تاریخچه آیکیدو در ایران

در این بخش از سایت قصد داریم بپردازیم به چگونگی ورود آیکیدو به سرزمین پهناور ایران و نیز بحث ها و گفتگوها وبعضا جدالهایی که بر سر این قضیه رخ داده است و فکر شما هنرجویان عزیز آیکیدو را به خود مشغول کرده است. این مقاله صرفا جهت اطلاع از کم و کیف آیکیدو در ایران توسط اینجانب تهیه گردیده که شاید بتواند روزنه ای باشد برای گشودن چشمهایمان به سوی اهداف استاد بزرگ یعنی یکی شدن با جهان هستی. این مقاله رابادقت تا آخر بخوانید.

مقدمه :

در هنرهای رزمی ما واژه ای متدوال و گسترده داریم تحت عنوان - سبک - یا – سیستم – که این واژه ها باعث جدایی یک گروه از گروهی دیگر می شود.به عنوان مثال سبک یا سسیتم جودو هیچگاه با سبک یا سیستم تکواندو هم خوانی ندارد و این موضوع باعث جداشدن این دو سبک از هم می شود. همچنین واژه ای با عنوان طریقت وجود دارد که برمیگردد به ریشه هنرهای رزمی یک منطقه یا کشور که در این صورت سبک های موجود دراین مناطق زیر چتر واحدی با عنوان طریقت قرار میگیرند که تشابهاتی با هم دارند .به عنوان نمونه طریقت رزمی و فلسفی بودو که خاص مناطق کشور ژاپن است و اکثر قریب به اتفاق هنرهای رزمی ژاپن از این طریقت منعکس شده اند. سبک کاراته با سبک جودو یا سبک ای آی دو با سبک کندو دارای مشترکاتی هستند که این مشترکات به خاطر منشعب شدن آنها از یک طریقت والا و برتر قدیمی به یک سیستم جدید و امروزی بوده است.
همانگونه که مشاهده نمودید همانطور که یک سبک می تواند از یک طریقت الهام گرفته باشد به همانصورت هم می تواند به واحدی کوچکتر از خود تقسیم شده و تحت عنوان شاخه یا گرایش و تحت تعالیم سبک یا سیستم منشعب شده از آن با تغییراتی که در آن رخ داده است فعالیت کند.مانند شاخه وادوریو که انشعابیست از سبک بزرگ کاراته و یا شاخه تومیکی از سبک آیکیدو.

هر چند که در این دنیای پهناور انسانها یا گروههایی هستند که به خاطر اهدافی که دارند دست به کارهایی می زنند که در دراز مدت نتیجه خوب یا بد آن آشکار می گردد و این شخص هنرجو ست که باید با دیده باز به آنها بنگرد ودر پس این افکار و تبلیغات به دنبال هدفی باشد که اورابه سمت شکوفایی هدایت کند.

در برخی از مناطق دنیا هم کسانی با تلفیق و هماهنگی سبکهای دیگر دست به آفرینش سبکی جدید می زنند که در دراز مدت نتیجه خوبی می دهند. مثلا سبک کیک بوکسینگ که در حقیقت شاخه ایست مشترک از سبکهای کاراته – بوکس و موی تای و با عنوان سبک طی طریق می کند.

به نظر من هیچ سبک و شاخه ای پدید نمی آید مگر اینکه بتواند ضعفهای موجود در خودش و دیگر سبکها را پوشش دهد.وهمین نکته است که باعث بوجود آمدن شاخه و گرایشهای مختلف در سبکها گردیده و در حقیقت هر شاخه در هر دوره ای که شکل می گیرد پاسخگوی زمان خود است و هر چه قویتر عمل کند می تواند دوره ای طولانی تر را سپری کند.

بنیانگذار یا نماینده

پس از طرح این مقدمه امیدوارم هم اکنون بتوانید مطالبی را که در مورد سبک آیکیدو می خواهم بازگو کنم را درک کرده و بتوانید اندیشه کنید در آنچه هم اکنون در کشور جریان دارد و میبینید که چقدر جدلهایی که وجود دارد و هم اکنون در بیشتر سایتها و وبلاگها شاهد آن هستیم و مصداق آن هم نظرات کاربران اینترنتی است که اعلام می دارند وهم چنین هنرجویانی که بدون تحقیق و از سوی جهل حرفی به زبان می اورند و یا کسانی که از روی غرض و تعمدی افکار عمومی را مخدوش نموده وبه دنبال اهداف خود هستند.

