آموزش نگهداری از دف تلقی و پوستی
نكات ضروري در تهيه و نگهداري دف پوستي:
الان شكل رايج ساز دف كه توي بازار و در دسترس هست همون دف دايره اي هست كه فقط يك سمت اون پوست كشيده شده (يا تلق) و سه رديف حقه داره.
بر اين اساس دف معمول الان دو نوع داره: پوستي و تلقي
ويژگي هاي دف پوستي:
بخش اصلي توليد كننده ي صدا در اين دف از پوست تشكيل شده و پوستي كه طي روش هاي دباغي آماده شده و به صورت عادي دف در مياد.
پوست چون بافت زنده بوده قبلا در برابر رطوبت و سرما و گرما حساس هست. سرما يا رطوبت يا هر دو اينها با هم باعث ميشن پوست شل بشه و علاوه بر اين كه صداي مطلوب رو به دست نمي ده با وارد اومدن هر ضربه بر روي اون بافتش بيشتر از هم گسسته ميشه و در نهايت استفاده ي از دف در محيط هاي سرد و مرطوب به طور مداوم باعث پاره شدن زودتر از موقع اون ميشه.
در مقابل گرما باعث جمع شدن پوست دف و سفت شدن اون ميشه كه كيفيت صداي مطلوبي به دست ميده و از اين نظر خوب هست. ولي در اين مورد هم نبايد زياده روي بشه چون باز گرماي بيش از اندازه سبب پاره شدن يا سوختن پوست دف ميشه.
نكات مورد توجه در تهيه ي دف پوستي:
براي اين كه بهترين كيفيت صدا رو از دفي كه تهيه مي كنيم به دست بياريم بايد دقت كنيم بخش چوبي دف (كمانه) به خصوص در لبه ي خارجي خودش صاف، يك دست و كاملا تراش خورده و ظريف باشه.
چون ناهمواري هاي لبه ي خارجي كمانه باعث ميشه در موفع اجراي نت ها (به خصوص بك) صداي دلخواه رو از دف به دست نياريم.
همين طور از لحاظ طبقه بندي كيفي، بهترين نوع دف پوستي، نوعي از اون موسوم به دف پوستي خورشيدي هست.
علت اين نام گذاري رد ها و آثاري هست كه در نتيجه ي دباغي اضافي بر روي پوست دف باقي مي مونه به شكل اشعه هاي خورشيد و به همين دليل به اون دف خورشيدي ميگن.
در هنگام انتخاب ساز بايد دقت كنيم محل شستي اون با دست ما متناسب باشه به طوري كه در گرفتن اون احساس راحتي داشته باشيم و انگشت شست نبايد در محل گرفتن شستي با پوست دف (در محل نواخته شدن نت چپ منتها از داخل) تماس پيدا كنه چون به مرور باعث نازك شدن پوست در اون نقطه و ايجاد پارگي در پوست دف ميشه. براي اين منظور بهتره كه عرض كمانه متناسب با اندازه ي دست ما باشه تا در همون حالي كه بيش از اندازه بزرگ نيست و گرفتن دف رو مشكل نمي كنه، بيش از اندازه هم نازك نباشه.
همين طور بهتره به نحوه ي كشيده شدن پوست و صاف شدن اون در محل شستي دقت كنيم كه كاملا صاف باشه و پستي و بلندي و ناهمواري نداشته باشه. به اين دليل كه در اجراي متوالي نتهاي چپ اگر اون بخش از پوست كه بر روي شستي كشيده شده نا هموار باشه پوست دست رو اذيت مي كنه و نتيجه ي مطلوب رو به دست نميده.
از نكته هاي قابل توجه ديگه ضخامت كمانه هست كه اون هم بايد متناسب با دست نوازنده باشه. البته در دف هاي پوستي خورشيدي معمولا حد متعادلي از ضخامت در نظر گرفته ميشه كه با دست بيشتر نوازنده ها متناسب هست. با اين حال اگر باز هم ضخامت بيش از اندازه يا كمتر از اندازه ي كمانه مانع از تعادل اون روي دست باشه بهتر هست كه اون ساز رو تهيه نكنيم.
در مورد كيفيت پوست بايد دقت كنيم كه نا همواري ها و زوايد طبيعي پوست كاملا از اون زدوده شده باشه و همين طور نحوه ي كشيده شدن پوست طوري باشه كه در همه ي نقاط داراي يك ضخامت باشه چون در غير اين صورت در هنگام اجراي نت به صداهاي ناهماهنگي بر مي خوريم كه مطلوب نوازنده نيستن.
همين طور بهتره سازي كه تهيه مي كنيم تا حد امكان سبك ولي با كيفيت باشه. يعني كمانه ي سنگين دف بدون اين كه سودي داشته باشه براي افزايش كيفيت صداي ساز، فقط كار نوازندگي رو دشوار مي كنه پس بهتره كمانه ي سبك و محكمي انتخاب كنيم.
