بانکداری الکترونیک - پایگاه دانلود رایگان کتاب | دانلود کتاب

     پیشینه بانکداری الکترونیکی
      زمانی که میان کامپیوتر و ارتباطات هماهنگی ایجاد گردید و این دو فناوری پروتکل‌های یکدیگر را پذیرفته، در یک راه قرار گرفتند، ارتباطات کامپیوتری شکل گرفت و به‌دنبال آن تحولی بزرگ در بخش IT و نیز تاریخ زندگی بشر رخ داد، تحولی که دوره‌ای به‌نام موج چهارم را، به روند تکاملی دوره‌های زندگی بشری افزود.
در این عصر نوین – که به عصر مجازی‌ها هم مشهور است – نوع فعالیت‌ها، نگرش‌ها، نوآوری‌ها و سیستم‌ها دگرگون شده، سرعت چرخش زمان نیز تند و شتابان گشته است. تغییر در ماهیت کار (E-Work)، تغییر در ماهیت بازرگانی E-Commerce)) تغییر در ماهیت ارتباط (E-Mile) تغییر در ماهیت آموزش (E-Learning) گوشه‌هایی از این                                                                           دگرگونی‌ها هستند.
         برای نمونه، در ایالت متحده، در سال ۲۰۰۱، ۸/۲۵ میلیون تن، در سال ۲۰۰۲، ۵/۲۷ میلیون تن، در سال ۲۰۰۳، ۵/۲۸ میلیون تن به روش‌های الکترونیکی و از راه دور به‌کار می‌پرداخته‌اند و پیش بینی شده که در سال ۲۰۲۰، این شمار به ۶۴ میلیون تن برسد.
بانکداری الکترونیکی نیز دست‌آورد این پیشرفت‌ها است، بدین منظور که هر مشتری بتواند از راه دور، خدمات بانکی دلخواه خود – مانند نقل و انتقال وجه و بررسی حساب – را انجام دهد. از این‌رو خدمات الکترونیکی نوین بانکی مطرح گردیده و امکانات و قابلیت‌هایی برای مشتریان فراهم شده که در چارچوب آن‌ها، بهره‌گیری از خدمات بانکی از دور، امکان‌پذیر باشد.
          وضعیت ابزارها و زیرساخت‌های پیاده سازی بانکداری الکترونیکی در کشور
به‌نظر من، برای پیاده‌سازی بانکداری الکترونیکی، به چنین ابزارهایی نیاز داریم :
۱) تجهیز سخت‌افزاری، نرم‌افزاری و ارتباطی شعبه‌ها برای کار در قالب یک شبکه.
۲) تعیین متدلوژی تمرکز و یا عدم تمرکز در شبکه اطلاعات
۳) ایجاد شاهراه ارتباطی مناسب و درست
۴) ایجاد بانک اطلاعاتی متناسب با نرم افزار
۵) بهره‌گیری از یک سیستم‌عامل با ضریب امنیتی بالا
۶) ایجاد یک نسخه پشتوانه۱، در صورت گزینش متدلوژی تمرکز در شبکه
اما به اعتقاد اینجانب به‌عنوان یک مدیر اجرایی – که سال‌ها تجربه مدیریت پیاده‌سازی سیستم‌های گوناگون انفورماتیکی را عهده‌دار بوده – باتوجه به امکانات، قابلیت‌ها و بستر اجرایی موجود در کشور، اولویت‌بندی پیشنهادهای بانکداری الکترونیکی، چنین است :
۱) ایجاد یک شاهراه ارتباطی مناسب و درست
۲) داشتن نرم افزار با قابلیت آنلاین
۳) به‌کارگیری از نیروهای متخصص حرفه‌ای در بخش نرم‌افزار، سخت‌افزار و شبکه
موانع اساسی توسعه بانکداری الکترونیکی در کشور
بزرگترین موانع توسعه بانکداری الکترونیکی بدین شرح است:
۱) بستر مخابراتی مناسب برای انتقال داده وجود ندارد. ‌همان‌گونه که می‌دانید درباره خدماتی مانند آب، برق و گاز، سازمان‌های ذیربط شاهراه اصلی را ایجاد می‌کنند و مشترکان تنها با پرداخت هزینه اشتراک از این خدمات بهره‌مند می‌شوند، اما در مورد خطوط مخابراتی، متقاضیان خود ناگزیر به ایجاد شاهراه ارتباطی با هزینه هنگفت هستند، درحالی‌که این کار از وظایف وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است.
۲) میان درک مدیران تصمیم‌گیر و متخصصان تصمیم‌ساز IT در سازمآن‌ها فاصله وجود دارد، چرا که در بخش IT به‌رغم وجود برخی از بخش‌های تخصصی – مانند پزشکی – به‌جای این‌که افراد بی‌تخصص، مقلد باشند، همه مجتهد و صاحب تشخیص شده اند.
۳) ضعف مدیریت نگهداری و به‌کارگیری متخصصان حرفه‌ایی سطح بالا در بخش IT، برای تهیه بسته‌های نرم افزاری نیرومند بانکی .