دربیشتر سایتها ووبلاگها در مورد آیکیدو عنوانی وجود دارد تحت – بنیانگذار آیکیدو در ایران – و هر کسی نفر مورد نظر خود را معرفی کرده و از او تمجید می نماید و متاسفانه در جایی دیگر مثلا رقیب را مورد نکوهش و بعضا کلماتی رکیک و زننده و به دور از روحیه ورزشکاری بیان می دارند که واقعا این موضوع باعث شد تا بنده این مقاله را جهت روشن تر نموده اذهان عمومی به رشته تحریر درآورم البته اگر لیاقت آن را داشته باشم.

شما دوستان باید بدانید که واژه بنیانگذار یا رییس مکتب برای کسی به کار می رود که سبکی را ابداع کرده و آن را پرورش داده است و همانطور که میدانید بنیاگذار آیکیدو در جهان استاد بزرگ یعنی موریهه اوشیبا یا به قول برخی نمایندگان محترم شاخه های آیکیدودر ایران موریهی اوئشیبا هستند که شرح زندگی ایشان در قسمت منوی راهنما قابل دسترس است و امیدوارم مطالعه فرمایید. خب حال چگونه سبکی که بنیانگذار دارد دوباره توسط شخصی در جای دیگر بنیاگذاری می شود.به نظر شما این درست است؟

پس به این نتیجه میرسیم که این سبک توسط کسانی به کشور معرفی شده است نه بنیاگذاری شده است. از جمله این اشخاص می توان به اساتیدی همچون استاد علی اصغر کارآزاد مفرد – استاد علی معروفی – استاد احمد علی آق ساقلو – استاد بهرام شفاعت – استاد حسن اصفهانی - استاد سید حسن یحیوی – استاد حسن ضیائی – استاد ناصر شکوه فر – استاد آقچه ای - استاد میرزایی و استاد امیری پناه اشاره کرد.

اما شرح موضوع از این قرار است :

این هنر رزمی ابتدا درسال 1356 توسط گروهی که از ژاپن جهت شناساندن این ورزش به ایران آمده بودند معرفی شد. این افراد با اسامی موریترو سنسی -مسودا سنسی - میاموتو سنسی ویا اندو سنسی بودند که آیکیدو را درسالن امجدیه تهران ( مجموعه ورزشی شهید شیرودی (به نمایش گذاشتند. سپس بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران که سبک کشتی کج ممنوع شد یکی از اساتید رشته کشتی کج نام ورزش خود را به آیکیدو تغییرداد. وی کسی نبود جز سید حسن یحیوی که در مشهد مقدس سکونت داشتند . نامبرده ضمن اینکه کشتی کج را تدریس می نموده گاها حرکاتی را از آیکیدو به هنرجویانش آموزش میداده است . سپس در سال 1365 طی حکمی ازطرف فدراسیون جودو به آقای علی اصغرکارآزاد مفرد اجازه تدریس آیکیدو را به ایشان میدهند که نامبرده موفق میشود درسال1370 اولین باشگاه آیکیدو را درتهران افتتاح نماید .لازم به ذکراست که بگویم ایشان بسیار با استعداد میباشد به دلیل اینکه نامبرده بدون داشتن استاد فقط با نگاه کردن به فیلم و مطالعه کتابهای آیکیدو توانست تکنیکهایی را فرا بگیرد وآموزش بدهد و هنرجویان خوبی را تربیت نماید

