بازدید
دوره کتاب تاریخ زبان فارسی که اینک از نظر خوانندگان میگذرد پیش از این چند بار چاپ شده است . تاریخ زبان علم نسبتا تازه ای است . دانشمندان پیشین که با زبان و قواعد آن سرو کار داشتند همه تنها یک صورت برای هر زبان می شناختند و آن زبان کتابت بود که فصیح و ادبی خوانده می شد . گمان ایشان چنین بود که زبان امری ثابت و تغییرناپذیر است . صورتهای دیگر یک زبان را که میان طبقات مختلف یک ملت یا طوایف متعدد آن رایج بود قابل اعتنا نمی شمردند و آنها را صورت عامیانه و فاسد زبان فصیح به شمار می آوردند . گذشته ازین به صورتهای دیگر زبان خود در اعصار گذشته توجهی نداشتند و گمان مب بردند که زبان همیشه صورت واحدی دارد و تحولی در آن راه نمی یابد. «تاریخ زبان فارسی» برجاماندهای گرانسنگ و ماندگار از استاد زندهیاد دکتر «پرویز ناتل خانلری» – پژوهشگر، ادبدان، چکامهسرا، زبانشناس و سیاستمدار دوران پهلوی دوم- است که تنها کتابِ پایه (مرجع) در این زمینه نیز به شمار میآید.
بنای این کتاب بر پنج پوشینه (جلد) ریخته شده بود که زبان ایرانیان را از دوران کهن تا همروزگار را دربرمیگرفت.
پوشینه نخست، افزون بر گفتارهای پایهای زبانشناسی، دربردارندهی گفتارهایی دربارهی زبانهای ایرانی از آغاز تا اسلام، زبانهای ایرانی نو و فارسی دری ست.
پوشینه دوم دربردارندهی ویژگیهای فارسی دری از آغاز یا از کهنترین دادههای به دست آمده از این زبان در دورهی اسلامی تاریخ ایران تا سدهی هفتم قمری ست که خانلری آن را «دورهی نخستین یا دورهی رشد و تکوین» خوانده است.
پوشینه سوم ویژگیهای دستوری و واژگانی و آواشناسی دوره دوم زبان فارسی دری (پس از چیرگی مغول) را دربر میگیرد. این دوره به سدهی سیزدهم قمری فرجام مییابد و از دورههای تأثیرگذار در زبان فارسی امروزی به شمار میآید.
پوشینه چهارم درباره زبان فارسی همروزگار و دگرگونی آن است.
پوشینه پنجم درباره زبان فارسی در کشورهای همسایه مانند تاجیکستان، افغانستان و شبهقاره است.
خانلری در دوره زندگی پُربار خود تنها توانست پوشینههای نخست و دوم و سوم تاریخ زبان فارسی را به سامان برساند که از نوشتههای پرارزش و ماندگار در این زمینه است. همچنین او برنامهای پایهای بر همین مایهی ابزار زبان پارسی برای نوشتن فرهنگ واژگان پایهریزی کرده بود که تنها توانست بخشی از دوره نخست را آماده کند و به چاپ برساند.
«پارسیانجمن» «تاریخ زبان فارسی» دکتر «پرویز ناتل خانلری» را که سالهاست در دسترس خواهندگان نیست به یاری «باشگاه ادبیات» در سه پوشینه به خوانندگان خویش پیشکش میکند؛ باشد که راه این استاد زندهیاد که زندگی خویش را بر پای زبان پارسی و فرهنگ ایرانزمین نهاد، پررهروتر شود.
ایدون بود، ایدونتر باد!
ادامه مطلب + دانلود...