مقدمه:
دراین جزوه اطلاعات اولیه در مورد برخی از مواد اولیه مصرفی و رنگ و نوع ماسوره ها و اطلاعاتی در مورد نقشه های فرش مورد استفاده در کارخانه و بررسی چند نوع بافت آمده است.
هدف از این آموزش باز کردن سرفصل مطالب در این زمینه می باشد مسلما همکاری و تجربه شما در شناسایی راهکارهای مناسب تر در انجام کارها جهت کاهش ایرادات و افزایش راندمان در پربارتر کردن آموزش موثر خواهد بود.
الیاف و نخ شناسی:
الیاف به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند
۱-    الیاف طبیعی
۲-    الیاف مصنوعی
در حال حاضر نخهای مصرفی شرکت که از الیاف طبیعی تشکیل شده‌اند شامل:
۱-    نخ پشم: جهت نخ خاب (پرز) فرشهای پشمی استفاده می‌شود.
۲-    نخ ابریشم: جهت نخ خاب (پرز) فرش‌های پشم- ابریشمی استفاده می‌شود.
۳-    نخ پنبه: جهت نخ ریشه و به صورت مخلوط با پلی استر برای نخ چله مصرف می‌گردد.
۴-    نخ کنف: برای نخ پود فرش استفاده می‌شود.
نخ‌های مصرفی شرکت که از الیاف مصنوعی تشکیل شده اند شامل:
۱-    نخ اکریلیک: جهت نخ خاب (پرز) فرش مصرف می شود.
۲-    نخ پلی پروپلین (PP): جهت نخ خاب فرشهای پلی پروپلین استفاده می شود.
۳-    نخ نایلون: جهت نخ دوخت در زیگزاگ مصرف می شود.
۴-    نخ پود PP: جهت نخ پود بافت های پر تراکم استفاده می شود.
جهت شناسایی الیافت از روشهای فیزیکی و شیمیایی مختلفثی استفاده می شود و یکی از روشهایی که می توان جهت شناسایی نخ های مصرفی شرکت استفاده نمود به شرح ذیل می باشد.
–    نخ های مورد مصرف جهت خاب فرش شامل: نخ های اکریلیک، پشم، PP، ابریشم می باشد.
–    نخ اکریلیک به صورت دولا مصرف می شود ولی نخ پشم و ابریشم مصرفی در حال حاضر به صورت سه لا می باشد.
–    نخ های پشم دارای زیر دست نرمتری نسبت به نخ اکریلیک بوده و بوی خاص پشم ممکن است از آن استشمام گردد.
–    نخPP از فیلامنت ها یا رشته های ممتدی تشکیل شده است و دارای سطح صاف و بدون پرز می باشد.
–    همچنین طیف رنگی اکثر نخ های پشم، اکریلیک و PP با یکدیگر متفاوت است.
نمرات کلیه نخ های مصرفی در خط تولید به قرار ذیل می باشد:
–    نمره نخ: توسط نمره نخ، ضخامت (نازکی و کلفتی) نخ ها نسبت به یکدیگر بیان می شود.
–    تعریف نمره متریک: متراژی از نخ یک لا که ی گرم وزن داشته باشد
بعنوان مثال: اگر ۵۰ متر از نخ دولای اکریلیک مصرفی را وزن نماییم و وزن آن ۵۲/۹ گرم باشد و سپس در فرمول ذیل قرار دهیم نمره متریک نخ به دست می‌آید.
N.m5/10    =    50*2    =    متراژ *تعداد لا    =    نمره متریک
        52/9        وزن نخ       

 

جهت تشخیص و اندازه گیری نمرات سایر نخهای دیگر ابتدا بایستی نمره متریک آن نخ را به دست آورد و سپس از نمره متریک به دست آمده می‌توان نمره نخ در سایر واحدهای دیگر را به دست آورد.
که در اینجا به ذکر چند نمونه از آن (فرمول به دست آوردن نمره نخ کنف) و نخهای PP ریشه و چله اکتفا می‌کنیم.
جهت نخ    فرمول تبدیل    جنس نخ    فرمول تبدیل
جهت نخهای کنف    LEA= N.m/0.6    جهت نخهای پنبه (نخ ریشه و پنبه پلی استر (نخ چله    Ne= N.m*0/591
جهت نخهای PP    Dtex=10000*N.m       

*نمرات مختلف نخهای مصرفی و موجود در کارخانه (در جنسهای مختلف) به قرار ذیل می‌باشد.

