تاریخ کشور ایران - پایگاه دانلود رایگان کتاب | دانلود کتاب

شماره ۱۵
جناب آقای نخست وزیر
در تأیید تلگراف اخیر مشعر بر اینکه فرمانده نظامی ما بجای اینکه حسب وظیفه نظامی صولت و چند نفر همراهان او را که به هیچ وجه اهمیتی نداشتند تعقیب کرده باشد ، تا او متوسل بدولت شده استدعای تأمین نماید خودش متوالیاً اشخاص را برای مذاکره نزد او فرستاده و تقاضای صلح نموده و بالاخره اظهار داشته بود که صولت کاغذی نوشته تقاضای تأمین کرده است ، اینکه محض روشن شدن کیفیت جریان قضیه ، رونوشت کاغذی که صولت به سرتیپ نخجوان فرمانده اردو نوشته به پیوست فرستاده می شود ، مسوده این کاغذ که بخط صولت بدست آمده ، و در پرونده موجود است .
بطوریکه ملاحظه می فرمائید صولت مبادرت به تقاضای تأمین نکرده و نامه او صریحاً حاکی است که خواسته است درمقابل اصرار و مراجعات مکرر فرمانده اظهاری کرده باشد و به هیچ وجه آثار ندامت و استدعای عفو در آن دیده نمی شود .
این ترتیب بدیهی است در تجری اشرار و عدم اعتنای آنها به قوای دولتی چه اثراتی بخشیده و تا چه اندازه اسباب یأس و نگرانی مردم میشود ،استاندار نهم ، علی منصور (سند ۷۴)
سند تاریخی جابجا کردن خاکستر استخوانهای حکیم عمر خیام درنیشابور
پایان سخن شنو که ما را چه رسید
از خاک در آمدیم و بر خاک شدیم .
«خیام»
مقبره قدیم خیام ،در جوار آرامگاه امام زاده محروق در نیشابور قرار داشت چون ، مقبره ی خیام دائماً محل بازدید سیاحان و ایران شناسان خارجی بود ، و آن مقبره مخروبه باشأن و مقام علمی حکیم عمر خیام تناسب نداشت لذا انجمن آثار ملی ایران ،دست به ساختمان آرامگاه با شکوهی با ستون مسلح در باغ امامزاده محروق با مسافت کمی از مقبره قبلی زد ، و این ساختمان در سال ۱۳۴۱ شمسی به اتمام رسید ، و قرارشد خاکستری استخوانهای پوسیده خیام با انجام مراسم مذهبی به مقبره جدید انتقال یابد ، از نظر اهمیت و تاریخی موضوع مقرر بود که هئیت  رئیسه انجمن آثار ملی ایران و استاندار خراسان در ایران مراسم شرکت نمایند بنابراین هئیت رئیسه انجمن آثار ملی ایران مرکب از اشخاص زیر :
۱-    سپهبد آق اولی رئیس انجمن آثار ملی ایران
۲-    سپهبند امان الله جهان بانی ، نایب رئیس انجمن
۳-    سرلشگر فیرزو ، عضو انجمن
۴-    دکتر علی دکتر شهابی مدیر کل اوقاف ایران
۵-    دکتر رضا زاده شفق عضو انجمن
۶-    دکتر عیسی صدیقی عضو انجمن .
۷-    حسن نبوی ، نماینده نیشابور در مجلس 
دراردی بهشت ماه سال ۱۳۴۱ به نیشابور آمدند ، در آن موقع نگارنده کفالت فرمانداری نیشابور را به عهده داشتم ، استاندار خراسان ، سید جلال الدین تهرانی ضمن ضمن تلگرافی به بنده دستور داد که بجای ایشان در این مراسم شرکت کنم .
بنابراین دستور ،نگارنده همراه هئیت رئیسه انجمن آثار ملی ایران در این مراسم شرکت نمودم ، و جعبه ی محتوی مشتی خاکستر استخوانهای پوسیده خیام ، بازدید ، سپس در جلو صف شرکت کنندگان قرارگرفت ، و مراسم مذهبی بوسیله سید نورالله احمدی پیش نماز نیشابور انجام شد ،بعد جعبه در قبر جدید بتونی ساختمانی مجلل آرامگاه خیام گذاشته شد .
