بیشتر خانم ها با واژه های «دیلاتاسیون» و «کورتاژ» یا همان D&C آشنایی دارند. «دیلاتاسیون» و «کورتاژ» عمل کوچکی است که برای تشخیص یا درمان بسیاری از بیماری هایی که باعث خون ریزی های غیرطبیعی رحم می شوند به کار می روند...

این شیوه برای تشخیص سرطان رحم نیز استفاده می شود، اما برای اینکه بدانیم چرا پزشک دیلاتاسیون و کورتاژ را توصیه می کند، چه توقعی باید از این عمل داشت یا خطرهای این عمل چیست، با دکتر محمدحسین بدخش، متخصص بیماری های زنان و زایمان و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت وگو کرده ایم.

▪ آقای دکتر! لطفا ابتدا D&C (دیلاتاسیون و کورتاژ) را تعریف کنید؟

«دیلاتاسیون» به معنی بازکردن دهانه رحم برای پهن تر یا گشادتر کردن آن و «کورتاژ» به معنی تراشیدن یا برداشتن نمونه ای از اندومتر یا بافت درونی رحم برای معاینه های بعدی است. برای درک بهتر، خوب است بدانیم رحم اندامی عضلانی است که در قسمت تحتانی شکم قرار دارد. دهانه رحم هم «سرویکس» نامیده می شود. در سنین باروری، هر ماه میزان ۲ هورمون زنانه به نام «استروژن» و «پروژسترون» تغییر می کند و این تغییر باعث بروز خون ریزی قاعدگی می شود. این هورمون ها در تخمدان ها ترشح و بدن یک خانم را برای بارداری آماده می کنند. استروژن در دوره قاعدگی و پروژسترون در نیمه دوم سیکل قاعدگی تولید می شوند. پروژسترون باعث می شود لایه داخلی رحم ضخیم و هر ماه برای جایگزین شدن تخم لقاح یافته آماده شود. اگر تخمک بارور نشود، میزان هورمون ها کاهش می یابد و پیامی به رحم می فرستد تا لایه داخلی آن فرو بریزد. ریزش لایه داخل رحم در هر ماه باعث عادت ماهیانه می شود. عمل دیلاتاسیون و کورتاژ معمولا بدون مشکل انجام می?شود و بهبود قاعدگی پس از آن معمولا به سرعت در مدت کوتاهی رخ می?دهد.

▪ این کار به چه عللی انجام می شود؟

دیلاتاسیون و کورتاژ ممکن است برای کشف و شناسایی دلایل خون ریزی غیرطبیعی انجام شود. طی این عمل نمونه ای از بافت رحم برداشته و در آزمایشگاه زیر میکروسکوپ بررسی می شود تا مشخص شود آیا سلول غیر طبیعی وجود دارد یا نه. این عمل همچنین وقتی خانمی دچار سقط شده باشد هم انجام می شود و در صورتی که باقیمانده محصولات بارداری در رحم باشد، با کورتاژ و دیلاتاسیون خارج می شوند. این کار بسیار مهم است زیرا ماندن بافت ممکن است باعث عفونت یا خون ریزی زیاد شود.

▪ تکنیک انجام دیلاتاسیون و کورتاژ چیست؟

پزشک ممکن است در صورت لزوم، قبل از جراحی دهانه رحم را کمی باز تر کند و برای این کار وسیله باریکی داخل دهانه رحم قرار می دهد تا چند ساعت در آنجا باقی بماند. این وسیله مایع را از دهانه رحم جذب می کند و باعث می شود سرویکس یا همان دهانه رحم ورم کند و کمی گشادتر شود، راه دیگر باز کردن دهانه رحم، تجویز دارو است. ممکن است پزشک قبل از دیلاتاسیون و کورتاژ بیمار را بیهوش کند. می توانید در مورد نوع بیهوشی با پزشک تصمیم گیری و صحبت کنید. بیمار با بیهوشی های معمولی در مدت عمل بیدار نمی شود. بیهوشی از طریق تزریق وریدی دارو یا به وسیله ماسک بیهوشی انجام می شود اما در بیهوشی موضعی، اطراف سرویکس با دارو بی حس می شود و بیمار در طول عمل بیدار است. طی عمل هم به همان روشی که برای معاینه های معمولی زنانه روی تخت معاینه قرار می گیرد، دراز می کشد تا داخل واژن دیده شود. دهانه رحم به آرامی باز و نمونه بافتی با «کوتر» یا «ساکشن» از درون رحم برداشته می شود و آن را برای معاینه های بیشتر به آزمایشگاه می فرستند.

▪ آیا این شیوه تشخیصی خطر دارد؟

خطرها و عوارض D&C معمولا نادر است اما ممکن است شامل خون ریزی، عفونت یا پارگی دیواره رحم با وسیله باریکی باشد که درون رحم فرستاده می شود. اگر پارگی رخ دهد، اندام?های مجاور هم آسیب می ببینند و جراحی اضافی لازم خواهد بود، بنابراین اگر پس از کورتاژ نشانه هایی چون خون ریزی شدید از واژن، تب، درد شکم و ترشحات بدبو از واژن داشتید، فورا به پزشک مراجعه کنید. در موارد نادر بعد از دیلاتاسیون و کورتاژ ممکن است زخم یا چسبندگی ایجاد شود. این حالت که به نام «نشانگان آشرمن» خوانده می شود، می تواند باعث ناباروری و تغییراتی در جریان قاعدگی شود. در بسیاری از زنان این نشانگان با جراحی به طور موفقیت آمیز درمان می شود. اگر بعد از عمل دیلاتاسیون و کورتاژ متوجه تغییراتی در قاعدگی خود شدید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

▪ چه مدت طول می کشد تا بهبود حاصل شود و چه مراقبت هایی لازم است؟

عمل دیلاتاسیون و کورتاژ مدت زیادی طول نمی کشد و بیمار می تواند بعد از چند ساعت به خانه برگردد. ممکن است به مدت یک تا روز برای انجام کارهای روزمره به کمک نیاز داشته باشید. اگر بیهوشی عمومی انجام شده، گاهی کمی تهوع و استفراغ یا احساس خواب آلودگی و ضعف برای مدت کوتاهی او را آزار می دهد. دل پیچه های خفیف و خلط خونی یا کمی خون ریزی از گلو هم از عوارض بعد از این عمل است. بعد از دیلاتاسیون و کورتاژ یک لایه دیگر در رحم رشد می کند. ممکن است قاعدگی در زمان مشخصی که همیشه اتفاق می افتاد، رخ ندهد و کمی عقب بیفتد. نکته دیگر اینکه به دلیل بازتر شدن دهانه رحم، باکتری ها می توانند به راحتی داخل رحم شوند و این باعث عفونت می شود. بهتر است در مورد شروع رابطه زناشویی یا استفاده از تامپون از پزشک خود سوال کنید. بعد از اتمام این عمل و بازگشت نتایج نمونه برداری از آزمایشگاه، پزشک در مورد ادامه روند درمانی با شما صحبت خواهدکرد.

منبع: روزنامه سلامت ( [تنها کاربران عضو میتوانند لینک هارا مشاده کنند. ] )