پارسی یا فارسی زبان مردم پارسا بود که در سالهای۳۳۰ تا ۵۵۰ قبل از میلاد در ایران حکومت می‎کردند این زبان به گفته محققین به گروه زبانهای هند و ایرانی تعلق دارد. زبان فارسی زبان امپراطوری فارس قرار گرفت و به طور گسترده‎ای در دوره‎های باستان از مرزهای هندوستان در شرق روسیه در شمال، سواحل جنوبی خلیج فارس تا مصر و مدیترانه در غرب به آن تکلم می‎کردند.
در طول قرون، زبان پارسی به شکل امروزی آن تغییر یافت و امروزه زبان فارسی عمدتاً در ایران، افغانستان، تاجیکستان، و بخشهایی از ازبکستان صحبت می‎شود.
زبان فارسی زبان دربار بسیاری از پادشاهان هندی بود تا زمانیکه بریتانیایی‎ها پس از اشغال هند در قرن هیجدهم استفاده از آنرا منع کردند.
پادشاهان مغول هندوستان، فارسی را به عنوان زبان دربار خود درآورده بودند. بر روی دیوارهای ردفورد (قلعه قرمز) این جمله حکاکی و با طلا پرشده است «اگر فردوسی در جهان است همین است و همین است و همین است».
اگرچه نام زبان به عنوان فارسی یا پارسی یا به شکل عربی آن فارسی (زیرا در زبان عربی حرف پ ندارند) حفظ گردیده است این زبان دچار تغییرات بسیار گردیده‎ و می‎توان آنرا به چهار گروه زیر طبقه‎بندی کرد:
۱-فارسی قدیم             2- فارسی میانه         3-فارسی کلاسیک
۴-فارسی مدون
فارسی قدیم آن چیزی است که قبیله پارسای اولیه در دوران هخامنشی صحبت می‎کردند و برای ما نمونه‎هایی حک شده بر روی سنگ به زبان میخی باقی گذارده‎اند.
فارسی میانه زبانی است که در دوران ساسانیان صحبت می‎شد و به آن پهلوی تبری می‎گویند. نوشته‎های بسیاری از آن دوران به شکل نوشته‎های مذهبی دین زرتشی در اختیار داریم که عبارتند از «بانداشی، آراویراف نامه، مینوخرد، پندنامه، آدور بک مهر اسفند و غیره)
در فارسی کلاسیک مبدأ این زبان خیلی روشن نیست ریشه کلمات در زبانهای مختلفی که در بخشهای مختلف کشور مورد تکلم بودند قرار دارند اما ریشه اکثر لغات در فارسی قدیم پهلوی و اوستا می‎باشد. این کلمات در نوشته‎ها و اشعار کلاسیک نشان داده شده‎اند فردوسی مدعی است که به مدت سی سال سختی‎های بسیاری تحمل کرده تا این زبان را که تحت فشار مهاجمین عرب و در آستانه نابودی بوده حفظ کند.
ذکر این نکته اهمیت دارد که هر کشوری را که عربها بر آن غلبه کرده‎اند تمدن، فرهنگ و زبان خود را از دست داده و زبان و شیوه زندگی عربی را پذیرفته است به طور مثال مصر که مردمان آن می‎توانستند اهرام را بسازند منجمین خوبی بودند و از هنر مومیایی برخوردار بودند فرهنگ و زبان خود را در مقابل اعراب از دست دادند و زندگی همانند آنها را آغاز نمودند. این تنها ایران بود که این روند را بر هم زد و در مقابل اعراب ایستادگی نمود. وفرهنگ و زبان خود را حفظ کرد و حتی با ایجاد شیعه اسلام را به روایت خود  پذیرفت.
بعدها زمانی که مغولها به ایران تجاوز کردند ایرانیها آنها را به سفرای زبان و فرهنگ و هنر ایرانی تبدیل نمودند. مغولها زبان فارسی را زبان دربار خود در هندوستان قرار دارند.
