جنگلها به عنوان یکی از مهمترین سامانه های حیات بخش بشر جایگاه انکارناپذیری در تامین رفاه ، آسایش و سعادتمندی جوامع بشری دارند.
وجود ارزش های متعدد و متنوع اقتصادی و زیست محیطی در پیکره این منابع ارزشمند الهی ، تکیه گاه مطمئن و استواری برای تداوم و ارتقای زیست جانوران به ویژه انسان و متضمن شکوفایی حیات جوامع بشری و توسعه پایدار است.
متاسفانه همه ساله سطوح بسیار زیادی از جنگلهای دنیا بر اثر عوامل متعدد از جمله بهره برداری غیر اصولی و مفرط منهدم می شود. در میان علل وعوامل امحاء و نابودی جنگلها ، ناآگاهی از خواص و ارزش های زیست محیطی این منابع نیز به سهم خود تاثیرات زیانباری داشته و دارد.
بنابراین به منظور شفاف سازی و جلب توجه اذهان و افکار عمومی ، به مشارکت فعال در ایفای رسالت خطیر ملی و مذهبی برای حفظ ، احیاء و توسعه این منابع ارزشمند ، برخی اثرات زیست محیطی جنگلها را بر می شماریم تا روند فزایند تجاوز وتخریب جنگلها کاهش یابد و در نهایت متوقف شود ، چرا که متعقدیم حفاظت و توسعه جنگلها با عزم و اراده ملی و همکاری و همدلی هموطنان عزیز و همچنین تلاش مجدانه مسئولین و متخصصین که زمام امور را در دست دارند امکان پذیر است.
جنگلهای واقع در اراضی جلگه ای ، میان بند و ارتفاعات فوقانی حوضه های آبخیز با تنظیم جریانهای آبی ، جلوگیری از فرسایش آب، ، باد ،خاک و طغیان رودخانه ها ، افزایش عمر مفید مخازن آبی و سدها تعدیل آب و هوای محیط وتامین آب مورد نیاز اراضی کشاورزی ، پشتوانه ای مطمئن برای زمین های کشاورزی واقع در دشت های مشرف به حوضه های آبخیز به شمار می آیند و در افزایش تولید و ارتقای کیفی محصولات کشاورزی در واحد سطح تاثیر به سزایی دارند.
اراضی جنگلی به دلیل ریشه دواندن گیاهان و درختان و فعالیت میکروارگانسیم های موجود در جنگلها ، موجب نفوذ نزولات آسمانی درخاک و ذخیره این نزولات می شوند به طوری که هر هکتار جنگل قادر به ذخیره سازی ۵۰۰ تا ۲ هزار متر مکعب آب است. ضمن این که زمان نفوذ یک لیتر آب در جنگل حدود ۷ دقیقه و در اراضی کشاورزی ۴۶ دقیقه است در حالی که در مناطق غیر جنگلی این زمان به حدود ۴ ساعت افزایش می یابد.
به عبارتی توان نفوذ پذیری نزولات در خاک های جنگلی ۴۰ برابر بیشتر از اراضی غیر جنگلی است. پوشش های گیاهی به ویژه درختان در کاهش آلودگی هوای ناشی از سوخت واحدهای صنعتی ، خودروها ومنازل تاثیر به سزایی دارند. جنگلها از مصرف کنندگان عمده دی اکسید کربن ناشی از سوختهای یاد شده هستند.
جنگلها با انجام عمل فتوسنتزیکی از منابع مهم تولید اکسیژن مورد نیاز جانوران و انسان به شمار می آیند.
