محمد حسن میرزا ؛ آخرین ولیعهد قاجار

نویسنده کتاب : محمد ستاری

انتشارات کتاب : موزه عکسخانه شهر

زبان کتاب : فارسی

تعداد صفحه کتاب : 102

قطع کتاب : خشتی – سال چاپ کتاب : 1386 – نوبت چاپ کتاب : 1 

خلاصه ای از کتاب 

مصور – گلاسه

عکس های کتاب که شامل پرتره های فردی و جمعی، عکس های رسمی مراسم سلام، سان، رژه، عزاداری و قمه زنی مردم، شکار و شکارگاه است بیننده را به حال و هوای ایران اواخر دوران قاجار می برد. مقدمه و مطالب کتاب را دکتر محمد ستاری نگاشته و گردآوری کرده و مدیر پروژه آن مژگان طریقی است.

محمد‌حسن میرزای نه ساله 40 روز پس از خلع محمدعلی شاه از سلطنت در شرایطی که برادرش احمد‌شاه نیز هنوز به سن قانونی برای سلطنت نرسیده و کشور توسط نایب‌السلطنه اداره می‌شد به ولیعهدی انتخاب شد. پس از رسیدن احمدشاه به سن قانونی و تاجگذاری، وی طی فرمانی محمدحسن میرزا را طبق سنت به فرمانروایی آذربایجان تعیین کرد اما وقوع جنگ جهانی اول و اشغال آذربایجان توسط نیروهای عثمانی و روسیه، مسافرت و اقامت ولیعهد در آذربایجان را به تأخیر انداخت. 

وی سرانجام در سال ۱۳۳۳٫ق با توجه به حضور نیروهای روس در آذربایجان عازم تبریز شد اما ناتوانی وی در اداره امور باعث شد تا در سال ۱۳۳۸٫ق در پی قیام شیخ محمدخیابانی از تبریز اخراج و روانه تهران شود.    محمدحسن میرزا کسی بود که در بهمن ماه 1302.ش دوره پنجم مجلس شورای ملی با نطق او افتتاح شد؛ مجلسی که چندی بعد حکم سرنگونی سلطنت قاجار و تفویض سلطنت به پهلوی را صادر کرد. در آن تاریخ در حالی که احمدشاه در اروپا به سر می‌برد و رضاخان هر روز بر قدرت خود می افزود محمدحسن میرزا به عنوان ولیعهد زمام سلطنت را در دست داشت و سعی می‌کرد مانع وی شود. 

نقل است که در ۱۵ فروردین ۱۳۰۳ احمدشاه طی تلگرافی از اروپا خواستار عزل سردار سپه از ریاست الوزرائی شد ولی مجلس با رد این پیشنهاد بار دیگر به سردار سپه رأی اعتماد داد و محمدحسن میرزا را بیشتر تحت فشار گذاشت.