       دلایل پیشرفت نکردن شبکه بانکی در بانکداری الکترونیکی
به‌نظر من، کشور ما به‌دلیل نبود سایل زیر، تاکنون در برپایی بانکداری الکترونیکی ناکام مانداه است :
۱) بستر مخابراتی کارآمد
۲) ساختار مناسب نیروی انسانی در بخش IT
۳) مدیران حرفه‌ای تصمیم‌ساز در بخش IT
۴) متخصصان IT در ترکیب اعضای هیات مدیره بانک‌ها
۵) جذب، حفظ و نگهداری متخصصان کیفی و حرفه‌ای IT در بخش دولتی (به‌دلیل پایین بودن دستمزدها)
        همچنین ابزارها و روش‌هایی که امروزه یک بانک برای برپایی بانکداری الکترونیکی نیاز دارد، عبارت‌اند از: سوییفت۲، اینترانت، اینترنت، موبایل بنکینگ،‌ 3POS، Pinpad و ۴ATM، بانکداری تلفنی، کارت اعتباری۵ و دبیت۶ و کامپیوترهای شخصی برای سرویس‌دهی به مشتری از دور.
    کوشش‌های بانک صادرات ایران
      با توجه به مسایل و مشکلات یاد شده، بانک صادرات ایران کوشیده است که در راستای برپایی بانکداری الکترونیکی گام بردارد.
     هم‌اکنون این بانک در سه بخش حفظ و نگهداری نرم‌افزار، پشتیبانی، حفظ و نگهداری سخت افزار و ارایه خدمات کارت‌های اعتباری، از خدمات سه شرکت به‌صورت برون‌سازمانی بهره می‌برد؛ که در این راستا، شرکت کارت اعتباری ایران، در ارایه خدمات کارت‌های اعتباری با کیفیت مطلوب – در سطح ملی و جهانی – به‌قیمت پذیرفتنی از سوی خریداران فعالیت می‌کند.

     سیستم سپهر و خدمات آنلاین
      سیستم سپهر، سیستم پرداخت همزمان رایانه‌ای است، که انجام خدمات بانکی را به‌صورت لحظه‌ای و بی‌درنگ امکان‌پذیر می‌سازد.
      خوشبختانه بانک صادرات یک شاهراه ارتباطی (خصوصی) ماهواره‌ایی – با پهنای باند مناسب – دارد و می‌توان گفت که از دیدگاه ارتباطی و سخت‌افزاری در وضعیت خوبی است.
    در زمینه نرم‌افزاری، هم‌اکنون خدماتی همانند حساب قرض‌الحسنه جاری، پس‌انداز، اعتبارات اسنادی، کارت و کارت اعتباری و دبیت، به‌صورت برخط ارایه می‌شود و آرمان و برنامه آینده ما آن است که انجام دیگر خدمات – مانند حساب سپرده‌های سرمایه‌گذاری مدت‌دار، حوالجات، بروات، تسهیلات و – را نیز به‌صورت آنلاین، تراز روزانه و قبوض و نیز ارایه خدمات E_Purse را نیز در دست بررسی دارد که در صورت فرجام یافتن آن‌ها می‌توان ادعا کرد که بانک ما از دیدگاه نرم‌افزاری نیز در وضعیتی مطلوب قرار گرفته و بستر لازم برای برپایی بانکداری الکترونیکی آماده است.

      مرکز شتاب
        همان‌گونه که می‌دانید، درگذشته هر یک از بانک‌ها برای پیاده‌سازی سیستم‌های انفورماتیکی خود، مستقل عمل کرده‌اند و این کار هم هزینه‌های بیشتری داشته و هم باعث سردرگمی مشتریان گردیده است.
       برای نمونه، هر بانک یا موسسه مالی در هر فروشگاه یک دستگاه POS نصب می‌کرد و این کار مشتریان را به‌هنگام استفاده از دستگاه‌ها سردرگم می‌ساخت. از این‌رو، برای حل این مشکل و نیز صرفه‌جویی در هزینه‌های ملی، مرکز شتاب – که این بانک در ایجاد آن نقشی بنیادین داشته است – شکل گرفت و هم‌اکنون ۵ بانک عضو مرکز شتاب هستند و ۳ بانک صادرات ایران، توسعه صادرات ایران و کشاورزی – با پرداخت کارمزد – از دستگاه‌های ATM و POS یکدیگر بهره می‌برند.
      متولی و راهبر نظام بانکداری الکترونیکی کشور
        با توجه به اینکه بانک مرکزی هدایت و راهبری سیستم بانکی در همه زمینه‌ها را برعهده دارد، بهترین گزینه برای این کار است.
       چنانچه این بانک پروتکل واحدی را در این زمینه تعیین و بستر مسیر حرکت بانک‌ها را هموار کند، بانک‌ها با سرعتی بیشتر – در زمینه پیاده سازی سیستم بانکداری الکترونیکی – گام خواهند برداشت، کمااینکه شرکت خدمات انفورماتیک نیز در این راستا تاسیس شد؛ اما به‌هر حال، با آنکه تفکر، تفکر نوینی بوده، اما در فرآیند پیاده‌سازی – به دلایل پرشمار – به‌خوبی اجرا نگردیده است.
