شرکت های تجاری هشت گانه شامل شرکتهای سهامی عام، شرکتهای سهامی خاص، شرکتهای با مسئولیت محدود، شرکتهای تضامنی، شرکتهای مختلط غیرسهامی، شرکتهای مختلط سهامی، شرکتهای نسبی و شرکتهای تعاونی می باشند در این نوشتار به توضیح مختصری درباره هر یک از شرکتها می پردازیم.


شرکت سهامی عام


شرکت سهامی عام، یک شرکت بازرگانی که سرمایه ی آن به سهام، تقسیم شده است البته ممکن موضوع آن، امور بازرگانی نباشد.


قسمتی از سرمایه شرکت از طریق فروش سهام به مردم به دست می آید، تعداد سهام داران در شرکت سهامی عام،نمی تواند از سه نفر کمتر باشد، مسئولیت سهام داران، محدود به مبلغ اسمی سهام آنهاست.


جمله «شرکت سهامی عام» باید قبل یا بعد از اسم شرکت، بدون فاصله با نام شرکت در کلیه ی اوراق و اطلاعیه ها و آگهی های شرکت به طور واضح و خوانا قید شود.


شرکت خدماتی


بنا به تصمیم گیری و سیاستهای اداری و اقتصادی، طرحی به نام خصوصی سازی صورت گرفت،که در آن شرکت های خدماتی جایگزین ادارات و سازمانهای دولتی گشت.


ادارات و سازمانها و موسسات، خدمات خود را به پیمانکاران و شرکت های خدماتی بخش خصوصی واگذار می نمایند.


شرکت های خدماتی، تحت نام خصوصی سازی و کوچک سازی دولت، بجای دولت استخدام می کنند وحقوق می دهند.


این شرکتها، بر مبنای اصول و قواعد تعریف شده، کارگران را بکار گرفته و حق و حقوق کارگران را پرداخت می نمایند.


شرکت سهامی خاص


شرکت سهامی عام، یک شرکت بازرگانی که سرمایه ی آن به سهام، تقسیم شده است البته ممکن موضوع آن، امور بازرگانی نباشد. تمام سرمایه ی آن کلا توسط موسسین، تامین گردیده و سرمایه ی آن به سهام، تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام، محدود به مبلغ اسمی سهام آنهاست. سهام آن قابل داد و ستد در بورس اوراق بهادار نیست ولی توسط مردم به راحتی قابل معامله است.


تعداد سهام داران نباید از سه نفر کمتر باشد و عنوان « شرکت سهامی خاص» باید قبل از اسم شرکت یا بعد از آن بدون فاصله با نام شرکت، به طور روشن و خوانا قید شود.


در شرکت‌های سهامی خاص، همانند شرکت با مسئولیت محدود و بر خلاف شرکت تضامنی، مسئولیت هر یک از سهامداران در مورد بدهی‌های شرکت محدود به مبلغ سرمایه‌گذاری شده در شرکت است و در صورت عدم کفایت مجبور نیستد اموال شخصی خود را در این را مصرف نمایند.


شرکت های سهامی دارای ارکان تصمیم گیرنده می باشند از جمله ارکان تصمیم گیرنده مجامع عمومی می باشد ، مجامع عمومی، ازاجتماع سهامداران شرکت و مجموع اشخاصی است که شخصیت حقوقی شرکت را بوجود آورده اند. مجمع عمومی بالاترین مرکز قدرت شرکت و تعیین کننده مقررات آن می باشد.


شرکت با مسئولیت محدود


شرکت با مسئولیت محدود، شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای کارهای تجاری تشکیل شده و هر یک از شریکها بدون اینکه سرمایه به سهام تقسیم شده باشد؛ فقط به میزان سرمایه ی خود مسئول قرضها و تعهدات شرکت است. در اسم شرکت باید جمله با مسئولیت محدود›› باشد. همچنین اسم شرکت نباید ضمانت کننده نام هیچ یک از شریکها باشد اگر نه شریکی که اسم او در اسم شرکت قید شده و در مقابل اشخاص ثالث حکم شریک ضامن را در شرکت تضامنی خواهد داشت.


شرکت تضامنی


شرکت تضامنی، شرکتی است که تحت عنوان خاصی برای کارهای تجاری بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی صورت می گیرد. اگر دارایی شرکت برای ادای تمام قرضها کافی نباشد؛ هر یک ازشریکها مسئول پرداخت تمام قرضهای شرکت است.