به طوری که هر هکتار جنگل قادر به تولید اکسیژن مورد نیاز دست کم ده نفر در طول سال خواهد بود.به دلیل تنوع ساختار افقی و عمودی درختان جنگلی ، به ویژه وجود درختانی با سرشت متفاوت و طبقات ارتفاعی مختلف ، جنگلها در مطلوبیت بهره مندی از اثرات فیزیکی، شیمیایی و حرارتی پرتو خورشید برای انسان ها تاثیر به سزایی دارند، ضمن این که وضعیت تابش نور خورشید در فضای جنگلی نقش موثری در آرامش روحی انسانها دارد. جنگلها موجب تعدیل آب و  هوای محیط می شوند ، در ساعات روز به این دلیل که شاخ و برگ درختان مانند حفاظی در برابر پرتو نورانی خورشید قرار می گیرند ، دمای هوای جنگل کمتر از دمای فضای غیر جنگلی است و در طول شب نیز به این دلیل که تغییر و انعکاس حرارتی دما در محیط وخاک جنگلی کمتر است ، هوای محیط جنگلی خنک تر از فضای باز است .در جنگل ، ترکیبی از آوای دلنواز پرندگان ، جریان آب دره ها و  رودخانه ها و به هم خوردن برگها و شاخه ها به روح و روان آدمی آرامش می بخشد.
از آنجا که محیط جنگلی فاقد انواع صداهای گوشخراش و مخرب است ، محیطی امن و آرامش بخش برای استراحت انسانهای خسته از فعالیت در مراکز صنعتی و شهری درایام فراغت است. شاخ و برگ درختان جنگلی گرد و غبار هوا را که توسط باد جابه جا می شوند ، جذب میکنند و آلودگی هوا را کاهش می دهند. سرب معلق در هوا حاصل فعالیت واحدهای صنعتی و وسایل نقلیه موتوری و یکی از مواد سمی وخطرناک برای انسان است که از طریق تنفس جذب می شود و عوارض و پیامدهای ناگواری بر سلامت انسان دارد. یکی از اثرات مفید جنگلها جذب مقدار زیادی از دوده سرب معلق درهوا است که از عوامل حفظ تندرستی انسان به شمار می آید .سیمای ظاهری درختان چشم انداز آرامش بخش ومطلوبی برای انسان به شمار می آید. درختان ودرختچه ها به دلیل دارا بودن رنگهای مختلف چشم اندازی طبیعی و دیدنی در برابر دیدگان آدمی قرار می دهند . به ویژه رنگ سبز برگ درختان که از نظر رواشناسی از جمله رنگهای آرامش بخش است. جنگل همچنین در زیبا سازی محیط زندگی جوامع بشری جایگاه ویژه ای دارد. مقاومت جنگل در مقابل ویرانگری های باد و طوفان ، نشانه و نمادی از دوستی طبیعت و بشر است . درختان جنگلی در کاهش سرعت باد و طوفان نقش بسزایی دارند وموجب کاهش اثرات تخریبی این عوامل می شوند . پوشش گیاهی درختان به دلیل حفاظت از خاک ، قدرت نگهداری وجذب نزولات وکاهش سرعت سقوط برف و باران بر زمین نقش انکار ناپذیری در جلوگیری از جاری شدن سیلاب و کاهش اثرات مخرب آن دارد. با توجه به این که کاهش درجه حرارت هوا سهمی در افزایش رطوبت نسبی هوا دارد، درختان جنگلی با جذب نزولات و ذخیره کردن آن در سفره های آب های زیر زمینی و تبخیر آن در ایام خشک ، موجب افزایش رطوبت نسبی هوا در فضای جنگل می شوند. افزون بر این که شاخ و برگ درختان با جلوگیری از تابش مستقیم نور خورشید و کاهش اثرات تخریبی پرتوهای خورشیدی ، مانع تبخیر سطحی رطوبت خاک می شوند.
