احادیثی از ائمه درباره دلبستگی به دنیا و ترک دلبستگی به این جهان فانی

دل بستگی به دنیا از نظر دین چگونه است؟
انسان اگر از راه حلال اموالی به دست آورد و در راه حلال مصرف کند، هیچ منافاتی با ارزش های معنوی او ندارد؛ و علاقه به اموال، زن و فرزند و دیگر مظاهر دنیوی در چهارچوب شرع و در حدی که انسان را از اهداف اصلی (توحید، مسیر حق و رشد) باز ندارد، از نظر اسلام مجاز است.
تا وقتی انسان دنیا را گذرگاه آخرت می داند و از امکانات و مال و ثروت برای تقرب به خدا استفاده می کند، هیچ اشکالی ندارد. مشکل آن زمانی به وجود می آید که انسان نقش ابزاری دنیا را فراموش کند و دنیا را محل اقامت و جایگاه دائمی خود بداند و آن چنان به دنیا علاقه و دل بستگی پیدا کند که خدا را فراموش کند.
بنابراین وقتی خداوند مسبب الاسباب و مقلب القلوب است و کلید هر کار مشکلی در دست او و هر نفعی که به ما می رسد از جانب اوست، پس تعلق محض به دیگران چرا؟ از سویی هم برخی دستورهای دینی داریم که رعایت آن ها به ما کمک می کند که دل بستگی را کم کنیم؛ برای مثال صدقه دادن، رفع نیاز فقرا و نیازمندان، خمس، زکات و ... همگی علاوه بر حکمت هایی که دارند، به ما کمک می کنند تا با این تمرین ها آهسته آهسته تعلق به مال پرستی را از خودمان ریشه کن کنیم؛ پس بهترین راه انجام واجبات و ترک گناهان است.


احادیث درباره دلبستگی به دنیا
در قرآن آیه های بسیاری درباره ی دل بستگی به دنیا آمده است. همچنین احادیثی از ائمه درباره ی دلبستگی به دنیا آورده شده است.


سوره ی انعام آیه ی 32 : «وَ مَا الْحَیاةُ الدُّنْیا إِلاَّ لَعِبٌ وَ لَهْوٌ...؛ زندگی دنیا چیزی جز بازی و سرگرمی نیست.»


سوره ی حدید آیه ی 20 : «اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَیاةُ الدُّنْیا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ زِینَةٌ وَ تَفاخُرٌ بَینَکمْ وَ تَکاثُرٌ فِی الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ...؛ بدانید زندگی دنیا فقط بازی و سرگرمی و تجمّل پرستی و فخرفروشی در میان شما و افزون طلبی در اموال و فرزندان است»
رسول خدا (ص) نیز در حدیثی فرموده اند: اگر آنچه من از دنیا می دانم شما نیز بدانید، جان هایتان از فریب آن ایمن می شود.




رسول اکرم (ص) فرمودند : « إنّهُ ما سَکَنَ حبُّ الدنیا قلبَ عبدٍ إلاّ الْتاطَ فیها بثلاثٍ : شُغلٍ لا یَنفَدُ عَناؤهُ، و فَقرٍ لا یُدرَکُ غِناهُ ، و أمَلٍ لا یُنالُ مُنتَهاهُ ; دنیا دوستى در دل هیچ بنده اى جا نکرد، مگر آن که سه چیز پیوسته با او همراه شد : گرفتارى و مشغله اى که رنج آن را پایانى نباشد، فقرى که به توانگرى و بى نیازى نینجامد، و آرزویى که به فرجام نرسد.


در حدیثى پیامبر (صلى الله علیه وآله) مى فرمایند : «مَنْ رَمى بِبَصَرِهِ ما فِى یَدَىْ غَیْرِهِ کَثُرَ هَمُّهُ وَ لَمْ یَشْفِ غَیْضُهُ»؛ (کسى که چشم خود را به آنچه در دست دیگران است بدوزد، همیشه اندوهگین و غمناک خواهد بود، و هرگز آتش خشم در دل او فرو نمى نشیند)
در حدیث دیگرى در بیان آثار زیانبار دنیاپرستى از پیامبر اکرم (ص) چنین آمده است : «إنَّ الدنیا مَشغَلَةٌ للقلوبِ و الأبدانِ; دنیاپرستى هم فکر انسان را به خود مشغول مى‏ دارد و هم بدنها را(نه آرامش فکر مى ‏گذارد و نه آسودگى جسم)»!
امیر المومنین علی (ع) فرمودند : دنیا برای رسیدن به آخرت آفریده شد، نه برای رسیدن به خود دنیا.
امام على (ع) فرمودند: «حب الدنیا راس الفتن و اصل المحن; دنیاپرستى سرآغاز فتنه ‏ها و ریشه همه محنت ها و رنج هاست‏»!
امام علی (ع) در حدیث دیگری می فرمایند: دلبستگی به دنیا، عقل را فاسد می‌کند، قلب را از شنیدن حکمت ناتوان می‌سازد و باعث عذاب دردناک می شود.


