رايانه

باتوجه به پیشرفت فراگیر اطلاعات و همه گیر شدن رسانه های اطلاع رسانی همچون اینترنت و ماهواره ها ، نیاز به فراگرفتن کامپیوتر هر روز بیشتر از روز قبل احساس می شود بطوریکه تا پایان سال ۲۰۰۲ میلادی ، اشخاصی که اطلاعاتی نسبت به کامپیوتر ندارند همچون افراد بیسواد اجتماع مطرح خواهند شد ، چراکه امروزه در هر مکان و موقعیت و شغلی که باشیم استفاده از کامپیوتر لازم به نظر میرسد.
بدین منظور جزوه ذیل جهت آموزش به زبان ساده به علاقمندان یادگیری علوم کامپیوتری ارائه میگردد.
امید است با استفاده همزمان از جزوه و انجام تمرینات عملی با کامپیوتر، اصول پایه و مبانی کامپیوتر را به خوبی فراگیرید
   
بخش های اصلی کامپیوتر:        
بطور کلی کامپیوتر به دو بخش اساسی تقسیم میشود:
۱٫    سخت افزار(Hardware)
۲٫    نرم افزار (Software)

سخت افزار (Hardware) :
مجموعه ای از عناصر فیزیکی و قابل لمس در کامپیوتر را سخت افزار کامپیوتر مینامند. مانند مدارهای الکترونیکی و ترانزیستورها و IC ها.

نرم افزار (Software) :
برنامه های کاربردی و برنامه های سیستم که توسط انسان نوشته میشوند. یعنی نرم افزار ، رابط بین کاربر کامپیوتر و سخت افزار است.

تعریف سیستم :
سیستم عبارتست از مجموعه ای از عناصر مرتبط به هم که هدف خاصی را انجام میدهند. پس کامپیوتر نیز نوعی سیستم است. هر سیستم باید دارای ورودی و خروجی باشد.

حافظه (Memory) :
قسمتی از سخت افزار کامپیوتر است که دستورالعمل ها در آنجا بصورت ارقام نگهداری می شوند.

بیت (Bit)  :
کوچکترین واحد حافظه که میتوان یکی از اعداد صفر یا ۱ را در آن ذخیره نمود.

بایت (Byte) :
به هر ۸ بیت متوالی از حافظه ، ۱ بایت گویند.

کیلوبایت (Kb) :
به هر ۱۰۲۴ بایت ، یک کیلو بایت گویند.

مگابایت (Mb) :
به هر ۱۰۲۴ کیلوبایت ، یک مگا بایت گویند.

کاراکتر (Character)  :
هریک از حروف، ارقام و علائم قابل نمایش را کاراکتر مینامند.

فیلد (Field) :
به مجموعه ای از چند کاراکتر مرتبط به هم ، یک فیلد گویند.

رکورد (Record) :
چند فیلد مرتبط به هم را یک رکورد گویند.

فایل  (File) :
مجموعه ای از رکوردهای مرتبط به هم ، یک فایل را بوجود می آورند.

انواع حافظه :
۱٫    حافظه اصلی (Main memory)
۲٫    حافظه کمکی(Secondary memory)

حافظه اصلی (Main memory) :
حافظه اصلی به دو بخش تقسیم میشود:
     حافظه RAM ، جهت خواندن و نوشتن اطلاعات به کار میرود. اطلاعات آن قابل پاک شدن است و با قطع جریان برق، اطلاعاتش ازبین میرود.
     حافظه ROM ، اطلاعات این نوع از حافظه ، فقط قابل خواندن میباشد و توسط کارخانه سازنده در آن قرار گرفته است و قابل پاک شدن و تغییر نمی باشد . همچنین با قطع جریان برق ، اطلاعات آن ازبین نمی رود.

حافظه کمکی (Secondary memory) :
برای نگهداری دائمی اطلاعات و جلوگیری از اشغال شدن فضای حافظه اصلی ، از این نوع حافظه استفاده می شود. انواع حافظه های کمکی عبارتند از : دیسک لرزان یا دیسکت یا دیسک ۳/۵ اینچ یا فلاپی(floppy) ، دیسک نوری (CD) ، دیسک ویدیویی دیجیتالی (DVD) ، دیسک اپتیکال (Optical disk) ، MD و …

دیسکت (Floppy disk) : <
این نوع دیسک ، از جنس پلاستیک نازک است که در پوشش مربع شکل قرار دارد. برای استفاده از دیسکت ، باید آنرا در دیسک گردان فلاپی که مخصوص این نوع دیسکت است قرار داد.
ظرفیت این نوع دیسکت ، ۷۲۰ کیلوبایت و دیگری ۴۴/۱ مگا بایت است که بیشتر از دومین مورد در بازار استفاده می شود. این نوع دیسکت بارها قابل نوشتن می باشد و میتوان اطلاعات قبلی را پاک یا ویرایش نمود. همچنین این اطلاعات به راحتی نیز قابل حمل و نقل میباشد. اما ظرفیت بالایی جهت نگهداری اطلاعات ندارد.
³دیسک نوری (CD  یا Compact Disk  ) :
این نوع دیسک که به دیسک فشرده یا دیسک لیزری نیز معروف است از یک صفحه فلزی با آلیاژ خاص تشکیل شده است که روی آن حفره های بسیار کوچکی میباشد که فقط باکمک میکروسکوپ قابل دیدن است. این نوع دیسک ازنظر ظرفیت ذخیره سازی بسیار بالاتر از فلاپی دیسک می باشد. ظرفیت این نوع دیسک ها، ۶۴۰ مگا بایت یا ۷۰۰ مگابایت است که میتوان بوسیله آن حجم زیادی از اطلاعات را ذخیره سازی نمود. اما اطلاعات در این نوع از دیسک ها قابل دوباره نویسی نیستند و فقط می توان  از روی آنها، اطلاعات را خواند.
از این نوع دیسک ها جهت نگهداری و ذخیره نموده دایره المعارفها  و اطلاعاتی که قابل تغییر نیستند استفاده می شود. البته درچند سال اخیر ، میتوان بوسیله دستگاهی که CD writer   نامیده میشود ، اطلاعات موردنظر را روی آنها ذخیره نمود. برای استفاده از این نوع دیسک ها نیز از دیسک گردان مخصوصشان باید استفاده نمود.

