نحوه تولید ورمی کمپوست و پرورش کرم خاکی به زبان یک کار آفرین

[Only registered and activated users can see links. Click Here To Register...]
جوان ایلامی با وجود بی‌مهری‌های اداری اقدام به تهیه کود ورمی کمپوست کرده و خوشحال است که برای سلامت مردم سرمایه گذاری می‌کند.

منطقه ایلام، قبل از شروع به کار از ارگان‌های مربوطه برای راه‌اندازی مکانی در جهت تولید کود ورمی‌کمپوست و اعطای تسهیلات مورد نظر کمک خواسته است اما ارگان‌ها به جز اتلاف وقت، کوچک‌ترین کمکی به این جوان نکرده‌اند اما این بی‌مهری‌ها این جوان مبتکر را از دست زدن به تولید باز نمی‌دارد و چون می‌داند یک تولید غیرمکانیزه در گام نخست هزینه‌ی بالایی را به جز هزینه خرید کرم و فراهم کردن محلی به عنوان مزرعه تولید نمی‌خواهد پس کمر همت را بسته و اقدام به راه‌اندازی این صنعت در شهرستان ایوان کرده اما همچنان از دولت برای جوانان انتظار تدبیر دارد.

به ادامه مطالب بروید



«پویا محمدی» گفت: ورمی کمپوست یک خاک کاملاً آلی و سرشار از میکروارگانیسم­‌های مفید است که طی یک فرآیند بیولوژیک تولید می­‌شود. ورمی کمپوست از تغذیه

کود گاوی به نوعی کرم خاکی به نام علمی (Eisenia fetida) تولید می­‌شود. این فرآیند حدود 2 الی 4 ماه تقریباً طول می­‌کشد، که بسته به مدیریت و نظارت بر بسترهای تولید کود این زمان تغییر می­‌کند.

وی ادامه داد: پس از جفت­گیری دو کرم بالغ، تقریباً 4 روز طول می‌کشد تا کرم کوکون پیله بگذارد. کوکون در ابتدا زرد شفاف است که پس از گذشت 23 روز که مداوماً به سمت قهوه­‌ای کدر متمایل می­‌شود نوزاد کرم­‌ها از کوکون خارج می­‌شوند. هر کوکون دارای 2 الی 7 کرم است که بسته به شرایط تعدادی از آن­ها زنده از کوکون بیرون می­‌آیند. کرم‌های نوزاد سفید رنگ و به ­اندازه 0.5 سانتی­ متر نخ خیاطی هستند. این کرم­‌ها رفته رفته بلندتر شده و در محدوده 5/2-3 سانتی­ متری رنگ آنها به سمت قرمز متمایل می­‌شوند. این کرم‌ها بعد 40-60 روز بالغ شده و به رنگی تقریباً جیگری رنگ تبدیل می­‌شوند.

محمدی تصریح کرد: طی مطالعات مختلف پژوهشگران سراسر جهان این کرم گونه Eisenia fetida به­ عنوان بهترین نوع کرم خاکی مناسب برای این صنعت پیشنهاد شده است. از مهمترین عوامل برای انتخاب ایزنیا فتیدا می­‌توان به مقاومت این کرم به تنش­‌ها از جمله تغییرات دمایی، تغییرات رطوبت، تغییرات بستر، میزان خوراک بالا و همچنین دفع بالای این گونه کرم اشاره کرد.

عرضه کننده کرم Eisenia fetida در استان گفت: از لحاظ ظاهری کرم بالغ ایزنیا فتیدا سرخ مایل به جگری است، در حالت عادی حدود 10 سانتی­‌متر است و قطر کرم 5-6 میلی‌متر می­‌باشد که متأسفانه عده­‌ای سودجو در این صنعت در حال تولید و عرضه گونه­‌هایی غیر از این نمونه هستند که ظاهری کاملاً متفاوت و اندازه­‌هایی 2 الی 3 برابر بزرگتر از ایزنیا فتیدا دارند، که تولید و تکثیر این گونه کرم­‌ها توصیه نمی­‌شود.

