صنعت توریست - پایگاه دانلود رایگان کتاب | دانلود کتاب

مقدمه
امکانات ارتباطی که دوران معاصر و کنونی در اختیار انسان قرار می‌دهد امکان جا به جا شدن شمار قابل ملاحظه ای انسان را در پهنه نسبتا وسیعی ممکن کرده است و حرکت واقعی جهانگردی، جهانگردی توده ای و گروهی به سوی کشف افق‌های دور دست خصوصا افق هایی که دارای فرهنگ و عاد فرهنگی اصیل و کهن می‌باشند از مدتها قبل شکل گرفته و اکنون در حال گسترش می‌باشد. اگر جابجایی جمعیت را در درون کشورها به این مسئله بیفزاییم اهمیت مسافرت بعنوان یک نیاز طبیعی، روحی، روانی، اجتماعی و … از هر نظر بیشتر روشن خواهد شد. زمانی گردشگری معنای واقعی خود را خواهد یافت که علاوه بر تسهیل شرایط انجام آن در فضایی مطلوب اتفاق افتد.
در بسیاری از کشورها از جمله کشور ما پدیده مسافرت کردن در حال گسترش می‌باشد و توسعه آن نیز ضرورت دارد به دلایل مختلف از جمله جاذبه‌های متنوع و متفاوت در بسیاری زمینه امکان گسترش فعالیت توریستی چه داخلی و چه خارجی وجود دارد و هتل به عنوان یکی از مجموعه فضاهای توریستی اقامتی، فراغتی، اجتماعی، فرهنگی و … اقتصادی با توجه به جلوه‌های متعدد و متنوع آن به عنوان زمینه طراحی معماری مورد توجه و مطالعه قرار گرفته است.
نکات مطرح شده حکایت از نگرشی جدید در زمینه فوق دارد به نگرشی که حاصل دوره‌های جدید حرکت توریسم جمعی و گروهی است یعنی جامعه ای کنجکاو، پرسشگر، آنسوی نگرد رو به پیش که علاوه بر طرح مسائل مختلف و توجه به آنها محیط زیست خود را نیز مطرح می‌کند.
 
بیان مسئله
با گسترش و توسعه سمع و خارق العاده وسایل و امکانات حمل و نقل هتل داری و هتل به صنعتی واقعی تبدیل گردید به طریقی که هتل به صورت هر محصول صنعتی دیگری تولید می‌شود، یقینا هتل و هتل داری می‌باید سود آوری مورد انتظار و متعارف سرمایه گذار را تامین کند، اما هتل دارای وجود دیگری نیز هست بسیار و متنوع و شگرف زیرا فضایی است که مانند دیگر فضاها به شیوه خاص خود انسان- جمعی انسان- را به صورت فردی و گروهی مورد خطاب قرار می‌دهد جمعی که فرد فرد آن دارای ویژگی‌های خاص خود بوده و نباید در قالبی از پیش فرض شده و قرارداده شود. بنابراین میهمان خانه، هتل، هتل آپارتمان، زائرسرا، مسافرخانه، متل، فضای اقامت موقت و … بخشی از فضای اجتماعی است که در آن برخوردهای اجتماعی باید ممکن گردد و از این منظر هتل بخشی از فضای برخورد اجتماعی و گاه آمیزش با فضای فرهنگی است که باید از اهداف صرفا تجاری فراتر رود.
فضای هتل و جو ایجاد شده توسط آن باید به استفاده کننده امکان تازه کردن نفس را بدهد و نیز عرضه کننده جزیره غنی کردن خود باشد. هتل یا آنچه در این مکان و فضا می‌گذرد باید امکان تجربه فردی خاطره انگیز یا زمینه ساز اتفاقات و برخوردهای مناسب انسانی، روانی، اجتماعی، فرهنگی و … را میسر نماید. در این نگرش هتل اهمیتی ویژه می‌یابد که باید به کمک معماری هماهنگ و منطبق بر نیازها و حالت آن مکان و سازماندهی در خور به طیفی از امکانات دست یافته به طیفی از امکانات هم زبان، بدیع، پویا، زنده، مفرح، متنوع، ساده و به بیانی دیگر هدف و انگیزه باید تلاش در ابعاد و خلق یک فرهنگ فضا (عادت و رفتار) و عملکرد آن یعنی جمع بندی از تمامی یا اکثر خواسته‌ها و تمایلات فرد در جمع انسانها و فرهنگ او باشد.
معماری یک هتل می‌تواند ایجاد حس تعلق به آن فضا و محیط را تسهیل کند و در نتیجه باعث حس امنیت و اطمینان شود. پس می‌تواند چنین پنداشت که هتل قابل زنجیره شدن و تکرار مشابه از این مکان به آن مکان با تشابهات اغراق آمیز حتی در جزئیات و ابراز آن یعنی فضای مدل هویت خاص نمی‌باشد بلکه فضایی است مانونس که می‌توان به آن احساس تعلق کرد.
 
اهداف پروژه:
شهر مشهد به عنوان یکی از شهرهای زیارتی ، با منابع طبیعی و باستانی بی شمار هر ساله جماعت زیادی را به سمت خود جذب می‌کند.
بنابراین برنامه ریزی جهت آسایش مسافران و حتی ساکنان خود شهر مشهد ضرورت پیدا می‌کند.
جهت طراحی روی این پروژه سایت هتل ؟ لاله بنابر دلایلی که در طول مطالعات ذکر خواهد شد انتخاب شده است.
یکی از اهداف طراحی این پروژه ایجاد اقامتگاه جهت مسافران می‌باشد.
مسافرانی که جهت سیاحت و زیارت به شهر مشهد سفر می‌کنند و در نزدیکی مجتمع تفریحی کوهسنگی ساکن می‌شوند.
هدف دیگر از این پروژه اسکان مسافرانی است که به همراه بیماران خود از شهرستان‌ها به بیمارستان‌های واقع در خیابان کوهسنگی از قبیل بیمارستان‌های ۱۷ شهریور- قائم – مهر و … و حتی امام رضا مراجعه می‌کنند.
