منظومه شمسی - پایگاه دانلود رایگان کتاب | دانلود کتاب

برای کسانی که دو هزار سال پیش از سطح زمین به خورشید و ماه و آنچه که در آسمان وجود

 دارد نگریسته  آسمان همانطور به نظر رسیده که امروزه هست .  اما زمین به همان صورت

 نمانده است .

 ناظری که از فضا به زمین نگاه می کرد علایم کمی از حیات را مشاهده می نمود .  تنها یک

 تلسکوپقوی می توانست شهرهاواماکن مسکونی پراکنده و متفرق را نمایان سازد .  لذا نیمکره

 شب تاریک و مرده به نظر می رسید .  اما…..

 جهان هستی، آنچنان با عظمت و بزرگ است که انسان ناخودآگاه ، عظمت و قدرت خداوند را تحسین میکند. جهان هستی دارای کهکشانهای بسیاری است که کهکشان راه شیری یکی از این کهکشانهاست. از عظمت و بزرگی کهکشان راه شیری همین بس که منظومه شمسی  متشکل از خورشید و ۹ سیاره زیرمجموعه آن، تنها یکی از منظومه های کهکشان راه شیری است و جالب است که انسان با این همه پیشرفت تکنولوژی، توسعه فضاپیماها، احداث ایستگاههای فضایی و تشکیل سازمانهای فضایی بزرگ و پیشرفته مانند سازمان فضایی ناسا، تنها موفق به مسافرت به چند سیاره نزدیک زمین گشته است و اصولا هیچ امکانی برای بشر به لحاظ تجهیزات، مسافت، دما و … برای مسافرت به سیارات دورتر مفروض نمی باشد. حالا تصور کنید که منظومه شمسی با این عظمت تنها یکی از منظومه های کهکشان راه شیری باشد، این کهکشان چقدر بزرگ است و در اینصورت اگر کهکشان راه شیری تنها یکی از کهکشانهای جهان هستی باشد، اندازه جهان هستی چقدر است؟ با این تفاسیر، کسی که خالق این جهان هستی است، چه قدرت و عظمتی خواهد داشت؟  کمی اندیشه در مورد این سوالات، ذره ای از قدرت بیکران خداوند را بر ما روشن خواهد ساخت. در ادامه این مطلب از سایت نگارستان ، بخش اول دانستنیها و عجایب منظومه شمسی را ملاحظه خواهید فرمود.

 به تعداد بیشماری از ستارگان ، سیارات ، سیاه چاله ها و ابر نواخترها که معمولا به شکل کلنی درفضای بیکران پراکنده شده اند کهکشان گویند. کهکشان راه شیری یکی از همین کهکشانها میباشد و چون این کهکشان در فضا به شکل نواری ، نورانی می باشد به کهکشان راه شیری معروف است قطر این کهکشان ۱۰۰ هزار سال نوری می باشد.

 سال نوری یعنی مسافتی که نور در یک سال می پیماید و چون فواصل در فضا بسیار زیاد می باشد دانشمندان برای راحتی کار از سال نوری استفاده می کنند ضمنا نور در هر ثانیه ۳۰۰ هزار کیلومتر می پیماید.

 عمر کهکشان راه شیری ۱۰ میلیارد سال است.

 ستاره خورشید و ۹ سیاره اطراف آن را که بطور منظم به دورش می چرخند منظومه خورشیدی یا شمسی می نامند. عمر منظومه شمسی را ۱۵ میلیارد سال تخمین زده اند .

۹ سیاره منظومه شمسی در جهت خلاف عقربه های ساعت به دور خورشید می چرخند که به ترتیب هر ۸۸ روز سیاره عطارد یکبار به دور خورشید می چرخد زهره هر ۲۲۵ روز زمین هر ۳۶۵ روز و۶ ساعت مریخ هر ۶۵۷روز مشتری هر ۱۲ سال زحل هر ۲۹ سال و ۶ ماه اورانوس هر ۸۴ سال و ۷ روز نپتون هر ۱۶۴سال و ۳۲۸ روز پلوتون هر ۲۴۸ سال و ۱۴۶  روز.