وی برای تولید سالیانه بیش از 1000 تن کود ورمی در زمینی به مساحت 5000 مترمربع در حالت فعالیت است و معتقد براین است هر چند در مفاد آیین نامه سازمان محیط زیست بسته به میزان تولید باید 200 تا 1000 متر از محدوده زیستی دور بود اما این صنعت هیچ آلودگی را متوجه محیط زیست نمی‌کند.

محمدی میزان کرم موجود در هر مترمربع را کاری تجربی می‌داند و گفت: هر چه میزان کرم در بستر بیشتر باشد طبیعتاً تولید ورمی کمپوست سریع‌تر رخ خواهد داد پس در بهترین حالت تهیه بستر پشته‌ای که در هر متر طول یک بستر با عرض 80 سانتی­‌متر و ارتفاع 50 سانتی­‌متر به 1 کیلوگرم کرم بالغ معادل 1000 رشته کرم نیاز است که این بستر پس از پایان دوره بیش از 50 کیلوگرم ورمی­ کمپوست و بسته به شرایط تقریباً 4 کیلوگرم کرم بالغ و تعداد زیادی نوزاد کرم و کوکون خواهد داشت.

این سرمایه‌گذار گفت: این کرم به آن جهت که از همه زباله­‌های آلی خانگی تغذیه می­‌کنند به کرم زباله­ خوار نیز معروف است البته این کرم رغبتی به خوردن گوشت، لبنیات و مواد اسیدی(مرکبات و پوست آن) ندارد ولی از خوردن میوه­ جات و پوست آنها، سبزیجات، به خصوص مواد شیرین و گوجه­ فرنگی لذت می­‌برند.

کرم‌ها در پایان دوره روز به روز ضعیف­ و تیره رنگ می­‌شوند و چون در پایان هر دوره حداقل 4 برابر شده‌اند یا به بستر جدید تزریق می‌گردند یا به متقاضیان احداث مزرعه تولیدی فروخته می‌شوند. البته کرم در این مرحله به دلیل درصد بالای پروتئین قابلیت استفاده در خوراک دام و طیور را دارد اما آماده‌سازی آن برای تهیه خوراک دام در کشور تاکنون صورت نگرفته است.

محمدی مهمترین عامل در پرورش این کرم را حفظ رطوبت بستر کرم‌ها(کود گاوی) در محدوده 50 الی 70 درصد عنوان کرد و گفت: درجه حرارت در میزان فعالیت کرم­‌ها نیز تأثیر دارد، بهترین درجه حرارت محدوده 20 تا 35 درجه سلسیوس است.

وی گفت: تهویه هوا نیز عامل مهمی در مدت زمان به ­عمل‌آوری ورمی کمپوست می­‌باشد. به دلیل انباشته شدن بستر در مدت دوره و همچنین اشباع شدن بستر با آب معمولاً بستر دچار تراکم شدیدی شده و تخلل آن به صفر می­‌رسد که برای تنفس کرم­‌ها مشکل ساز است. لذا زیر و رو کردن بسترها در این مواقع توصیه می­‌شود.

این کارآفرین گفت: بهترین pH برای تأمین شرایط مناسب برای کرم­‌ها میزان خنثی می­‌باشد. به همین منظور کود اولیه گاوی که درصدی اسیدی است با آبشویی مناسب تهیه بستر می­‌شود.

دارنده صنعت ورمی کمپوست در شهرستان ایوان مهمترین عامل در بالا رفتن تلفات را خشک­ شدن بستر در تابستان و خیس شدن بیش از حد بستر در زمستان برشمرد و در مورد سایر دلایل گفت: تعویض یک دفعه بستر کرم­‌ها نیز تلفات بالایی دارد. چون کرم­‌ها نمی­‌توانند سریع خود را با غذای جدید تطبیق دهند. لذا در هنگام جابجا کردن کرم باید با مقداری از بستر قبلی به بستر جدید منتقل شود. البته در پایان هر دوره که کرم‌ها به بستر جدید منتقل می‌گردد عدم آماده نبودن بستر نو که طبیعتاً کمبود مواد غذایی را به دنبال دارد کرم را دچار ضعف خواهد کرد.

