بازدید
شیخ اجل سعدی شیرازی(قرن هفتم هجری) اندیشمندی دقیق مردمشناس و جامعهشناس برجستهای بوده است که حاصل اندیشههای او در دو یادگار ارزشمند ، بوستان و گلستان چراغ راه همگان گردیده. نگاه ژرف، ظرافت طبع، و قریحهٔ بدیع این بزرگ مرد موجب گردیده است که آثارش چون نگین در میان دیگر جواهرات ادب این ملک بدرخشد. این اندیشمند با چنان دقتی پدیدههای اجتماعی دوران خود را به تصویر کشیده که با گذشت بیش از هفت قرن با خواندن اشعار و حکایات او در فضای قرن هفتم هجری قرار خواهی گرفت و از سوی دیگر بیانات او چنان موجز و اثربخش است که گویی در عهد ما میزیسته و درد زمان ما را با پوست و استخوان درک کرده است. او در جایگاه یک جامعهشناس برجسته پدیدههای اجتماعی دوران خود را تحلیل کرده و راهحل نیز ارائه داده است.
شعری از این بزرگ را که در آن با دقت موضوع گردشگری مورد توجه و آسیبشناسی قرار گرفته است نقل شده و در حد فهم خود برخی از ابیات شاخص را مورد دقت بیشتر قرار میدهم. روشن است که در عهد سعدی نقش توریست را بازرگانان ایفاد میکردهاند و بازرگانان و تجار گردشگران جامعه بودهاند. لذا حضرت سعدی میفرماید:
شهنشه که بازارگان را بخست
در خیر بر شهر و لشگر ببست
کی آنجا دگر هوشمنـدان روند
چـو آوازهٔ رسم بـد بشنـونـد
نکـو بایـدت نـام و نیکی قبـول
نکـودار بـازارگـان و رســول
بـزرگان مسافـر بجان پرورند کـه نـام نکـویی به عالـم بـرنـد
تبـه گـردد آن مملکـت عنقریب کـزو خـاطـر آزرده آیـد غریب
غریب آشنا باش و سیّاح دوست کـه سیـاح جلاّب نـام نکـوست
نکـودار جفـت و مسـافـر عزیز وز آسیبشان بـرحـذر باش نیز
جناب سعدی در بیت نخست مسئولیت عواقب آزردگی تاجر و گردشگر را متوجه مسئولین جامعه میداند و اعلام میکند اگر شاه یک مملکت بازرگانی را بیازارد، در خیرو برکت را بر شهر و لشگر خود بسته است و اشارهای دقیق به نقش اقتصادی گردشگر مینماید.
در بیت دوم اشاره دارد به لزوم امنیت و آرامش برای توسعه توریسم و اذعان میکند که اگر از کشوری آوازهٔ رسم بدو عدم رعایت اصول به گوش برسد هیچ هوشمندی به آنجا سفر نمیکند.
وی میفرماید : اگر خواستار نام نیکو هستی باید بازرگان و فرستاده و سفیر یک کشور را نیک بداری و شرط اینکه نام کشور تو در جهان بلندآوازه شود نیکویی به مسافر است.
سعدی در بیتی دیگر هشدار میدهد که اگر غریبهای از کشور تو با خاطری آزرده برگردد. کشورت به زودی تباه و نابود میگردد.
و به زیبایی ادامه میدهد: جهانگردان را دوست داشته باشید که ایشان سفیران و خبرنگاران هستند که نام نیکوی شما را در جهان پخش خواهند کرد.
در خاتمه میگوید: میهمان و مسافر را گرامی بدار و البته نسبت به آسیبهای احتمالی آن نیز هوشیار باش.
این اشعار شیخ اجل چنان دقیق وعمیق است که نیاز به هیچ توضیح اضافی ندارد. تنها پرسشی که لازم به نظر میرسد این است که با وجود چنین پشتوانهای نظری در علوم اجتماعی، اندیشمندان این رشته تا کی در نسخههای دیگران به دنبال درمان هستند؟ آب در کوزه و ما تشنه لبان میگردیم.
ادامه مطلب + دانلود...