در اینجا عکس تاریخی ومنحصر بفرد این مراسم بنظر می رسد (تصویر شماره ۷۷)
اسناد تاریخی افتتاح آرامگاه جدید حکیم عمر خیام
روز دوازدهم فروردین ۱۳۴۲ محمد رضا شاه پهلوی پس از افتتاح آرامگاه باشکوه سردار بزرگ ایران نادر شاه فشار در مشهد ، باقطار سلطنتی عازم نیشابور شد تا آرامگاه جدید حکیم عمر خیام را نیز افتتاح نماید ، در این سفر اسدالله غلم نخست وزیر ، دکتر خانلری وزیر فرهنگ و مسعینیان وزیر راه و سید جلال الدین تهرانی استاندار خراسان و سپهبد ضرغامی فرمانده ارتش دوم و عده ای از مدیران و رؤسای ادارات استان خراسان شاه را همراهی می کردند .
قطار سلطنتی ساعت دوازده و چهل دقیقه در ایستگاه نیشابور توقف کرد و شاه و همراهان از قطار پیاده شدند .
در ایستگاه نیشابور گارد احترام نظامی بوسیله سرتیپ منوچهری فرمانده لشگر سبزوار استقرار یافته بود ، و با نوان اعضای سازمان زنان ، و روسای ادارات و اعضای انجمن معاریف شهر نیشابور ، و اعضای جمعیت شیر و خورشید سرخ و سران طبقات اهالی و دختران جوانان شیر و خورشید سرخ و پیش آهنگان مستقبلین موکب شاهنشاه را تشکیل می دادند .
ابتدا سید علی میرنیا کفیل فرمانداری نیشابور ، چنین خیر مقدم گفت «اعلیحضرتاً بنده سید علی میر نیا کفیل فرمانداری نیشابور افتخار دارد به شرفعرض همایونی برساند امروز مردم سرزمین خیام و عطار سربلند و شادمان هستند از اینکه موکب مسعود اعلیحضرت همایون شاهنشاه به این شهر تاریخی و باستانی نزول اجلال فرموده اند ، جان نشاء مباهات دارد که احساسات پاک میهن پرستی و شاهدوستی اهالی این شهرستان را به پیشگاه مبارک همایونی تقدیم نماید و از طرف روسای ادارات و کارکنان دولت و قاطبه اهالی این سامان تشریف فرمایی موکب ملوکانه را خیر مقدم معروض دارد .
محمدرضا شاه پهلوی کفیل فرمانداری نیشابور را مورد تفقدقرار دارند و دختر خردسالی به نام شهلا میرنیا از سوی بانوان دسته گل زیبایی به شاه تقدیم نمود . شاه پرسید اسمت چیه و دختر ،جواب داد شهلا دختر فرماندار ، سپس سرتیپ منوچهری فرمانده لشگر سبزوار گردوش نظامی داد و بعد گارد تشریفات احترامات نظامی به عمل آورد .
شاه همچنانکه به سوی صفت بانوان وسایر مستقبلین که در یک صف منظم ایستاده بودند حرکت می کردند ، از کفیل فرمانداری اوضاع عمومی شهرستان راسئوال کرد ، که وی در مورد پیشرفت وضع اجتماعی و فعالیت زنان و توسعه آموزش و پرورش و کمبود آب زراعی در اثر خشکیدن قنوات و کمبود احتیاجات بیمارستان نیشابور توضیحاتی داد.
سرصفت بانوان خانم پرویزی از سوی سازمان زمان خیر مقدم گفت ، شاه از موارد فعالیت سازمان زنان سئوالاتی کردند توضیح داده شد .سازمان زنان برای آموزش سواد به زنان دختران بی سواد کلاس شبانه دایر کرده و نیز برای تعلیم گلدوزی ، سوزن دوزی و نقاشی برای دختران داوطلب دایر نموده و مشغول کسب هنر هستند .
شاه در جلو صف روسای ادارات که کفیل فرمانداری یکایک آنانرا معرفی می نمود . از رئیس دادگستری و شهردار نیشابور و رئیس بهداری و رئیس انجمن شهر درباره کار سازمان هر یک سئوالاتی کردند که توضیحات لازم داده شد .