اما شاید اصلی ترین هدف پروژه بالا بردن سطح فرهنگ عمومی و غنی کردن آن می‌باشد. بوسیله ایجاد اقامتگاه موقت جهت مسافرانی که در محدوده کوهسنگی اتراق کرده، درکناراستخر آن آشپزی می‌کنند، بساط خود را پهن کرده و در کنار خیابان شب را به صبح می‌رسانند.
ایجاد اقامتگاه مناسب جهت این شمار از کسانیکه به مشهد مسافرت می‌کنند و چهره زیبای کوهسنگی را کمرنگ می‌کنند.

 
اوقات فراغت:
اوقات فراغت فراغت از کارهای روزانه است که شخص همان را انجام می‌دهد که می‌خواهد، تفریج برای تجدید نیرو و کاستن از یکنواختی زندگی حرفه ای ضروری است. اولین کارکرد اوقات فراغت ایجاد استراحت جهت کاستن از هیجان‌های دائم است، دیگر کارکرد آن تفریح می‌باشد که کسالت ناشی از زندگی را از بین می‌برد و آخرین کارکرد آن رشد شخصیت افراد است. از نکات قابل توجه در امر گذراندن اوقات فراغت در نظر گرفتن مسئله جنسیت است و دنیاهای متفاوتی که از اولین روزهای زندگی هر فرد شکل می‌گیرد حتی بررسی رفتارها و بازی‌های کودکان هم این نکته را مشخص می‌کند.
اوقات فراغت را می‌توان به شرح زیر تقسیم بندی کرد:
۱-    اوقات فراغت روزانه که شامل چند ساعت فراغت از کارهای روزانه است که از نمونه‌های نحوه گذراندن آن تماشای تلویزیون ، گردش و پیاده روی، ورزش و … را نام برد.
۲-    ایام فراغت یک روز شامل تعطیلات آخر هفته و یا تعطیلات مختلف یک روزه در طول سال که اکثر در نواحی خارج از شهر و در دامان طبیعت سپری می‌شود.
۳-    ایام فراغت چند روزه که علاوه بر گذراندن این روزها به طرق قبلی، سفر عمده ترین شیوه گذراندن این ایام است.
جهان گردی:
یکی از راههای مفید گذراندن اوقات فراغت جهانگردی است. جهانگردی موقعیت‌هایی را فراهم می‌کند که می‌تواند جوابگوی یک سلسله نیازهای فردی و اجتماعی باشد. تحولات صنعتی شرایطی را به وجود آورده که از جمله دستاوردهای آن اشاعه جهانگردی فردی و گروهی و انبوه است که در اثر بالا رفتن موقعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی حاصل می‌شود به زبان ساده تر
۱- جهانگردی موقعتی برای گذراندن اوقات فراغت به منظور بازیابی انرژی از دست رفته است.
۲-    جهان گردی بعنوان موقعیتی است در جهت اعتلای رشد فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی
۳-    در برخی از موارد جهانگردی از الگوهای مصرفی تبعیت می‌کند در این شیوه جهانگردی موقعیتی است برای نمایش قدرت خرید واقعی یا کاذب افراد. این نوع از جهانگردی اغلب از طریق انتخاب مناطق لوکس، نمایش لباس و ملزومات، مسابقات ورزشی و … متجلی می‌گردد.
جهانگرد: شخص جهانگرد عامل جهانگردی است که تقاضای بازار را شکل می‌دهد:
جاذبه‌های جهانگردی:
کلیه عواملی که میل به سفر را بر می‌انگیزد جاذبه‌های جهانگردی گویند این جاذبه‌ها سرمایه جهانگردی کشور می‌باشد و از لحاظ اقتصادی جزو سرمایه‌های ملی محسوب می‌گردد و معمولا به سه دسته زیر تقسیم می‌شود:
الف- جاذبه‌های جهانگردی مهیا: عبارت است از عواملی که بهره وری از آنها مستلزم هیچ نوع خرج اضافی برای خود سرمایه نیست از قبیل آب و هوا، مناظر زیبا، دریا، شکار، کوه و …
ب- جاذبه‌های جهانگردی نامهیا: عناصری که بهره برداری از آنها مستلزم سرمایه گذاری در تجهیز آنها می‌باشد مانند آثار تاریخی، آبهای معدنی، موزه‌ها و …
ج- جاذبه‌های کمکی: جاذبه هایی هستند که فرد در کنار استفاده از آنها از جاذبه‌های مهیا مثل آب و هوا و … هم استفاده می‌کند در جاذبه‌های کمکی مانند مکانهای تفریحی و … نیاز به ساخت و ساز می‌باشد.

انواع جهانگردی:
۱-    از نظر طول مدت اقامت:
الف) اقامت بلندمدت که طول مدت اقامت بیشتر از یک ماه است.
ب) کوتاه مدت که طول مدت اقامت کمتر از یک ماه است.
۲- فردی یا گروهی:
از جهانگردی فردی منظور این نیست که فرد بدون داشتن همراه یا خانواده و به تنهایی سفر کند بلکه غرض این است که مسافرت اعم از اینکه به تنهایی یا به اتفاق عده ای دیگر صورت گیرد به طور مستقل انجام شود بدین معنی که مسافرت طبق یک برنامه قبلی نبوده و هزینه‌های مربوط به کالاها و خدمات مورد نیاز جهانگرد در طول سفر مستقیما به عرضه کننده کالاها و خدمات پرداخت گردد. از طرف دیگر جهانگردی دسته جمعی نه تنها باید به صورت جمعی و گروهی و معمولا در وضعیت یک راهنمای آشنا به زبان مادری جهاگردان صورت پذیرد بلکه معمولا یک شرکت حمل و نقل یا آژانس مسافرتی با ترتیب دادن گردش‌های دسته جمعی برای بازدید یک یا چند کشور خاص کلیه هزینه جهانگردی را یکجا از جهانگردان وصل می‌کند و برنامه ای خاص برای مسافرت جهانگردان ترتیب می‌دهد.