درختان با جذب ،نگهداری و افزایش زمان ذوب برفها بر روی شاخ و برگ خود از تجمع آنها جلوگیری کرده و مانع حرکت توده های عظیم برف به شکل بهمن می شوند.از آنجا که تولید دی اکسید کربن ناشی از سوختهای فسیلی انعکاس پرتوهای خورشیدی را از زمین ناممکن می سازد،  در نتیجه میانگین گرمای زمین افزایش یافته و پدیده موسوم به گلخانه ای ایجاد می شود که اختلال در محیط زیست انسانی را به دنبال دارد. بنابراین حفاظت وتوسعه جنگلها موجب جذب و رسوب دی اکسید کربن ومانع افزایش گرمای زمین و بروز پدیده گلخانه ای خواهد شد. جنگلها بعنوان  محیط زیست طبیعی ، مامن بسیاری از حیوانات وحشی و پرندگان هستند و نقش موثر آنان در بهسازی محیط زیست انکار ناپذیر است.
با توجه به رشد فزاینده جمعیت انسانی و توسعه بی حد و حصر تکنولوژی و قرارگرفتن در عصر فرا صنعتی که جوامع بشری از یک طرف با محدودیت منابع جنگلی و از سوی دیگر با آلودگی محیط زیست دست به گریبان هستند، نقش و جایگاه جنگلها به دلیل برخورداری از ارزش های فراوان و متنوع در جلوگیری از آلودگی ها اجتناب ناپذیر است. همان طور که می دانیم لایه ازن به مثابه سپری دفاعی در تقابل با اثرات تخریبی پرتو فرابنفش دارای اهمیت ویژه است . جنگلها با تثبیت لایه ازن موجب کاهش آثار زیانبار پرتوهای فرابنفش و بیماریهای ناشی از آن خواهند شد. کنترل آفات و امراض گیاهی و جلوگیری از هجوم گونه های مهاجم به محصولات کشاورزی، پدید آمدن ارزشهای زیبایی شناختی و هنری ، تولید انواع فراوردهای غیر چوبی ، امکان فعالیتهای جنبی مانند پرورش انواع آبزیان ، زنبورداری ، تولید قارچ ، فراهم ساختن زمینه های گردشگری و بسیاری از فواید ارزشمند دیگر دست آوردهای گرانبهایی هستند که به یمن حضور و حفاظت جنگلها در اختیار بشر قرار گرفته اند. اهمیت روز افزون نقش زیست محیطی جنگلها و تاثیر همه جانبه آن در توسعه پایدار ایجاب می کند برای ترویج فرهنگ حفاظت و حراست از جنگلها و به منظور برخورداری کامل از کلیه ارزشهای زیست محیطی دست در دست یکدیگر ،تلاشی مشترک را عینیت بخشیم تا جنگلها همچنان به عنوان ابزار آرامش و سعاتمندی نسلهای امروز و فردا پایدار بمانند.
ارزش های اقتصادی جنگل
امروزه فواید جنگل بدلیل گستردگی دامنه آن بعنوان بستر حیات و زیربنای حیات انسانی نام برده می شود . داشتن نقش اساسی در امور تفریجی و تفرجگاهی و ایفای نقش بعنوان پشتوانه اساسی و اصلی کشاورزی ، ایجاد درآمد برای دولت وملت و همچنین تولید محصول پر ارزشی به نام چوب که زمینه اشتغال تعداد کثیری از افراد جامعه را فراهم ساخته و موجب رونق و شکوفایی اقتصادی کشورهایی می شود که از این نعمت الهی برخوردارند و به نحوشایسته ومطلوبی هم از آن استفاده می کنند. برخی از ویژگی های منحصر به فرد، و برتری های این ماده پرارزش مورد بررسی اجمالی قرار می گیرد تا شاید با شناخت بیشتری که از آن صورت می گیرد قدر جنگلهای با ارزش کشورمان را که تولید چوب تنها یکی از صدها فواید آن را تشکیل می دهد خوب دانسته و در راه حفظ ، حراست و توسعه آن مجدانه و صادقانه بکوشیم . در این میان هر چند شناخت اصولی جامعه مان از این ماده پرارزش ، اندک است ولی در مقابل بسیاری از محافل علمی و مجامع معتبر دانشگاهی جهان در راه آشنایی آحاد ملت با اثرات ارزنده این ماده و نقش بنیادین آن در روند تداوم و تکامل زندگی انسانها گامهای موثر و بلندی برداشته ونقش اساسی آن را به خوبی مبرهن و آشکار ساخته اند.