محمدی سردی و گرمای هوا را در میزان تولید تاثیرگذار دانست اما با مدیریت صحیح بسترها می‌توان مانع از کاهش تولید شد و افزود: موقعیت جغرافیایی در آغاز به تولید نقشی مهمی را ایفا می‌کند اما در مزرعه تولیدی ایوان فصل بهار بهترین زمان تولید است.

وی گفت: در بهترین شرایط طول هر دوره تولید 3 ماه است که می­‌توان با مدیریت مناسب 4 دوره در سال تولید داشت.

وی در مورد کاربردهای این کرم گفت: کنسرو کرم در خیلی از کشورهای دنیا به خصوص آسیای شرقی یکی از گرانترین و لذیذترین کنسروهای پروتئینی خوراکی است و علاوه بر قابلیت خود ترمیمی کرم که کاربرد آن را در صنایع لوازم آرایشی بهداشتی زیاد کرده است در جای دیگر به عنوان خوراک دام و طیور و همین‌طور صنعت ماهیگیری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

محمدی که تحصیل‌کرده رشته مهندسی کشاورزی است و اقدام به راه‌اندازی این صنعت کرده است گفت: خرید کرم تنها دوره اول صورت می­‌گیرد و بقیه دوره‌ها از کرم­‌های تکثیر شده­­ دوره­‌های قبلی استفاده می­‌شود.

محمدی در تقسیم‌بندی کودها به دو دسته شیمیایی و آلی، اظهار کرد: به دلیل بروز تاثیرات مطلوب کودهای شیمیایی به سبب ماهیت شیمیایی که دارند نیاز به استفاده‌ی مقدار کمتری نسبت به کودهای آلی دارند و از طرفی با هزینه کمتر عرضه می­‌شوند، اما امروزه اثرات سوء حاصل از استفاده بی­‌رویه از این کودها آشکار گردیده است به نحوی که بروز امراض و بیماری‌های جدید در انسان و دام به خصوص سرطان را به دلیل وجود نیترات و کادمیوم در محصولات کشاورزی شیمیایی می­‌توان حاصل از مصرف نادرست کود و سموم شیمیایی دانست. از طرف دیگر کودهای شیمیایی سبب سخت شدن لایه­‌های خاک و آلوده شدن آب­‌های زیرزمینی می­‌شوند.

وی بر ماهیت کاملاً طبیعی کودهای آلی تاکید کرد و افزود: ابتدایی­ ترین کود آلی همان کودهای حیوانی است که سالیان دور و دراز کشاورزان از آن استفاده می­‌کردند و با توجه به اینکه علم کشاورزی کارایی ناکافی کودهای حیوانی برای مکانیزه شدن کشاورزی را اثبات کرده است اما امروزه ورمی کمپوست به عنوان بهترین و کاراترین نوع کود آلی به علت دارا بودن همزمان خواص کودهای ماکرو و میکرو و همچنین سرشار از باکتری­‌ها و میکروارگانیسم‌های مفید است به دنیا معرفی گردیده است.

اولین تولیدکننده کود ورمی کمپوست در استان مزایای این کود را چنین برشمرد: اصلاح کننده خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک خاک. حاوی میکروارگانیسم­‌های هوازی مفید. حاوی آنزیم­‌ها و هورمون­‌های محرک رشد گیاه. قابل استفاده برای تمام محصولات زراعی و باغی. افزایش ظرفیت نگه­داری رطوبت خاک. افزایش چشمگیر کمی و کیفی محصول. افزایش مقاومت گیاه در برابر امراض قارچی و بیماری­‌ها. دارای خواص همزمان کودهای ماکرو و میکرو. دارا بودن 7 برابر فسفات، 6 برابر ازت، 3 برابر منیزیم، 2 برابر کربن و 1.5 برابر کلسیم قابل دسترس بیشتر در مقایسه با خاک بدون ورمی کمپوست.