دیسک دیجیتالی ویدیویی (DVD) :
این نوع از دیسک ها ، نسل جدید دیسک های نوری بوده و ظاهری شبیه به CD های معمولی دارند با این تفاوت که گنجایش بسیار بالاتری دارند ، همچنین  قادر به ضبط و نگهداری اطلاعات عادی ، صوتی و نیز تصویری می باشند.
لازم به توضیح است که درایوهای DVD قادر به خواندن CD های معمولی نیز هستند.

ïروی case هرکامپیوتر، چند کلید مهم وجود دارد که به توضیح مختصری از این کلیدها میپردازیم
Power : جهت روشن یا خاموش کردن کامپیوتر می باشد.
Reset  یا restart یا reboot : جهت راه اندازی مجدد کامپیوتر می باشد. توضیح اینکه معمولاً پس از نصب کردن (setup) یک برنامه ، ویندوز از کاربر میخواهد تا کامپیوتر را راه اندازی کند که در این عمل ، کامپیوتر مجدداً خاموش و روشن می شود.
همچنین اگر به عللی، هیچ کدام از کلیدهای صفحه کلید عملی انجام ندهد و هیچیک از دستورات اجرا نشوند، اصطلاحاً گفته می شود که کامپیوتر قفل کرده است یا hang کرده است که در این مواقع نیز با reset  کردن کامپیوتر ، مشکل برطرف خواهد شد.
Shut down : جهت خارج شدن از برنامه ویندوز و خاموش کردن کامپیوتر از این گزینه استفاده می کنیم که شامل بخش های standby (نیمه خاموش) ، shut down (خاموش) ، restart (راه اندازی مجدد) و restart in MS-DOS mode (راه اندازی تحت محیط داس) می باشد.

دستگاههای ورودی و خروجی (Input & Output devices) :
دستگاههای ورودی و خروجی ، قسمتهایی از کامپیوتر هستند که برای وارد کردن اطلاعات به کامپیوتر و خارج نمودن اطلاعات از آن مورد استفاده قرار میگیرند.
دستگاههای ورودی مانند : صفحه کلید (keyboard) ، ماوس یا موشواره (mouse)  ، اسکنر (scanner)  ، قلم نوری ، دیجیتایزر  (digitizer)، اهرم هدایت (Joystick) .
دستگاههای خروجی مانند : مانیتور یا صفحه نمایش (monitor) ، پرینتر یا چاپگر (printer) ، بلندگو(speaker)   رسام (plotter).

۷صفحه کلید (keyboard) :
متداولترین دستگاه ورودی ، صفحه کلید است که برای وارد کردن اطلاعات ، برنامه ها و دستورات استفاده میشود. عملکرد صفحه کلید تقریباً مشابه با دستگاههای تایپ قدیمی است که روی آن تعدادی حروف و علائم می باشد و هریک از آنها وظیفه خاصی به عهده دارند. اطلاعات پس از تایپ شدن و فشردن هریک از کلیدهای صفحه کلید، از طریق کابلی که یک طرف آن در صفحه کلید است و طرف دیگر آن به پشت case وصل می شود  وارد سیستم ورودی – خروجی (BIOS)  شده و تبدیل به کد شده و ازطریق صفحه نمایش قابل دیدن می شوند.
کلیدهای موجود در صفحه کلید عبارتند از :
کلیدهای ارقامی ، کلیدهای ویرایشی ، کلیدهای حروف ، کلیدهای تابعی و کلیدهای کنترلی .

کلیدهای ارقامی (numeric keys) :
مجموعه کلیدهایی که در سمت راست صفحه کلید قرار دارند که شامل اعداد و عملگرهای ریاضی میباشند و جهت سهولت در وارد کردن اطلاعات عددی به کار میروند.

کلیدهای ویرایشی (edit keys) :
مجموعه ۱۳ کلیدی که درکنار کلیدهای ارقامی قرار دارند و جهت ویرایش نمودن متون و صفحه های متنی بکار می روند. عملکرد کلیدهای ویرایشی به شرح زیر میباشد :
     کلید insert  جهت قرار دادن یک کلمه ، حرف یا کاراکتر بجای کاراکتر دیگر میباشد.
     کلید home جهت بردن مکان نما به سر سطر می باشد.
     کلید page up جهت رفتن و نمایش دادن صفحه قبل می باشد.
     کلید delete جهت حذف کردن یا پاک کردن یک کاراکتر ، کلمه و یا جمله میباشد.
     کلید end جهت بردن مکان نما به انتهای سطر می باشد.
     کلید page down جهت رفتن و نمایش دادن صفحه بعد می باشد.

کلیدهای حروف یا کلیدهای اصلی (type keys) :
عملکردی شبیه به ماشین های تایپ قدیمی دارند و جهت نوشتن اعداد ، حروف و علائم موجود بر روی آن استفاده میشود.

کلیدهای تابعی (functional keys) :
این نوع کلیدها که برای سهولت در وارد کردن اطلاعات و دستورات می باشند در هر نرم افزار متفاوت است. مثلاً کلید f1 معمولاً جهت راهنمایی (help) در اکثر برنامه ها می باشد.