البته اين نكته در مورد نوازنده هايي كه تازه مي خوان شروع كنن بهتره رعايت نشه، چون سنگين بودن دف در ابتداي يادگيري كه هنوز نتهاي خرد شده و سريع رو نمي خواد اجرا كنه شخص، باعث عادت كردن دست به وزن دف و افزايش قدرت دست ميشه كه بعدا با پيشرفت در نوازندگي ميشه دف سبك تري انتخاب كرد.
نكات مهم در نگهداري انواع دف پوستي:
همونطور كه پيش تر اشاره شد، بخش توليد كننده ي صدا در دف پوستي از بافتي تهيه شده كه سابقا زنده بوده بنابراين نسبت به تغييرات رطوبتي و دمايي واكنش نشون ميده.
براي اين كه بهترين بازدهي رو از اين نوع دف به دست بياريم، بهتره سعي بشه كه اين دف در محيط پايداري از لحاظ دما و رطوبت نواخته بشه. مثلا نواختن مداوم اون در معرض جريان هواي سرد و مرطوب (مثلا باد كولر) در مرحله ي اول شل شدن پوست و در مراحل بعدي پارگي اون رو به همراه مياره.
اگر هم شرايط جوي محل زندگي طوري هست كه هميشه هواي مرطوب و شرجي داره (مثل شمال كشور) بهتره به كل از دف تلقي استفاده بشه كه در برابر تغييرات جوي پايدار و بدون واكنش هست.
همين طور بهتره تا جايي كه مقدور هست دست قبل از تماس با پوست دف كاملا تميز و به خصوص عاري از چربي باشه. چون چربي دست به همراه گرد و خاكي كه در محيط وجود داره به مرور كيفيت پوست و صداي اون رو از بين مي بره و باعث پارگي اون ميشه.
نكات مهم در تهيه و نگهداري دف تلقي:
الف) معرفي دف تلقي و كاربردهاي اين ساز:
دف تلقي در واقع نوع اصيل اين ساز به شمار نميره ولي الان به خصوص در همنوازي هاي گروهي كه در برابر چندين ساز ديگه فقط يك يا دو دف نواز وجود داره و نياز به صداي رساتري از دف هست از اين ساز زياد استفاده ميشه و به خاطر همين جايگاه مخصوص خودش رو در نوازندگي سنتي پيدا كرده.
دف تلقي به اين دليل كه بخش اصلي توليد كننده ي صدا در اون از ماده ي مصنوعي ساخته شده نسبت به تغييرات دمايي و رطوبي پايدار هست و نه سرما و رطوبت باعث شل شدن تلق ميشن و نه گرما باعث سفت و كشيده شدن اون.
بنابراين براي استفاده در محيط هايي كه وجود رطوبت در اونها هميشگي هست استفاده از اين دف برتري داره.
به علاوه صداي توليد شده از نواختن اين دف به مراتب بيشتر و بلندتر از دف پوستي هست و به همين دليل در اجراهاي گروهي و همنوازي هاي چندين ساز كاربرد بيشتر داره.
در حالي كه دف پوستي كاربردش بيشتر در همنوازي هاي گروهي دف هست كه تعداد زيادي نوازنده فقط اين ساز رو دارن.
ب) نكات مهم در تهيه ي دف تلقي
همونطور كه در مورد دف پوستي گفته شد، نكات عمومي تهيه ي دف تلقي هم مشابه با پوستي هست.
يعني نكاتي كه در مورد صاف بودن پوست قسمت شستي (براي اين كه دست رو اذيت نكنه) و يكنواخت بودن ضخامت پوست دف براي اين كه صداي خوبي داشته باشه و غيره كه بايد در اين مورد هم رعايت بشه.
بعد در مورد نوع تلق انتخابي براي [Only registered and activated users can see links. Click Here To Register...] بايد دقت كنيم كه نازك ولي محكم باشه. اين حالت در صورتي هست كه وقتي دف رو توي دست ميگيريم سبك باشه و وقتي نت رو روش اجرا مي كنيم صداي رسايي داشته باشه.
ولي تلق هايي كه سنگين هستن و صداي خفه و بم ايجاد مي كنند اصلا مناسب براي نوازندگي به خصوص حرفه اي نيستن. و تلق چون در حالت عادي هم ماده ي مصنوعي هست و حالت خشكي داره (بر عكس پوست) بايد دقت كنيم خشكي اون از حد متعارف بيشتر نباشه چون ضربه هاي محكم رو تحمل نمي كنه و پاره ميشه. براي اين كه مطمئن بشيم خيلي خشك نيست تلق در محل الصاق تلق به كمانه اگر دست بكشيم به درجه ي انطاف پذيري تلق به طور نسبي پي مي بريم.