زبان فارسی مدرن یا فارسی (تلفظ عربی پارسی) آن طور که امروزه تکلم می‎گردد دارای لغات بسیاری با ریشه‎های غیر ایرانی است برخی اصطلاحات فنی جدید از انگلیسی، فرانسه و آلمانی به طرز قابل محض وارد زبان شده‎اند و قابل تشخیص هستند. اما عربی بخش اعظم زبان را با جایگزینی به جای لغات اصیل پارسی تخریب کرده است. آنچه را که فردوسی برای حفظ آن به سختی کارکرد در حال از دست رفتن است، لغات اروپایی عموماً به این دلیل مورد استفاده قرار گرفته‎اند که هیچ لغت فارسی برای توضیح وضعیت محصول موجود نبود بجای ساختن یک واژه جدید لغت خارجی همراه با کالا وارد شد بطور مثال همراه با اتومبیل وارداتی شکل فرانسوی نام آن یعنی «اتومبیل» وارد گردید زمان، کوشش و حمایت بسیاری از سوی دولت صرف شد تا واژه جدید «خودرو» ایجاد شد و جایگزین لغت خارجی قرار گرفت. نمونه دیگر کلمه «تلویزیون» است که جایگزین ناموفق‎تر «صدا و سیما» را دارد. و همچنین است وضعیت کلمه «رادیو»
لغات غیر فنی نظیر «مرسی» تشکر، وجود دارند، که در زبان فارسی تثبیت شده و بسیاری از ایرانیان آنرا یک کلمه خارجی نمی‎دانند و کلمه فارسی «تشکر» به عنوان جایگزین در صحبت مورد استفاده قرار میگیرد ما در نوشتن معمولاً جایگزین «مرسی» است.
مثال دیگر کلمه «سلام» است که از عربی اقتباس شده و توسط ایرانیان به عنوان ادای احترام در زمان ملاقات دوردست به جای ادای احترام پارسی در روزگار نیک و درود مورد استفاده قرار می‎گیرد.
در عربی «سلام» به معنای صلح است اما هیچ ایرانی از معنا و ریشه آن آگاه نیست اعراب که به صورت یک قبیله زندگی می‎کردند همیشه در حال جنگ با یکدیگر بودند و همیشه شمشیر آن‎ها در کنارشان آماده بود وقتیکه آنها به قدر کافی به یکدیگر نزدیک می‎شدند مجبور بودند با صدای بلند کلمه «سلام» بگویند به این معنا که من با شما در صلح هستم وگرنه فرد به عنوان دشمنی که بایستی کشته می‎شد تلقی می‎گردید. عدم پاسخ به یک سلام حتی در میان ایرانیانی که نمی‎دانند این کلمه به معنای صلح است نشانه خصومت به حساب می‎آید.
مثالهای بسیاری در باره کلمه‎های خیلی معمولی وجود دارند تحریف انجام شده توسط کلمات عربی خسارت بسیاری را به زبان فارسی زده است زیرا نه تنها جایگزین کلمات اصیل پارسی شده بلکه آنها را از زبان پارسی نیز خارج نموده تا حدی که ارائه مجدد این کلمات اصیل پارسی به نظر بسیاری از خوانندگان، بیگانه به نظر می‎‏رسد. خسارت وارده به قدری گسترده بوده است که کلمات عربی حتی به اخرین چاپ «فردی اوستا» کتاب دعای زرتشتیان نیز راه یافته‎اند که انتظار می‎رود به زبان اوستا می‎باشد.
«پارسی تاجیک        پارسی دری»
مردم تاجیکستان و افغانستان شکل نسبتاً خالص‎تری از زبان فارسی را حفظ نموده‎اند و آنرا پارسی تاجیک درتاجیکستان و پارسی دری در افغانستان می‎نامند.
«دری» زبان دری که توسط زرتشتیان یزد و کرمان تکلم می‎شود هیچ وجه اشتراکی با دری افغانستان ندارد در واقع دری زرتشتی توسط افراد فارسی زبان درک نمی‎شود و زبانی است که هیچ دست نویسی ندارد و نوشته نشده است. کودکان آنرا به عنوان زبان مادری فرا می‎گیرند و این زبان قرنها به این نحو حفظ شده است زرتشتیان کرمان که پس از دهه ۱۹۴۰ بدنیا آمده‎اند زبان دری را صحبت نمی‎کنند زیرا والدین آنها که فکر می‎کردند فرزندان آنها با صحبت کردن به زبان دری لهجه فارسی منحصر به فردی را نسبت به سایرین پیدا می‎کنند و در مدرسه به عنوان زرتشتی شناخته می‎شوند و در نتیجه مورد آزا واذیت مسلمانان قرار می‎گیرند، زبان دری را به آنها نیاموختند و خوشبختانه زرتشتیان یزد ارتباط قوی با این زبان را حفظ نموده و همه بچه‎ها، این زبان را یاد گرفته و آنرا صحبت می‎کنند.