شاه و همراهان درحالی که کفیل فرمانداری و فرمانده لشگر در انزام رکاب بودند به سوی باغ خیام حرکت کردند ، در طول مسیر دو طرف خیابان انبوه  جمعیت مردم ایستاده بودند و ابراز احساسات می کردند و تعدادی طاق نصرت زبا از سوی شهرداری ، تربیت بدنی و ورزشکاران و بازرگانان و مالکین و اضاف بسته شده بود که مورد توجه واقع شد در جلوآرامگاه جدید خیام سپهد آق اولی رئیس انجمن آثار ملی ایران گزارش ازوضع ساختمان داد و ابراهیم صهبا شاعر خراسانی شعری بمناسبت تجدید بنای آرامگاه خیام سروده بود خواند .شاه نوار سه رنگی که جلو آرامگاه بسته شده بود قطع کرد و بنا را به دقت بازدید نمود که در هر مورد مهندس سیحون طراح بنا توضیحاتی داد ، بعد شاه با توجه به توضیحات کفیل فرمانداری که روحانیون نیشابور جلو آرامگاه اما زاده مجروق شرفیابند به آن سو حرکت کرد و حجت الاسلام سید سعید انوار از سوی روحانیون خیر مقدم گفت و احتیاجات شهرستان را بعرض رسانید . شاه در دفتر کتابخانه خیام حضور یافت و دفتر یادبود را امضاء کرد . سپس به فرودگاه نیشابور رفتند وبا اسدالله علم و آجردان آنی مخصوص برای تقسیم سند مالکیت به بیرجند پرواز کردند ، و در فرودگاه ضمن تشکر از کفیل فرمانداری گفتند رضایت مرا به همه ابلاغ کنید ، وزراء با قطار به تهران و استاندار بااتومبیل به مشهد عزیمت نمودند .
دراین مسافرت تاریخی کفیل فرمانداری نیشابور مراتب احساسات و موارد خدمات مردم و عشایر وبازرگانان و مالکان و ورزشکاران و غیره را هر یک به نحوی در حسن انجام برنامه سفر به عمل آورده بودند .
تهیه و تقدیم نمود ، که از دفتر مخصوص رضا عندی شاه ضمن نامه بشرح زیر ابلاغ شد « مارک تاج – دفتر مخصوص شاهنشاهی تاریخ ۲/۱/۱۳۴۲ آقای سید علی میرنیا کفیل فرمانداری نیشابور ، عریضه مورخ ۱۲/۱/۴۲ شما با یک برگ ضمیمه آن بشر فرض رسید ،ذات اقدس ملوکانه از احساسات مردم و اقدامات شما که در موقع نزول اجلال موکب شاهنشاه معمول داشته بودید اظهار خرسندی فرمودند ، رئیس دفتر مخصوص شاهنشاهی هیراد.
اسنادی از آثار آرامگاه دیروز و امروز سخن سرای بزرگ و زنده کننده زبان پارسی حکیم ابوالقاسم فردوسی
اثر گران قدری را که سخن سرای بزرگ ایران حکیم ابوالقاسم فردوسی در زنده کردن زبان پارسی از خود باقی گذاشت ، سزاداشت که از زحمت و رنج سی ساله او در خلق این اثر ارجمند متحمل شده بود به نحو شایسته ای حق شناسی و حق گذاری شود .
سند بنای دیروز
ساختمان مقبره قدیمی ، روبه ویرانی نهاده بود و اطراف ساختمان از تپه های خاک و خار و خس پوشیده شده ، و رفت و آمد عمومی بدان  جا متروک گشته بود ، مگر گاهی سیاحان و ایران شناسان خارجی یا زردشتیان سری بدان مقبره  ی متروک می کشیدند ، و باتأسف از آن وضع آن جا را ترک می کردند . تصویر شماره ۶۰ بنای مخروبه ی قدیم آرامگاه فردوسی را نشان می دهد .
سند بنای امروز
انجمن آثار ملی ایران با توجه به مراتب قدر و منزلت فردوسی در نزد ایرانیان و ایران شناسان ،در صدد برآمد آرامگاهی در خور شأن ومقام فردوسی بنا نماید ،ودر سال ۱۳۱۳ شمسی با کمک دولت و جمع آوری اعانه ، آرامگاه متناسبی ساختند و باغ کوچکی هم در اطراف ساختمان جدید احداث کردند ، و در مهر ماه سال ۱۳۱۳ مقارن هزارمین سال سرودن شاهنامه جشن مجللی ترتیب دادند ، و آرامگاه را در حضور دانشمندان و ایران شناسان خارجی و هئیت وزیران و نمایندگان مجلس شورای ملی و مدیران جراید و دانشمندان ایرانی افتتاح کردند (تصویر شماره ۶۱)
با گذشت چهل سال از ایجاد آن بنا . به تدریج ساختمان نشست کرد و ترک برداشت و بیم خرابی اش می رفت ، و ضرورت داشت ساختمان آرامگاه اصلاح و تجدید شود .