۲-    جهان گردی داخلی و جهان گردی خارجی
جهانگردی بین المللی هنگامی مصداق پیدا می‌کند که جهان گرد از مرز کشور محل اقامت خود عبور کرده و وارد کشوری دیگر شود از نقطه نظر اجتماعی بین جهانگردی بین المللی و داخلی وجه تمایز عمیقی وجود ندارد بدین معنا که اصل ایجاد تفاهم بین ملل مختلف و آشنایی با سنن و فرهنگ‌های نواحی دیگر و بالا رفتن وسعت دید انسان در نتیجه آشنایی با طرز زندگی مردم مناطق دیگر کم وبیش در هر دو نوع جهانگردی وجود دارد با این تفاوت که در جهانگردی بین المللی اصول مزبور جهانگردی آن کشور را تشکیل می‌داده و از نظر اقتصادی تمایز خاص بین ایندو عبارت است از تاثیر جهانگردی بر روی موازنه ارزی و تراز پرداخت‌های کشور.
۳-    جهانگردی داخلی کلیه مسافرت‌هایی است که در چارچوب تعریف جهانگردی در داخل کشور صورت می‌گیرد و کلیه کشورها با تهیه واجرای برنامه‌های مختلف تبلیغاتی و فراهم آوردن تسهیلات لازم برای جهانگردان داخلی افراد کشور را تشویق به مسافرت در داخل کشور می‌نماید زیرا جهانگردی در داخل گرچه بر خلاف جهانگردی بین المللی موجب انتقال ارزهای خارجی از یک کشور نمی‌شود معهذا نباید تصور کرد که تاثیر آن در توسعه اقتصادی داخلی قابل توجه نیست زیرا توسعه مسافرت مردم در داخل کشور به هر نحوی که صورت گیرد منجر به افزایش مصرف داخلی است و از جایی که جهانگردی فعالیتی است که مستلزم استفاده از خدمات و کالاهای متنوع داخل است لذا مصارف جهانگردان داخلی در حقیقت به صورت در آمد تولید واحدهای تولید مختلفی که کالاها و خدمات آنها مورد نیاز جهان گردان می‌باشد، بین آنها توزیع می‌گردد و شکی نیست که این امر علاوه بر اینکه موجب افزایش درآمد ملی می‌شود زمینه را برای سرمایه گذاری بیشتر بخش خصوصی و دولت در زمینه توسعه واحدهای عرضه کننده خدمات و کالاهای جهانگردی فراهم می‌سازد.
انگیزه‌های جهانگردی:
انگیزه‌های جهانگردی، انگیزه هایی هستند که انسان به خاطر آنها سفر می‌کند و این انگیزه‌ها میل به سفر را در انسان بر می‌انگیزانند.
انگیزه‌های جهانگردی به موارد زیر تقسیم می‌شود:
۱-    جسمانی و کالبدی: در رابطه با استراحت و کسب آرامش جسمانی و سلامتی، شرکت در فعالیتهای ورزشی، تفریح در سواحل دریا- استفاده از چشمه آب معدنی و حمام درمان کننده و …
۲-    فرهنگی: شناخت اقوام مختلف، آشنایی با فرهنگ‌های مختلف، آشنایی با موسیقی و آداب و رسوم و سنت‌ها، نقاشی‌ها، ادبیات، اعتقادات و زبان جوامع دیگر. استفاده از موزه‌ها و مراکز فرهنگی و فرهنگسراها و…
۳-    ارتباط فردی: میل به ملاقات با اقوام و آشنایان، دیدار با کسانی که مدت‌ها از آنها دور بوده ایم، یافتن دوستان جدید و…
۴-    علمی: در راه کسب علم، شرکت در مجامع علمی، کنفرانس‌ها، استفاده از محضر عالمان و ….
۵-    تجارتی: به منظور انجام معامله و تامین معاش و کسب شغل
۶-    مقام و موقعیت اجتماعی: کمال طلبی، کسب موقعیت اجتماعی و کاری و پیشرفت شخصی
۷-    سفرهای مذهبی و زیارتی: سفر برای صله ارحام، کارهای خیر، سفرهای جهادی، فرار از جامعه ظلم و سفر به فرمان خدا و پیامبر و …
تاثیرات جهانگردی:
جهانگردی برای بالا بردن سطح معلومات عمومی و اجتماعی و تکامل تکنولوژی و پیشرفت اقتصادی نقش ارزنده ای دارد. رفت و آمد و حشر و نشر انسانها غیر از اینکه موجب تبادل فرهنگی میان آنها و آشنایی با سنن مختلف می‌شود، موجب آشنایی با دیگر فرهنگ‌ها و آداب و رسوم ملتهای دیگر و در نتیجه موجب رشد و ارتقاء سطح دانش عمومی می‌شود. همچنین تاثیرات روحی و روانی مثبت در جهانگردان دارد و موجب نشاط و سرحالی آنها می‌شود. طبق آمار  به دست آمده سفر اشتیاق به کار را افزایش و امر طلاق را کاهش داده است.
 
اهمیت صنعت توریسم:
اهمیت صنعت توریسم به دلایل زیر می‌باشد:
۱-    تجارت و سودآوری: پایداری و ثبات آن در برابر نوسان‌های اقتصادی، درآمدهای ارزی و …
۲-    اشتغال زایی در رفت و آمد، نیاز جهانگردان به مکان‌های اقامتی و …)
۳-    تنها صنعت توریسم در دنیا بدون آلودگی است.
۴-    بهره برداری مناسب از اوقات فراغت و تاثیرات مثبت روحی- روانی
بررسی توریسم در ایران:
تا قبل از جنگ جهانی دوم توریسم در ایران رونق نداشته و پس از آن به علت ایجاد راه‌های ارتباطی به ویژه راه‌های زمینی و وسایل مسافرت. کشور ما به صورت یکی از ممالک پذیرای جهان گردان درآمد. از این برای اولین بار در سال ۱۳۱۴ در وزارت کشور اداره امور جهانگردی به وجود آمد فعالیت این اداره محدود به چاپ نشریاتی به صورت کتابچه‌های کوچک راهنمای سیاحان و جهانگردان و معرفی ایران از نظر جغرافیایی، سیاسی و اجتماعی بود.