کلیدهای کنترلی (control keys) :
این گروه از کلیدها همراه با کلیدهای دیگر به کار رفته و نوع کارکرد آنها را تغییر می دهند که عبارتند از :
     کلید shift  (ñ) : این کلید که در دوطرف صفحه کلید قرار دارد مانند یکدیگر عمل کرده که تنها جهت سهولت در کار کردن به این صورت میباشند. کلید shift جهت تغییر کار کلیدهای صفحه کلید میباشد که درهر برنامه متفاوت است.
همچنین جهت عوض کردن عمل کلیدهای دوحالته نیز استفاده می شود. مثلاً برای نوشتن علامت * باید کلید shift را پایین نگهداشته و در این حالت ، کلید ۸ را فشار داد. و اگر کلید ۸ بدون پایین نگهداشتن کلید shift زده شود، عدد ۸ روی صفحه نوشته می شود.
     کلید Ctrl و Alt  : این دو کلید که در دوطرف صفحه کلید قرار دارند نیز عملکردشان یکسان است و عملیات کنترلی سیستم را به عهده می گیرند و با کلیدهای دیگر استفاده می شوند.
مثلاً در برنامه ویندوز (windows) ، کلید Alt به همراه کلید F4 (Alt + F4)  جهت بستن پنجره می باشد ، یا کلید Ctrl  به همراه C   (Ctrl + C) جهت کپی کردن موضوع یا موضوعات انتخاب شده میباشد.
این دو کلید نیز در برنامه های مختلف ، کارهای متفاوتی انجام می دهند که با مراجعه به راهنمای آن برنامه (Help)  می توان این موارد را آموخت.
     کلید Enter  ( 8): این کلید یکی از مهمترین و کاربردی ترین کلیدها در محیط DOS  یا Windows  میباشد و عملکردهای متفاوت و بسیاری دارد. مثلاً در یک برنامه ویرایشگر مانند برنامه word ، پس از تایپ کردن کلمات ، برای پایان دادن به پاراگراف و شروع پاراگراف جدید ، از کلید Enter  استفاده می شود. همچنین پس از انتخاب کردن یک پوشه ، جهت باز کردن آن می توان کلید Enter را فشار داد تا پوشه موردنظر باز شود.
     کلید ESC : جهت خروج از یک برنامه یا انصراف از عملی یا بستن صفحات اضافی و برگشت به صفحه اصلی از این کلید استفاده می شود.
     کلید Tab ( F) : مکان نما(cursor) را به اندازه ۸ کاراکتر به جلو می برد.
     کلید Back space  (!)  : مکان نما را به اندازه ۱ کاراکتر به عقب برده و آن کاراکتر را حذف می کند.
     کلید Caps Lock : اگر این کلید روشن باشد ، کلیه حروف به حالت بزرگ نوشته میشوند.
     کلید Num Lock : اگر این کلید روشن باشد ، کلیدهای ارقامی فعال هستند و می توان با آنها کار کرد.
     کلید Start  : این کلید که مابین دو کلید ctrl  و Alt  سمت چپ و راست قرار دارد و علامت پرچم ویندوز (ÿ ) روی آن است جهت بازکردن منوی start   ویندوز می باشد.
     کلید choose option : این کلید که مابین دو کلید ctrl  و Alt  سمت راست قرار دارد و علامت فلش ( õ ) روی آن است جهت انتخاب موضوع می باشد.

ماوس یا موشواره (mouse) : 8
 اکثر برنامه هایی که درچندسال اخیر به بازار آمده و کاربران از آن استفاده می نمایند برای انجام دادن فرمانها از صفحه کلید (keyboard)  و ماوس (mouse)  بطور همزمان استفاده می کنند.
بدین جهت به معرفی این وسیله که از دستگاههای ورودی اطلاعات در کامپیوتر می باشد می پردازیم.
ماوس ، وسیله ای جهت اجرای برنامه ها مخصوصاً در ویندوز است که دو کلید اصلی و یک کلید اضافی دارد .( دربرخی از ماوس ها این کلید بین دو کلید اصلی قرار دارد و در برخی دیگر این کلید درکنار ماوس قرار گرفته است.) این وسیله به کمک سیمی که از انتهای آن به کامپیوتر متصل شده است فرامین و دستورات را به سیستم وارد می کند  و مانند صفحه کلید ، این اطلاعات در کامپیوتر تبدیل به کدهای قابل درک برای کامپیوتر شده و فرمان مورد نظر کاربر اجرا می شود ، البته جدیداً ماوس های بی سیم نیز به بازار عرضه شده اند که بوسیله آن راحت تر می توان با برنامه ها کار کرد.
ماوس ها از طریق توپ کوچکی که در زیر آنها قرار دارند و با صفحه mouse pad در تماس است نشانگر را در صفحه ویندوز و برنامه های آن حرکت داده و فرامین را اجرا می کنند.
اصطلاحاتی که در استفاده از ماوس به کار می بریم عبارتند از :
 کلیک (click) : یک مرتبه فشار دادن کلید سمت چپ ماوس را کلیک کردن می نامند.
توضیح اینکه اگر کلید سمت راست ماوس را نیز یک مرتبه فشار دهیم هم کلیک نامیده می شود ولی اصطلاحاً آنرا کلیک راست می گویند و جهت عملیات مختلفی مانند کپی کردن ، حذف کردن ، انتخاب و سایر تغییرات از آن استفاده می شود.
کلیک کردن جهت انتخاب موضوع بکار می رود که بااین عمل ، موضوع انتخاب شده تغییر رنگ میدهد یا اصطلاحاً high light می شود.
دابل کلیک (double click) : دومرتبه فشاردادن کلید سمت چپ ماوس بصورت پشت سرهم و بدون مکث را دابل کلیک می نامند ،که برای بازکردن موضوعات انتخاب شده بکار میرود.
 درگ (drag) : کلیک کردن و پایین نگهداشتن کلید سمت چپ ماوس را درگ کردن می نامند. برای تغییر اندازه پنجره ها یا جابجایی آنها از این عمل استفاده می شود.
 دراپ (drop) : درگ کردن بوسیله ماوس و حذف کردن یا کپی نمودن یک پوشه یا موضوع انتخاب شده را دراپ کردن می نامند.

نکته : هنگامیکه علامت ماوس در صفحه بصورت ساعت شنی درمی آید (۶) به معنای این است که ویندوز درحال انجام دادن یک عمل میباشد و باید منتظر ماند تا علامت  آن در صفحه  به حالت قبل بازگردد.