کوچکترین سیاره منظومه شمسی عطارد یا تیر نام دارد که مدت زمان گردش آن به دور خود،دو برابر مدت زمان گردش آن به دور خورشید است.

بزرگترین سیاره منظومه شمسی ، سیاره مشتری یا ژوپیتر میباشد که حدود ۱۳۰۰ برابر کره زمین است بطوریکه اگر تمام کرات منظومه شمسی را با هم جمع کنیم و سپس آن را دو برابر کنیم باز هم به اندازه کره مشتری نمی شود.

لایه اوزون فقط به اندازه ۲ سکه روی هم ضخامت دارد.

بیشتر ستارگان داغ تر از خورشید بین ۱۰ تا ۱۰۰ برابر خورشید جرم دارند.

خورشید روزانه معادل ۱۲۶ هزار میلیارد اسب بخار انرژی به زمین می فرستد.

خورشید در مدار کهکشان راه شیری با سرعت ۹۰۰۰۰۰ کیلومتر در ساعت حرکت می کند.

خورشید ۵ میلیون سال عمر دارد.

خورشید از توده متراکمی از گازهای هلیم و هیدروژن تشکیل شده است.

دما در روی سطح خورشید در حدود ۶۰۹۳ درجه سانتی گراد توسط دانشمندان تخمین زده شده ولی دما در مرکز خورشید میلیونها درجه تخمین زده می شود.

خورشید کوچکترین ستاره دنیاست اما حجم خورشید آنقدر بزرگ است که حدود ۱۳۲۰۰۰۰ برابر حجم کره زمین می باشد.

وسعت خورشید ۴/۱ میلیون کیلومتر است و با سرعتی معادل ۱۹ کیلومتر در ثانیه و از شرق به غرب به دور خود در حال گردش است.

به قطعه سنگهایی که با سرعت وارد اتمسفر زمین میشوند و در اثر اصطکاک و حرارت می سوزند و از بین می روند و تولید نور می کنند شهاب سنگ می گویند که این عمل معمولا ۲ تا ۳ ثانیه طول می کشد سالانه هزاران شهاب وارد جو زمین می شوند. 

سیاره زحل که نام خود را از خدای کشاورزی رومی‌ها گرفته، ششمین سیاره در مدار خورشید و دومین سیاره بزرگ منظومه شمسی پس از سیاره مشتری است.

زحل مطمئنا یک سیاره سلطنتی است که با هزاران حلقه باریک زیبا در اطرافش به عنوان جواهرات آراسته شده و از آن به عنوان جواهر منظومه شمسی نام برده می‌شود.

در این گزارش به ۱۰ واقعیت جالب در مورد سیاره زحل اشاره شده که ممکن است تاکنون ناگفته باقی مانده باشند.

– از آنجایی که سیاره زحل بیشتر از گاز ساخته شده و هلیوم در آن بیشترین سهم را داشته، انسان نمی‌تواند مانند زمین بر روی آن بایستد.

– حلقه‌های زحل غول‌پیکر اما نازک هستند. جالب است بدانید که حلقه‌های اصلی این سیاره می‌توانند در فاصله بین زمین و ماه گسترده شوند اما ضخامت آنها کمتر از یک کیلومتر است.

– فقط حلقه‌های زحل هستند که با استفاده از تلسکوپهای زمینی قابل مشاهده هستند.

– زحل از ۵۳ قمر دارای اسم و ۱۶ قمر احتمالی که در صف انتظار برای تائید بوده، برخوردار است.

– اولین فضاپیمایی که به سیاره زحل سفر کرده، پایونیر ۱۱ بود که در سال ۱۹۷۳ پرتاب شده و در سال ۱۹۷۹ به زحل رسید.

– در حالی که یک روز زمینی ۲۴ ساعت است، یک روز در زحل ۱۰ ساعت و ۳۹ دقیقه طول می‌کشد.

– سرعت گردش زحل در مدار خود ۹۹۷۷ کیلومتر بر ساعت بوده که باعث تحدب این سیاره در استوا و مسطح بودن قطبهای آن شده است. می‌توان گفت که زحل مسطح‌ترین سیاره منظومه شمسی است.