در سال ۱۳۴۲ سازان جلب سیاحان تاسیس شد و یک واحد آماری به منظور مطالعه خصوصیات جامعه جهانگردان خارجی و بازارهای جهانگردی تشکیل داد و سعی در فراهم آوردن تسهیلات گوناگون و آموزش لیزری شاغل در زمینه مربوط به امور جهانگردی کرد و شناسایی و بهره برداری از جاذبه‌های کشور را آغاز کرد.
اینک صنعت جهانگردی در ایران دوران فتوت خود را پشت سرگذاشته و با بذل توجه مسئولین به درآمدهای غیرنفتی و اهمیت توریسم در اقتصادی کشور گام‌های مقدامتی در جهت توسعه توریسم برداشته شده است.
اما متاسفانه به توریسم داخلی به دیده اغماض نگریسته شده است یکی از دلایل این امر را باید روشن نبودن استراتژی توسعه توریسم داخلی دانست همچنین توسعه توریسم داخلی و مسائل مربوط به آن از توریسم خارجی تفکیک نشده است.
همچنین به دلیل نرخ‌های بالای آژانس‌های سیاحتی داخلی، استقبال چندانی از سری مردم صورت نپذیرفته است. باید به این امر توجه داشته جهانگردی خارجی بدون توام یافتن سیاحت داخل پیشرفت نخواهد کرد چون آنجایی که مردم یک مرز و بوم از وضع و آثار و نحوه زندگی هموطنان خود آگاهی ندشاته باشند چگونه می‌توانند کشور خود را به خارجی‌ها بشناسانند.

بررسی توریسم در خراسان:
ایران با وسعت بسیار زیاد و آب و هوای متنواع و گوناگون از لحاظ جاذبه‌های توریستی یکی از ۱۰ کشور بزرگ جهان محسوب می‌شود.
منابع و جاذبه‌های توریستی خراسان به دلیل گسترش جغرافیایی و آب و هوای متنوع و نیز اماکن مذهبی و موقعیت‌های ویژه دارای پتانسیلهای بالفعل و بالقوه است. جاذبه‌های طبیعی این استان کم نظیر است. جاذبه هایی همچون منابع آبی، مناطق ییلاقی، چشمه‌سارها، آبشارها، دریاچه بزنگان و … که در صورت بهره برداری مناسب تبدیل به مناطق جاذب توریست می‌شود. همچنین جاذبه‌های تاریخی و باستانی چون بازمانده‌های کاروانسراها، کلات نادر، بقعه هارونیه، مساجد قدیمی و غیره. در کنار این جاذبه‌ها جاذبه‌های مذهبی نیز وجود دارد. مانند حرم مطهر امام رضا(ع)، امامزاده‌ها و … بنابراین در سطح استان خراسان اماکن مذهبی و متبرکه، بازارها، کاروان سراها، کتیبه‌ها و نقاط دیدنی و گردشگری باستانی، تاریخی و طبیعی بسیاری وجود دارد که درامر برنامه ریزی توسعه توریسم باید مورد توجه خاص قرار گیرد.

بررسی تورسیم در مشهد:
مشهد بزرگترین مرکز شهری در شرق کشور با جمعیت زیادمی باشد وجود مرقد مطهر امام رضا نه تنها زیارتگاه ایرانیان بلکه زیارتگاه ایرانیان بلکه زیارتگاه کل شیعیان جهان می‌باشد و سالانه جمعیت زیادی به این شهر مسافرت می‌کنند که باعث رونق اقتصادی شهر مشهد و حتی سایر مناطق استان بوده است بنابراین نباید بدان بی توجهی نمود همچنین جاذبه‌های توریستی شهر مشهد از قبیل طرقبه، شاندیز، باغ وکیل آباد، کلات نادری و کوهسنگی و … سالانه جمعیت زیادی را به سمت خود می‌کشاند.
نتیجه گیری
بنابراین هر ساله جمعیت بسیار زیادی به مشهد مسافرت می‌کنند که باید برای افزایش جمعیت که در تابستان و دوره تعطیلات بیشتر و در فصلهای دیگر کمتر ولی باز هم غیر قابل چشم پوشی است برنامه ریزی هایی انجام داد بخصوص از نظر اسکان مسافران، ایجاد هتل‌ها و مهمانپذیرهایی با کیفیت خوب و قیمت مناسبت حائز اهمیت می‌باشد.

 
اماکن اقامتی:
اماکن اقامتی به مکانهایی گفته می‌شود که مسافران و جهانگردان مدتی بیش از سه روز و کمتر از یک ماه را در آن برای گذراندن اوقات فراغت و تعطیلات و استراحت به دور از هیاهوی شهری سپری می‌کنند و شامل هتلها و مکانهایی است که در مقابل پرداخت وجه دو سرویس غذا و جا را ارائه می‌دهند اماکن اقامتی شامل هتلها، متل‌ها، کمپینگ‌ها، هتل آپارتمان‌ها، پلاژها و غیره می‌باشند و در راستای تامین نیاز جهانگرد و جذب توریست می‌بایست تاسیسات و امکانات مختلفی را داشته باشند که از آن جمله امکانات اطلاع رسای سریع و درست و حمل و نقل مناسب و پیشرفته، امکانات و تاسیسات اقامتی، رفاهی مناسب و … می‌باشد.
مراجعین به اماکن اقامتی:
بعنوان اولین پارامتر سطوح در طراحی پروژه به موضوع اقامت اشاره می‌کنیم که یکی از مهمترین موضوعات این طرح را تشکیل می‌دهد.
