کتابهایی که دنیا را تغییر دادند!

کلبه عمو تام بی‌شک یک کتاب کلاسیک تأثیرگذار است. در اینجا معرفی مفصلی از آن را از یکی از کتاب‌های انتشارات جیبی برای شما می‌آورم. البته تصور می‌کنم باید سر فرصت پست مفصلی به تأثیرگذاری همین انتشارات جیبی هم در آینده نزدیک اختصاص بدهم.

تنها در یک مورد است که مخالفان و هواداران کتاب «کلبه‌‌ی عموتوم» با یکدیگر توافق دارند: جملگی برآنند که این کتاب در عصر خود نفوذ و تأثیر عمیقی داشته و در افروختن آتش جنگ‌های داخلی آمریکا مؤثر بوده است. گروهی برآنند که این رمان «تحریف تمام‌‌قامت حقایق است که از تعصبات ضد بردگی الهام گرفته و به‌‌ منظور ایجاد نفاق و دودستگی طرح‌‌ریزی شده است.» و چنانکه یک تن از استادان و نویسندگان معروف در اوایل قرن اخیر اظهارنظر کرده است: «کلبه‌‌ی عموتوم بیش از هر کتاب دیگری به دنیا صدمه زده است.»

در سوی دیگر، گروه وسیع ستایشگران «کلبه‌‌ی عموتوم» جای گرفته‌‌اند که احساساتشان در نامه‌‌ای که، لانگ‌‌فلو در این‌‌باره نوشته خلاصه شده است. در این نامه‌‌ی معروف، شاعر بزرگ آمریکایی رمان خانم بیچر استو را، «صرف‌‌نظر از تأثیرات اخلاقی و معنوی آن، یکی از بزرگ‌‌ترین پیروزی‌‌های تاریخ ادب، به شمار آورده است. همچنین منتقدانی بوده‌‌اند که کتاب را «پیروزی واقعیت» و «فناناپذیر» دانسته و نویسنده را «بی‌‌گفتگوزنی نابغه» نامیده‌‌اند.

آنچه مسلم است در هیچ دورانی کتابی تا این حد تناسب زمانی و مکانی نداشته و از لحاظ روحی چنین محیط مساعدی نیافته است. در آن زمان مسأله‌‌ الغای نظام بردگی در آمریکا گروه کثیری را به ستیزه و مبارزه با یکدیگر برانگیخته و «قانون بردگان فراری» هم این مبارزه و کشمکش را شدیدتر ساخته بود. طرفداران الغای بردگی در مدت بیست سال احساسات ضد بردگی مردم را به‌‌شدت برانگیخته بودند؛ در کنگره‌‌ی آمریکا بر سر این مسأله دودستگی آشتی‌‌ناپذیری ایجاد شده بود؛ و کشیشان و روحانیان شمال و جنوب بر فراز منبرها به هواداری یا مخالفت برخاسته بودند و درباره‌‌ی برده‌‌داری از انجیل آیه‌‌های موافق و مخالف می‌‌آوردند. فضای معنوی آمریکا که از روح طغیان و ستیزه اشباع شده بود، نیاز به جرقه‌‌ی کوچکی داشت تا یک‌‌باره منفجر گردد و دنیایی را به لرزه درآورد. «کلبه‌‌ی عموتوم» جرقه را در فضا افکند.
نه‌‌تنها زمان مستعد و آماده‌‌ی انفجار بود، بلکه محیط و توارث کسی را که بتواند جهاد بر ضد بردگی بشری را آغاز کند، به‌‌خوبی و شایستگی پرورانیده بود.

این مجاهد، دختر یکی از بزرگترین و روحانیان قرن نوزده، لیمان بیچر و خواهر کشیشی که شور و حرارتش بیش از پدر بود، و همسر کشیش دیگری و مادر کشیشان دیگر بود. هریت بیچر استو تقریباً سرتاسر زندگی خود را در محیط کاملاً مذهبی گذراند. از این‌‌ها گذشته، آموزش مذهبی او هم شدیداً جنبه‌‌ی کالونیستی داشت. از این‌‌رو هریت که از همان اوان کودکی خود را در گیر و دار مباحثات پرحرارت مذهبی می‌‌یافت، نمی‌‌توانست واعظ و مبلغ دینی نشود، گو اینکه به‌‌جای منبر، قلم را برگزید. در تمام نوشته‌‌های او، از جمله «کلبه‌‌ی عموتوم»، جنبه‌‌های مذهبی زندگیش هویداست. حقیقت اینکه این شور و شوق مذهبی همواره اندیشه‌‌ی او را آتشین نگاه می‌‌داشت و به بیانش فصاحت انجیلی می‌‌بخشید.
منبع : 1 پزشک
نشر : takbook.com