موزه آلتونا در هامبورگ آلمان و موزه علوم طبیعی لندن از جمله این محافل و مراکز علمی به شمار می آیند و توانسته اند با جمع آوری بسیاری از وسایل و لوازم چوبی مورد استفاده بشر در طول تاریخ که در عمده موارد در خور تحسین و اعجاب برانگیز است نقش حیاتی چوب و وجود جنگل ها را در روند تکامل زندگی انسان هابه خوبی تبیین کنند. البته ناگفته پیداست مصرف چوب در انجام کارهای بزرگ و با ارزش در کشور که مهد دانش معماری جهان به حساب می آید نیز مسبوق به سابقه طولانی است زیرا از دوران گذشته هنر ساختمان سازی با آثار جاودانه ای همراه بود و از دیرباز این سرزمین کانون اصلی استفاده بهینه و اصولی از چوب بوده است. بهترین شاهد این مدعا وجود ساختمان های بزرگ تخت جمشید ، چهل ستون ، عالی قاپو در اصفهان ، مسجد بایزید بسطامی و صدها آثار معماری دیگری است که هر یک در جای خود از جمله مفاخر ارزنده ملی ما به حساب می آیند.

اولین آلاینده‌های هوا احتمالا دارای منشأ طبیعی بوده‌اند. دود، بخار بدبو، خاکستر و گازهای متصاعد شده از آتشفشانها و آتش سوزی جنگلها، گرد و غبار ناشی از توفانها در نواحی خشک، در نواحی کم ارتفاع مرطوب و مه‌های رقیق شامل ذرات حاصل از درختهای کاج و صنوبر در نواحی کوهستانی، پیش از آنکه مشکلات مربوط به سلامت انسانها و مشکلات ناشی از فعالیتهای انسانی محسوس باشند، کلا جزئی از محیط زیست ما به شمار می‌رفته‌اند. به استثنای موارد حاد، نظیر فوران آتشفشان.
آلودگیهای ناشی از منابع طبیعی معمولا ایجاد چنان مشکلات جدی برای حیات جانوران و یا اموال انسانها نمی‌کنند. این در حالی است که فعالیتهای انسانی ایجاد چنان مشکلاتی از نظر آلودگی می‌نمایند که بیم آن می‌رود، بخشهایی از اتمسفر زمین تبدیل به محیطی مضر برای سلامت انسانها گردد.

تاریخچه آلودگی
دود یکی از قدیمیترین آلاینده‌های هوا است که برای سلامت بشر مضر است. زمانی که دود ناشی از آتش حاصله از سوختن چوب توسط ساکنین اولیه غارها جای خود را به دود ناشی از کوره‌های زغال سوز در شهرهای پر جمعیت داد، آلودگی هوا، بقدری افزایش یافت که زنگ خظر برای برخی از ساکنان آن شهرها وجود به صدا در آمد. در سال ۶۱ بعد از میلاد سنکا (Seneca) فیلسوف رومی از هوای روم بعنوان هوای سنگین و از دودکشهای هود با عنوان تولید کننده بوی بد نام برد. در سال ۱۲۷۳ میلادی ادوارد اول پادشاه انگلستان می‌گوید هوای لندن به حدی با دود و مه آلوده و آزار دهنده است که از سوختن زغال سنگ دریایی جلوگیری خواهد کرد.