سپس اساتید دیگری که در ژاپن دوره دیده بودند درسال 1375 به بعد به ایران برگشتند. این اساتید عبارتند از 1- استاد حسن ضیایی 2 - استاد علی معروفی 3 - استاد ناصر شکوه فر 4- استاد آقچه ای 5 - استاد میرزایی. این اساتید هرکدام به اندازه توان خودشان زحماتی برای آیکیدو کشیدند. ولی با آمدن استاد احمدعلی آق ساقلو درسال 1377 و افتتاح اولین باشگاهش در تهران تحولی عظیم در رشته رزمی آیکیدو ایجاد شد. وی که از مدیریت و توان فنی بالایی برخوردار بود توانست هرساله با توجه به کارشکنیها و تخریبهای پیاپی ، از مربیان ژاپنی و مجرب دعوت بعمل بیاورد واستاژهای فنی وهمایشهایی منظم برگزار نماید. و سطح علمی و عملی خود و هنرجویانش را ارتقاع بدهد. وی در اردیبهشت ماه سال1385 موفق شد آیکیدو جمهوری اسلامی ایران را در مرکز جهانی آیکیدو (HOMBU DOJO) به ثبت برساند . نامبرده موفق شد به عنوان تنها مدرس و ممتحن بین المللی آیکیدو ایران آزمون های رده دان را برگزار نماید و چنانچه کسی موفق به گذراندن آزمونها بشود حکم بین المللی خود را از ژاپن به امضای شخص اول آیکیدو جهان و رئیس مرکز جهانی آی کی دو (دوشو موریترو وشیبا ) دریافت نماید. این یک افتخار بزرگی برای آیکیدو جمهوری اسلامی ایران است. به نوعی به اهتزاز درآوردن پرچم زیبای جمهوری اسلامی ایران در جهان هنرهای رزمی میباشد. استاد آق ساقلو موفق شد درسال 1387 همزمان با دهمین سالگرد آیکیدو آی کی کای کشور جشن بزرگی برپا نماید و در این جشن حضور یکی از اساتیدش که از بزرگان آیکیدو جهان یاسوکوبایاشی که در ژاپن بیش از یکصد باشگاه و در جهان نیز حدود بیست کشور تحت سرپرستی وی به آموزش آیکیدو مشغولند. همراه ایشان شیهان آرای پرفسور توانمند آ یکیدو ژاپن وهمچنین کانچو همما بنیانگذار نیپون کان آیکیدو در آمریکا و دارای بیش از سی نمایندگی درجهان .که حضور این اساتید بزرگ در ایران نمایانگر اقتدار آیکیدو آی کی کای جمهوری اسلامی ایران میباشد. وهمچنین دریافت نامه تبریک دهمین سالگرد تاسیس آیکیدو جمهوری اسلامی ایران از شخص اول آیکیدو جهان -دوشو موریترو وشیبا- که این هم از افتخارات استاد احمد علی آق ساقلو ، مدیران ، مربیان و حدود هشت هزار نفر آیکیدو کار جمهوری اسلامی ایران میباشد. بلکه افتخاری برای کلیه ورزشکاران و ورزش دوستان . ) به نقل از استاد عباس ناصری)

پس از خواندن این نقل قول داغ و شکوفا نمودن استاد احمد علی آق ساقلو می رسیم به بحثهای جنجالی که هنوز هم رواج دارد.از بین این اشخاص که نامشان بیان شد استاد کارآزاد – استاد آق ساقلو – استاد معروفی - استاد شفاعت و استاد امیری پناه به عنوان فعالان آیکیدو کشور هنوز هم در صف اول ترویج آیکیدو حضور داشته و بحثها بیشتر حول این اشخاص می گردد. حال می پردازیم به معرفی مختصر این اشخاص.

1. شیهان علی اصغر کارآزاد مفرد:

همانطور که در نقل قول از استاد عباس ناصری که ایشان از شاگردان استاد کارآزاد بوده و هست و نیز در کسوت ترویج دهنده آیکیدو آی کی کای هم دستی در آتش دارند استاد کارآزاد از سال 1365 آیکیدو را با یک عنوان رسمی و از طرف نهادی رسمی آغاز نمودند اما چه نوع از آیکیدو.

همانطور که در بخش گرایش ها در آیکیدو در منوی راهنما بیان شده است در آیکیدو گرایشهای زیادی اعلام گردیده مانند یوشینکان آیکیدو – تومی کی آیکیدو – آیکیدو آی کی کای – شین شین تویتسو آیکیدو و .......که در حقیقت اینها شاخه های جدا شده از سبک آیکیدو استاد موریهه اوشیبا است. شاخه یوشینکان آیکیدو توسط هانشی گازو شیودا ابداع شد و نیز شاخه شین شین تویتسو آیکیدو هم توسط هانشی کویچی توهه ارائه گردید. آیکیدویی که امروزه توسط شیهان کارآزاد تدریس می شود تحت عنوان شاخه جیو آیکیدو با معنای آیکیدو آزاد ارائه می گردد که این نشان از روح بلند پرواز این استاد کهنه کار است. این شاخه متشکل از شاخه های یوشینکان و تومیکی آیکیدو(بیشتر در اجرای تکنیکها) و نیز شاخه آیکیدو آی کی کای (البته بیشتر در اصطلاحات ) میباشد .پس بنابراین شیهان کارآزاد رییس شاخه جیو آیکیدو است و گرایش خود را ارائه می دهد.تمام احکام ارائه شده توسط این گرایش با تایید گرایش جیو آیکیدو و فدراسیون ورزشهای رزمی می باشد.

