بهداشت دندان

درجه های پلاک در حدود ۴۴-۳۸ درصد نسبت به افرادی که روزی ۲ بار بعد از مسواک زدن از دهان شویه پلاسبو استفاده کرده بودند پائین تر آمده بود. ۱۷
مطالعات کوتاه مدتی که اخیرا تحت نظارت ………

و راهنمایی  ADA صورت گرفته نشان می دهد که با کار برد ترکیبات متولیک یلاک و ژنژلویت  بطور متوسط %۳۵ کاهش می یابد در مطالعات درا مدت میزان کاهش یلاک % ۲۵ ، میزان متوسط کاهش ژنژلویت %۲۹ می باشد.
 یک دهان تسویه فنلی است که اگر چه به اندازه کلروهگزیدین موثر نیست اما ارزیابی های کوتاه مدت و دارز مدت موثر تاثیر آن است.
عوارض جانبی : طعم بد آن و شواهدی نسبی بر رنگ کردن دندانها موجود است علاوه بر این سئوالاتی در مورد و میزان بالای الکل آن علاوه بر احتمال اثرات  اروزیو اکن روی عاج وجود دارد.
آنتی سپتیکها بی گوایند : Biguanidy Antiseptics 
از بین این سواد کلرو هکزیدین بیشترین ماده ای است که مطالعه روی آن انجام شده و مطمئنا موثر ترین ماده شد میکروبی در دهان است این ماده اولین بار در ۱۹۷۰ توسط به عنوان ماده ضد یلاک معرفی گردید.
کلرد هگزیدین که یک بی گوایند کاتیونیک است در برابر میکروارگانیسم های گرم ثبت و گرم؟؟؟؟ و  ؛ثشسف  ها موثر بوده و کاملا مانع از تشکیل پلاک  و  gingivitis  می شود.
فعالیت آن وابسته به نور بوده و با افزایش حجم دهان تسویه به ۱۵ از غلظت % ۱۲/۰ همان اثر  شست و شو با ml 10 غلظت %۲/۰ را خواهد داشت مزیت این ماده به علت  Substantinty آن با آزاد شدن تدریجی است و فعالیت ضد میکروبی آن در دهان بین ۷ تا ۱۲ ساعت می باشد۴ اما بعد از توقف مصرف دهان تسویه در عرض  48-24 ساعت شمارش باکتریها به سطح اولیه می رسد.
عوارض جانبی : رنگ گرفتن دندانها ، تشکیل جرم ،  و دسکو آماسیون مخاط های بعد از استفاده از دهان تسویه کلوهگزیدین گزارش شده است دیگر عارضه جانبی کلروهگزیدین طعم نامناسب اختلال چشایی گاهی اروز بون مخاط و ندرتا افزایش حجم پارتیدادت به هر حال استفاده کوتاه مدت از آن در کنترل تجمع پلاک مخصوصا زمانی که کنترل مکانیکی پلاک شکل یا ناکافی است موثر می باشد.
اما طبق نظر   Braotz  شست و شوی روز انه پاکت های عمیق توسط بیمار اثر است و بریدن مکانیکی را افزایش نمی دهد.
برای به حداقل رساندن عوارض شناخته شده کلروهگزیدین باید حتی الامکان از غلظت های کمتر ولی موثر تر آن استفاده نمود مطالعات انجام شده کفایت اثر غلظت ۱/۰ و ۱۲/۰ آن را نشان داده اند ۲۲ و کارایی آن به عنوان مکمل تمیز نمودن مکانیکی دهان ثابت شده است.
بی گواینده های دیگر نظیر آلکسیدین و اکتیندین عوارض جانبی مشابه به کلروهگزیدین داشته و به صورت جاری تولید نشده اند.
فلورایدها:  Fluorides
علیرغم اثرات پیشگری کننده آن در برابر پوسیدگی شواهد کمی وجود دارد که فلوراید تا حد سعی داری مانع از تشکیل پلاک می ود ۱۰ مقداری از اثرات ضد یلاک مربوط بخش غیر فلوارید مولکول استانوس و آبستن فلوراید است ۲۴ اطلاعات جاری درمورد محصولی حاوی اکین داستانوس وفلوراید به عنوان مکمل تمیز کننده ازان وجود دارد استانوس فلوراید موثرترین عمل فلوراید موجود است زمانی که به عنوان دهان شویه به کار ی رود.