علی‌رغم هشدار پادشاه مذکور، نابودی گسترده جنگلها، چوب را تبدیل به یک کالای کمیاب نمود و ساکنان لندن را وادار ساخت تا بجای کم کردن مصرف زغال سنگ به میزان بیشتری از آن استفاده کنند. تا سال ۱۶۶۱ میلادی یعنی بیش از یک قرن بعد، تغییر قابل ملاحظه‌ای در آلودگی هوا بوجود نیامد. چاره جویی و پیشنهادات عبارت بودند از برچیدن تمامی کارخانه‌های دودزا از شهر لندن و بوجود آمدن کمربند سبز در اطراف شهر و بالاخره این چاره جوییها کارساز شد.

مشکلات آلودگی هوا
شواهدی دال بر علاقمندی جوامع انسانی در غلبه بر مشکل آلودگی هوا وجود دارند که از جمله آنها می‌توان از تصویب و اجرای قوانین کنترل دود در شیگاگو سینسنیاتی به سال ۱۸۸۱ نام برد. ولی اجرای این قوانین و قوانی مشابه آنها با دشواریهایی مواجه گردید و برای تمیز نمودن هوا یا جلوگیری از آلودگی بیشتر آن تقریبا کاری انجام نشد. در سال ۱۹۳۰ در دره بسیار صنعتی میوز در کشور بلژیک در اثر پدیده وارونگی مه دود در یک فضای معین محبوس گردید. در نتیجه ۶۳ تن جان خود را از دست داده و چندین هزار تن دیگر بیمار شوند. حدود ۱۸ سال بعد در شرایط مشابهی در ایلات متحده آمریکا یکی از اولین و بزرگترین فاجعه‌های زائیده آلودگیها رخ داد، یعنی ۱۷ نفر جان خود را باختند و ۴۳ درصد جمعیت نورا، پنسلوانیا بیمار شدند.
درست سه سال بعد از فاجعه مه دود لندن در سال ۱۹۵۲، که نادیده گرفتن عواقب جدی آلودگی هوا غیر ممکن گردید. در روز سه شنبه ۴ دسامبر سال ۱۹۵۲ حجم عظیمی از هوای گرم به طرف قسمت جنوبی انگلستان حرکت کرده با ایجاد یک وارونگی دمایی سبب نشست یک مه سفید در لندن شد و این مه دود به دستگاه تنفسی انسان سخت آسیب رسانده بود و بیشتر مردم بزودی با مشکلاتی از قبیل قرمز شدن چشمها، سوزش گلو و سرفه‌های زیاد مواجه شدند و پیش از آنکه در ۹ دسامبر از سطح شهر دور شوند ۴۰۰ مورد مرگ مربوط به آلودگی هوا گزارش کردند. این تعداد تلفات برای متوجه ساختن افکار بریتانیاییها جهت تصویب قانون هوای تمیز در سال ۱۹۵۶ کافی بود.

قانون کنترل آلودگی هوا
این قانون در ایالات متحده امریکا قانون کنترل آلودگی هوا (قانون عمومی ۱۵۹_۸۴) به تصویب رسید. اما این مصوبه تنها موجب به تصویب رسیدن یک قانون مؤثرتر گردید. این قانون یکبار در سال ۱۹۶۰ و بار دیگر در سال ۱۹۶۲ بازنگری شد و به قانون هوای تمیز سال ۱۹۶۳ (قانون عمومی ۲۰۶_۸۸) که برنامه‌های ناحیه‌ای محلی و ایالتی را برای کنترل هوا تشویق می‌کرد و در عین حال حق مداخله را برای دولت فدرال در صورت به خطر افتادن سلامت و رفاه اهالی ایالت در اثر آلودگی ناشی از ایالات دیگر محفوظ نگه می‌داشت، الحاق گردید. این قانون معیارهایی برای کیفیت هوا وضع کرد که بر اساس آنها استانداردهای کیفیت هوا و گازهای متصاعد شده در دهه ۱۹۶۰ میلادی پی ریزی شد.
