-
همه نقشهای پرویز پرستویی
پرویز پرستویی از فیلم اول خود، «دیار عاشقان» موردتوجه پیگیران سینما بود و نامش سر زبان‌ها. «شکار» شهرتش را همه‌گیر کرد و «آدم‌برفی» وجهی تازه از توانمندی او به نمایش گذاشت. او بین سال‌های 62 تا سال 97 بین کمدی و جدی در رفت‌وآمد بوده است و به همین خاطر کارنامه‌اش متنوع شده. ظاهر پرستویی قرابتی با نقشهای کمدی ندارد اما خوب که نگاه می‌کنیم؛ این وجه از نقش‌آفرینی‌هایش یکدست‌تر و موفق‌تر است.
آدم‌برفی / 1373
کارگردان: داود میرباقری
نام کاراکتر: جواد کولی
درباره فیلم: «آدم‌برفی» در تعریف کمدی‌های مرسوم نمی‌گنجد؛ این فیلم داستانی اجتماعی دارد و از ته‌مایه‌های کمدی بهره می‌برد. قصه فیلم ماجرای تلاش نافرجام عباس (اکبر عبدی) است برای مهاجرت به آمریکا. او در کشور ترکیه گیر افتاده و کارش پیش نمی‌رود. به‌طور اتفاقی به جماعتی ایرانی آشنا می‌شود که جواد کولی یکی از آن‌ها است.
ویژگی نقش: پرویز پرستویی شش فیلم بازی کرده بود که داود میرباقری او را برای یک نقش متفاوت انتخاب کرد. جواد کولی، جوانکی به‌ظاهر زرنگ است که برای اسی در بدر کار می‌کند. ادبیات گفتاری‌اش به بچه‌های پایین‌شهر می‌خورد که کلمات انگلیسی هم قاطی اش شده: «آی ام وری وری ساری». جواد به‌راحتی پتانسیل تبدیل شدن به تیپ را دارد چراکه مشابه چنین آدمی را بارها در فیلم‌های پیش از انقلاب دیده بودیم. پرستویی و میرباقری متوجه این مسئله هستند و نقش از تیپکال شدن عبور می‌کند و تبدیل می‌شود به یک کاراکتر. کاراکتری که بار کمدی فیلم را به دوش می‌کشد.
جایگاه در کارنامه: «آدم‌برفی» رویی تازه از توانمندی پرستویی را عیان کرد. این فیلم نشان داد او در جان دادن به شخصیت‌های کمدی هم صاحب استعداد و توان است.
لیلی با من است / 1374
کارگردان: کمال تبریزی
نام کاراکتر: صادق مشکینی
درباره فیلم: تا پیش از سال 74 هر آنچه از فیلم‌های دفاع مقدس دیده بودیم، جدی بودند. «لیلی با من است» خط‌شکنی کرد و تبدیل به نخستین فیلم کمدی سینمای دفاع مقدس شد. داستان آن درباره صادق مشکینی، فیلمبردار صداوسیما است که برای دریافت وام به جبهه می‌رود. از جنگ می‌ترسد و قصد بازگشت دارد اما ناخواسته سر از خط مقدم درمی‌آورد.
ویژگی نقش: تصور این‌که صادق مشکینی را به بازیگری دیگر سپرده شود، سخت است. گویی تناقض‌های شخصیت با موقعیت پیش‌آمده، فقط در چهره و بازی پرویز پرستویی به بار می‌نشیند. کافی است فقط به لحظه‌ای اشاره‌کنیم که صادق ترسیده و به‌یک‌باره می‌بینید تانک دشمن با آرپی‌جی یک رزمنده منهدم می‌شود. اشک و ترس جای خود را به خنده‌های ریز و ممتد می‌دهد و خطوط چهره باز می‌شود. همین یک پلان برای تبحر و قدرت بازیگری پرستویی در نقش صادق کافی است.
جایگاه در کارنامه: نقش صادق در کارنامه پرستویی ماندگار شده. او برای بازی در «لیلی با من است» دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول از جشنواره فیلم پانزدهم فجر را به دست آورد.