انجمن آثار ملی ایران در سال ۱۳۴۵ دست به کار شد و نسبت به اصلاح تجدید بنا اقدام کرد.
همزمان با شروع اصلاحات جدید ، با توجه به اینکه آرامگاه فردوسی دائماً محل بازدید تعداد زیادی از سیاحان و ایران شناسان خارجی و علاقمندان ومسافران داخلی بود ،تصمیم گرفته شد ، بر وسعت باغ که تناسب با طرح جدید نداشت افزوده شود ، و بناهایی هم از قبیل : کتابخانه ، موزه ، میهمان سرا ، در محوطه باغ و نیز بلوار در جلو باغ احداث گردد، انجام این برنامه ی گسترش وسعت باغ و ساختمان ، مستلزم تهیه زمین مورد نیاز ، از طرفین باغ و طول و عرض بلوار بود ، اراضی مورد احتیاج ملکی برادران مؤسسی قائم مقام و عیسی مشار قائم مقام و حاج حسین آقا ملک بود .
به دستور سپهبد با تمان قلیچ استاندار و رئیس انجمن آثار ملی خراسان ، که خود نایب التولیه استان قدس رضوی نیز بود . نگارنده مأمور شدم برای واگذاری زمین مورد نیاز ، با برادران موسی و عیسی قائم مقام مذاکره نمایم ،و موافقت آنها را در واگذاری زمین بطور رایگان از اراضی ملکی خود برای توسعه ی باغ فردوسی و ایجاد بلوار جلب  کنم ، زیرا انجمن آثار ملی ایران مجری طرح اعتبار کافی جهت خرید یا اجاره این اراضی نداشت ، بعلاوه قسمتی از این اراضی ، در اجرای قانون اصطلاحات اراضی بین زارعین تقسیم شده بود . مقرر شد سعی شود ، اراضی مورد احتیاج ، آنچه مربوط به حاج حسین آقاملک است بادادن عوض به زارعین با اجاره و آنچه ملکی برادران قائم مقام است به رایگان وبلاعوض به انجمن مزبور واگذار گردد.
نگارنده با اخذ تماس و مذاکره با برادران قائم مقام ، اهمیت این موضوع تاریخی را که نام نیکی از آنها باقی خواهد ماند خاطر نشان نمودم ، هر دو برادر بامسئه صدر موافقت کردند ، هر قدر زمین برای این منظور لازم است ، به رایگان وبلاعوض در اختیار انجمن آثار ملی خراسان بگذارند ، استاندار هم ضمن قدردانی ازهمت وکمک آنها ، به نگارنده نمایندگی داد ، که بجای ایشان اسناد انتقال اراضی واگذاری را در دفتر اسناد رسمی امضاء نمایم (سند شماره ۶۲)
اسنادمربوط به انتقال اراضی به انجمن آثار ملی خراسان در دفتر اسناد رسمی شماره – 6 مشهد امضاء شد ، و اراضی واگذاری به تصرف انجمن مذکور در آمد ، و باغ فردوسی به تناسب بنای باشکوه و مجلل آرامگاه ،گسترش یافت و تغییرات ذیل بعمل آمد.
۱-    مساحت اولیه باغ ۲۵۲۴۸ متر مربع بود ، که این مساحت به بیش از ۵۶۷۵۳ متر مرع افزایش یافت ،
۲-    صحن باغ از هر سو پنجاه متر فراتر رفت .
۳-    کتابخانه، موزه، میهمان سرا ، آسایشگاه ، رستوران ، ساختمان برای سکونت کارگران ساخته شد ،
۴-    استخر ، گل خانه ،منبع آب احداث گردید .
در نتیجه ی این اقدامات بنای باشکوه و باغ وسیع مصفا و استخر آب با فواره ، و کتابخانه وموزه و میهمان سرا و آسایشگاه آبرونند جهت توقف ایران شناسان خارجی و مقامات داخلی به وجود آمد و بدین وسیله از حکیم فردوسی حق شناسی و تجلیل به عمل آمد (تصویر شماره ۶۳)
۵-    تمام ساختمان جدید آرامگاه چه بیرون و چه اندرون از سنگ مرمر انتخاب شد ،و تلفیقی است از معماری بناهای تخت جمشید و معماری مدرن .