امیرمؤمنان علی (ع) فرمودند : إنَّ الدُّنیا لَمَفسَدَةُ الدّینِ ومَسلَبَةُ الیَقینِ. دنیاپرستى دین انسان را بر باد مى‏ دهد و ایمان و یقین او را مى‏ گیرد.
امام علی علیه السلام می فرمایند: «آب دنیا همواره تیره و گل آلود است. منظره ای دل فریب و سرانجامی خطرناک دارد، فریبنده و زیباست؛ اما دوامی ندارد، نوری است در حال غروب کردن، سایه ای است نابودشدنی ...».




امیرالمؤمنین (ع) می فرمایند: «وَ اللَّهِ لَوْ أُعْطِیتُ الْأَقَالِیمَ السَّبْعَةَ بِمَا تَحْتَ أَفْلَاکِهَا عَلَی أَنْ أَعْصِیَ اللَّهَ فِی نَمْلَةٍ أَسْلُبُهَا جُلْبَ‌ شَعِیرَةٍ مَا فَعَلْتُه»، یعنی به خدا قسم اگر عالم هستی را به من بدهند و بگویند: به یک مورچه ظلم بکن و پوست جو را بیجا از دهان آن مورچه بگیر، نمی کنم، یعنی عالم هستی اصلاً و ابداً در مقابل ظلم به یک مورچه در نزد من ارزش ندارد. گرچه انسان ها باید چنین باشند، اما اکثر آنها چنین نیستند و اگر مال دنیا جلو بیاید، خودشان را گم می کنند.


امام علی (ع) در حدیثی می فرمایند: از دنیا حذر کنید که دنیا بی وفا و پر مکر و فریب است، بخشنده ای خسیس و پوشاننده ای برهنه کننده است.
امام حسین (ع) می فرمایند: «إِنَّ النَّاسَ‌ عَبِیدُ الدُّنْیَا وَ الدِّینُ لَعْقٌ عَلَی أَلْسِنَتِهِمْ یَحُوطُونَهُ مَا دَرَّتْ مَعَایِشُهُمْ فَإِذَا مُحِّصُوا بِالْبَلَاءِ قَلَّ الدَّیَّانُونَ».
مردم بنده ی دنیا هستند؛ تا وقتی امتحان جلو نیامده ممکن است مردود نشوند، اما اگر امتحان جلو آمد، کم پیدا می شود کسی که بتواند نمره بیاورد. دنیا به معنای عام، پول، شهوت و ریاست است. هر یک از اینها جلو بیاید و انسان در آن امتحان نمره بیاورد، مشکل است. اگر انسان دلبستگی به دنیا پیدا کرد، معلوم نیست بتواند در امتحان‌ها قبول شود.
امام صادق (ع) می فرمایند : هر که به دنیا دل بسته شود، دلش به سه چیز بسته می شود: اندوه بی پایان، آرزوی دست نیافتنی، امید نارسیدنی.
امام صادق (ع) می فرمایند: رغبت و تمایل به دنیا مایه غم و اندوه و زهد و بی میلی به دنیا سبب راحتی قلب و بدن است.


ترک دلبستگی به «دنیا» در کلام امام علی(ع)
امام علی(ع) در نامه 47 نهج البلاغه، زمانی که در بستر شهادت است، به تقوا و ترک دلبستگی به دنیا وصیت کرده و می فرماید: «من شما را به تقوا و پرهیزکارى توصیه مى کنم و سفارش مى کنم در پى زرق و برق دنیا نباشید، هرچند دنیا به سراغ شما بیاید و بر آنچه از دنیا از دست مى دهید تأسف نخورید و زندگى دنیا جز متاع و سرمایه فریب نیست». به یقین دنبال این بخش از دنیا رفتن انسان را از خدا و آخرت دور ساخته و آلوده انواع گناهان مى کند.


دلگرم
نشر : takbook.com