آيا خدا حجاب را واجب كرده است؟

[sedigh89]

فرارو: خود صاحب كافی معتقد است كه مقصود اين است كه هر چه زودتر آنها را در حصار ازدواج قرار دهيد.

ولی يك عده روايات ديگر وجود دارد كه ممكن است آنها را توصيه اخلاقی‏ به مردان نسبت به زنان شمرد كه از خطرات تماس های مردان با زنان آگاه‏ باشند. صاحب وسائل اين روايات را بر استحباب حمل كرده است. ما قسمت عمده آنها را ذكر می‏كنيم:

الف - اميرالمؤمنين علی عليه السلام به فرزندش امام مجتبی چنين توصيه‏ می‏فرمايد: "« و اكفف عليهن من ابصارهن بحجابك اياهن ، فان شده الحجاب ابقی‏ عليهن ، و ليس خروجهن باشد من ادخالك عليهن من لا يوثق به عليهن و ان‏ استطعت ان لا يعرفن غيرك فافعل » "
يعنی تا می‏توانی كاری كن كه زن تو با مردان بيگانه معاشرت نداشته باشد. هيچ چيز بهتر از خانه ، زن را حفظ نمی‏كند. همانطور كه بيرون رفتن‏ آنان از خانه و معاشرت با مردان بيگانه در خارج خانه برايشان مضر و خطرناك است ، وارد كردن تو مرد بيگانه را بر او در داخل خانه و اجازه‏ معاشرت در داخل خانه نيز مضر و خطرناك است . اگر بتوانی كاری كنی كه‏ جز تو مرد ديگری را نشناسند چنين كن.

اين يك توصيه اخلاقی است. علماء اسلام اين جمله را به شكل يك توصيه‏ اخلاقی تلقی كرده‏اند. اگر ما بوديم و چنين تعبيراتی، بدون شك آنچه‏ استنباط می‏شد بيش از "توصيه اخلاقی" بود، بلكه بيش از لزوم ستر وجه‏ و كفين بود، آنچه استنباط می‏شد همان است كه ما از آن به حبس زن در خانه تعبير كرده‏ايم. ولی علت اين كه فقها به مضمون چنين جمله‏ها فتوا نداده‏اند ادله قطعی ديگر از آيات و روايات و سيره معصومين برخلاف مفاد ظاهر اين تعبيرات است و به اصطلاح ظاهر اين جمله‏ها "معرض عنه" اصحاب است. لذا اين جمله‏ها حمل به توصيه اخلاقی شده است و ارزش‏ اخلاقی دارد نه فقهی.

آن چه فقها از امثال اين جمله‏ها استنباط كرده‏اند اين است كه اين گونه‏ جمله‏ها ارشاد به حقيقتی روحی و روانی در روابط دو جنس است و شك نيست‏ كه حقيقتی را بيان می‏كند. رابطه زن و مرد اجنبی، سخت خطرناك است، گلی است كه پيلان بر آن می‏لغزند.
آن چه اسلام لااقل به صورت يك امر اخلاقی توصيه می‏كند اين است كه تا حد ممكن اجتماع مدنی غير مختلط باشد.

جامعه امروز زيان های اجتماع مختلط را به چشم خود می‏بيند. چه لزومی‏ دارد كه زنان فعاليت های خود را به اصطلاح "دوش به دوش" مردان انجام دهند. آيا اگر در دو صف جداگانه انجام‏ دهند نقصی در فعاليت و راندمان كار آنان رخ می‏دهد؟

اثر اين دوش به دوش‏ها اين است كه هر دو همدوش را از كار باز می‏دارد و هر يك را به جای توجه به كار متوجه " همدوش" می‏كند، تا آنجا كه‏ غالبا اين همدوشيها به هماغوشی منتهی می‏گردد.

ب - حديثی است از حضرت زهرا عليها السلام. هر چند فقهاء بدين حديث‏ استناد نمی‏كنند اما می‏تواند توجيه صحيحی داشته باشد.
خلاصه حديث اين است: روزی رسول خدا از مردم پرسيدن: چه چيز برای زن از هر چيز بهتر است ؟ كسی نتوانست پاسخ بگويد. حسن بن علی عليه السلام كودك و در مجلس حاضر بود. قصه را برای مادرش زهرا سلام الله عليها نقل كرد. زهرا فرمود : از همه چيز بهتر برای زن اين است كه مرد بيگانه ‏ای را نبيند و مرد بيگانه‏ ای هم او را نبيند."