اسکنر یا پویشگر (scanner) :  
  اسکنر یکی از دستگاههای ورودی اطلاعات است که بوسیله آن می توان ، تصاویر موجود برروی کاغذ را به فایلهای گرافیکی در کامپیوتر تبدیل نمود.
این دستگاه که ظاهری شبیه به دستگاه فتوکپی دارد ، پس از قرار گرفتن تصاویر و متون برروی صفحه حساس آن، بوسیله نرم افزار خاص خود، این تصاویر را به فرمت های مختلف یک فایل گرافیکی در کامپیوتر تبدیل می کند که می توان پس از این تبدیل ، تغییرات موردنیاز را برروی عکس ها و تصاویر داده و آنها را بوسیله چاپگر ، چاپ نمود.

قلم نوری (Light pen) :
  جدیداً وسیله دیگری شبیه به قلم به بازار آمده است که عملکردی شبیه به ماوس داشته و تنها ازجهت تسهیل کار با کامپیوتر در برنامه های حساس ، از آن استفاده می شود.
این وسیله نیز همانند ماوس، یک صفحه مسطح دارد که با حرکت دادن قلم نوری بروی این صفحه، یک اشاره گر روی صفحه نمایش به حرکت در می آید و با هدایت نمودن آن می توان موارد گوناگونی را انتخاب و عملیات مربوط به آن را انجام داد.

دیجیتایزر (Digitizer) :
این وسیله نیز از دستگاههای ورودی اطلاعات در کامپیوتر میباشد که بیشتر برای منتقل نمودن نقشه کای ساختمانی و صنعتی و بطورکلی تبدیل خطوط پیوسته به نقاط و  تعیین مختصات آنها مورد استفاده قرار میگیرد. بدین صورت که نقشه موردنظر را روی صفحه دیجیتایزر قرار داده و نقاط متفاوتی از آن را علامت گذاری می کنند که این نقاط در کامپیوتر بصورت کد درآمده و بصورت رشته ای از صفر و یک تبدیل می گردد .

اهرم هدایت  (Joy stick):
یکی دیگر از وسایل ورودی اطلاعات که بیشتر در بازیهای کامپیوتری استفاده می گردد ، اهرم هدایت میباشد که مانند دستگاه های فوق ، اطلاعات ازطریق کابل متصل به کامپیوتر به کدهای کامپیوتری تبدیل میگردد.

مانیتور یا صفحه نمایش (monitor) :  ¿
متداولترین دستگاه خروجی در کامپیوتر ، مانیتور یا صفحه نمایش می باشد که تصاوی ایجاد شده برروی آن ، بوسیله نقاط کوچکی به نام پیکسل (pixel) به وجود می آید و هرچه تعداد این نقاط بیشتر باشد تصویر واضح تری خواهیم داشت.
مانیتورها انواع مختلفی دارند که عبارتند از : CRT مانیتور با اشعه کاتدی (همان مانیتورهای رایج در مصارف شخصی ) ، مانیتورهای مسطح (بیشتر در کامپیوترهای laptop مورد استفاده قرار میگیرند و از لحاظ حجم و وزن و مصرف برق ، کمتر از نوع قبلی هستند)، LCD مانیتورکریستال مایع (به علت استفاده از نوعی مایع که مولکولهای آن براثر عبور جریان الکتریکی به شبکه کریستالی تبدیل می شوند) ، مانیتورهای پلاسمای گازی (بر اساس تخلیه بارالکتریکی گاز نئون می باشد)
درجه حساسیت مانیتور با واحد dpi اندازه گیری می شود. (dpi عبارتست از مخفف کلمه dot per inche به معنای تعداد نقاط در ۱ اینچ )
مانیتور بوسیله دو کابل آماده کارکردن می شود: یکی کابل برق که از پشت مانیتور به پورت برق case وصل می شود و برق مانیتور را تاُمین می کند و دیگری که به کارت گرافیکی موجود در داخل case وصل شده و برای برقراری ارتباط بین مانیتور و case می باشد.
 منظور از پورت (درگاه) ، محا اتصال وسایل جانبی به کامپیوتر است که این پورت ها در پشت case قرار دارند و هرکدام با یک نام مانندLPT  یا  COM نامیده میشوند.
 
پرینتر یا چاپگر (printer) :
از این وسیله نیز که جزو دستگاههای وروردی و خروجی اطلاعات در کامپیوتر میباشد جهت چاپ کردن اطلاعات اعم از متون و تصاویر برروی کاغذ استفاده می شود.
چاپگرها انواع مختلف دارند که عبارتند از چاپگرهای سوزنی (dot matrix) ، چاپگرهای لیزری (laserjet)  و چاپگرهای جوهرافشان (inkjet) . چاپگرهای سوزنی از انواع قدیمی تر میباشند که برای چاپ کردن هرفایل، بصورت خط به خط چاپ انجام می شود و در هر رفت و برگشت یک خط از متن یا تصویر موردنظر را چاپ می کند که سرعت پایین و صدای زیادی تولید میکند.
پس از این نوع، مدل دیگری از چاپگرها به بازار عرضه شد که به چاپگرهای لیزری معروف هستند و سرعت و کیفیت بسیار بالایی نسبت به مدل قبلی داشتند. اما چاپگرهای لیزری متون و تصاویر را بصورت تک رنگ (سیاه و سفید) چاپ می کنند . بنابراین جهت چاپ کردن فایلها بصورت رنگی ، چاپگرهای جوهرافشان به بازار وارد شدند که برای چاپ کردن از جوهر های رنگی قرمز ارغوانی (magenta) ، آبی (cyon) ، زرد (yellow)  و مشکی (black) استفاده می کنند.

اسپیکر یا بلندگو (speaker) : 
یکی دیگر از دستگاههای خروجی که بوسیله آن می توان فایلهای صوتی را منتقل و خارج نمود ، بلندگو می باشد.
بلندگوها که در یک سیستم مجهز به برنامه ویندوز از آنها بیشتر استفاده می شود جهت خروج نوعی از داده های کامپیوتر میباشند که از جنس صوت است.
اکنون که با اصطلاحات اساسی و مبانی کامپیوتر آشنا شدیم ، میپردازیم به نحوه کارکردن با برنامه ویندوز .