2. رنشی احمدعلی آق ساقلو :

بیشتر مطالب را در مورد ایشان در نقل قولی که از طرف استاد ناصری بیان شده مطالعه کردید اما چند نکته کوچک باقی می ماند که بیان می کنم. ایشان در حقیقت نماینده شاخه آیکیدو آی کی کای جهانی( البته آی کی کای نام سازمانی است که کیسشومارو اوشیبا – پسر استاد اوشیبا بزرگ – روی آموزشهای ارائه شده توسط خودش نهاد که هم اکنون توسط پسرش موریترو و در آینده نوه اش – میتسوترو – اداره می گردد.) در ایران است. ایشان در سال 1386 توانستند مجوز رسمی فعالیت گرایش آیکیدو آی کی کای را به طور رسمی از طرف فدراسیون ورزشهای رزمی دریافت کنند و هم چنین در سال 2006 گروه ایشان تحت نام ALI DOJO توانست به عنوان تنها نهاد رسمی سازمان آی کی کای جهانی در ایران منصوب گشته و برگزار کننده رده های دان باشد.

ایشان به تازگی حکم دان 5 خود را دریافت کرده اند که جا دارد به ایشان تبریک بگوییم.

3. سنسی علی معروفی :

ایشان از ایام کودکی با جدیت به فراگیری هنرهای رزمی پرداخته و پس از سفر به ژاپن در همان‌جا به آیکیدو روی آورد و موفق به دریافت چندین لوح تقدیر و اخذ مدرک معتبر جهانی از سوی استاد کیسشومارو اوشیبا فرزند مؤسس آیکیدو در جهان گردید .

ایشان پس از سفرهای متعدد ورزشی و تحقیقی به کشورهای متعدد جهان، برای نخستین‌بار هنر رزمی آیکیدو را در ایران و اقیانوسیه )ساموا( بنیانگذاری(البته بهتر است بگوییم معرفی) کرد و در همین حین به آموزش این رشته ورزشی در باشگاه‌های خصوصی خود به علاقمندان ایرانی و خارجی پرداخت .

استاد هم‌اکنون نیز به این امر مشغول می‌باشد . جاذبه فعالیت‌های ادبی و فرهنگی، طی عملکردهای تحقیقاتی، وی را به نگارش رمان بلند چند جلدی آفت‌زدگان وا داشت . وی در حال حاضر علاوه‌بر فعالیت‌های ورزشی پا در عرصه هنر هفتم یعنی ساخت و کارگردانی فیلم‌های سینمائی گذارده است .

ایشان در سال 74 به ایران آمدن و آیکیدو را زیر نظر فدراسیون جودو رسماً به نام خود ثبت کردند. و سعی کردن فعالیتشان را گسترش دهند. سپس جهت فراگیر کردن این هنر زیبای ژاپنی انجمنی در فدراسیون ورزش‌های همگانی تشکیل دادند و اولین کلاس‌ مربیگری را برگزار نمودند، ولیکن به علت سفرهای خارجی که برایشان پیش آمد همکاری‌هایشان با این انجمن کمرنگ‌تر شده و فقط به‌صورت آموزش خصوصی در باشگاه خودشان محدود شد که در حال حاضر نیز این آموزش‌ها ادامه دارد .

خب همانطور که متوجه شدی ایشان هیچ مجوز رسمی چه از طرف فدراسیون ورزشهای رزمی و چه از طرف گرایشی که به آن اشاره کردند ندارند واین یعنی ایشان استادی در زمینه آیکیدو هستند و قدرت اجرایی در زمینه کشوری را ندارند.