محمدی تولید کود صنعتی به صورت دستی و غیرمکانیزه را نیازمند تجهیزات زیاد ندانست و در این خصوص مهمترین وسیله را «سرند دواریست» برای جداسازی کرم، کود ورمی کمپوست، سنگ و دیگر مواد زائد عنوان و خاطرنشان کرد: ورمی کمپوست بدون استفاده از دستگاه خردکن برای خرد کردن کود اولیه نیز تولید می‌شود اما در زمانی طولانی‌تر، به همین جهت برای کاهش دوره تولید از خردکن استفاده می‌شود.

وی تولید کود ورمی را نیازمند نصب سیستم آبیاری قطره­ ای دانست و یادآور شد: این تولید غیرمکانیزه علاوه بر نیاز به دستگاه بسته بندی برای مراحل خاص و تولید انبوه باید مجهز به دستگاه آبشویی، خشک کن، همزن، خرد کن مواد تر و ... باشد.

این کارآفرین ادامه داد: مهمترین مشکل این صنعت نا آشنا بودن کشاورزان با خواص کود ورمی کمپوست است با وجود اینکه تلاش­‌های زیادی توسط مسئولان برای معرفی و توسعه این صنعت در کشور شده است اما کشاورزان این کود را قابل اتکا نمی‌دانند و همین مانع توسعه‌یافتگی این صنعت گردیده است البته دلیل این امر معرفی صنعت کود ورمی کمپوست است و هیچ جا سخن از مزایای منحصر بفرد این کود به میان نمی­‌آید. هیچ ارگانی توصیه به عدم استفاده از کودهای شیمیایی و مبادرت به استفاده از کودهای آلی نمی­‌کند.

وی ضمن بیان این مطلب که با تلاش مسئولان تعدادی از استان­‌های کشور شاهد رشد استفاده از این کود در کشاورزی و بروز کشاورزی ارگانیک هستیم ولی متاسفانه در استان ایلام هیچ اقدامی حتی تئوری جهت انجام کشاورزی ارگانیک و حمایت از تولیدکنندگان کود­های ارگانیک صورت نگرفته است، خاطرنشان کرد: فروش کود تولیدی باعث افزایش سطح تولید گردیده و چند برابر شدن تولید نسبت به رقم حال حاضر باعث مطلوبیت سودآوری این صنعت خواهد شد.

محمدی تاکید کرد: در اثبات قابلیت و پتانسیل این صنعت، پیشرفت آن در تمام دنیا بهترین ادله است به نحوی که در حال حاضر [Only registered and activated users can see links. Click Here To Register...] کاملاً صنعتی و سرمایه‌گذاری‌های کلانی از لحاظ مادی و هم معنوی روی آن صورت گرفته است مگر چه ارزشی بالاتر از این­که برای سلامتی انسان­‌ها سرمایه­ گذاری شود!!

این تولیدکننده کود گفت: همه صحبت­‌ها در این است که این صنعت سودآوری دارد جوانان بشتابید... . ولی حقیقتش این است که تضمینی برای فروش محصول وجود ندارد پس به کسانی که به دنبال راه اندازی این صنعت هستند می‌گویم ابتدا به فکر فروش محصول پس از تولید باشند سپس کار تولید را پیگیری کنند.

وی گفت: سالیانی است که جوانان تدبیری از دولت جهت اشتغالزایی ندیده­ اند و انتظار این است که اینک در راستای تحقق شعار دولت، برای احقاق حقوق حقّه جوانان تدبیری اساسی اتخاذ شود که امید جوانان ناامید نشود