همانطور که می‌دانیم مراجعه کنندگان به اماکن اقامتی به چند دسته تقسیم می‌شوند که بسته به نیازها به میزان متفاوتی از نظر زمانی در این مجموعه به سر می‌برند همچنین شرایط اقتصادی مراجعه کنندگان نیز عامل دیگر وجود تفاوت بین فازهای قابل طراحی برای آنهاست.
۱-    مراجعین کوتاه مدت که قصد عبور از کنار این مجموعه را دارند و فقط مدت کمی در آن سپری می‌کنند بنابراین ایجاد فضاهای اقامتی در حد سرپناه مانند پلاژ یا فضاهای پیک نیک می‌تواند در رفع نیاز این گروه موثر باشد.
افراد بومی و ساکن در منطقه که امکانات تفریحی و ورزشی پروژه می‌تواند جوابگوی نیازهای آنها باشد
۲-    مراجعین بلندمدت: گروه دیگری هستند که قصد اقامت چندروزه را دارند به انواع مختلفی از نظر جمعیت و وضعیت اقتصادی تقسیم می‌شود گروه اول این گروه شامل جوانان و یا خانواده‌های کم درآمد می‌باشد که می‌توان به ایشان یک سری کمپینگ بنابراین سادگی  عدم تجمع در محل اقامتشان مطابق با روحیه ایشان می‌باشد.
گروه دوم شامل خانواده هایی با جمعیت زیاد و درآمد متوسط‌تر می‌باشد که قصد اقامت چند روزه را دارند این گروه به اماکن اقامتی با امکانات رفاهی مناسب تر نیاز دارند.
گروه سوم شامل خانواده‌های مرفه می‌باشند و شامل بعضی مقامات و توریست‌های خارجی که فضای مناسب برای این گروه به صورت یک هتل لوکس قابل طراحی می‌باشد این هتل می‌تواند امکانات رفاهی مختلفی را دارا باشد. تا در سطح مجموعه قابلیت سرویس دهی داشته باشد.
در زیر به اختصار در مورد انواع تاسیسات اقامتی که از مهمترین بخش‌های تاسیسات جهان گردی به شمار می‌رود صحبت می‌کنیم.
انواع تاسیسات جهانگردی به سه بخش تقسیم می‌شود:
۱-    تاسیسات جهانگردی ارزان شامل هتل‌های یک ستاره، کمپ‌ها، اقامتگاه جوانان، رستوران‌ها، چایخانه‌ها و … می‌باشد.
۲-    تاسیسات جهانگردی متوسط که شامل هتل‌های ۲ ستاره، کنار چشمه‌های آب معدنی، مراکز تفریحی ویلایی سدها و رودخانه‌ها می‌باشد.
۳-    تاسیسات جهانگردی تجملی: شامل هتل‌های ۳ ستاره و بیشتر مراکز جهانگردی کشور
تاریخچه سفر و اماکن اقامتی:
آغاز سیر و سفر به قصد تفریح مصادف با زمانی است که عامل خطر در سیر و سفر از بین رفت و امنیت جانی و مالی بیشتر شد. از قرن ۱۸-۱۶ میلادی مراکز و دولتهای قدیمی با ایجاد کاخ‌ها و شهرهای پرشکوه و مراکز علمی عمل اقدام به ایجاد مراکز توریستی نمودند و بالاخره قرن ۱۸ با افزایش تعداد مسافران خارجی که با مقاصد جهانگردی به فرانسه می‌آمدند تشکیلاتی جهت ارائه اطلاعات ضروری به جهانگردان در فرانسه ایجاد گردید و استراحت گاههای بین راهی و مراکز دینی، فرهنگی، تفریحی رسما نام مراکز توریستی را به خود پذیرفت.
وقوع رنسانس عامل موثر دیگری بود که باعث افزایش جمعیت نقاط جاذب جهانگرد و رونق و توسعه خوابگاه‌های مراکز جهانگردی و تفریحی و سایر امکانات و تجهیزات خوابگاهی گردید.
انقلاب صنعتی و در نتیجه رشد فعالیت‌های صنعتی در شهرها، تغییر بافت و معماری شهر عامل موثر دیگری در به وجود آمدن مراکز تفریحی بود چون در نتیجه مهاجرت مردم به شهرها، تقاضا به نیروی کار با پیشرفت تکنولوژی و خارج شدن سکونت‌گاه‌ها از حالت افقی به حالت عمومی احتیاجات جدیدی برای ساکنین و شهروندان به وجود آورد. در نتیجه یکی از نیازها اقامتگاه‌های بدون شهری در مرکز تفریحی و توریستی بود که بتواند زمینه استراحت و آسایش ساکنان شهرها را در محیطی سالم و خارج از هوای آلوده شهرها فراهم سازد این تشدید نیاز صنعت توریست و جهانگردی را بیش از پیش رونق داد.
اماکن اقامتی در ایران:
در ایران هم آغاز سیر و سفر مصادف با زمانی است که امنیت جانی و مالی بیشتر شد و خطر جاده‌ها از بین رفت. در گذشته فضاهایی مثل ساباط، رباط، کاروان سرا، کاربان خان، مهمانخانه و … نقش مهمی را در ایجاد امکانات سیر و سفر در داخل ایران ایجاد می‌کردند در حال حاضر اماکن اقامتی به مکان‌های گفته می‌شود که مسافران و جهانگردان مدتی در آن برای گذراندن اوقات فراغت و تعطیلات و استراحت و تفریح، بازدید از مناطق تاریخی و دیدنی و سایر مقاصد در آن مقیم شوند که شامل هتل‌ها، متل‌ها، پلاژها، ویلاها، مسافرخانه‌ها و … می‌باشد.
 
ضوابط و استاندارها:
در ساخت و ساز هتل‌ها همانند هر ساختمان دیگری باید ابعاد و اندازه‌های ساخت با ضوابط و استانداردهای موجود مطابقت داشته باشد تا فضاها به شیوه مطلوبتری عرضه شود. در این بخش به طور خلاصه قسمتی از ضوابط و مقررات ارشاد برای هتل سازی در جدولی آورده شده است که به شرح زیر می‌باشد.