– تیتان بزرگترین قمر زحل و تنها قمری است که از جو قابل توجه با قطر ۵۹۵ کیلومتر، ۱۰ برابر ضخیمتر از جو زمین برخوردار است.

– از آنجایی که زحل نسبت به زمین از خورشید دورتر است، یک گردش آن به دور خورشید به اندازه ۳۰ سال زمینی طول می‌کشد.

– زحل تنها چهار بار توسط فضاپیماهای پایونیر ۱۱ در سال ۱۹۷۹، وویجر ۱ در سال ۱۹۸۰، وویجر ۲ در سال ۱۹۸۱ و کاسینی در سال ۲۰۰۴ مورد بازدید قرار گرفته است. جالب است بدانید که کاسینی به داخل مدار زحل رفته و تصاویری از حلقه‌ها و قمرهای آن ثبت کرده بود.

مسئله پیدایش زمین اهمیت زیادی دارد. بدون داشتن تصور درستی درباره پیدایش زمین نمی‌توان ساختمان درونی کنونی زمین و رویدادهایی را که در اعماق آن رخ می‌دهد، درک کرد. در اعصار باستان تصورات مربوطه به پیدایش زمین و سایر سیارات منظومه خورشیدی دارای جنبه مذهبی بود. از جمله در عصر یونان قدیم هومر (Homere) زمین را به صورت قرص فرض می‌کرد. که اطراف آن را دریایی بزرگ احاطه کرده است و یونان را مرکز آن می‌دانست و چنین بیان می‌داشت که این قرص روی ستون‌های محکمی که بر دوش رب‌النوع اطلس استوار است. شرقی‌ها از جمله معتقدین دین برهما تصور می‌کردند که ستونهای مزبور بر روی چهار فیل عظیم‌الجثه قرار گرفته است.
دراین‌جا نظریات مختلف پیدایش زمین را به دو دسته کلی ۱- نظریه‌های تصادفی یا دوتایی ۲- نظریه‌های تکاملی یا انفرادی تقسیم می‌کنیم.
۱- نظریات تصادفی :
 در این دسته نظریات تصور می‌‌شود که زمین و سیارات در نتیجه تأثیر متقابل خورشید و یک جرم سماوی دیگر تشکیل شده‌اند و بدین جهت آنها را نظریه‌های دوتایی نیز می‌‌خوانند. در اینجا فقط از نظر سابقه تاریخی و به اختصار به آنها اشاره می‌کنیم.
۱-۱ نظریه بوفون :
در سال ۱۷۴۵ بوفون فرانسوی نظر داد که تشکیل زمین و سیارات ممکن است نتیجه جدا شدن قطعاتی از خورشید در اثر برخورد با یک ستاره دنباله‌دار باشد. با شناخت امروزی از ستاره‌های دنباله‌دار این نظریه را مردود می‌دانند. ولی در آن زمان کلیسا بوفون را متهم به انکار اسطوره کتاب مقدس درباره آفرینش کرد. و او بناچار از نظریات خویش چشم پوشید.
 این دو دانشمند آمریکایی در فاصله ۱۹۰۱ تا ۱۹۰۵ نظریه‌ای را عرضه کردند که براساس این
۲-۱ : نظریات چمبرلین و مولتن
 نظریه در اثر عبور ستاره‌ای از نزدیک خورشید، در اثر نیروی جاذبه زایده‌ای از خورشید به سمت ستاره خارج شده و دمای زیاد گازهای تحت فشار آن سبب ایجاد انفجارات متعدد شده و قسمت‌های سنگین‌تر این قطعات جدا شده هسته اولیه سیارات را تشکیل داده است.