ارگانیسم های سئول پوسیدگی را کاهش داده پریو دونتو پاتوژن ها را کم می کند به خصوص اگر به عنوان شست و شودهنده در زیرلثه به کار رود تا حدی مانع از تشکیل پلاک شده و حاسیت دندانی را بر طرف می نماید به عنوان نمونه نشان داده شده است که شست و شوی پاکت های عمیق پریو انتال باژل آمین استانوس ملوراید همراه با درمان معمول ، می تواند مانع از تجمع مجدد Blacd pigmented Bactera د پاکت ها شود.
استانوس فلوراید همانند کلرو هگزیدین می تواند به سطح دندان متصل شود یون دی والان فلزی به بلیکل متصل شده و می تواند با اجزاء دارای  ؟؟؟؟ مثل باکتریها وترکیبها و ترکیبات  رنگ زای رژیم غذایی واکنش داده و این واکنش مسئول اثر ضد پلاک و نیز تغییر رنگ حاصله از ترکیبات آن است.
فرآورده های طبیعی:
تعداد قابل توجهی از فرآورده های طبیعی نظیر عصاره گیاهی در محصول بهداشتی دهان و دندان سالها استفاده شده اند اما متاسفانه اطلاعات موجود در مورد آنها کم بوده و علیرغم ادعاهای مطرح شده این محصولات مخصوصا در خمر دندانها اثر بیشتری روی پلاک نسبت به خمیر دندانهای فلوراید معمولی ندارند.
 Sanguinarin
این عصاره گیاهی ، از آلکالوئیدهای نی و فناتریدین می باشد که امروز مورد توجه قرار گرفته است
Sanguinarin عصاره آلکالوئیدی از ریشه لیا Sanguinaria Canadensis است استفاده از ترکیب  دهان تسویه و خمیر دندان سانگوسین آرین و کلراید روی ، اثر کمی جهت سلاست لثه و بهداشت دهان دارد.
مطمئنا دهان تسوطه های سانگوسین آرین با یا بدون اثر اتی نظیر اثرضد پلاک و Girgiritis دهان تسویه کلروهگزیدین را ندارند.
مشخص گردید که سانگوین آرین می تواند قابلیت تولید اسید و چسبندگی با کتریها را پائین آورد.
از دیگر فرآورده های طبیعی  Propolis یک فرآورده زنبور عسل است که در کندو برای سیل کردن خانه ها به کار می رود یک ماده زربین سخت حاوی سوم وعصاره گیاهی است اجزاء اصلی آن Flavanon ,Flavon و Flavanol است در طب سنتی و گیاهی به عنوان یک ماده ضد مایکوتیک آنتی سپتیک ضد التهاب و باکتریواستاتیک به کا می رود هم جنس ترمیم زخم را تسریع می کن اما کار برد دهان شویه آن نتیجه معنی داری در کاهش پلاک و  Gingivitis نداشته است.
نمک های قلری:
تحقیقات امروزه متوجه نمک های قلری مس ، روی ، قلع شده است نتایج گزارش شده متناقضند اما ظاهرا بستگی به میزان استفاده در روز وغلظت داد نمک های قلری د غلظت های بالا اثرات ضد پلاک دارند اما از طرف دیگر احتمال سمیت افزایش می یابد تهیه فرآورده های حاوی استانوس به خاطر ثبات کم آن مشکل است.
ژل های استانوس فلوراد و جود دارد اما اطلاعات در مورد آن محصولات روی و ZN در فرآورده های متعدد شامل دهان شویه ها و خمیر دندانها و معمولا همراه با مواد ضد میکروبی دیگر وجود دارد روی  Zn به تنهایی اثر ضد پلاک محدودی دارد اما همراه بعضی از آنتی سپتیک ها نتایج بهتری می دهد مس و قلع نیز عوارض جانبی مثل رنگ شدن دندانها را دارند که به احتمال زیاد به علت مداخل آنها با کردشور نهای رژیم غذایی است.
