یاد خدا را در لسان ها و شکل های گوناگونی برایمان معرفی کرده اند که در این مقاله بر آن هستیم با دیدگاهی اعتقادی، به ذکر و یا خداوند با بیان ماشاء الله لاقوة الا بالله العلی العظیم بپردازیم.

روایت از امام صادق علیه السلام نقل می ‌کند؛ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ وَ مُحَمَّدِ بْنِ حُمْرَانَ عَنِ الصَّادِقِ علیه السلام: عَجِبْتُ لِمَنْ فَزِعَ مِنْ أَرْبَعٍ کَیْفَ لَا یَفْزَعُ إِلَى أَرْبَعٍ؛ تعجب می ‌کنم کسی که از چهار چیز نگران است چرا به چهار چیز پناه نمی ‌برد، از چهار چیز به فزع به سختی آمده چرا به چهار چیز پناه می ‌برد ... یکی از آن ها این است که فرمودند: عَجِبْتُ لِمَنْ أَرَادَ الدُّنْیَا وَ زِینَتَهَا کسی که دنیا و زینتش را می ‌خواهد: کَیْفَ لَا یَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ تَعَالَى- ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ چرا به این جمله پناه نمی ‌برد که خدای متعال در قرآن فرموده: «ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ» این موجب رسیدن به زینت ‌های دنیا می ‌شود، فَإِنِّی سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ بِعَقِبِهَا إِنْ تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنْکَ مالًا وَ وَلَداً فَعَسى‏ رَبِّی أَنْ یُؤْتِیَنِ خَیْراً مِنْ جَنَّتِکَ الْآیَةَ وَ عَسَى مُوجِبَة (من لا یحضره الفقیه، ج 4‏، ص 392) به دنبال این آیه خدای متعال فرموده: «قُلْتَ مَا شَاءَ اللَّـهُ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّـهِ إِن تَرَ‌نِ أَنَا أَقَلَّ مِنكَ مَالًا وَوَلَدًا فَعَسَىٰ رَ‌بِّی أَن یُؤْتِیَنِ خَیْرً‌ا مِّن جَنَّتِكَ» (کهف؛ آیات 39 و 40)
دو نگاه در برخورد با امکانات

داستان این است که دو نفری را قرآن ذکر می‌ کند که یکی باغستان ‌های فراوانی داشت در سوره‌ ی مبارکه ‌ی کهف است و باغستان ‌های بسیار زیبا نهر جاری و همه‌ ی امکانات برایش فراهم بود به جای این که این ‌ها را از خدا ببیند این ‌ها را از خودش می ‌دید موجب بود تفاخر می ‌کرد وقتی وارد باغش شد: «وَدَخَلَ جَنَّتَهُ وَهُوَ ظَالِمٌ لِّنَفْسِهِ» (کهف/ 35) وقتی وارد باغستانش شد به خودش ظلم می ‌کرد چه طوری؟ «قَالَ مَا أَظُنُّ أَن تَبِیدَ هَذِهِ أَبَدًا» (همان) گمان نمی‌ کنم این ملک از بین برود.

چنانچه داریم پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله فرمود: هر نعمتی كه خداوند از مال و فرزند به بنده اش می بخشد، اگر آن بنده بگوید: «ما شاء اللّه ولاقوّة الاّ باللّه» ، خداوند آفات و ناراحتی های او را دفع می كند تا به آرزویش برسد. سپس آیه 39 سوره کهف را تلاوت فرمود. (تفسیر درّالمنثور) در روایات آمده است: جمله «لاحول ولا قوّة الاّ باللّه» سبب دفع بلا و دوام نعمت می شود و گنجی از گنج های بهشت است.

غفلت اتکاء به ملک اتکاء به آن چه که هست و احساس بکند این ملک ماندنی است، این جا است که انسان باید خیلی مراقب باشد چرا که آدم اگر عادت به دنیا کرد این طوری می‌ شود؛ «وَمَا أَظُنُّ السَّاعَةَ قَائِمَةً» (کهف/ 36) اصلا گمان نمی ‌کنم قیامتی باشد هر چه هست همین دنیا است و سهم ما در این دنیا خیلی خوب است حتی اگر خدایی هم باشد خدای متعال سهم ما را داده خدا ما را دوست داشته «وَلَئِن رُّ‌دِدتُّ إِلَى رَ‌بِّی لَأَجِدَنَّ خَیْرً‌ا مِّنْهَا مُنقَلَبًا» (همان) اگر به طرف پروردگارم برگردم همین طور که دنیا به من رحم کرده، آخرت هم همین است ...

«قَالَ لَهُ صَاحِبُهُ وَهُوَ یُحَاوِرُ‌هُ» (کهف/ 37) رفیق مومنش با او گفتگو می‌کرد «كَفَرْ‌تَ بِالَّذِی خَلَقَكَ مِن تُرَ‌ابٍ» (همان) آن کسی که تو را از تراب آفرید، قبل از این که نطفه شوید «ثُمَّ مِن نُّطْفَةٍ» (همان) «ثُمَّ سَوَّاكَ رَ‌جُلًا» (همان) سپس تو را در قالب انسان کامل آفرید، تو نسبت به او کفر ورزیدی؟!

«لَّكِنَّا هُوَ اللَّـهُ رَ‌بِّی وَلَا أُشْرِ‌كُ بِرَ‌بِّی أَحَدًا» (کهف/ 38) پروردگار من اوست نه فقط کفر نمی ‌ورزم هیچ چیزی را هم شریک او قرار نمی ‌دهم این مُلک و مِلک شریک خدا نیستند که آدم خیال بکند این‌ها آدم را اداره می‌ کنند ... بود و نبود این ‌ها علی السویه است، آن کسی که من را از هیچ رسانده او من را دارد اداره می‌ کند

یک نگاه این است که انسان امکانات و ثروت دارد و در داشتن این دارایی ها به خودش تکیه می ‌کند و می ‌گوید این‌ ها هم مخلدند: «یَحْسَبُ أَنَّ مَالَهُ أَخْلَدَهُ» (همزه/ 3)

یک نگاه این است که وقتی امکانات و ثروت و دارایی ها و نعماتی را که دارد، می بیند، می‌ گوید: «مَا شَاءَ اللَّـهُ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّـهِ»

چنانچه داریم پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله فرمود: هر نعمتی كه خداوند از مال و فرزند به بنده اش می بخشد، اگر آن بنده بگوید: «ما شاء اللّه ولاقوّة الاّ باللّه» ، خداوند آفات و ناراحتی های او را دفع می كند تا به آرزویش برسد. سپس آیه 39 سوره کهف را تلاوت فرمود. (تفسیر درّالمنثور) در روایات آمده است: جمله «لاحول ولا قوّة الاّ باللّه» سبب دفع بلا و دوام نعمت می شود و گنجی از گنج های بهشت است. (تفسیر كنزالدقائق)
باید بدانیم که نگاه و برخورد دوم مهم و پسندیده و صحیح است ... با این نگاه انسان باید همه چیز را به مشیت خدای متعال و حول و قوه‌ی الهی برگزار بکند و این ذکر را مداومت داشته باشد؛ ماشاء الله لا قوة الا بالله
منبع : تبیان
نشر : takbook.com