آموزش

Windows 98

روشهای بازکردن پنجره در windows 98 :
روش اول : انتخاب کردن آیکون موردنظر بوسیله کلیک کردن روی آن آیکن
           بازکردن از طریق انتخاب گزینه open  از منوی file .
روش دوم : انتخاب کردن آیکون بوسیله کلیک کردن روی آن آیکن
                 فشردن کلید enter از صفحه کلید
روش سوم : دابل کلیک کردن روی آیکون موردنظر

روشهای بستن پنجره در windows 98 :
روش اول : انتخاب کردن آیکون موردنظر بوسیله کلیک کردن روی آن آیکن
                 بستن ازطریق انتخاب گزینه close از منوی file
روش دوم : کلیک کردن روی علامت( x )closeگوشه بالا و سمت راست پنجره
روش سوم : فشردن کلیدهای Alt + F4

روشهای تغییر اندازه پنجره ها در windows 98 :
روش اول : کلیک کردن روی علامت maximize  ( ¨  ) گوشه بالا و سمت راست پنجره جهت    
حداکثر کردن اندازه پنجره
روش دوم : کلیک کردن روی علامت minimize  ( 0  ) گوشه بالا و سمت راست پنجره جهت حداقل کردن اندازه پنجره
روش سوم : کلیک کردن روی علامت restore ( 2  ) گوشه بالا و سمت راست پنجره جهت
 بازگرداندن اندازه پنجره به حالت قبل

روشهای ساختن یک پوشه جدید در windows 98 :
روش اول : انتخاب گزینه new folder  از منوی file
روش دوم : کلیک راست روی فضای خالی پنجره
                  انتخاب گزینه new folder

روشهای تغییر نام یک پوشه در windows 98 :
روش اول : انتخاب پوشه موردنظر بوسیله کلیک کردن روی آن
                 انتخاب گزینه rename از منوی file
                 نوشتن نام جدید
                 فشردن کلید enter
روش دوم : انتخاب پوشه موردنظر بوسیله کلیک کردن روی آن
                 کلیک راست روی آن پوشه
                  انتخاب گزینه rename
                        نوشتن نام جدید
                 فشردن کلید enter
روش سوم : انتخاب پوشه موردنظر بوسیله کلیک کردن روی آن
                 کلیک کردن مجدد روی نام آن پوشه
                        نوشتن نام جدید
                  فشردن کلید enter

روشهای حذف کردن یک پوشه در windows 98 :
روش اول : انتخاب پوشه موردنظر بوسیله کلیک کردن روی آن
                 انتخاب کلید delete  از نوار ابزار
                 فشردن کلید enter
روش دوم : انتخاب پوشه موردنظر بوسیله کلیک کردن روی آن
                 انتخاب کلید delete  از منوی file
                       فشردن کلید enter
روش سوم : انتخاب پوشه موردنظر بوسیله کلیک کردن روی آن
                 کلیک راست روی آن پوشه
                  انتخاب گزینه  delete
                        فشردن کلید enter
روش چهارم : انتخاب پوشه موردنظر بوسیله کلیک کردن روی آن
                    فشردن کلید enter از صفحه کلید
                    فشردن کلید enter
روش پنجم : انتخاب پوشه موردنظر بوسیله کلیک کردن روی آن
                  فشردن و نگهداشتن و حرکت دادن پوشه موردنظر تا سطل بازیافت (drag&drop)

روشهای کپی کردن پوشه ها و فایلها در windows 98 :
روش اول : انتخاب پوشه موردنظر بوسیله کلیک کردن روی آن
                انتخاب گزینه copy  از منوی edit
روش دوم : انتخاب پوشه موردنظر بوسیله کلیک کردن روی آن
                انتخاب گزینه copy  از منوی ابزار
روش سوم : انتخاب پوشه موردنظر بوسیله کلیک کردن روی آن
                 کلیک راست روی آن پوشه
                  انتخاب گزینه copy 
روش چهارم : انتخاب پوشه موردنظر بوسیله کلیک کردن روی آن
                    فشردن کلیدهای ترکیبی Ctrl + c

روشهای بریدن پوشه ها و فایلها در windows 98 :
روش اول : انتخاب پوشه موردنظر بوسیله کلیک کردن روی آن
                 انتخاب گزینه cut از منوی edit
روش دوم : انتخاب پوشه موردنظر بوسیله کلیک کردن روی آن 
                 انتخاب گزینه cut از منوی ابزار
روش سوم : انتخاب پوشه موردنظر بوسیله کلیک کردن روی آن
                  کلیک راست روی آن پوشه
                  انتخاب گزینه cut
روش چهارم : انتخاب پوشه موردنظر بوسیله کلیک کردن روی آن
                    فشردن کلیدهای ترکیبی Ctrl + x
                 
روشهای چسباندن پوشه ها و فایلها در windows 98 :
روش اول : رفتن به مکان موردنظر
                 انتخاب گزینه paste از منوی edit
روش دوم : رفتن به مکان موردنظر
                 انتخاب گزینه paste از منوی ابزار
روش سوم : رفتن به مکان موردنظر
                کلیک راست روی آن پوشه
                  انتخاب گزینه paste
روش چهارم : رفتن به مکان موردنظر
                    فشردن کلیدهای ترکیبی Ctrl + v

روشهای بازیابی یا بی اثرنمودن آخرین عمل انجام شده در windows 98 :
روش اول : انتخاب گزینه undo  از منوی edit
روش دوم : انتخاب گزینه undo  از منوی ابزار
روش سوم : فشردن کلیدهای ترکیبی Ctrl + z
روشهای خالی نمودن سطل بازیافت (Recycle Bin) :
روش اول : انتخاب کردن سطل بازیافت
                 کلیک راست روی آیکن آن
                 انتخاب گزینه Empty recycle bin
                      انتخاب گزینه ok
روش دوم : انتخاب کردن سطل بازیافت
                 انتخاب تمام موارد داخل پنجره سطل بازیافت (select all)
                 صدور فرمان delete
                       انتخاب گزینه ok

روشهای انتخاب نمودن آیکن ها در windows 98  :
برای انتخابهای غیرمتوالی به روش زیر عمل می کنیم :
۱٫    انتخاب فایل یا پوشه موردنظر
۲٫    پایین نگهداشتن کلید Ctrl
۳٫    انتخاب سایر فایلها یا پوشه ها بوسیله کلید سمت چپ ماوس
برای انتخابهای متوالی به روش زیر عمل می کنیم :
۱٫    انتخاب فایل یا پوشه موردنظر
۲٫    پایین نگهداشتن کلید shift
۳٫    انتخاب سایر فایلها یا پوشه ها بوسیله کلید سمت چپ ماوس
نکته ۱
برای انتخاب نمودن تمام آیکن های داخل یک پنجره میتوان یا از کلید ترکیبی Ctrl + A استفاده نمود و یا گزینه select all  را از منوی Edit   انتخاب کرد.
نکته ۲
برای معکوس نمودن موارد انتخاب شده از گزینه Invert selection در منوی Edit  استفاده می نماییم.