تری کلوزان Triclosaw
تری کلوزان یک ترکیب Base متولیک است که نه تنها خواص ضد میکروبی بلکه خواص ضد التهابی نیز دارد و می تواند باعث کاهش التهای بافت نرم بعد از Scaling شود.
استفاده از تری کلوزانها یکی از پیشرفت های مهم اخیر در زمینه کنترل شیمیایی پلاک است به تنهائی در موزاژ نسبتا بالا می تواند در حد متوسطی مانع از تشکیل پلاک شود و  Substan tivity  متوسطی دارد.
مواد نظیر یلی و نیل متیل اتر ، مالنیک اسید و نیترات روی ظاهرا فعالیت تری کلوزان را به ترتیب در invitro ، invivc افزایش می دهند.
نشان داده شده است که خمیر دندانهای حاوی تری کلوزان باکویلی مرویا سیرات روی فعالیت ضد پلاک دارند بعضی از خمیر دندانها حاوی تری کلوزان در  invite  فعالیت ضد میکروبی متفاوت با آنچه انتظار می رود دارن حتی گفته یم شود که خاصیت ضد التهاب آنها بیشتر از خاصیت ضد پلاک آن است.
در یک مقایسه بین دهان شویه تری کلوزان  و دهان تسویه حاوی Essentiedoil تری کلوزان اثر کمتری در کاهش پلاک نشان داد.
هیچ مطالعه در راز مدتی روی مزیت آن برای سلامت لثه انجام نشده است.
دلموپنبول: Dlemopinol 
 این ماده به گروهی از ترکیبات خانواده اکینو الکل ها تعلق دارد ۱۰ دلموپینول هیدرو کلراید یک ماده فعال مهمی است با خاصیت ضد میکروبی که ۵تا ۱۲۵ برابر کمتر از اثر کلروهگزیدین در برابر باکتریهای دهانی و غیر دهانی است بعضی مطالعات اثر ضد پلاک وضد Gingivitis آن را نشان داده اند اگر چه بسیار کمتر از کلروهگزیدین است عوارض دلموینول از و ۲/۰ % و با حسی موقت خلف زبان محدود می شود مکانیسم دقیق اثر آن مشخص نشده است فعالیت ضد میکروبی آن در Invivo حداقل است اما تشکیل ماتریکس با کتری را مختل کرده و بنابر این می تواند اتصال باکتری ها راست نماید.
مواد اکسیژن زا: Oxyyenatirg Agents 
در دندانپزشکی هیدروژن برای ید %۳ اصولا برای افزایش سرعت ؟؟؟ از جراحی لثه و کاهش پلاک دارگانیسم های میکروبی بیماریهای پریو انتال به کار می رود.
به عنوان متال در درمان  Anug به عنوان دهان تسویه و یا برای بریدمان استفاده می شود که اثرات آن به صورت تمیز کردن مکانیکی و نیز اثر بر روی میکرو ارگانیسم ها ی بی هوازی می باشد. با سیستمههای مولد آن جهت استفاده در موارد زیبائی معمولا در غلظت های بیشتر از % ۳ کار برد دارد در مورد استفاده طولانی مدت از ؟؟ امکان آزار بافتی ، افزایش شد ؟؟؟؟ افزایش اثرات کارسینوژنیک آن مطرح است.
کلروهگزیدین :Chlorhexi dine
پلاک میکروبی Bacteria plaquel  در راس عوامل ایتولوژیک بیماریهای لثه ویریوانتقال رسیدگی قرار دارد.
از آنجا که پلاک میکروبی محتوی انواع میکروب ها می باشد توجه محققین را برای پیدا کردن مولد ضد میکروبی مناسب برای مقابله با این میروکب ها جلب نموده است و مطالعات وسیعی در این مورد انجام گردیده است اما به نظر می رسد حتی ترکیباتی که در فعالیت ضد میکروبی قوی بر علیه میکروب های دهانی از خود نشان می دهند و قادرند تعداد میکروارگانیسم های مقاوم بزاقی را به طوری قابل توجهی کاهش دهند توان مهار کامل پلاک دندانی را در دهان ندارند
تحقیقات ۲۳ دهه گذشته نشان داده است که میزان تشکیل کاکلوس بعد از کار برد یک ماده ضد میکروبی غیر اختصاصی بیشتر از سطح استفاده از آنتی بیوتیک ها کاهش یافته است.