انجام این اصلاحات ، بنا به گزارش اداره کل حفاظت آثار باستانی وبناهای تاریخی ایران بالغ بر ۹۵۶،۵۸۵،۹۸ ریال یعنی تقریباًده میلیون تومان هزینه برداشت که غیراززمین واگذاری که رایگان بود.
برگزاری مراسم سلام رسمی عید مبعث بشکرانه تاج گذاری محمد رضا شاه پهلوی در تالار تشریفات استان قدس رضوی (مشهد )
سلام های رسمی پای تخت در سال چهار بار در اعیاد نوروز ، عید مبعث ، عید غدیر ، روز میلاد شاه  در کاخ گلستان درحضور شاه با شرکت وزراء ، سفراء  ، رجال ، امراء ، سران طبقات اضاف برگزارمی شد . محمد رضا شاه پهلوی پس از بیست و شش سال سلطنت روز چهارم آبان ماه سال ۱۳۴۶ تاج گذاری نمود . در گذشته شاهان ایران پس از رسیدن به مقام سلطنت بدون فاصله تاج گذاری می کردند ولی محمد رضا شاه به دو علت تاج گذاری خود را به تأخیر انداخت یکی آنکه موقع جنگ جهانی دوم در حالیکه ایران در اشغال قوای کشور های انگلستان و شوروی و امریکا بود مناسب نداشت  دیگر آنکه اولاد پسری نداشت تا به ولیعهدی انتخاب و مراسم تاج گذاری را انجام دهد در آبان ماه سال۱۳۴۶ این دو علت برطرف شده بود . و شاه دارای ولیعهدی بنام رضا پهلوی بود .محمد رضا شاه پس از تاج گذاری روز چهارم در کاخ گلستان شکرانه این توفیق تصمیم گرفت مراسم سلام رسمی عید مبعث حضرت رسول اکرم (ص) را در تالار تشریفات استان قدس رضوی در جوار مرقد مطهر امام رضا (ع) برگزار نماید .
بفرمان شاه ، باقر میر نیا استاندار خراسان ونایب القولیه استان قدس رضوی بجای وزیر در بار ، از وزراء ، سفراء ،رجال ، افراد ومقامات استان خراسان دعوت نمود که ساعت ۱۰ صبح روز چهارشنبه دهم آبان ماه ۱۳۴۶۵ برای شرکت در مراسم سلام در تالار تشریفات آستان قدس رضوی حضور بهمرساند، مدعوین پایتخت با هواپیما به مشهد آمدند امیرعباس مویدا با وزراء کابینه خود ، سفرای کشورهای اسلامی در تهران دسته دسته در تالار مذکور حضور یافتند وشاه هم با فرج پهلوی و همراهان با هواپیمای سلطنتی بموقع مشهد آمدند و به تالار تشریفات وارد شدند و مراسم سلام بر خلاف آئین همیشه که ابتدا نخست وزیر روز عهد را به شاه تبریک می گفت این بار استاندار و نایب التولیه آستان قدس رضوی تبریکات خود مقامات آستان و مردم خراسان را به شاه عرضه داشت و شب آن روز هم استاندار و بائوپیرنیا مجلس ضیافتی به شام در پیشگاه شاه و شه بانو در کاخ استانداری ترتیب داد که مدعوین در آن مجلس ضیافت شرکت نمودند . نگارنده هم که در آن موقع فرماندار کاشمر بود و با سایر فرمانداران شهرستان های خراسان در این مراسم و شام دعوت داشتیم که بعلت عارضه بیماری و بستری بودن در بیمارستان شرکت نداشتیم اسناد این واقعه تاریخی را در این جا به نظر علاقمندان و محقق می رسانم .
بخش سوم
اسناد مکاتبات اداری
فرامین احکام ، خصوصی
سندی از تشیخ الاسلام مولانا ابوبکر تایبادی
به امیر تیمور گورکان
امیر تیمور گورکان ، اول بار که در سال ۷۸۲ هـ . ق به خراسان وارد شد ، با علاقه وارداتی که به عرفاداشت ، به دیدار شیخ زین الدین ابوبکر تایباری رفت ، وی امیر تیمور را نصیحت و تأکید کرد ، که با مسلمانان مدارا نماید .