ضوابط معماری ساختمانی و درجه بندی هتل‌های کشور
ردیف    مشخصات    1ستاره    2ستاره    3 ستاره    4ستاره    5 ستاره    ملاحضات
۱    رعایت مفاد این ضوابط برای مهمانخانه هایی که بعد از تاریخ تصویب این ضوابط با احداث آنها موافقت خواهد شد لازم اجرا است .                       
۲    حداقل  تعداد اطاق (مسافر )برای مهمانخانه‌های تبدیلی مذکور است برابر :    10    20    30    50    100    در موارد استثنایی و وجود موقعیت خاصی که مراتب توسط کارشناس فنی به صورت گزارش مستندل ارائه و مورد قبول کمیته فنی جهانگردی واقع شود میتوان حدکثر تا ۱۰% در اعداد ذکر شده است
۳    حداقل تعداد اطاق برای مهماخانه‌های تبدیلی مذکور برابر است با:                        در موارد استثنایی و وجود موقعیت خاصی که مراتب توسط کارشناس فنی به صورت گزارش مستدل ارائه مورد قبول کمیته فنی جهانگردی واقع شود میتوان اعداد ذکر درصد شده را حداقل به ۸ و۱۳ تقلیل داد.
۴    طرح ساختمانهای احداثی و ساختمانهای تبدیلی در مناطق حفاظت شده از نظر معماری و شهر سازی باید به تائید سازمان میراث فرهنگی کشور نیزبرسد                        اسامیی این مناطق طبق لیستی است که از طرف آن سازمان اعلام خواهد شد.
۵    نقشه‌های معماری،محاسباتی و تاسیساتی که توسط متقاضی ارائه می‌شود بایدبه ترتیب توسط مهندسان معماره محاسب و تاسیساتی که دارای پروانه اشتغال به کار از وزارت مسکن وشهر سازی هستند تهیه و با درج تاریخ امضاء شوند. (ارائه ، فتوکپی ،پروانه اشتغال به کار الزامی است.)                       
۶    نقشه هایی که توسط متقاضی جهت تایید و صدور مجوزباید او که شود عبارتند از:                       
۷    الف- یک برگه نقشه ۲۰۰۰۰/۱ (تهیه شده در سازمان نقشه برداری کل کشور) که محل زمین با ساختمان بر روی آن مشخص شده وبه تایید شهر داری محل یا دفتر فنی استان و یا اداره کل فرهنگ وارشاد اسلامی استان موبوطه رسیده است.                       
۸    کروکی موقعیت زمین ویا ساختمان تبدیلی نسبت تبدیلی به ایوان ساختمانها ، تاسیسات و مناظر اطراف که تا شعاع حداقل ۳۰۰ متری باید مشخص و به تائید اداره کل فرهنگ وارشاد اسلامی استان مربوطه رسیده باشد                       
۹    نقشه‌های معماری شامل نقشه مجموعه و محوطه سازی کلیه طبقات ، مقاطع طولی و عرضی،نماید (باید مناسب مهمانخانه طراحی شده و با مقیاس بزرگتری نشان داده شود.)
پارکینگ (مانبراتومبیلها مشخص شده باشد)نقشه داخلی (نحوه قرارگیری مبلمان و تجهیزات)اطاق و سرویسهای بهداشتی اطاق‌ها (با مقیاس بزرگتر )ضمناً طرح باید با رعایت شرایط اقلیمی محلی و معماری سنتی تهیه شود.                       
۱۰    تبصره زمین یا ساختمان باید دسترسی مستقیم به خیابان با حداقل عرض مندرج در ستونهای مقابل داشته و ازمکان‌های نظامی ،محل‌های شلوغ و مزاحم از قیبل بیمارستانها،گاراژمکانهای نظامی،محلهای شلوغ و مزاحم از قیبل بیمارستانها ،گاراژ،حمام عمومی ،تعمیرگاه،کارنجات ،پمپ ببزین و به طور کلی مکان‌های نامناسب به دور باشد.                       
۱۱    تبصره حداقل مساحت زمین برای شهر مشهد با توجه به شرایط خاص برحسب درجه به مترمربع برابر است با:    200    600    1000    2000    2500   
۱۲    حداکثر نسبت به زیر بنای هر طبقه به مساحت زمین (زیر زمین و پارکینگ جزو زیر بنا محسوب نمی‌شوند.    70%    60%    50%4    25%0    40%    در موارد استثنایی ،نیاز  مبرم به و وجود موقعیت خاص که دلایلی به صورت گزارش مستدلی ارائه مورد موافقت کمیته فنی جهانگردی واقع شود میتوان نسبت‌های ذکر شده را افزایش داد.