سایر زبانهای ایرانی:
به جز فارسی زبانهای ایران دیگری وجود دارند که در ایران بزرگ تکلم می‎شوند ازقبیل سغدی، خوارزمی، پشتو، اردو، بلوچی، کردی و دری که تعدادی از این زبانها هستند.
اردو:
اردو به معنای اردوگاه است و زبان اردو، زبان اردوگاه بود. زمانی که نادرشاه به هندوستان حمله کرده اردوگاه خود را در پاکستان امروزی برپا نمود. در اینجا هندی زبانان هندوستان و پارسی زبانان ایرانی با یکدیگر ترکیب شدند و زبان سوم اردو بوجود آمد.
این زبان پلی بین دو شاخه زبانهای هند و ایرانی است امروزه زبان اردو همانند فارسی دارای کلمات عربی بسیاری می‎باشد.
دست خط:
فرهنگ ایران بر مبنای تعالیم زرتشت بود که استفاده از عقل را ترویج می‎کرد به این معنا که عموم مردم به شکل وسیع‎تری حتی از مردم امروزی از مقر خود استفاده می‎کردند به همان دلیل آنها نیاز به دست نوشته نداشتند آنها از فکر خود استفاده می‎کردند « وهومنا» و اطلاعاتی را که از طریق گوش خود به دست می‎آورند حفظ می‎کردند و این روش ساده‎ای بود. آنها فقط به حافظه خود رجوع می‎کردند و نیازی به طومارهای حجیم نداشتند.
(ما به عقل بدست آمده از طریق گوش احترام می‎گذاریم) مأخذ هپتن یاشت، یا با دست نوشته‎های رومی با ترجمه توسط (TR SETHNA)
حتی امروزه مؤبدان زرتشتی در هندوستان تمامی اوستا را از حفظ می‎کنند این کتاب دارای چندین جلد است و آنها آنرا به عنوان بخشی از آموزش خود جهت مؤبد شدن انجام می‎دهند و  به عنوان یک نمونه زنده زبان بدون نوشته: زرتشتیان ایران زبان دری را قرنها بدون نوشتن آن تکلم کردن، پس از اینکه پارسیان به قدرت رسیدن و با توسعه امپراطوری و ضمیمه نمودن قلمرو خود با فرهنگهای مختلفی که از نوشتن برای برقراری ارتباط استفاده می‎نمودند نیاز برای ایجاد ارتباط از طریق نوشتن ظاهر شد. کاتبان ایلام و بابل بکار گرفته شدند و برای اولین بار زبان فارسی به صورت نوشته‎های میخی نوشته شد اگر آنها دست نوشته‎های خود را داشتند حتماً از طریق سوابق باستانشناسی، گواهی از آنها در دسترس ما می‎‏بود.
با استفاده از فکر خود، استفاده از آن به نحوی مناسب «وهومنا» اصل آنها در زندگی بود این حقیقت حتی در کتاب مقدس انجیل با نامیدن تعقل فارسی شناخته شده است.
حتی عمل پیش‎‏بینی زمان و محل تولد حضرت عیسی مسیح، وحی به حساب نمی‎آید بلکه کاری عقلانی منسوب می‎گردد بنابراین وقتیکه ایرانیان به نوشتن پرداختن از خرد خود استفاده نمودن شروع به اصلاح روشهای موجود و شکلهای نوشتن نمودند.
در ابتدا آنها از لوحهای گلی استفاده نمودند که در میان کاتبان متداول بود، نظیر لوحهایی که در شوش پیدا شد و حاوی متن فارسی قدیمی منشور تأسیس کاخ داریوش می‎باشد. اگرچه کاتبان از نوشته‎های میخی قرنها استفاده می‎کردند. این مطلب هیچگاه به ذهن آنها خطور نکرده بود. و در زمان ایرانیان بود که خط میخی به صورت الفبای دارای صدا گسترش یافت. بنابراین نسل دوم فارسی قدیم با ۴۳ علامت یا الفبا نوشته شده و نوشتن، آسان و دارای یکنواختی کمتری شد کاتبان آشوری از نوشته‎های آرامانیک استفاده می‎کردند. یک آسوی باسریف آشوری دو کاتب را نشان می‎دهد. یکی لوح و یکی سوزن برای نوشتن به خط میخی را در دست دارد و دیگری یک کاغذ پاپیروس برای نوشتن دراماتیک با جوهر.
متن آرمائیک نوشته شده با جوهر بر روی کاغذ پاپیروس وپوست به تدریج توسط ایرانیان اقتباس گردید.