در سال ۱۹۷۰ برای اولین بار گزارش کردند که با ۲ بارشستن دهان با کلروهگزیدین توانستند تشکیل رسوبات نرم بر روی دندانها را به ور کامل مهار کنند نتایج به دست آمده از این مطالعه بعد از توسط محققین دیگر نیز مورد تایید قرارگرفت.
کلروهگزیدین به عنوان یک ضد عفونی کننده با سمیت پائین با طیف وسیع ضد میکروبی در سال ۱۹۵۴ معرفی شد
فعالیت ضد میکروبی کلروهگریدین
اثرات ضد میکروبی کلروهگزیدین در دقیقا مشخص نگردیده است ولی طیف فعالیت آن نسبتا وسیع است در مجموع روی میکروب های گرم مثبت بیشتر از گرم منحنی موثر است به نظر می رسد که استریتوکوک موتانس متفاوتی از خود نشان می دهند.
مطالعات کلیکی هنوز نتوانسته اند به طور دقیق مشخص کنند که آیا با کتریهای دمان در دراز مدت نسبت به کلروهگزیدین مقاومت پیدا می کنند یا اینکه تغییرات اکولوژی ایجاد شده در ترکیب باعث بزور عفونت های فرصت طلب توسط میکرووارگانیسم های باتوژنیک می شود.
کلروهگزیدین با غلظت بالا باکتریوسید وبا غلظت پایین باکتریو استاتیک می باشد مولکلوهای با بارمثبت کلروهگزیدین با میل زیاد به مولکول های با بار منفی دیوار سلولی باکتریهابویژه گروه های فسفات موجود در گروه های لیپو پلی ساکارید و کربوکسیل ، پروتئیها باند شده و از انتقال مواد با وزن مولکولی پائین از غشاء سلولی جلوگیری می کند در غلظت های بالا کلرو هگزیدین به داخل سلول نفوذ کرده باعث رسوب محتویات سیتوپلاسم می شود به نظر می رسد که عمل باکتریوسیدی در غلظت های بالا مشابه به این مکانیسم می باشد.
عوارض جانبی کلروهگزیدین:
۱- عوارض سستمیک کلروهگزیدین : عوارض سستمیک کلروهگزیدین نادر است در مطالعات بلند مدت کلینکی هیچگونه عارضه جانبی سستمیک در اثر کاربرد کلروهگزیدین مشاهده شده است.
۲- عوارض جانب موضعی کلروهگزیدین عبارتند از:
رنگ گرفتن دندانها ، نوج سخت دندانی ، تغییر حس چشایی ، از عوارض آن به شمار می آید هم چنین باعث تجمع کاکلولوس و سوکوزیت نیز می گردد. 
روش های  کلینکی کار برد کلرو هگزیدین:
۱- دهان تسویه Mothunyh
رایج ترین روش کاربرد کلینکی کلروهگر بیدن دی گلو کونات به صورت دهان تسویه است دهان شویه های کلرو هگزیدین با غلظت های % ۲/۰ الی % ۱۲/۰ ساخته می شوند در بازار ایران % ۲/۰ در آمریکا % ۱۲/۰ وجود دارد.
۲- دستگاه های شوینده Irrigatoo:
برای اینکه عارضه ایجاد رنگ در اثر استعمال کلروهگزیدن کاهش یابد از کلروهگزیدین با غلظت یا بیش برای کنترل سینمایی پلاک استفاده می کنند اما اثر مهاری  کلروهگزیدین کمتر از دهان شویه آن می باشد.
۳- ژل Gel
ژل کلروهگزیدین وی گلو کونات به صورت % ۱ تهیه می گردد ژل کلوهگزیدین به وسیله تری های اختصاصی و یا به صورت اسپیلینت های اکریلی برای درمان استفاده Denture stomatitis استفاده می گردد.
