علت اصلی افزایش قیمت دلار
نرخ تورم، سیاست‌های پولی و شرایط سیاسی و اقتصادی، متغیرهایی هستند که در ایجاد نوسانات ارزی دخیل‌اند. به زبان ساده‌تر می‌توان گفت، ارزش ارز کشورها بر اساس قانون ساده عدم تعادل در عرضه و تقاضا دچار نوسان می‌شود.
قیمت دلار
نوسانات نرخ ارز در مقایسه با سایر ارزهای خارجی در یک کشور می‌تواند تاثیر گسترده‌ای بر اقتصاد داشته باشد. سوال اما این است که چه عواملی دقیقا موجب کاهش ارزش پول و نوسانات آن در برابر سایر ارزها می‌شود؟
نرخ تورم، سیاست‌های پولی و شرایط سیاسی و اقتصادی، متغیرهایی هستند که در ایجاد این نوسانات دخیل هستند. به زبان ساده‌تر می‌توان گفت، ارزش ارز کشورها بر اساس قانون ساده عدم تعادل در عرضه و تقاضا دچار نوسان می‌شود. در زیر به بررسی برخی از عوامل کلیدی که بر عرضه و تقاضای ارز یک کشور و در نهایت قدرت خرید مصرف‌کنندگان تاثیر می‌گذارد، پرداخته‌ایم:
نرخ تورم
نرخ تورم بالا، افزایش نرخ بهره بانکی را به دنبال خواهد داشت. از سوی دیگر نرخ بهره بر چگونگی جریان سرمایه‌های بین‌المللی در کشور تاثیر می‌گذارد. بانک‌های مرکزی کشورها عمدتا از افزایش نرخ بهره به عنوان ابزاری برای مهار تورم استفاده می‌کنند.
نرخ بهره بالاتر می‌تواند منجر به افزایش جذب سرمایه‌گذاری خارجی شود و در نتیجه افزایش تقاضا برای ارز ملی کشور را به دنبال دارد. داشتن پولِ باارزش‌تر، قیمت کالاهای وارداتی را برای شهروندان کاهش می‌دهد.
در کشورهایی که میل به مصرف‌گرایی دارند، افت بهای ارز، تاثیر منفی بر نرخ اشتغال دارد. اما افت نرخ ارز گاهی می‌تواند مثبت باشد. یعنی به تحریک صادرات و در نهایت افزایش اشتغال منجر شود.
جریان سرمایه اما از سوی دیگر می‌تواند منجر به بی‌ثباتی و نوسانات نرخ ارز شود. چرا که سرمایه‌گذاران خارجی هر زمان که بخواهند می‌توانند سرمایه‌گذاری را متوقف کنند.
بهترین نمونه برای این مورد شاید کشور برزیل باشد. اوایل دهه ۲۰۰۰، این کشور به جذب سرمایه‌گذاری خارجی پرداخت که منجر به افزایش ارزش رئال برزیل شد. در ابتدا این امر برای اقتصاد برزیل مثبت بود اما پس از آنکه در سال ۲۰۱۲، سرمایه‌گذاری خارجی حدود ۴۰ درصد در برزیل کاهش یافت، دولت ناچار شد به امید افزایش وام‌های ارزان و بازگشت به روزهای گذشته، نرخ بهره را کاهش دهد.
سیاست‌های پولی
بانک‌های مرکزی کشورها به دلایل مختلف از جمله محافظت کشور در برابر تورم و حفظ یک اقتصاد سالم، از طریق کاهش یا افزایش نرخ بهره به دستکاری نرخ ارز ملی‌شان می‌پردازند.
بهترین نمونه در این مورد شاید ژاپن باشد. ین ژاپن در سال ۲۰۱۱ به بالاترین میزان در برابر تمام ارزهای عمده خارجی رسید. اما پس از اجرای برنامه خرید اوراق قرضه و هدف تورم ۱ درصدی در اوایل سال ۲۰۱۲، ارز ژاپن بار دیگر کاهش یافت.
شرایط سیاسی و اقتصادی
شرایط اقتصادی و سیاسی کشورها -میزان تولید ناخالص داخلی و سیاست‌های آنها برای مهار تورم و رکود- بر ارزش پول و همچنین قدرت خرید تاثیرگذار است. این روند اما ممکن است به شکل معکوس عمل کند. یعنی ارزش ارز بر شرایط اقتصادی و سیاسی کشورها تاثیر می‌گذارد.
در کشورهایی که میل به مصرف‌گرایی دارند، افت بهای ارز، تاثیر منفی بر نرخ اشتغال دارد. اما افت نرخ ارز گاهی می‌تواند مثبت باشد. یعنی به تحریک صادرات و در نهایت افزایش اشتغال منجر شود.
بهترین مثال در این مورد کشور اندونزی است. در سال ۱۹۹۷ کسری بودجه این کشور حدود ۵ میلیارد دلار بود، اما تا پایان سال ۱۹۹۸ به مازاد تجاری ۳ میلیارد دلار رسید. این امر موجب افت نرخ روپیه شد. از ژوئن ۱۹۹۷ تا می ۱۹۹۹، ارزش پول این کشور سقوط کرد و نرخ تورم به شدت افزایش یافت.
کمبود مواد غذایی، بیکاری و ورشکستگی به شکل گسترده‌ای شیوع یافت که در نهایت ناآرامی و شورش را در بهار ۱۹۹۸ به دنبال داشت.
کارشناسان اقتصادی بر این باورند، هر آنچه موجب عدم قطعیت در کشورها شود، ناآرامی‌های سیاسی به وجود خواهد آورد که خود در نهایت به شکل منفی بر اقتصاد تاثیر می‌گذارد و این چرخه معیوب ادامه می‌یابد.
از سوی دیگر، فروپاشی اقتصادی در ونزوئلا در سال ۲۰۱۶، ارزش بولیوار را به شدت کاهش داد. سطح تورم این کشور تا فوریه ۲۰۱۶ به ۷۲۰ درصد رسید.
به طور کلی، تنش‌ها در سراسر جهان، ارزش پول آن کشورها را به یک گزینه غیرقابل اعتماد برای سرمایه‌گذاران تبدیل می‌کند. برعکس، دلار ایالات متحده آمریکا، یکی از باثبات‌ترین پولها و یک ارز محبوب در بازار جهانی است.
به عقیده تحلیل‌گران، با بروز فجایع طبیعی، تنش‌ها و ناآرامی‌های سیاسی، دلار آمریکا همواره یک پناهگاه امن برای همه بوده است. به عبارتی می‌توان گفت، دلار آمریکا ارزی است که همیشه از اخبار بد سود می‌برد.
منبع : تبیان
نشر : takbook.com