۳-۱ : نظریه جفریز- جنیز:
این نظریه در سال‌های ۱۹۱۸ و۱۹۱۹ عنوان شد. در این نظریه فرض می‌شود، که خورشید در زمان تشکیل سیارات حجم خیلی زیادتری داشته و عبور ستاره دیگری از نزدیک آن سبب شده است که توده باریک و درازی از خورشید جدا شود. این توده به علت ناپایداری به قطعاتی تقسیم شده است به هنگام نزدیک‌ شدن این توده‌ هابه خورشید در اثر نیروی جاذبه خورشید قسمت‌هایی از بعضی سیارات جدا شده و اقمار آنها را تشکیل داده است.
۴-۱ : نظریه راسل:
 راسل منجم امریکایی در سال ۱۹۳۵ پیشنهاد کرد که ممکن است خورشید در بدو امر یک ستاره دوتایی و ستاره دومی به مراتب از خورشید کوچکتر بوده است و در اثر برخورد بین این ستاره کوچک و ستاره اصلی سیارات منظومه شمسی بوجود آمده‌اند.
۲- نظریات تکاملی:
s این نظریه‌ها تشکیل سیارات را براساس تکامل تدریجی آنها بیان می‌کند که در زیر آنها را به ترتیب قدمت بررسی می‌کنیم.

۱-۲ : نظریه کانت:
براساس این نظریه که در سال ۱۷۵۵ بیان شد. خورشید امروزی در مرکز توده‌ایی از گاز و ذرات جامد ریز، موسوم به نبولا (Nebula ) قرار داشته و نبولا در اثر نیروی جاذبه حول خورشید درگردش بوده است بعداً در اثر سردشدن در این توده اولیه، مراکز مختلفی بوجود آمده، که دور هریک از این مراکز، قسمتی از نبولای اصلی به گردش درآمده و سیار ات و اقمار آنها را تشکیل داده است.
۲-۲ : نظریه لاپلاس:
 در سال ۱۷۶۹، لاپلاس کتابی بنام شرح سیستم جهان منتشر کرد که نظریاتی راجع به منشأ سیارات بیان شده است.
برطبق نظریه لاپلاس، سیاره‌ها از یک ماده رقیق که اطراف خورشید اولیه، را فراگرفته و ابعاد آن از حدود ابعاد منظومه فعلی بیشتر بوده است، بوجود آمده‌اند بتدریج ماده رقیق یاد شده خنک و متراکم شده و در اثر تراکم سرعت گردش آن زیاد شده است و پس از مدتی نیروی گریز از مرکز که به قسمت‌های بیرونی توده اثر می‌کرده، از نیروی جاذبه خورشید بیشتر شده و در نتیجه کمربندهایی نظیر آنچه که امروز به دور زحل دیده می‌شود بوجود آمده، و بعدها در این کمربندها شکاف‌هایی بوجود آمده، و بتدریج سیارات بوجود آمده‌اند.

۳-۲ : نظریه لی‌گونده (Ligonde ) :
 در اواخر قرن نوزدهم، لی‌گونده فرضیه شهابی تشکیل منظومه شمسی را بیان کرد. وی معتقد بود تراکم ماده معلول دو علت است یکی برخوردهای غیرالاستیک ذرات و دیگری وجود نیروی چسبندگی بین آنها، و نتیجه گرفت که در اثر وجود این دو نیرو، ماده در یک قرص دوار متراکم شده و بعدها سیارات از آن بوجود آمده‌اند.
۴-۲ : نظریه کویپر:
 در سال ۱۹۴۹ کویپر تحقیق درباره منشأ منظومه شمس را آغاز کرد. وی معتقد شد که سیارات در اثر یک رشد دائمی و به هم پیوستن قطعات کوچک بوجود نیامده‌اند بلکه در اول به صورت جرم سیاره بزرگتر از اندازه فعلی تشکیل شده و با از دست دادن مقداری ماده به صورت سیارات کنونی درآمد.
کویپر پیدایش جرم بزرگ اولیه را در نتیجه بروز آشفتگی در ماده ابری اولیه می‌داند وی معتقد بود که ماده اولیه ابری شکل و خورشید در یک زمان بوجود آمده‌اند و خورشید خود نیز محصول تراکم ماده ابری شکل است که سیارات اولیه از آن تشکیل شده‌اند. او معتقد بود که سیاره‌های اولیه موقعی تشکیل شده‌اند که خورشید هنوز شروع به تشعشع نکرده بود.