دهان شویه گیاهی پریسیکا:
داروهائیکه امروزه مصرف می شوند اکثرا منشا شیمیایی دارند این دارو ها که مصرف بسیاری از آنها نجات جان دلشکن در دهان افراد می باشد دارای آثار زیان باری نیز می باشند نه تنها دارو ها بلکه بسیاری از مواردی که برای مصارف بهداشتی مصرف میش  وند به دلیل مصنوعی بودن از اثرات سوء و محدودیت های مصرف برخوردارند در این میان خطرات مواد و دارو ها ئیکه به طور مرتب و طولانی مصرف شوند جدی تر است.
از طرفی گیاهان و مواد موثر آنها که باطبعیت موجودات وانسان نزدیکی بسیار دارند از زیانهای کمتری برخوردارند به همین دلیل تهیه  دارو ها از این منابع امروزه مورد توجه قرار گرفته است.
داروها ئیکه برای بهداشت دهان دوندان به کار می روند غالبا منشاء مصنوعی دارند ،تحقیقات سالهای اضر در ایران موجب تهیه دهان شویه ای به نا م پرسیکا شد قطر پرسیکاکه برای اولین بار از ترکیبات  گیاه مسواک بو مادران و نخاء فرومله شده دارای چندین خاصیت برای سلامت دهای دوندان است. پرسیکا نام علمی گونه گیاهی به نام مسواک Miswak  می باشد که اولن با توسط حضرت محمد ص جهت تمیز کردن دندانها و سفت شدن توصیه شده و بیش از ۱۴۰۰ سال است که در بسیاری از کشورها مورد مصرف می باشد.
این گیاه جدید در انگلستان ، آمریکا و ایران مورد تحقیق قرار گفته است و اثرات شگفت انگیزی از آن کشف شده است که نشان می دهد در جلو گیری از پوسیدگی دندان و بیماری های دهان ودندان و درمان آنها تاثیر بسزایی دارد.
گیاه مسواک با نام علمی Salvadoria persica به نام های فارس چوج ، پیر و مسوال می باشد این گیاه به صورت در ختی است که از خانواده
گیاه به صورت درختی است که از خانواده
گیاه مسواک دارای عناصر زیر می باشد.
کلراید کلسیم ، فلوراید سولفور تاسیس
ترکیبات قطر پرسیکا:
گیاه مسواک مهمترین ترکیبات قطره پرسیکا را تشکل می دهد با توجه به اینکه فلور را برمهترین نقش ضد پوسیدگی دندانها را دار است گیاه مسواک یک از غنی ترین منابع فلوراید در عالم گیاهی است که در جلوگیری از پوسیدگی دندان تاثیر بسزایی دارد. موجود در این گیاه ممکن است باعث مهار رشد باکتر بهایی دهانی شود.
ترکیبات ضد میکروبی قوی گیاه مسواک دارای اثرات ضد پلاک میکروبی  ، ضد عفونی کننده ، ترمیم زخم ها و از بین بردن بوی بد دهان می باشد. چون گیاه مسواک در نواحی خشک و شور رویش دارد حاوی املاح کلیم به خصوص به کربنات کلسیم می باشد به همین دلیل در استحکام مینای دندان و جلو گیری از پوسیدگی آن بسیار موثر است.
کلراید قابل توجه گیاه مسواک نقش داشته و ضمن فید کردن دندانها باعث جلو گیری از افزایش جرم دندان می شود این پدید باعث جلو گیری از بیماری لثه می گردد.
تامین واسید تانیک مسواک ضمن تشدید اثرات ضد میکروبی قطره پرسکا باعث سفت شدن جلو گیری از خونریزی و ترمیم زخم های لثه می گردد.
بر مادران یکی از گیاهان داروئی بسیار با ارزش است که حداقل ۳۲۰۰ سال قبل و در زمان جنگ مورد مصرف بوده است در این جنگ قهرمان یونان به سربازان خود دستور داد که جهت جلو گیری از خونریزی زخم ها از این گیاه استفاده  کنند  به همین دلیل باعث پیروزی او شد.
لذا نام گیاه با استفاده از نام این قهرمان نامگذاری شده است بو مادران دارای خواص مهمی از جمله بند آورنده قوی خونریزی التیام زخم ها ضد میکروب ضد ویروس ضد درد ضد ورم می باشد وجود این گیاه در قطره پرسیکا باعث شدید اثرات دارد می شود.