۱۳    پارکینگ: درصورتی که شهر دارای طرح جامع و تفصیلی باشد تعداد پارکینگ جهت اتومبیل سواری باید برابر تعداد معین شده در طرح مربوطه باشد درغیر این صورت به ازاء هر چند اطاق مهمان ذکر شده در ستونهای مقابل یک واحد پارک باید درنظر گرفته می‌شود.    –    –    –    –       
۱۴    مشخصات پارکینگ:
الف-از هر خیابان یا کوچه فقط یک راه ورودی برای پارکینگ مجاز خواهد بود.مگر آن که طول زمین بیش از ۲۰ متر باشد.که در این صورت از دو درب وردی برای پارکینگ استفاده نمود.    –    –    –    –    –   
۱۵    ب)حداقل ارتفاع ورودی پارکینگ ۲ متر می‌باشد.    –    –    –    –    –   
۱۶    ج)زیر زمین به منظور استفاده پارکینگ باید دارای دسترسی مستقیم به طبقات باشد(پله و آسانسور)    –    –    –    –    –   
۱۷    د) حداقل عرض وامپ جهت دسترسی به پارکینگ برای حداکثر۲۰ واحد ۵/۳ متر و از ۲۰ واحد به بالا حداقل۵ متر است.ضمناً می‌توان دو راه ورودی و خروجی هر یک عرض ۵/۳ متر بیش بینی نمود.(با در نظر گرفتن بند الف)    –    –    –    –    –   
۱۸    و) فضای لازم برای هر پارک۵*۳ متر می‌باشد و چنانچه پارک دو ماشین در کنار یکدیگرپیش بینی شد فضای معادل ۵*۵ متر مربع(اکس به اکس ستون)مورد نیاز بوده.ضمنا عرض مسیر مانور اتومبیل بایستی ۵ متر اکس به اکس پیش بینی گردد.اتومبیل‌ها نباید هنگام ورود وخروج مزاحم یکدیگر باشند.    –    –    –    –    –   
۱۹    تبصره ۳:چنانچه هتل دارای سالن‌های متعدد از قیبل جشن ها، کنفرانس، برگزاری مراسم،سمینارها و یا رستوران وتریای در ارتباط با خارج مهمانخانه باشد. علاوه بر تعداد پارکینگ ذکر شده باید متناسب با ظرفیت سالن به تعدا واحد                       
۲۰    ورودی مهمانخانه
در ورودی مهمانخانه باید عرض وکاملا ًمشخص باشد وبه خیابان باز شود. در صورت وجود شرایط خاص اقلیمی باید از درب‌های دوبله (با فضای مناسب مابین) استفاده گردد.
ضمناًمقابل درب ورودی مهمانخانه باید محلی جهت توقف و انتظار سائط نقلیه به منظور پیاده یا سوارکردن مسافران مهمانخانه و مقابل در ورودی مسافران را پیاده یا سوار نمایند.                       
۲۱    تبصره: مساحت لابی مهمانخانه یک ستاره به نسبت هر اتاق حداقل ۹/۰ متر مربع و دو ستاره حداقل ۱/۱ متر مربع  مشروط بر آنکه حداقل از۱۸ و ۲۳ متر مربع کمتر نباشد.                       
۲۲    سر سراسری ورودی شامل:
میز اطلاعات  پذیرش، ذخیره اتاق ، صندوق امانات انتظار ،نشمین ،پذیرایی(لابی) با امکان سرو نوشیدنی‌های سرد وگرم با پیش بینی محلی برای تماشای تلویزیون و سرویس‌های مجزای زنانه ومردانه در محل مناسب حداقل مساحت سالن لابی نسبت  هر اتاق برای هتل چهارستاره ۷۵/۱مترمربع پنج ستاره ۲ متر مربع می‌باشد.مشروط آن که جهت  مساحت لابی برای چهار ستاره از ۱۸۰ متر مربع و برای پنج ستاره از ۳۲۰ متر مربع کمتر نباشد.                        
    امور اداری شامل اتاق مدیره مسلمین حسابداری ، کارگزینی –                       
    ??  سن مخصوص تماس‌های راه دور حداقل در محل مناسب سراسری ورودی                        
    سالن رستوران باید متناسب با وضع مهمانخانه در نظر گرفته شود به ازاء هر اتاق حداقل سطح لازم به متر مربع برابر است با:            5/1    18    2    رستورانی که پنجره به فضای آزاد داشته باشد مناسب تر است.
    حداقل نسبت مساحت آشپزخانه با مساحت رستوران برابر است با:    40%    25%    50%    55%    %60   
    آشپزخانه باید مجهز و مطابق  با مقررات و آئین نامه‌های بهداشتی بوده وپنجره‌های با سطحی مناسب به فضای آزاد داشته باشد.                       
    آبدر خانه متناسب با ظرفیت سالن رستوران                       
    فضای لازم فیلتر بین رستوران و آشپزخانه جهت جلوگیری از پخش بو، سرو صدا و دیدی با پیش بینی تهویه هوا                       
    سرویس‌های بهداشتی مجزای زنانه و مردانه جهت مهمانان  با پیش ورودی (فیلتر) مناسب در مجاورت سالن رستوران                        برای هتل‌های یک و دو ستاره با توجه به امکانات طرح باید پیش بینی شود.
    سالن چایخانه ( کافی شاپ) و آبدر خانه مخصوص آن متناسب با موقعیت و ظرفیت آشپزخانه                          این سالن باید در رابطه با فضاهای  عمومی از قیبل لابی با دیدی از خیابان یا درکنار آن مشرفبه مناظر زیبا پیش بینی شود.
۲۸    مغازه‌های مختلفی گل فروشی ،عطریات ، جواهرات غرفه صنایع دستی، عتیقه  فروشی ، نمایشگاه و سایر منازه‌های مناسب مهمانخانه راه مشروط بران که ارتباط مستقیم با خیابان یا معابر نداشته باشد میتوان در نظر گرفت.                       
     تبصره  حداقل ۳۰% از کل اتاق‌های مسافرین باید دو نفره یک تخته باشد.                       
    حداقل مساحت اتاق دو نفره یک تخته یا تخت خواب به ابعاد ۳*۵/۱ از کل اتاق‌های و راهرو ورودی به متر مربع     9    11    13    14    15   
    کلیه اتاق‌ها باید دارای نور طبیعی به فضای آزاد باشند و ارتفاع کف پنجره نباید از ۲۰/۱ متر بیشتر باشد و سطح پنجره‌ها نیز باید متناسب با آب وهوای منطقه در نظر گرفته می‌شود.                       
    حمام در کلیه  اتاق‌ها دستشویی توالت و دوش دیواری یا زیر درشی به مساحت حداقل ۳ متر مربع                        
    تبصره ۱:در مورارد خاص با  با موافقت کمیته فنی جهانگردی درصدی از اتاق‌ها را میتوان بدون دوش و توالت اختصاصی  و فقط با نصب دستشویی  در نظر گرفت در این صورت دستشویی با آب سرد و گرکمم و شیر مخلوط باید در محل مناسب اتاق به طریقی که درمعرض دید مستقیم مسافر نباشد نصب شود.                       