اجرای قانون هوای تمیز
اجرای قانون هوای تمیز در سال ۱۹۷۰ به آژانس نو بنیاد حفاظت محیط زیست (EPA) محول گریدید. قانون به وضع استانداردهای درجه اول و دوم کیفیت هوای محیط زیست پرداخت. استانداردهای اولیه متکی بر معیارهای کیفیت هوا، برای حفظ سلامت عموم مردم، دامنه وسیعی از ایمنی را در نظر می‌گیرد. در حالی که استانداردهای ثانوی که آنها نیز متکی بر معیارهای کیفیت هوا باشند برای حفظ رفاه عموم انسانها، به علاوه گیاهان، جانوران، اموال و دارائی هستند.
اصطلاحات قانون هوای تمیز به سال ۱۹۷۷ به تقویت باز هم بیشتر قوانین موجود پرداخته است و ملتها را به تمیز نگهداشتن مورد ارزیابی و اصلاح دوباره قرار گرفتند. اگر چه این امکان وجود دارد که تغییرات بیشتری نیز انجام شود، کاملا متحمل است که کنترل آلودگی هوا برای ایجاد شرایطی که تحت آن هوا برای نسلهای آینده تمیزتر و سالمتر نگاهداشته شود، از حمایت بیشتر عامه مردم برخوردار شود.
بحران آلودگی هوا، ریشه‌ها، عواقب و راه‌حل‌ها
آلودگی هوا ناشی از سوخت فسیلی خودروها در ایران، به خصوص در شهرهای بزرگ و بویژه در کلان شهر تهران در وضعیت بحرانی و خطرناکی به سر می‌برد. آلودگی هوا در تهران در موارد متعددی به حدی رسیده است که مقامات محیط زیست و مقامات بهداشتی کشور وضعیت آلودگی هوا را خطرناک اعلام کرده و خروج از منزل را برای مردم خطرناک اعلام کرده اند. آخرین مورد آن روز۱۲ دی ۱۳۸۳ بود که به دلیل آلودگی هوا در ۱۳ دی مهدهای کودک و مدارس ابتدایی و راهنمایی تهران تعطیل گردید.
آلودگی‌های شهری تا یکصد کیلومتر را تحت‌الشعاع قرار داده  سوانح رانندگی را افزایش می‌دهد و با کاهش دما آلودگی هوا تشدید می‌شود  و در فصل تابستان نیز مه دود شیمیایی در سطح زمین شکل می‌گیرد که نوعی از آلودگی هوا است.
گاز سمی ازن در اثر شدت گرمای زیاد، تابش شدید نور خورشید و خشکی هوا تولید می‌شود و در مجاورت با NOXهایی که از اگزوز خودروها منتشر می‌شود تشکیل مه دود شیمیایی در سطح زمین می‌دهد.
بررسی‌های اولیه حاکی از آن است که این شرایط در برخی روزهای گرم سال در شهر تهران رخ می‌نماید و موجب دشواری‌های تنفسی و آسیب دستگاه تنفسی شهروندان می‌شود. سرفه، سوزش چشم و تنگی نفس در سالمندان و کودکان از آثار سوء این گاز خطرناک است. همچنین گاز ازن در طبیعت باعث تخریب برگ گیاهان شده و به علت نفوذ در اشیای پلاستیکی آنها را دچار آسیب می‌کند. خشکی درختان و خزان زود رس گیاهان از عوامل این گاز خطرناک است
۶۵ درصد درصد آلودگی هوای تهران ناشی از خودروها است. روزانه ۲۰۱ میلیون کیلو دی اکسید کربن وارد هوای ایران می‌شود. به نحوی که بنزن هوای تهران ۱۰۰ برابر توکیو است.
عمده آلاینده‌هایی که باعث آلودگی هوای شهر تهران شده‌اند عبارتند از: مونوکسید کربن – دی اکسید گوگرد – دی اکسید نیتروژن،‌ هیدروکربورها و ذرات معلق. مناطق ۱۲ با ۹۹/۱۷ درصد و ۱۱ با ۴۳/۱۶ درصد بیشترین آلودگی مونوکسید کربن را دارند. طبق آخرین گزارشات بخش حمل و نقل بیشترین سهم را در آلودگی هوا دارد. مونوکسید کربن یکی از آلاینده‌های گازی خطرناک می‌باشد.