نغاء یکی از گیاهان خوراکی و داروئی بسیار مشهور است از خواص مهم آن اثرات ضد نفخ ضد میکروب معده و روفع سردرد می باشد این گیاه به علت دارا بودن اسانس دارای خاصیت ضد میکروب قوی و بوی مطبوع می باشد و در اکثر خمیر دندانها مورد استفاده است وجود این گیاه در نظریه پرسیکا ضمن خوشبو کردن آن باعث تشدید اثرات دارو می شود.
مقدار طریقه مصرف سیکا:
به صورت قطره ۳۰ میل لیتر و در حالتهای زیر مورد مصرف می باشد طبق دستور شرکت سازند ،
الف: افرادیکه بیماری دهان و دندان نداشته وجهت پیشگیری از پوسیدگی دندان و بیماریهای دهان و دندان استفاده می نمایند روی دو نوبت وهر نوبت ۱۵-۱۰ قطره  را در ۱۵ میلی لیتر آب ۲ تا ۳ قاشق غذا خوری  آب  ریخته و به مدت ۲۰ ثانیه در دهان گردش داده  دور ریخته شود.
ب : افرادیکه به منظور درمان ناراحتی دهان و دندان و جهت جلو گیری از خونریزی لثه این دارو را مصرف می نمایند روی ۵-۳ نوبت و هر نوبت ۱۵-۱۰ قطر را در ۱۵ میلی لیتر آب ۲ تا ۳ قاشق غذا خوری آب ریخته و به مدت ۲۰ ثانیه دهان شویه نموده و سپس آنرا دور بریزید.
ج: جهت جلو گیری از خونریزی وعفونت بعد از کشیدن دندان و جراحی ها به مدت دو تا چهار روز ، هر روز ۴ تا ۵ نوبت ، هر نوبت ۴۰-۳۰ قطر ه را در۱۵ آب ریخته و به مدت ۲۰ ثانیه دهانشویه گردد.
مقدار مصرف این دارو برای کودکان و بزرگسالان یکسان است.
مزایای پرسیکا:
الف : به علت وجود مجموعه ای از مواد گیاهی دارای چندین خاصیت مهم به صورت یک جا است
ب: به علت خوراکی بودن گیاهان فرموله شده هیچگونه اثر سوء وضع مصرف نداشته به طوریکه می تواند مرود استفاده کودکان وزنان حامله قرار گیرد.
ج: به علت عدم اثرات جانبی می توان هر روز  و به طور مداوم پرسیکا را مصرف نمود.
نکات قابل توجه در مصرف پرسیکا: 
برای افزایش اثر قطره لازم است نکات زیر مورد توجه قرار گیرد:
الف: برای افزایش طول عمر و سفید شدن دندانها ، جلو گیری از خونریزی لثه ، پیوره و آفت دهان هر روز حداقل یک نوبت  ترجیحا بعد از مسواک شب از قطره پرسیکا استفاده شود.
ب: حداقل ۱۰ تا ۲۰ دقیقه سپس ا هر دفعه مصرف چیزی خورده شود و دهان شسته نشود
ج: ازدقیق کردن بی از حد قطره خود داری شود.
دهان شویه گیاهی یا دنیا:
دهان شویه یا دنیا در شیشه عرضه می گردد.
ترکیبات تا دینا:
ترکیب از ۳ نوع گیاه است که عبارتند از میخک آدیشن و نغناء
مواد زیر در این ۳ نوع گیاه وجود دارند که عبارتند از:
موارد مصرف پادینا:
۱- بعد از مسواک زدن قبل از خواب به منظور تامین بهداشت دهان و دندان 
۲- در کلیه مواردی که معطر نمودن وضد عفونی کردن دهان و دندان ضرور است.
۳- ضد عفونی کردن دندانهای مصنوعی
۴- دهان شویه در افراد سیگاری به منظور رفع بو ، کاهش وترک سیگار 
طریقه مصرف پادینا : 
به یک قاشق غذا خوری آب گرم ، یک قاشق مربا خوری دهان شویه گیاهی پادینا افزوده و دهان شویه نمائید.
برای دندانهای مصنوعی پس از مسواک زدن آن را به مدت نیس ساعت در محلول یک قاشق مربا خوری در نصف لیوان آب قرار دهید.