    تبصره ۳: سرویس ‌های بهداشتی عمومی در طبقات جهت اتاق‌های بدون سرویس مندرج در  بالا شامل دو قسمت زیر است:                       
    الف) توالت و دستشویی  زنانه و مردانه باید به طور مجزا از یکدیگر و در محل مناسبی پیش بینی و دارای فضای به عنوان ورودی برای نصب دستشویی بوده و برای ورود به توالت‌ها از این محوطه باید استفاده شود تعداد توالت باید حداقل یک دستگاه مردانه نسبت مجموع اتاق‌های بدون سرویس  بهداشتی مندرج در مقابل باشد. چنانچه تعداد اتاق‌های بدون سرویس در هر طبقه کمتر از اعداد ذکر شده و در بالا باشد وجود یک دستگاه توالت و دستشویی  مردانه الزامی  است.                       
    ب) حمامهای زنانه و مردانه باید به طور جدا (زن و مرد) از هم در محل مناسبی  پیش بینی و هر واحد آن باید دارای فضای  رختکن  وفضای  دوش مجزا از رختکن (به وسیله دیوار) باشد تعداد آن باید یک دستگاه زنانه و یک دستگاه مردانه به نسبت مجموع اتاق‌های بدون سرویس بهداشتی  مندرج در مقابل باشد.                       
    چنانچه  تعداد اتاق‌های بدون سرویس هر طبقه کمتر از اعداد ذکر شده در بالا باشد وجود یک دستگاه  حمام زنانه و یک دستگاه حمام مردانه مجزا با رختکن الزامی است.                       
    تبصره ۳: توالت و دستشویی و همچنین حمامهای زنانه  عمومی باید  در یک فضا و درمحل مناسب (انتهای راهرو) ودور از سرویس‌های عمومی مردانه که مشابه  انها باشد پیش بینی  شوند.                       
    تبصره ۵: فضای توالت  و حمامهای عمومی باید  به فضای آزاد یا محیط خلوت  مناسب (انتهای راهرو) و دور از سرویس‌های عمومی مردانه که مشابه انها می‌باشد پیش بینی شوند.                       
    تبصره ۶ :فضای دستشویی‌های عمومی باید طوری طراحی شود که با باز بودن در آن از راهرو یا حال ، داخل فضای دستشویی دیده نشود.                       
    تبصره۷: محل دستشویی زمین شوی ها، سطل آشغال و وسائل نظافت نمازخانه حوضچه با آب سرد گرم ،انبار مواد پاک کننده وضدعفونی کننده باید در قسمت جداگانه از فضای سرویس‌های عمومی پیش بینی  شود.                       
    حمام در کلیه اتاق شامل دستشویی توالت ودوش دیواری یا زیر نوش  یا وان به مساحت  حداقل ۵/۳ متر مربع                        
    حمام در کلیه اتاق‌ها شامل دستشویی ، توالت  ودوش دیواری  با زیر نوش یا وان به مساحت حداقل برابر اعداد مندرج در مقابل (به متر مربع):                       
    سوئیت شامل اتاق خواب نشمین  و با تلویزیون ،میز کار، آبدارخانه  کوچک با کابیت در گوشه مناسب اتاق به صورت باز و بسته و مجهز به هود،یخچال ، حمام .و سرویسهای بهداشتی  به نسبت حداقل ۱۰% اتاق‌های مسافرین.                        اتاق خواب و نشمین باید طراحی شوندکه هردو دارای پنجره به فضای خارج بوده و ارتباط معماری مناسبی باهم داشته باشند.
    تبصره : چنانچه هتل‌های سه ستاره و یا پایین تر نیز کار آبدرخانه کوچک با کابیت در گوشه مناسب اتاق به صورت باز یا بسته و مجهز به هود، یخچال ،حمام و سرویس‌های بهداشتی به نسبت حداقل ۱۰% اتاق‌های مسافرین.                        اتاق  خواب نشمین باید طوری طراحی شوند که هر دو دارای پنجره به فضای خارج بوده و ارتباط معماری مناسبی باهم داشته باشند.
    تبصره:چنانچه هتل‌های سه ستاره و یا پایین تر نیز دارای سوئیت باشند رعایت شرایط مندرج و در بالا الزامی است.                       
    بالکن یا سایه بان                       
    در صورتی که بالکن (تراس ) برای اتاق مسافرین  پیش بینی شود باید مجزا از بالکن‌های مجاورش بوده و نسبت به بالکن دیگر اشراف نداشته باشد.                       
    ارتفاع  اتاق یا نشمین مسافر (مهمان ) در سقف‌های افقی از ۶۰/۲ متر در سقف شیب دار به طور متوسط از۴۰/۲ متر نباید کمتر باشد.                       
    در مهمانخانه سه ستاره و به بالاکه کلیه اتاق دارای سرویس بهداشتی اختصاصی است در هر طبقه و در محل مناسبی باید یک حمام با رختکن پیش بینی شود.                       
    تبصره ۱: در هتل‌های یک و دو ستاره نیز در صورت لزوم در هر طبقه باید محل مناسبی  به عنوان اتاق سرویس در نظر گرفته شود.                       
    تبصره ۳: پله و آسانسور سرویس باید ارتباط غیر مستقیم  با آشپزخانه ( از طریق آبدارخانه مجاور) داشته باشد تا اینکه بوی پخت و پز آشپزخانه از طریق آنها در طبقات پخش نشود.                       
    فضای  واقع در مقابل پله و آسانسور مسافری بری باید متناسب و وسیع در نظر گرفته شود.                       
    پله قرار باید در محل مناسب  و مطابق اصول ایمنی (مورد تایید ارگان ذیرربط ) برا ی ساختمانهای بیش از دو طبقه بر روی همکف پیش بینی شود.                       
    تبصره ۲: حداکثر فاصله پله فرار از دورترین اتاق نباید بیش از ۳۰متر بوده و پله فرار باید در طبقه همکف به محوطه باز ویا معبر عمومی مرتبط شود.