خروجی یا تابش رادیواکتیو می تواند وارد بافت موجودات زنده شود و به آن ها صدمه بزند؛ بنابراین باید کنترل شود. این تابش را با وسیله ای به نام شمارنده گایگر – مولر ، که نام آن از مخترعانش اقتباس شده است ، می توان اندازه گرفت. وقتی تابش رادیواکتیو وارد این شمارنده می شود، گاز موجود در آن رسانای الکتریسیته می شود. مقدار بار را می توان روی صفحه ای مشاهده کرد یا از طریق یک بلند گو به صورت صداهای تیک تیک خاصی شنید.

نیمه عمر:


نیمه عمر یک ماده زمانی است که طول می کشد تا خاصیت رادیواکتیویته آن به نصف کاهش یابد. مثلا نیمه عمر کربن - ١٤ (شکل خاصی از عنصر کربن) 5600 سال است.
یعنی 5600 سال طول می کشد تا نصف اتم های رادیواکتیو کربن دچار فروپاشی یا واپاشی شوند ، یا یک گرم از اتم های رادیواکتیو به نیم گرم کاهش یابد. 5600 سال دیگر طول می کشد که همین مقدار نیز به نصف برسد و به همین ترتیب.
نیمه عمر عناصر مختلف از چند ثانیه تا میلیون ها سال متغیر است. واپاشی زباله های اتمی خطرناک حاصل از نیروگاه های هسته ای میلیون ها سال طول می کشد. تمام موجودات زنده روی زمین حاوی مقدار معینی کربن - ١٤ (کربن رادیواکتیو) هستند که با تبادل مداوم گازهای اکسیژن و دی اکسید کربن بین موجودات زنده و جو زمین تشکیل می شود. وقتی یک موجود زنده از بین می رود، این تبادل متوقف می شود و کربن - ١٤ شروع به فروپاشی می کند.


دانشمندان می دانند که نیمه عمر این کربن ، 5600 سال است. بنابراین پس از این مدت، جسم مرده دقیقا نصف تشعشع رادیواکتیو زمان زندگی خود را تابش می کند. این فروپاشی با آهنگ ثابتی انجام می شود و در نتیجه این امکان وجود دارد که با اندازه گیری میزان تابش، زمان مرگ موجود مورد نظر را دریافت. باستان شناسان از نیمه عمر کربن برای یافتن تاریخ مومیایی های مصر باستان استفاده کرده اند.

از دیدگاه نظری، همه مواد رادیواکتیو در نهایت به سرب تبدیل می شوند، هسته اتم سرب پایدار است و بنابراین خاصیت رادیواکتیو ندارد.
اما این امر به طور تجربی اثبات نشده است؛ زیرا نیمه عمر بعضی از عناصر بیش از عمر انسان هاست.

کاربرد ایزوتوپ های رادیواکتیو:

بسیاری از ایزوتوپ ها رادیواکتیو هستند؛ یعنی ذرات با فرکانس بالا را از هسته (مرکز) اتم های خود ساطع می کنند. از این ایزوتوپ ها می توان برای دنبال کردن مسیر مواد متحرکی که دیدن دقیق آن ها در حالت عادی ممکن نیست، مانند جریان خون در بدن یک بیمار در بیمارستان، استفاده کرد.





در جریان خون:
مقدار کمی از یک ایزوتوپ رادیواکتیو به درون جریان خون بیمار تزریق می شود. سپس مسیر آن توسط آشکار سازهای خاصی که فعالیت رادیواکتیویته را مشخص می کنند دنبال می شود. این اطلاعات به یک کامپیوتر داده می شود که صفحه آن هرگونه اختلالی مانند انعقاد خون در رگ ها را نشان می دهد. با استفاده از روشی مشابه ، می توان از ایزوتوپ ها برای مطالعه جریان مایعات در تأسیسات شیمیایی نیز استفاده کرد.




در فرسودگی ماشین آلات:
آهنگ فرسودگی ماشین آلات صنعتی را نیز می توان با استفاده از ایزوتوپ ها اندازه گرفت. مقادیر اندکی از ایزوتوپ های رادیواکتیو به بخش های فلزی ماشین آلات ، مانند یاتاقان ها و رینگ پیسون ها اضافه می شود. سپس سرعت فرسودگی با اندازه گرفتن رادیواکتیویته روغنی که برای روغن کاری این بخش ها به کار رفته است، محاسبه می شود.

منبع:تبیان
بازنشراطلاعات:takbook.com