شیوه های مختلف نمایش آیکن ها در windows 98 :
برای مشخص کردن نمایشهای مختلف آیکن ها در windows 98 از گزینه view واقع در منوی ابزار استفاده می نماییم. مدلهای مختلف نمایش آیکن ها عبارتند از :
Large icons : نمایش آیکن ها به اندازه بزرگ
Small icons : نمایش آیکن ها به اندازه کوچک
List : نمایش آیکن ها بصورت فهرست وار
Details : نمایش آیکن ها باتمام جزئیات آن ازقبیل نام فایل یا پوشه انتخاب شده (name) ، نوع آن (type) ، مقدار فضای اشغال شده (total size)  و تاریخ ساخته شدن یا ویرایش کردن آن (modified) .

نحوه مشاهده مشخصات پوشه ها در windows 98 :
برای دیدن مشخصات مربوط به پوشه ها و فایلها در windows 98 ، از گزینه properties واقع در منوی ابزار یا بوسیله مشخص کردن پوشه یا فایل موردنظر و کلیک راست روی آن پوشه و انتخاب گزینه properties استفاده می کنیم. بخش های مختلف پنجره properties عبارتند از :
ïنام فایل یا پوشه انتخاب شده (name)
 ï اندازه پوشه (size) 
ïمحل قرار گرفتن پوشه (location)
ï تاریخ ساخته شده پوشه (create)
ïاندازه فایلها و پوشه های داخل آن  (contains)
درقسمت پایین پنجره نیز، کادر مربوط به صفات مختلفی که می توانیم برای پوشه یا فایلها درنظر بگیریم (attributes) قرار دارد که عبارتند از :
Read only (فقط خواندنی) : فایلهایی که فقط قابل خواندن یا دیدن هستند و نمی توان روی آنها چیزی کپی نمود یا آنها را پاک کرد.
Archive (آرشیو) : حالت عادی ذخیره نمودن فایلها و پوشه ها میباشند.
Hidden (پنهان) : فایلهایی که مخفی هستند و دیده نمی شوند و نمی توان آنها را کپی یا پاک نمود و فقط قابل اجرا کردن هستند.
System (سیستم) : فایلهایی که تنها درهنگام راه اندازی کامپیوتر قابل اجرا هستند و مانند فایلهای پنهان ، اسامی آنها در لیست پوشه ها و فایلها نمی آید.
از چهار گزینه فوق، هرکدام از گزینه ها که انتخاب شده و علامت خورده باشد، پوشه موردنظر دارای همان صفت خواهد بود و اگر بخواهیم به یک فایل یا پوشه ، بیشتر از یک صفت بدهیم ، می توان با علامت زدن آن قسمت ، صفت موردنظر را به آن فایل نسبت داد.

نحوه مشاهده مشخصات یک درایو در windows 98 :
برای دیدن مشخصات مربوط به هرکدام از درایوهای کامپیوتر ،مراحل زیر را انجام میدهیم :
۱٫    انتخاب درایو موردنظر
۲٫    کلیک راست روی آن
۳٫    انتخاب گزینه properties
بخشهای مختلفی که در پنجره properties  مشاهده می شود عبارتند از
ï lable  برچسب یا نام درایو موردنظر
ï type برای مشخص کردن اینکه آیا درایو موردنظر مربوط به کامپیوتر شما میباشد یا یکی از             درایوهای موجود در کامپیوترهای شبکه میباشد.
ï used space : مقدار فضای اشغال شده درهر درایو، که با رنگ آبی مشخص شده است.
ï  free space : مقدار فضای خالی در هردرایو، که با رنگ صورتی مشخص شده است.
ï capacity : مجموع فضایی که برای هر درایو از کامپیوتر درنظر گرفته شده است.
نکته ۱
بطورکلی در ویندوز،  برای دیدن خصوصیات مربوط به هرآیکن (پوشه یا فایل) و ویرایش کردن آن ، کافیست روی آیکن موردنظر کلیک راست نموده و گزینهproperties  را انتخاب نمود.
نکته ۲
پس از انجام هر مرحله در بخش های مختلف پنجره ها، برای اعمال شدن تغییرات داده شده باید کلید OK یا Apply کلیک و انتخاب نمود.
نکته ۳
تفاوت دکمه OK با Apply در این است که فشردن دکمه OK منجر به اعمال تغییرات و بستن پنجره مزبور می شود اما فشردن دکمه   Apply  درعین اینکه تغییرات را اعمال می نماید ، پنجره را باز می گذارد تا سایر بخشهای موردنیاز را نیز تنظیم نمود.

معرفی پنجره Display  :
برای دیدن و ویرایش نمودن بخش های مختلف صفحه نمایش ویندوز، از جمله رنگ و اندازه پنجره ها و متن آنها  (appearance)  ، تنظیم کردن محافظ صفحه نمایش (screen saver) ، تنظیم کردن پس زمینه(background)  ، تعداد رنگ استفاده شده در مانیتور و وضوح تصاویر(setting)  از پنجره display استفاده می نماییم.