اين حديث نيز توصيه اخلاقی است و ارجحيت دور بودن زن و مرد را بيان‏ می‏كند. ما قبلا گفته‏ايم تمام ترخيص(مجاز شمردن) های اسلامی در اين زمينه به خاطر جلوگيری از حرج و مضيقه است. ارجحيت اخلاقی پوشش، دور بودن زن و مرد، وجود حريم ميان آن دو در حدود امكان، سر جای خود باقی است.

ج - رسول اكرم به علی عليه السلام فرمود: "«يا علی اول نظره لك و الثانية عليك لا لك»" يعنی اولين نگاه مفت تو است ، اما نگاه دوم به زيانت می‏باشد نه به سودت.

در اين كه اين حديث در مقام بيان حكم است يا در مقام بيان اثری كه‏ طبعا در نگاه هست اختلاف نظر است. برخی مانند محقق صاحب شرايع و علامه‏ حلی گفته‏اند اين حديث متعرض حكم نظر است. مفاد حديث اين است كه نگاه‏ اول جايز است و نگاه دوم حرام. بعضی ديگر گفته‏اند مقصود اين است كه نگاه‏ عمدی مطلقا حرام است. نگاه اول، از آن نظر جايز است كه عمدی نيست.

ولی حقيقت اين است كه اين حديث در مقام توصيه ترك نظر شهوانی و تلذذی‏ است كه قطعا حرام است و از محل بحث خارج است. اين حديث می‏خواهد اين‏ مطلب را بگويد كه انسان چشمش به زنی می‏افتد و احيانا خوشش می‏آيد می‏خواهد بار دوم نگاه كند و لذت ببرد. نوبت اول چون تلذذ غير عمدی‏ است مانعی ندارد، اما نوبت دوم چون به قصد تلذذ است جايز نيست.

د - امام صادق فرمود: "«النظر سهم من سهام ابليس مسموم و كم نظره‏ اورثت حسره طويلة»" . يعنی نگاه كردن تيری است زهرآلود از ناحيه شيطان. چه بسيارند نگاه هائی كه بعدها حسرت ها و تأسف های طولانی به‏ دنبال خود آورده‏اند.

در حديث ديگر آمده است: "«زنا العینین النظر»" يعنی‏ زنای دو چشم نگاه كردن است.

اين دو حديث نيز ناظر به نگاه های شهوت‏آلود است، و ممكن است توصيه‏ اخلاقی باشد به احتياط.

نه حبس و نه اختلاط

از آن چه مجموعا بيان شد ، معلوم گشت آن چه اسلام می‏گويد نه آن چيزی است‏ كه مخالفان اسلام ، اسلام را بدان متهم می‏كنند ، يعنی محبوسيت زن در خانه‏ ، و نه نظامی است كه دنيای جديد آن را پذيرفته است و عواقب شوم آن را می‏بيند ، يعنی اختلاط زن و مرد در مجامع .

حبس كلی زن در خانه ، نوعی مجازات بود كه به طور موقت در اسلام برای‏ زنان بدكار مقرر شد:«و اللاتی يأتين الفاحشة من نسائكم فاستشهدوا عليهن اربعة منكم فان‏ شهدوا فامسكوهن فی البيوت حتی يتوفاهن الموت او يجعل الله لهن سبيلا»- زنانی از شما كه مرتكب زنا می‏شوند ، چهار شاهد بر آنان بگيريد. اگر چهار شاهد شهادت دادند ( به ترتيبی كه به تفصيل در سنت بيان شده و فقه‏ متصدی آن است ) آنان را در خانه حبس كنيد تا عمرشان به پايان رسد يا خدا راه ديگری بر ايشان معين كند.

مفسران می‏گويند : مقصود از راه ديگر اشاره بدين است كه اين حكم موقت‏ است و در آينده حكم ديگری برای آنان خواهد آمد . آيه 2 از سوره نور كه‏ حكم زانی و زانيه را بيان كرده است همان است كه اين آيه با اشاره آنرا وعده داده است. مقصود اين است كه اسلام ، با اختلاط مخالف است نه با شركت زن در مجامع‏ و لو با حفظ حريم.

اسلام می‏گويد : نه حبس و نه اختلاط بلكه حريم . سنت جاری مسلمين از زمان رسول خدا همين بوده است كه زنان از شركت در مجالس و مجامع منع‏ نمی شده‏اند ولی همواره اصل " حريم " رعايت شده است . در مساجد و مجامع ، حتی در كوچه و معبر ، زن با مرد مختلط نبوده است . شركت مختلط زن و مرد در برخی مجامع ، مانند برخی مشاهد مشرفه كه در زمان ما محل‏ ازدحام فوق العاده است برخلاف مرضی شارع مقدس اسلام است.
منبع:ناقلا.کام
بازنشر:takbook.com