مرد عوضی / 1376
کارگردان: محمدرضا هنرمند
نام کاراکتر: داریوش جم
درباره فیلم: خسرو پذیرش، مخترع فقیر یک پودر جادویی لباسشویی، به یک کارخانه تولید پودر می‌رود تا با دیدن مدیرعامل، اختراعش را به تولید برساند. اما تصادفاً از آسانسور پرتاب و به بیمارستان منتقل می‌شود. مدیرعامل شرکت، داریوش جم نیز از شنیدن خبر ورشکستگی قریب‌الوقوع شرک سکته مغزی می‌کند و به همان بیمارستان منتقل می‌شود. در بیمارستان، پرفسور ساعی که متخصص پیوند اعضاست، مغز خسرو را به بدن داریوش پیوند می‌زند و خسرو در جسمی تازه حیات پیدا می‌کند…
ویژگی نقش: کمی بعد از «آژانس شیشه‌ای» و کاراکتر ماندگار حاج کاظم، پرستویی «مرد عوضی» را بازی می‌کند. این بار هم او در موقعیتی دوگانه گیرکرده و اساس کمدی فیلم همین دوگانگی است. آنچه بازی پرستویی را ماندگار کرده، حضور تمام جدی‌اش مقابل دوربین است. همین جدیت و استیصال در برابر این‌که واقعاً «چه کسی است» موجب خلق کمدی می‌شود. او به‌خوبی مرز میان شخصیت خسرو پذیرش (مخترع یک پودر جادویی لباسشویی) و داریوش جم (مدیرعامل شرکت) را نشان داد و برای هرکدام بازی متفاوت ارائه کرد. لحن بیان، نوع مواجهه با موقعیت‌های دوگانه و میمیک چهره‌اش هنوز در اذهان تازه است.
جایگاه در کارنامه: تندیس نقش اول مرد از دومین جشن خانه سینما رهاورد مهم پرستویی از بازی در «مرد عوضی» است.
مومیایی 3 / 1378
کارگردان: محمدرضا هنرمند
نام کاراکتر: سروان قربانی
درباره فیلم: سروان قربانی (پرویز پرستویی)، افسر وظیفه‌شناس است که کارش را به‌خوبی و باصداقت تمام انجام می‌دهد. او که باید هرچه زودتر کلانتری محل خدمت اش را به مالک اصلی‌اش تحویل دهد، به او اطمینان می‌دهد که قصد تخلیه کلانتری را دارد ولی متأسفانه هیچ‌کس حاضر نیست ملکش را به کلانتری اجاره دهد. در این میان سروان قربانی در ماجرای سرقت یک مومیایی نیز گرفتار می‌شود.
ویژگی نقش: پرستویی پیش از «مومیایی 3» در فیلم «شوخی» همایون اسعدیان بازی می‌کند که برخلاف اسمش یک فیلم جدی است که لحظات شیرینی دارد. بازی پرستویی در این فیلم هم به کمدی پهلو نمی‌زند. شخصیت او در «مومیایی 3» اما از اساس کمدی است؛ افسری به‌ظاهر جدی که درگیر پرونده دزدی مومیایی می‌شود. محمدرضا هنرمند تحت تأثیر گشایش فضای باز جامعه در دوران اصلاحات، «مومیایی 3» را زمینه‌ای قرار داد تا با مسائل روز شوخی کند. به همین خاطر شخصیت پرستویی را هم کمدی دید؛ او در این فیلم راه رفتن، حرف زدن، نگاه کردن و دیگر مشخصه‌های ظاهری‌اش را با قواعد کمدی تنظیم کرده. سروان قربانی کمدی‌ترین نقش پرستویی است.
جایگاه در کارنامه: «مومیایی 3» جزو موفق‌ترین کارهای پرستویی محسوب می‌شود.
عشق شیشه‌ای / 1378
کارگردان: غلامرضا حیدر نژاد
نام کاراکتر: جلال و صفدر
درباره فیلم: جلال، بازیگر نقشهای فرعی سینما که پیش نامزدش خود را یک بازیگر معرفی کرده. نامزدش او را رها می‌کند و به ازدواج یک مرد پولدار درمی‌آید. جلال قصد خودکشی دارد و به همین خاطر از همکارش کمک می‌خواهد تا یک آدم کش به او معرفی کند. همکارش مقدمات را فراهم می‌کند و در آخر متوجه می‌شویم کشتن جلال یک نقشه است و همه تصمیم‌ها منتهی به عاشق شدن و ازدواج او ختم می‌شود.
ویژگی نقش: پرستویی در «عشق شیشه‌ای» دو نقش بازی می‌کند: جلال و صفر. او به اقتضای موقعیت تغییر گریم می‌دهد؛ یکجا بدون ریش و سبیل است و جایی دیگر با محاسن. فیلم قرار بوده یک کمدی رمانتیک باشد اما به دلیل ضعف‌هایی که دارد به آثار جدی تنه می‌زند و میزان کمدی‌اش پایین است. در لحظاتی که پرستویی در موقعیت دوگانه گیر افتاده می‌توان توان بازیگری‌اش را تحسین کرد و لبخندی زد اما در مابقی صحنه‌ها بازی‌اش قابل دفاع نیست.
جایگاه در کارنامه: «عشق شیشه‌ای» یکی از نقشهای ضعیف کارنامه پرستویی است. حیدر نژاد این فیلم را بر اساس نمایشنامه مرگ وودی آلن ساخت.