روشهای مختلف بازکردن پنجره Display :
روش اول : بازکردن پنجره my computer
                       بازکردن آیکن control panel
                       انتخاب گزینه display
روش دوم : بازکردن منوی start
                   بازکردن گزینه setting
                       بازکردن گزینه control panel
                       انتخاب گزینه display
روش سوم : کلیک راست روی پس زمینه ویندوز (desktop)
                  انتخاب گزینه properties

کلیدهای انتخابی مختلف پنجره Display :

کلید Background :
 
در این قسمت ، میتوان تصویر دلخواه را در پس زمینه (background) ویندوز ، قرار داد. گزینه های مختلف منوی background  عبارتند از :
ï wallpaper : انتخاب کاغذدیواری یا تصویر موردنظر
pattern ï : انتخاب الگوها و طرحهای آماده ویندوز
Browseï : انتخاب و قراردادن طرح و تصویر مورد نظر از درون فایلها و پوشه ها

کلید Screen saver :
 
برای محافظت کردن صفحه نمایش کامپیوتر در زمانی که با کامپیوتر کار نمی کنیم و فعال شدن محافظ صفحه نمایش از screen saver  استفاده مینماییم که گزینه های آن عبارتند از :
Screen saver ï : انتخاب انواع مختلف محافظ صفحه نمایش
Wait ï : تعیین کردن زمان فعال شدن محافظ صفحه نمایش پس از گذشت چه زمانی از بیکار ماندن کامپیوتر
Setting ï : تغییر دادن تنظیمات مختلف محافظ صفحه مانند سرعت حرکت در صفحه ، اندازه و وضوح تصویر ، تغییر دادن حروف و کلمات متن و انواع مختلف جلوه های ویژه متن
Preview ï : دیدن محافظ صفحه موردنظر قبل از بکاربردن آن
Password protected ï : قراردادن رمزعبور برای محافظ صفحه نمایش که برای برگشتن به محیط کار ، حتماً باید رمز عبور را وارد نمود.
اگر گزینه فوق را فعال کرده باشیم میتوان بوسیله دکمه change آنرا تغییر داد ، اما درصورت فراموش کردن رمز هیچ راهی برای برگشت وجود ندارد. بنابراین همواره در انتخاب رمز عبور باید دقت لازم را نمود.

کلید Appearance :
 
بوسیله این قسمت میتوان بخشهای مختلف صفحه نمایش و پنجره های موجود در آن را تغییر داد و به دلخواه تنظیم نمود. گزینه های مختلف این بخش عبارتند از :
Scheme ï : انتخاب کردن انواع مختلف مدلها و رنگهای پنجره ها و منوها
Item ï : تغییر رنگ یا قلم نوشتن متنهای مورد استفاده در منوها و پنجره ها بصورت جزء به جزء
Save as ï : ذخیره نمودن تنظیمات دلخواه با نام موردنظر
Delete ï : حذف نمودن تنظیمات
Color ï: انتخاب رنگ موردنظر
Font ï : تغییر دادن نوع قلم مورداستفاده
B ï : نوشتن متن ها بصورت ضخیم و سیاه تر
/ ï : نوشتن متن ها بصورت مایل (ایتالیک)

کلید Effects :
 
در این بخش می توان تغییرات مربوط به آیکن ها ازجمله تغییر اندازه(use large icons) ، تغییر شمایل(change icon) ، پیش فرض کردن آیکن ها (use default icon)  ، پنهان نمودن آیکن ها ، تغییر دادن تنظیمات رنگ و سایر مشخصات مربوط به آیکن های ویندوز را انجام داد.

کلید Web :
 
بوسیله این قسمت ، می توان صفحه desktop را همانند صفحات اینترنت تنظیم نمود تا صفحات اینترنتی و سایتهای موردنظر در اینترنت نیز به آسانی قابل دسترسی باشند.

کلید Setting :
 
برای تغییر دادن سیستم رنگ بکاررفته در ویندوز و برنامه های آن و نیز تنظیم وضوح تصاویر از بخش setting استفاده می نماییم که گزینه های آن عبارتند از :
Colors ï : تعیین و تنظیم نمودن تعداد رنگهای بکار رفته در سیستم رنگ ویندوز
Screen area ï : تنظیم نمودن درجه وضوح تصاویر . برای تغییر دادن این قسمت، درحالی که کلید سمت چپ ماوس پایین نگهداشته شده است باید دکمه لغزاننده را به سمت راست یا چپ حرکت داد تا تغییرات مورد نظر اعمال شود.

روشهای مختلف قرارگرفتن آیکن ها در پنجره ها یا روی Desktop :
برای مرتب کردن و چیدن آیکن ها در windows 98  میتوان به ۵ روش عمل کرد .
برای دستیابی به این روشها ابتدا روی ناحیه خالی از پنجره یا روی desktop ویندوز ، کلیک راست نموده و سپس گزینه Arrange Icons  را انتخاب می نماییم ، پس از این عمل ، منویی باز میشود که شامل بخشهای زیر میباشد :
By name : مرتب نمودن آیکن ها به ترتیب اولویت حروف الفبایی نام آنها
By type : مرتب نمودن آیکن ها بر اساس نوع یا پسوند آنها
By size : مرتب نمودن آیکن ها بر اساس اندازه  ( مقدار فضای اشغال نموده )
Auto arrange  : مرتب نمودن آیکن ها بصورت اتوماتیک
روشهای مختلف قرارگرفتن پنجره های بازشده در windows 98 :
در ویندوز ۹۸ به سه روش می توان پنجره های باز را در روی میز کار (desktop) قرار داد که عبارتند از :
Œ Cascade windows  : قرار دادن پنجره ها بصورت رویهم و آبشاری
 Tile windows horizontally : قرار دادن پنجره ها بصورت افقی در کنار یکدیگر
Ž Tile windows vertically : قرار دادن پنجره ها بصورت عمودی در کنار یکدیگر

توضیح اینکه برای دستیابی به این گزینه ها ، در قسمت نوار وظیفه (taskbar) کلیک راست می نماییم.