جنس نخ    نمرات مختلف نخ
نخ اکریلیک    N.m2/5/10                           
نخ پشم    N.m3/15    N.m 3/18                       
نخ ابریشم    N.m3/15                           
نخ PP    Dtex 2/1450    Dtex1/1600    Dtex 1/1800    Dtex 1/2100    Dtex 1/2400    Dtex 1/1350       
نخ کنف    LEA 2/3    LEA 2/4    LEA 2/5    LEA 2/6    LEA 2/7    LEA 2/8    LEA 2/10    LEA 2/12
نخ چله    N.e 6/20    N.e 8/20    N.e 4/20    N.e 12/20               
نخ ریشه    N.e 12/10    N.e 6/5    N.e 10/10                   

* جهت سهولت در شناسایی و طبقه بندی رنگ نخها، (توسط سیستم کدینگ) به رنگ نخ ها کد یا شماره داده شده است.
در اینجا جهت اطلاع شما به ذکر چند کد داده شده به رنگ نخهای پر مصرف تولید اکتفا می‌کنیم.
رنگ نخ    جنس نخ    نمره نخ    کد رنگ نخ    رنگ نخ    جنس نخ    نمره نخ    کد رنگ نخ
لاکی A    اکریلیک     
۱۰۰۳    سرمه ای A    پشم    N.m3/15    2061
سرمه ای A    اکریلیک     
۲۱۰۱    کرم A    پشم    N.m3/15    3062
کرم (نائین) B    اکریلیک     
۳۱۳۰    پیازی B    پشم    N.m3/15    6061
کرم روشن A    اکریلیک     
۳۰۰۳    بژ A    پشم    N.m3/15    8060
زیتونی A    اکریلیک     
۵۰۰۴    آبی A    پشم    N.m3/15    4060
آبی A    اکریلیک     
۴۰۰۵    سبز A    پشم    N.m3/18    7064
مسی روشن A    اکریلیک     
۶۱۰۱    لاکی A    پشم    N.m3/18    1064
سبز D    اکریلیک     
۷۱۰۹    سرمه ای A    پشم    N.m3/18    2064
مسی تیره BS    اکریلیک     
۶۰۰۹    پیازی B    پشم    N.m3/18    6064
بژF    اکریلیک     
۸۱۱۸    سبز روشن A    PP    Dtex1/2100    7070
قهوه ای تیره B    اکریلیک     
۸۵۲۷    سرمه ای A    PP    Dtex1/2100    2070
طوسی B    اکریلیک     
۷۵۰۵    آبی A    PP    Dtex1/2100    4070
سفید A    ابریشم    N.m3/15    3041    لاکی A    PP    Dtex1/2100    1074
آجری A    اکریلیک     
۸۵               
زیتونی C    اکریلیک     
۵۱۲۱               
سبز L    اکریلیک     
۷۱۲۱               

لازم به ذکر است که رقم هزارگان کدهای فوق نشان دهنده رنگ نخ می‌باشد و بقیه اعداد نشان دهنده ردیف رنگ مربوط به جدول کدینگ می‌باشد.
بعنوان مثال اصلی ترین معرف نخ لاکی با کد ۱۰۰۳ رقم هزارگان آن یعنی ۱ می‌باشد (عدد ۱ نشان می‌دهد که رنگ نخ مربوطه لاکی می‌باشد.) به همین صورت نخهایی که با عدد ۲ شروع می‌شود رنگ آنها نخ سرمه ای و رنگ نخهایی که با عدد ۳ شروع می‌شوند کرم یا سفید، رنگ نخهایی که با عدد ۴ شروع می‌شوند آبی، رنگ نخهایی که با عدد ۵ شروع می‌شوند زیتونی، رنگ نخهایی که با عدد ۶ شروع می‌شوند پیازی یا مسی، رنگ نخهایی که با عدد ۷ شروع می‌شوند سبز، رنگ نخهایی که با عدد ۷۵ شروع می‌شوند طوسی، رنگ نخهایی که با عدد ۸ شروع می‌شوند بژ یا شتری، رنگ نخهایی که با عدد۸۵ شروع می‌شوند قهوه ای می‌باشد.
* رنگ ماسوره یا بوبین جمبو:
جهت سهولت در شناسایی نخ‌های مصرفی در خطر تولید و جلوگیری از بروز اشتباه د مصرف نخ‌ها و پیشگیری از ایجاد اشکال دو رنگی یا دو جنسی در بافت ها توسط کمک بافنده و یا پرسنل خدمات، مخصوصا در رنگهای مشابه و با شماره لات‌های مختلف، یا در جنسهای مختلف از ماسوره ها و یا بوبین‌های جمبو رنگی مختلف استفاده می‌شود.
مشخصات ماسوره یا بوبین‌های جمبو و نام مصطلح هر رنگ ماسوره یا بوبین در خط تولید به قرار ذیل می‌باشد:

ردیف    رنگ    نوع    جنس    طول ماسوره یا بوبین    نام مصطلح در خط تولید
        ماسوره    بوبین جمبو           
۱    آبی    *        پلاستیکی    Cm 5/14    ماسوره آبی
۲    قرمز    *        پلاستیکی    Cm 5/14    ماسوره قرمز
۳    نارنجی    *        پلاستیکی    Cm 5/14    ماسوره نارنجی
۴    صورتی    *        پلاستیکی    Cm 5/14    ماسوره صورتی
۵    قرمز فسفری    *        پلاستیکی    Cm 5/14    ماسوره قرمز پسته‌ای
۶    سبز مغز پسته ای    *        پلاستیکی    Cm 5/14    ماسوره سبز مغزپسته‌ای
۷    سبز فسفری    *        پلاستیکی    Cm 5/14    ماسوره سبز فسفری
۸    سبز تیره    *        پلاستیکی    Cm 5/14    ماسوره سبز تیره
۹    سبز روشن    *        پلاستیکی    Cm 5/14    ماسوره سبز روشن
۱۰    مشکی    *        پلاستیکی    Cm 5/14    ماسوره مشکی
۱۱    زرد    *        پلاستیکی    Cm 5/14    ماسوره زرد
۱۲    سفید    *        پلاستیکی    Cm 5/14    ماسوره سفید
۱۳    چوبی    *        پلاستیکی    Cm 5/14    ماسوره چوبی
۱۴    سرمه‌ای    *        چوبی    Cm 5/14    ماسوره سرمه‌ای
۱۵    خاکستری    *        پلاستیکی    Cm 5/14    ماسوره خاکستری
۱۶    پرتغالی    *        پلاستیکی    Cm 5/14    ماسوره پرتغالی
۱۷    سبز چمنی    *        پلاستیکی    Cm 5/14    ماسوره سبز چمنی
۱۸    آبی        *    پلاستیکی    Cm 29    بوبین آبی
۱۹    سبز        *    پلاستیکی    Cm 29    بوبین سبز
۲۰    زرد        *    پلاستیکی    Cm 29    بوبین زرد
۲۱    سفید        *    پلاستیکی    Cm 29    بوبین سفید
۲۲    قرمز        *    پلاستیکی    Cm 29    بوبین قرمز
۲۳    مشکی        *    پلاستیکی    Cm 29    بوبین مشکی
    رنگهای مختلف        *    مقوایی    Cm 29    بوبین مقوایی

تعاریف:
–    بافت‌هایی که سایزشان ۵/۳* ۵/۲ یا بیشتر از ۵/۳*۵/۲ باشد را قالی (فرش) گویند.
–    بافتهایی را که سایزشان کمتر از ۵/۳* ۵/۲ باشد را قالیچه گویند.
–    بافتهایی را که ابتدا و انتهای فرش مشخص نبوده و نقشه ابتدا و انتهای فرش بسته نشده باشد را بافتهای کناره گویند.
–    و یا به صورت کلی بافتهایی را که طولشان تقریبا ۴ برابر عرضشان باشد را بافتهای کناره گویند.
–    بافتهایی را که نقشه خاصی نشداشته باشند را بافت کف ساده گویند
–    بافتهایی را که نقشه آنها ترکیب خاص و مشخصی را نداشته باشند را نقشه‌های مدرن یا کلاسیک گویند.
–    بافتهایی را که اصلا پایل (نخ پرز) نداشته باشند را (ساده بافت) گویند.
–    اصولا رنگ لبه فرش با رنگ زمینه فرش یکی می‌باشد ولی ممکن است در برخی از نقشه ها زمینه فرش با لبه فرش از لحاظ رنگ همرنگ نباشد (بعنوان مثال در برخی از بافت‌های صادراتی رنگ لبه فرش تیره‌تر از رنگ زمینه انتخاب می‌شود.)