عزیزم من کوک نیستم / 1380
کارگردان: محمدرضا هنرمند
نام کاراکتر: حمید افشاری
درباره فیلم: حمید افشاری منشی دادگستری که به پسرش قول داده کامپیوتر مدل بالایی را برای او خریداری کند، برای به دست آوردن پول به کاری ماجراجویانه دست می‌زند. یکی از افرادی که هم‌اکنون پرونده‌اش در دادگاه او بررسی می‌شود مرد ثروتمندی است به نام زارع که با پسرش فرزان زندگی می‌کند. حمید افشاری فکر گروگان گرفتن فرزان را با یکی از تبهکاران حرفه‌ای که زمانی در دادگاه او محکوم شده بوده در میان می‌گذارد.
ویژگی نقش: بعد از فیلم‌های جدی «موج مرده» و «آب‌وآتش» پرستویی یک همکاری دیگر را محمدرضا هنرمند دارد. این بار هم شخصیتی که بازی می‌کند مردی است جدی؛ منتها از همان ابتدا رگه‌هایی از کمدی در رفتارش شاهدیم. همین جدیت است که زمینه خنده را فراهم می‌کند. پرستویی متخصص خلق موقعیت‌های کمدی در دل اتفاق‌های جدی است و در نقش حمید افشاری هم موفق عمل می‌کند.
جایگاه در کارنامه: او تندیس بهترین بازیگر نقش اول را از جشن دنیای تصویر در سال 1380 به دست آورده.
مارمولک/ 1382
کارگردان: کمال تبریزی
نام کاراکتر: رضا
درباره فیلم: رضا برای مداوا از زندان به بیمارستان منتقل می‌شود. او لباس هم اتفاقی‌اش که یک روحانی است می‌پوشد. آن روحانی می‌میرد و رضا با خیال آسوده خود را به‌جای روحانی اصلی معرفی می‌کند.
ویژگی نقش: فیلم «مارمولک» قصد دارد جایگاه معتبر روحانیت در جامعه را یادآور شود و برای این منظور از یک موقعیت دوگانه بهره برده؛ موقعیتی که یک آدم غیرموجه وارد لباس روحانی می‌شود اما به دلیل منشی که دارد، همه را جذب می‌کند و در آخر خودش هم به راه راست متمایل می‌شود. بازی پرویز پرستویی در این فیلم جزو شاه نقش‌هایش به‌حساب می‌آید. حرکت دست و نگاه و راه رفتن و مهم‌تر از همه ادای دیالوگ‌هایش به‌قاعده و در خدمت نقش است. کار او وقتی سخت‌تر می‌شود که باید ادای روحانی را دربیاورد نه خود روحانی واقعی را. این هم جزو نقش‌هایی است که کمتر بازیگری مثل پرستویی از عهده آن برمی‌آید.
جایگاه در کارنامه: او چند جایزه مهم برای «مارمولک» گرفت: جایزه ویژه هیئت‌داوران جشنواره فیلم فجر، تندیس بهترین بازیگر نقش اول هشتمین جشن خانه سینما و تندیس بهترین بازیگر نقش اول از جشن دنیای تصویر.
کتاب قانون / 1387
کارگردان: مازیار میری
نام کاراکتر: مهندس رحمان توانا
درباره فیلم: مهندس رحمان توانا که کارمند دولت است در مأموریتی خارج از کشور عاشق یک دختر مسیحی می‌شود. درنهایت دختر مسیحی به دین اسلام روی می‌آورد و به همراه رحمان به ایران می‌آید.
ویژگی نقش: بعد از «مارمولک» پنج نقش پرویز پرستویی جدی است. او در «کتاب قانون» نقش مردی را بازی می‌کند که سال‌ها در جبهه بوده و حالا هم گرفتار سخت‌گیری مادرش برای انتخاب همسر شده! زیاد مسافر خارجی می‌رود و دریکی از آن‌ها دل‌بسته دختری مسیحی می‌شود. آنچه کاراکتر رحمان را ویژه کرده، جدیت ظاهری است که باملاحت رفتاری و گفتاری آغشته شده. این توانایی را معدود بازیگرانی دارند که می‌توانند یک نقش کاملاً جدی را طوری بازی کنند که روح کمدی آن خیلی زود عیان شود. حالت نگاه و نوع دیالوگ گفتن پرستویی در مواجهه با دارین حمزه را به یاد بیاورید؛ یا وقتی به‌عکس او خیره شده و اشک می‌ریزد و مادرش گمان می‌کند یاد خاطرات جنگ افتاده .... شما چاره‌ای جز خندیدن ندارید و این به دلیل توانمندی بازیگر در نمایش موقعیت شخصیت است.
جایگاه در کارنامه: جزو آثار موفق پرستویی است.
منبع : تبیان
نشر : takbook.com