نحوه نمایش آیکن ها در windows 98 :
برای تغییر دادن در نحوه نمایش آیکن ها در ویندوز ۹۸ به طریق زیر عمل می کنیم :
۱٫    انتخاب منوی view
۲٫    انتخاب گزینه folder option
۳٫    انتخاب بخش general
 
هنگامی که قسمت general  را انتخاب میکنیم ، سه نوع مختلف از نحوه نمایش آیکن ها در صفحه دیده می شود که عبارتند از :
¯ web style : آیکن ها مانند  قرار گرفتن در صفحات وب دیده می شوند.
¯ classic style : آیکن ها به روش عادی ویندوز دیده می شوند.
¯ custom style : آیکن ها را می توان بصورت دلخواه تنظیم نمود و در صفحه قرار داد.
برای تنظیم نمودن هریک از انتخابهای فوق ، کافیست روی کلید setting  واقع در پایین پنجره کلیک نموده و تنظیمات زیر را اعمال نمود :
 
î  بخش active desktop
برای تنظیم نمودن نحوه نمایش میز کار (desktop) از این قسمت استفاده می نماییم که گزینه های آن عبارتند از :
Enable all web related content on my desktop  : تمام بخشهای میزکار ویندوز را مانند صفحات وب تنظیم می کند.
Use windows classic desktop  : حالت استاندارد ویندوز را برای آرایش پنجره ها درنظر میگیرد.

î بخش Browse folder as fallows
برای تنظیم نمودن حالتهای مختلف نمایش پوشه ها در صفحه استفاده می شود که گزینه های آن عبارتند از :
Open each folder in the same window  : هر پوشه جدیدی که باز می شود را در داخل پنجره قبلی که پوشه های قبل باز شده اند نشان میدهد.
Open each folder in its own window : هر پوشه را در پنجره مربوط به خودش باز می کند و نشان می دهد.

î بخش view web content in folder
برای تنظیم نمودن نمایش محتویات پوشه ها مانند صفحات وب استفاده می شود که گزینه های آن عبارتند از :
For all folder with HTML content : کلیه پوشه هایی را که به فرمت HTML طراحی شده اند را بصورت صفحات وب نمایش می دهد.
 Only for folders where I select as web page : فقط پوشه های انتخاب شده را بصورت صفحات وب نمایش می دهد.
î بخش Click item as follows 
برای تنظیم نمودن نحوه کلیک نمودن آیکن ها از این بخش استفاده می شود که شامل گزینه های زیر میباشد :
Single click to open an item : اگر این گزینه فعال شود ، به محض کلیک نمودن روی یک آیکن ، آن آیکن باز می شود.
Double click to open an item : اگر این گزینه فعال شود ، درصورت کلیک نمودن روی یک آیکن ، آن آیکن انتخاب می شود و درصورت دابل کلیک نمودن روی آیکن ها ، آنها باز خواهند شد.

روشهای جستجو در windows 98 :
برای جستجو نمودن و پیدا کردن فایل یا برنامه ای خاص در ویندوز ۹۸ ، میتوان از امکان find ویندوز استفاده نمود که شامل بخش های زیر میباشد :
     جستجو بر اساس نام فایل
     جستجو بر اساس نوع فایل
     جستجو بر اساس حجم اشغال شده توسط فایل

روش اول :
        بازکردن منوی start
                انتخاب منوی find
         انتخاب گزینه files or folder
روش دوم :
        کلیک راست برروی منوی start
        انتخاب گزینه find

گزینه های مختلف منوی find عبارتند از :
 

تب name & location :
این بخش شامل گزینه های ذیل میباشد که هریک ، کاربر را در جستجوی فایل یا فولدر موردنظر راهنمایی و کمک می نماید :
     کادر name  : برای جستجو نمودن بر اساس نام فایل ، کافیست نام فایل مورد نظر را در کادر مقابل name وارد نماییم . همانطور که می دانیم جهت نوشتن همه یا بخشی از نام فایل می توان از کاراکترهای جانشین * و  ؟ نیز استفاده نمود.
     کادر containing text : برای جستجو نمودن بر اساس محتویات فایل های موردنظر ، می توان در مقابل کادر فوق ، موضوع موردنظر را وارد نمود تا ویندوز تمامی فایلهایی را که شامل آن موضوع باشند جستجو نماید.
     کادر look in : جهت مشخص نمودن مسیر جستجوی فایلها ، از این بخش استفاده می نماییم که می توان مسیر موردنظر را وارد نمود و یا از طریق بازکردن کادر فوق ، از بین مسیرهای مختلف ، مسیر مورد نظر را انتخاب نمود.

تب Date :
در این قسمت ، جستجو بر اساس زمان انجام می گیرد که شامل گزینه های زیر می باشد:
     کادر find all files : با انتخاب نمودن این بخش، کادر مربوط به آن روشن شده که    می توان بوسیله انتخاب فلش سمت راست آن ، انتخابهای موردنظر را انجام نمود.
انتخاب modified به منزله جستجو نمودن کلیه فایلهایی که در تاریخ مشخص شده تغییر داده شده اند میباشد.
            انتخاب created  به منزله جستجو نمودن کلیه  فایلهایی که در تاریخ مشخص شده  ساخته          
            شده اند میباشد.
            انتخاب last accessed  به منزله جستجوی کلیه فایلهایی است که آخرین مرتبه به آنها 
            دسترسی داشتیم .
     در قسمت between  نیز میتوان فاصله زمانی مورد نظر را جهت جستجو  ، مشخص نمود.
     during the previous months      جهت جستجو نمودن فایلها ، طی ماههای گذشته می باشد.
      during the previous days  جهت جستجوی  فایلها ، طی روزهای گذشته میباشد.

تب advance :
در این بخش می توان فایلها را بر اساس نوع یا اندازه آنها جستجو نمود که شامل بخش های ذیل میباشد:
     کادر of type  : بوسیله انتخاب نمودن این قسمت و بازکردن منوی آن از طریق فشردن فلش سمت راست منو، میتوان فایلهای مورد نظر را از لیست انتخاب نموده و به جستجوی آنها پرداخت.
     کادر size in : با فعال نمودن این قسمت ، می توان اندازه فایل مورد نظر را جهت جستجو وارد نموده که شامل دو بخش at least  جهت حداقل اندازه فایل و at most  جهت حداکثر اندازه فایل می باشد.

پس از تنظیم نمودن بخش های فوق ، جهت شروع عمل جستجو از کلید find now استفاده می نمای