آلودگی هوا تهدید دائم و جدی بر سلامت و بهداشت جامعه و نیز محیط زیست دارد. بررسی خطرات زیست محیطی حاصل از سوخت بنزین نشان می‌دهد عمده‌ترین آلاینده‌های این سوخت، اکسیدهای نیتروژن، مونواکسید کربن و هیدروکربورهای نسوخته در محیط زیست است. بررسی‌ها نشان می‌دهد مونواکسید کربن با هموگلوبین خون ترکیب پایداری را تشکیل می‌دهد که این ترکیب از رسیدن اکسیژن مطلوب به سلول‌ها جلوگیری کرده و سوخت و ساز سلول را مختل می‌کند. سرعت ترکیب اکسیدهای نیتروژن با هموگلوبین خون هزار مرتبه سریعتر از سرعت ترکیب مونواکسید کربن با هموگلوبین است که موجب تشکیل مواد سرطان زا در خون می‌شود  و ۲۰۰ برابر بیش از جذب اکسیژن است. تمایل جذب هموگلوبین خون با مونوکسید کربن و اثرات سوء آن بر سلامتی بصورت اختلال در بینایی، تار دیدن، خستگی، سردرد و خواب آلودگی بروز می کند و باعث ایجاد تغییر در عملکرد قلب و شش می‌شود. آلودگی هوا باعث کاهش وزن نوزاد می‌شود  و بر میزان مرگ و میر کودکان تأثیر می‌گذاردزیرا حساسیت‎‎ نوزادان‎ به‎ آلودگی‎ هوا بیشتر است. ابتلای کودکان به سرطان خون اولین پیامد زندگی در خیابان‌های پر ترافیک است. منواکسید کربن ابتلا به بیماری‌های قفسه سینه در کودکان را افزایش و انجام فعالیت‌های مغزی را در افراد کاهش می‌دهد. آلودگی هوا باعث عفونت‌های شدید تنفسی (ARI) در کودکان و اطفال، بیماری‌های مزمن تنفسی نظیر تنگی نفس و برونشیت، سرطان ریه و ابتلا به سرطان معده شده و اختلالات ژنتیکی و ابتلا به بیماری‌های موروثی و اختلال در حافظه را افزایش داده،  حملات آسم را تشدید نموده  و به DNA آسیب می‌رساند.
مطالعات‎ دانشمندان‎ کانادایی‎ نشان‎ می‎‎‎ دهد آلودگی هوا نـاشـی از خودروها جهش‎ و آسیب‎ ژنتـیکـی‎ در حیوانات‎ و انسان‎ را سبب‎ می‎ شود. آلودگی هوا همچنین حاصلخیزی خاک را کاهش می‌دهد و آنرا از املاح تهی می‌کند.
آلودگی هوا در جهان
آلودگی هوا چهارمین عامل مرگ و میر است. آمار بین‌المللی خسارات ناشی از آلودگی هوا نشان می‌دهد که بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا چهارمین رتبه مرگ و میر را به خود اختصاص داده اند. به گزارش سازمان ملل متحد هر ساله ۳ میلیون نفر از مردم جهان به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند.
فقط در فرانسه سالانه ۶ هزار نفر به علت آلودگی هوا می‌میرند. مطالعات اپیدمیولوژی در کشور هلند نشان می‌دهد سالیانه ۱۷۰۰ تا ۳۰۰۰ نفر به دلیل قرارگرفتن در معرض ذرات معلق دچار مرگ ناگهانی می‌شوند. این نوع مرگ و میر بیش از ۴ برابر نرخ مرگ ناشی از ایدز، ۶/۲ برابر نرخ مرگ ناشی از سرطان خون و ۵/۱ برابر تلفات ناشی از تصادفات رانندگی برآورد شده است.