هر قراری که بین شریکها برخلاف این، ترتیب داده شده باشد در مقابل اشخاص ثالث، منتفی خواهد بود. در اسم شرکت تضامنی باید جمله شرکت تضامنی و لااقل اسم یک نفر از شریکها ذکر شود.


شرکت مختلط غیرسهامی


شرکت مختلط غیرسهامی، شرکتی است که برای کارهای تجاری تحت عنوان خاصی بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود، بدون انتشار سهام، تشکیل می شود.


شریک ضامن، مسئول همه ی قرضهایی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود. شریک با مسئولیت محدود، کسی است که مسئولیت او فقط به میزان سرمایه ای است که درشرکت گذاشته و یا باید بگذارد. در اسم شرکت باید جمله شرکت مختلط و حداقل اسم یکی از شریکهای ضامن، باشد.


شرکت مختلط سهامی


شرکت مختلط سهامی شرکتی است که در تحت عنوان خاصی بین یک عده شریکهای سهامی و یک یا چند نفر شریک ضامن صورت می گیرد. شریکهای سهامی کسانی هستند که سرمایه‌ی آن‌ها به صورت سهام یا قطعات سهام با قیمت مساوی درآمده و مسئولیت آن‌ها تا میزان همان سرمایه‌ای است که در شرکت دارند.


شریک ضامن کسی است که سرمایه‌ی او به صورت سهام در نیامده و مسئول کلیه‌ی قروضی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود. در صورتی که چند شریک ضامن وجود داشته باشد، مسئولیت آن‌ها در مقابل طلبکاران و روابط آن‌ها با یکدیگر تابع مقررات [تنها کاربران عضو میتوانند لینک هارا مشاده کنند. ] تضامنی خواهد بود.


در اسم شرکت باید جمله شرکت مختلط و حداقل اسم یکی از شریکهای ضامن باشد.مدیریت شرکت مختلط سهامی مخصوص به شریک یا شریکهای ضامن است.


شرکت نسبی


شرکت نسبی یک شرکت است که برای کارهای تجاری، تحت عنوان خاصی بین دو یا چند نفر صورت می گیرد و مسئولیت هر یک از شریکها به نسبت سرمایه ای است که در شرکت گذاشته است.


در نام شرکت نسبی جمله ،شرکت نسبی و حداقل اسم یکی از شریکها باید ذکر شود؛ در صورتی که اسم شرکت شامل اسمهای تمام شریکها نباشد؛ بعد از اسم شریک یا شریکهایی که ذکر شده عبارتی از قبیل «و شرکا» و «و برادران» الزامی است


شرکت تعاونی


به موجب ماده ی17 قانون تجارت جمهوری اسلامی ایران: شرکت تعاونی، شرکتی است که تمام یا حداقل 51% سرمایه ی آن به وسیله ی اعضا در اختیار شرکت تعاونی قرارگیرد و وزارتخانه ها، سازمان ها، شرکت های دولتی و وابسته به دولت و تحت پوشش دولت، بانک ها، شهرداری ها، شوراهای اسلامی کشوری، بنیاد مستضعفان و سایر نهادهای عمومی می توانند جهت اجرای بند 2 اصل 43 از راه وام بدون بهره یا هر راه مشروع دیگر از قبیل مشارکت، مضاربه، مزارعه، مساقات، اجاره، اجاره به شرط تملیک، بیع شرط، فروش اقساطی و صلح، اقدام به کمک در تامین یا افزایش سرمایه ی شرکت های تعاونی نمایند؛ بدون آن که عضو باشند.


تبصره: در مواردی که دستگاه های دولتی در تاسیس تعاونی، شریک می شوند؛ ظرف مدتی که با موافقت طرفین درضمن عقد شرکت، تعیین خواهد شد؛ سهم سرمایه گذاری دولت به تدریج بازپرداخت و صد درصد سرمایه به تعاونی تعلق خواهدگرفت. مطابق ماده ی 26 همان قانون، تعاونی های تولیدی، شامل تعاونی هایی است که در امور مربوط به کشاورزی، دام داری، دام پروری، پرورش و صید ماهی، شیلات، صنعت، معدن، عمران شهری و روستایی و نظایر اینها فعالیت می نمایند»


به موجب ماده ی 27: « تعاونی های توزیع، عبارتند از تعاونی هایی که نیاز مشاغل تولیدی و یا مصرف کنندگان عضو خود را در چهارچوب مصالح عمومی و به منظور کاهش هزینه ها و قیمت ها تامین می نمایند».


تبصره ی ماده ی 28» :تعاونی های موضوع این قانون با رعایت قوانین و مقررات می توانند به امر صادرات و واردات در موضوع خود بپردازند».