4. رنشی بهرام شفاعت :

استاد بهرام شفاعت در سال 1347 در تهران متولد شد . ایشان پس از اتمام دوره دبیرستان به نیروی هوایی می پیوند و پس از اتمام دوره آموزش خلبانی در سال 1991 به کشور ژاپن عزیمت می نماید. شفاعت در آنجا با هنر رزمی دفاعی آیکیدو آشنا شده و همزمان با فراگیری این ورزش زیر نظر استاد هوریکوشی هارویوشی ،کاراته را نیز زیر نظر استاد نوکوچی ادامه می دهد

استاد شفاعت به مدت 13 سال به صورت شاگرد خصوصی استاد هوریکوشی دارنده دان 7 بین المللی آیکیدو آی کی کای کار کرده و چون آمادگی جسمانی خوبی برای یاد گیری داشت از همان ابتدا مورد علاقه استاد هوریکوشی و سایر استادان قرار گرفته به طوری که در غیاب استاد هوریکوشی در ژاپن به تدریس آیکیدو به شاگردان می پردازد. او آیکیدو را تا دان 4 ادامه داده و پس از اخذ دان 4 بین المللی و حکم نمایندگی از هوریکوشی دوجو برای تدریس و پرورش شاگرد به ایران عزیمت می نماید. استاد هوریکوشی همه ساله در تیرماه به دعوت استاد شفاعت به ایران آمده و با همراهی استاد با اجرای سمینار و اخذ آزمون دان به ترویج آیکیدو ، این هنر دفاعی رزمی ژاپنی می پردازند.

همانگونه که مشاهده نمودید استاد شفاعت هم دارای مدرک یا مجوزی برای آموزش آیکیدو از طرف فدراسیون ورزشهای رزمی و نیز سازمانی که در آن گرایش فعالیت می کند نبوده و فقط به مقام استادی این رشته نائل گشته اند.

ایشان هم به تازگی مدرک دان 5 آیکیدو آی کی کای را دریافت کرده اند که به ایشان هم تبریک می گوییم.

5. سنسی علی امیری پناه :

ایشان در سال ۱۹۹۲ میلادی آیکیدو را در ایالات متحده زیر نظر استاد راسل وادل (Russell Waddell) آغاز کرد و در سال ۱۹۹۴ به عضویت سازمان جیوشین کای به سرپرستی شیهان چاک کلارک (Chuck Clark) که مرکزیت آن در (Tempe Arizona) است در آمد . استاد چندین سال کاراته آمریکایی را زیر نظر قهرمان پیشین سنگین وزن کاراته جهان ، جیم بیوتین (Jim Butin) فرا گرفت و در این ورزش پیشرفت های چشمگیری داشتند ، جوجیتسوی برزیلی هم از جمله مهارت های ایشان در هنر رزمی است .ایشان در سال ۱۳۷۷ شمسی پس از بازگشت به کشور برای اولین بار سبک جیوشین کای را در ایران و در استان فارس معرفی کردند و به آموزش این سبک پرداختند.بنابراین ایشان نماینده گروه جیوشین کای که جدا شده از شاخه تومیکی آیکیدو است می باشند و دارای دان 4 از این گروه می باشند.


خب امیدواریم که با خواندن این مقاله توانسته باشیم کمکی در جهت درک صحیح شما دوستان از اوضاع فعلی آیکیدو در کشور کرده باشیم.در پایان ضمن خاطر نشان کردن این مسئله که هر چند کسانی که به نام آنها در بالا اشاره شد حضور پررنگی در عرصه [Only registered and activated users can see links. Click Here To Register...] کشور دارند ولی هستند اساتیدی که کمتر وارد چنین قضایایی شده و به اختلافات دامن می زنندو همین جا اعلام می دارم که قصد ما از ارائه و نوشتن این مقاله فقط وفقط روشن تر نمودن اذهان عمومی مردم و هنرجویان عزیز بوده و چنانچه این مطالب که برگرفته از سایتهای شخصی این اساتید بوده( به غیر از شیهان کارآزاد) اگردارای نقصی هستند اعلام فرمایید تا رفع نماییم. راه برای شنیدن هر گونه نظر و سخنی باز است.اعلام کنید اسقبال می کنیم .امروز مورخ 1390/12/25 می باشد.