امیر تیمور گفت ، این فصایح را که با من گفتی چرا باملک غیاث الدین حکمران ستم کار خراسان نکردی ابوبکر تایبادی جواب داد ، به او گفتم وحتی این شعر را برای ایشان خواندم ،
افراز ملوک پر از نشیب است ،مکن         در هر دلکی از تونهیب است مکن
برخلق ستم اگر به سیب است ،مکن        از هر ستمی با توحسیب است ، مکن
ولی او نشنید ، خدا ترا بر او مسلط کرد ، تو نیز اگر نشنوی دیگری را بر تو مسلط کند ،
در این جا یکی از نامه های تاریخی مولانا ، ابوبکر تایبادی را که به امیر تیمور ، در سفارت فرزندان شیخ احمد جامی و دیگر مشایخ نوشته . و توصیه ی رعایت جانب آن ها را کرده است .
به نظر خوانندگان گرامی می رسانیم (۱) (سند شماره ۸۲)
نامه مولانا ابوبکر تایبادی ، به امیر تیمور گورکان
حضرت معبود طریق بهبود ارزانی دارد ، «انه روف بالعباد » خدای عزوجل مرتشیید ملک داری و مبانی جهانداری را وسلنی بزرگ نهاده است ، و آن مشیت بالتفات خاطر پاکان درگاه و مشایخ آگاه قدس الله ارواحهم که به حقیقت پادشاهان دین دولتند و شاهان دنیا در نظر عنایت ایشانند ، چنانکه شیخ الاسلام احمد جامی قدس الله روحه العزیز فرموده اند :
شاهان دلق پوش که کمتر حمایتی         زیر گلیمشان جسم وخاقان و قیصرند
و از قبیل تشبث با رواح آن پاکان است که از برای تعظیم ایشان رعایت جانب فرزندان ایشان کنند ، قطع نظر از آنکه آن فرزندان بذات ومعاملات خود مستحق آن نظر باشند که در مقامات شیخ ابوسعید ابوالخیر قدس الله روحه العزیز ، آورده اند که آنها که ما را  در حیات در نیافتند ، بعد از ما رعایت جانب فرزندان ما کنند ، همچنان است که ما را دریافتند و در اقامت مراسم خدمت ما کوشیدند و در مقامات شیخ الاسلام احمد جام قدس الله روحه آورده است که هر که باعتقاد برماسلام کرده است ، یا بر مریدی از مریدی ما بر فرزندی در فرزندان ما ، از برای ما حق سبحانه و تعالی همه را در کارما کرده است ، چون موسی و خضر علیهما السلام از عمارت دیواران دو یتیم به شهر انطاکیه فارغ شدند ، موسی را علیه السلام وجه آن دیوارگری ظاهر نبود ، در توجیه آن خضر علیه السلام تمسک به صلاح پدران یتیمان کرد چنانکه حق تعالی در قرآن از آن خبر داد «و کان ابوهماصالحاً» در تفسیر آورده است ، که میان آن دو یتیمان و آن پدر صالح هفت پشت بوده و بعضی زیارت نیز گفته اند ، پس حمایت آن فرزندان ، سبب عنایت و حمایت آن پاکان است . اولاد ایشان آنچه اینجااند بشدت مونات مبتلی و آنچه نه اینجا اند با این بهم وزرحمت جلااند ، از حضرت احدیت توفیق کرامت باد تافرزندان شیخ الاسلام ابوسعید ابوالخیر و فرزندان شیخ الاسلام احمد جام قدس الله روحهما و فرزندان کسی دیگر از شایخ که باشند بنظر عنایت منظور گردند .
بدان نظر که تو دانی بحال ایشان رس که قدر و قیمت این منفعت نداند کس خنک آنرا که بود راه بدین دولت و بخت ، فی الجمله چون این مسکین غریق نعمت آن حضرت است ، ‌و آنچه او را اصلاح دولت دنیا و سعادت عقبی نماید ، اخفای آن نوعی از خیانت باشد ، وبدین سبب بدین نوع سخن جرأت نمود حق سبحانه و تعالی مزید مرحمت برعایت رعیت که بحکم «الراحمون یرحمهم الرحمن » واسطه رحمت و عنایت الله است ارزانی دارد ، الله روف بالعباد.