بر اساس مطالعات جدید محققان در آمریکا، در شیکاگو به‎ ازای‎ افزایش‎ ۱۰ میکروب‎ گـرم‎ آلاینده‎‎ در هر متر مکعـب‎ هـوا ۸ درصـد بـه تعداد مبتلایان‎‎ به‎‎‎‎ سرطان ریه اضـافـه شـده است.”
آلودگی هوای تهران ۸/۲ برابر استاندارد جهانی است.
تحقیقات انجام شده توسط شرکت کنترل کیفیت هوا و وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی جمهوری اسلامی ایران حاکی است میزان این آلاینده‌ها در شهر تهران ۲/۸ برابر استاندارد جهانی است. ذرات آلاینده‌های فلزی از قبیل کادمیوم، نیکل، ارسنیک، یون‌های سولفات و نیترات و هیدروکربن‌های چند حلقه‌ای از طریق انتشار در هوا عوارض سوء متعددی از قبیل کاهش بهره هوشی، کند ذهنی، ضایعات کبدی، ‌تنگی نفس و آمفیزم به وجود می‌آورد.

مرگ و میر آلودگی هوا در تهران
خطر مرگ و میر شهروندان تهرانی با افزایش ذرات معلق افزایش می‌یابد. نتایج حاصل از یک مطالعه منطقه‌ای در تهران نشان داد که در مدت ۱۴۰ روز، ۱۱۶۰بیمار تهرانی به دلیل مشکلات تنفسی و قلبی ناشی از آلودگی هوا در ۵ بیمارستان تحت معالجه قرار گرفتند.
بر پایه این گزارش سالانه ۴۰۰۰ مرگ و میر بر اثر آلودگی هوا در تهران رخ می‌دهد که علاوه بر این تعداد مشابهی نیز که به بیماری سرطان ریه مبتلا شده‌اند و در معرض اکسیدهای نیتروژن بوده‌اند گزارش شده است. روزانه ۱۲۰۰ تن آلاینده در هوای تهران پخش می‌شود. این در حالی است که رشد سالانه انتشار Co2 در کشور ۲۵ درصد است.
مجموعه عوامل فوق نشان می‌دهد که وضعیت آلودگی هوا در وضعیت نامطلوبی قرار دارد و همواره رو به وخامت می‌گذارد. لذا باید برای اصلاح وضعیت موجود چاره‌ای اندیشیده شود. براساس تحقیقات انجام شده می‌توان با حذف حداقل ۴ سفر کوتاه درون شهری و غیرضروری با اتومبیل شخصی در طول یک سال از انتشار ۱۰۰ کیلوگرم منوکسید کربن جلوگیری کرد.
بر اساس مطالعات انجام شده در یکی از دانشگاه‌های آمریکا، انتشار هر تن از مواد آلاینده هوا معادل ۵۳۰۰ دلار هزینه‌های جنبی ( بیماری، تخریب ابنیه تاریخی، کثیف نمودن پوشاک و اثاثیه منازل و …) بر جوامع تحمیل می‌کند که تنها برای سال ۱۳۸۰ در ایران این برآورد بالغ بر ۱/۱ میلیارد دلار می‌شود.
مبلغ ۱/۱ میلیارد دلار هزینه‌های جنبی آلودگی هوا بر اساس محاسبه فوق‌الذکر و با احتساب هر دلار ۸۶۵ تومان معادل ۵/۹۵۱ میلیارد تومان می‌شود. این رقم دو برابر کل فصل خدمات درمانی در بودجه سال ۱۳۸۳ است که معادل ۴۱۵ میلیارد تومان است. مقایسه رقم فوق با بودجه‌های درمانی سال ۱۳۸۳ کشور اهمیت این موضوع را نشان می‌دهد