غذایی بالایی ندارند. ضمن این‌که اغلب این مواد در شرایط غیربهداشتی تهیه می‌شوند و آلوده‌اند؛ بنابراین خوردن این نوع شیرینی‌ها در ماه رمضان به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود.

بهترین ماده‌ی قندی برای مصرف در ماه رمضان خرماست که هیچ عوارضی ندارد و باعث بالا رفتن قند خون نمی‌شود، به علاوه مقدار زیادی از ویتامین‌های بدن را نیز تأمین می‌کند. هنگام افطار با توجه به خالی ماندن معده برای مدت نسبتا طولانی، نباید به صورت ناگهانی به خوردن غداهای سنگین و شام مفصل اقدام کرد، بلکه به‌جای آن بهتر است روزه‌داران با مقداری نان و پنیر و سبزی افطار کنند تا ولع گرسنگی آنها برطرف شود و دو ساعت بعد شام بخورند. البته این توصیه بیشتر برای افراد بالغ است و نوجوانان در سن رشد می‌توانند بلافاصله یک وعده غذایی کامل بخورند.

روزه‌داران پس از افطار مختصر، بهتر است به مقدار فراوان مایعات بویژه آب میوه و چای بخورند و حتی گشودن روزه با یک لیوان آب گرم یا چای توصیه می‌شود. نکته مهمی‌ که معمولاً در ماه رمضان مورد غفلت قرار می‌گیرد خوردن سحری است؛ زیرا بسیاری از روزه‌داران به خصوص جوانان و نوجوانان به علت تنبلی هنگام سحر بیدار نمی‌شوند و فقط یک نوبت در روز یعنی در افطار غذا می‌خورند. چنین رفتاری به شدت خطرناک است و موجب سوءتغذیه و ضعف می‌شود. بنابراین، روزه‌داران حتی در صورت خوردن چند عدد خرما و یک لیوان چای باید سحری بخورند.

مصرف انواع گروه‌های غذایی در هر یک از وعده‌های سحری و افطار لازم است و روزه داران هنگام سحر و افطار باید غذای کامل حاوی پروتئین‌های حیوانی، شیر، میوه و سبزی مصرف کنند. برخی روزه‌داران در طول روز بیشتر احساس تشنگی می‌کنند.

بنابراین باید هنگام افطار و سحری بیشتر مایعات مصرف کنند، عده ای دیگر بیشتر دچار ضعف و گرسنگی می‌شوند و باید گوشت و مواد قندی هنگام افطار و سحری مصرف کنند.

اگر روزه‌داران موجب نظم در زندگی و مصرف درست مواد غذایی شود، در بهبود سلامت بدن نقش بسزایی دارد، به شرط آن که روزه‌داران دو وعده کامل بخورند و از مصرف چهار گروه غذایی غلات و سیب زمینی، گوشت قرمز و سفید، شیر و لبنیات و سبزی و میوه غافل نشوند.