دو سند از دستخط های جامی
از مولانا عبدالرحمن جامی آثار زیادی از تألیفات و اشعار ، از جمله دستخط های او باقی مانده است ، که در کتابخانه های ایران و از بکستان و ترکیه و غیره نگهداری می شود.
مولانا عبدالرحمن جامی درهرات کتابخانه ی معظمی داشت ، و خواهر زاده اش خوشنویس معروف محمد نور و هم چنین سلطان علی مشهدی ، وسلطان محمد خندان برای کتابخانه او نسخه بر داری می کردند ، بخصوص محمد نور ، آثار  او را می نوشت . و برای پادشاهان و امرای ایران و هند و عثمانی که تقاضای آثار مولانا جامی را داشته اند ، می فرستاد.
نسخه هایی از کتاب های کتابخانه جامی در دست است ، که مولانا در اطراف صحیفه های آن به خط خود مطالبی نوشته ، و یا از اشعارش ثبت و رقم کرده است . (۱)
در این جا دو نامه از عبدالرحمن جامی چاپ می شود ،
۱-    نامه ای به خط جامی به سلطان حسین میرزا بایقرا (۸۷۳-۸۷۸ ق ) درباره شرارت فقیر علی یکی از دلالان بازار و درخواست کوتاه کردن دست او از سر مسلمانان (سند شماره ۸۲) (۲) لازم به ذکر است ، که امیر علی شیر نوایی وزیر سلطان حسین بایقرا از ارادتمندان مولانا عبدالرحمن جامی بود . و در اجرای درخواست های اوساعی ،و جامی در نزد سلطان حسین بایقرا نیز قرب و منزلت خاص داشت ومورد احترام او بود .
۲-    نامه عبدالرحمن جامی گویا آن نیز به سلطان حسین بایقرا در توصیه و تذکر صرف اوقات به مصالح مسلمانان ودفع مفاسد ظالمان (۱) (سند شماره ۸۴)
سند تاریخی در شناخت ایل ها و طایفه های ساکن
مرکز قدیم درگز
ایل ها و طایفه هایی ازترکان و کردان ، دردوران سلطنت شاه اسماعیل اول صفوی (۹۱۶هـ .ق ) و شاه عباس کبیر در حدود سال ۱۰۰۷ هـ .ق و سال ۱۰۱۱ هـ . ق ، به دفعات به مناطق مرزی درگز انتقال یافتند .و د رحدود مرز اسکان داده شدند ، تا مناطق مرزی تقویت شود، از تجاوزات ازبکان خوارزم جلوگیری گردد ، زیرا آن موقع حدودمرزی درگز خالی از سکنه و یا کم جمعیت بود .
آن زمان حکومت نشین ، درگز و ابیورد و نساشهر ابیورد بود ، و این مرکزیت تازمان نادرشاه افشار ادامه داشت ، سپس در زمان او به چاووشلو که محل سکونت و زندگی پدر ومادر نادر شاه بود انتقال یافت ، و بعد در دوران محمد شاه قاجار ، مرکز فعلی شهر محمد آباد ساخته شد و مرکز شهرستان درگز گردید ، و دردوران سلطنت ناصر الدین شاه نیز بر اثر قرارداد آخال ، مناطق ابیورد و نسا با بخشی از توابع آنها در آن سوی خط مرز قرار گرفت و جزء خاک جمهوری ترکمنستان گردید .
اخیراً سندی به دست آمده که در آن شخصی به نام مصطفی شیخوانلو ازکردان ایل شیخوانلو اهل و ساکن ابیورد . در سال ۱۱۳۲ هـ . ق از بزرگان و معادریف ابیورد در خواست نموده که شهادت دهند بر این که زمین دیم کار واقع در بین سنگر اوریانی و دره یادگارگاوشانلو مدت بیست سال است به او تعلق دارد ، اکنون ندر محمد (نادر محمد ) عرب اسکندری به غیر حق و حساب ادعا می کند ملک من است ، در حاشیه ی این سند کم نظیر و مهم از سران ایل ها و طایفه های کرد و ترک و غیره شهادت و نام خود را نوشته اند که نشان دهند وجود ایل ها و طایفه های بسیاری در مرکز شهرستان درگز درزمان صفویه سکونت داشته و زندگی می کرده اند ، که بعد از خرابی ابیورد ، این ایل ها و طایفه ها به شهر ها و روستاهای داخل درگز و یا به قوچان و چناران کوچ کرده اند .