      برنامه‌ها و پروژه های بانکداری الکترونیکی
       فهرست پروژه های اجرا شده در این بانک – در دو سال گذشته – به شرح زیر است:
* اتوماسیون ۵۰۰ شعبه سپهری On line _ Real time (فاز ۱) بانک صادرات
* برگشت سیستم ۱۴ شعبه به سیستم سنتی
•مکانیزه کردن ۶۸۷ شعبه غیرمکانیزه
•* آماده سازی سایت کامپیوتری (بزرگ) برج سپهر
•* راه‌اندازی کامپیوترهای بزرگ۷ در برج سپهر
•* گسترش شبکه سیستم سوییفت
•* راه اندازی، توسعه و نگهداری شبکه ارتباطی برج سپهر با بیش از ۱۵۰۰ نود۸
•* مکانیزاسیون یک‌صد رابط توزیع
•* تبدیل سیستم عامل VM/ESA به OS/390 در کامپیوتر بزرگ
* ایجاد سیستم جامع دبیرخانه یکسان در کل شبکه (اداره بدون کاغذ۹ – فاز ۱)
* ایجاد سیستم اینترنت
•* ایجاد سیستم اینترانت

تصور کنید شرکت شما دفاتری در سراسر دنیا داشته باشد . مسلما تجارت شما توسعه پیدا خواهد کرد و سود کلانی عاید شما خواهد شد . 
در هر کشوری بانک های مختلف با شعبات زیادی وجود دارند که هزاران کارمند را به استخدام در آورده اند . اما باز هم مهمترین اولویت در انتخاب بانک برای مشتریان ، موقعیت مکانی بانک است ودر واقع مناسب ترین بانک برای مشتریان نزدیک ترین بانک به آنهاست .اما چطور می توانیم این ملاک انتخاب را تغییر دهیم؟ چطور می توانیم این سیستم را با اینترنت تلفیق کنیم ؟
یک مدل جالب که در این مورد ارائه شده است بر پایه مدیریت ارتباط با مشتری (CMR )قرار دارد .در این روش مشتریان از طریق وب جذب شده و شخصا به بانک مراجعه می کنند. متاسفانه این مدل به خاطر تعداد کم کاربران اینترنت در اسپانیا که تنها ۴/۱۲ درصد جمعیت این کشور را تشکلیل می دهند و شامل قشر جوان ، متمول و تحصیل کرده هستند به نظر نادرست و خسارت بار می آید اما آنچه عملا اتفاق افتاده  کاملا برعکس بوده است . مشتریانی که علاقمند به سرمایه گذاری و معامله با بانک نبوده اند از طریق اینترنت می توانستند بهترین انتخاب را داشته و  بهترین قیمت های پیشنهادی را بررسی کنند. بانک هایی که ساختار شفاف تر و قیمت هایی مناسب تر داشتند ، مشتریان بیشتری جذب می کردند .
روش دیگر این است که هیچ کاری انجام ندهیم . اینترنت را نادیده بگیریم و روش قدیم را در پیش بگیریم . در این صورت بهترین مشتریان شما ، یعنی کسانی که از اینترنت هیچ اطلاع و تجربه ای ندارند بزودی درمورد بانک های اینترنتی اطلاعاتی بدست می آورند و در می یابند که بانک فعلی آنها این سرویسها و قیمتها را ارائه نمی دهد و بعد از گوش دادن به آگهی بازرگانی ، حرفهای دوست یا همکارانشان در این مورد ، اگر با یک بنر تبلیغاتی در اینترنت مواجه شوند بروی آن کلیک می کنند ، یک حساب باز می کنند و بانک قبلی خودشان را بدون هیچ توضیحی ترک می کنند و در این زمان تلاش یا نظر شما اهمیتی ندارد.
چرا شما استراتژی استفاده از اینترنت را به کار نگیرید؟ شما با بانکداری آشنایی دارید. کافی است تجربیاتی در زمینه اینترنت و تجارت الکترونیک نیز کسب کنید. حال باید رقابت کنید . قیمتهایی مناسب و ساختاری روشن ارائه دهید . بزودی وضعیت موجود تحت کنترل شما قرار می گیرد ومشتریان قدیمی که بانکتان را ترک کرده اند دوباره به دست خواهید آورد. شما بازیی را شروع کردید که آن را به سرعت یاد می گیرید و پیش می روید . بازی که در آن با قوانین اقتصادی جدیدی مواجه می شوید که یکی از آنها بی مرز بودن است . در این روش رقابتی شما قیمت های مناسبتری  ارائه می دهید پس از هر مشتری سود کمتری دریافت می کنید . بنابراین باید تعداد مشتریهایتان را افزایش دهید . محدودیت مکانی را حذف کنید حتی در آمریکای لاتین و اروپا نیز می توانید جذب مشتری  کنید.
با وجود این همه مشتری در وب ، هرگز نگران این نباشید که شما دیر شروع کرده اید .   یکی از بزرگترین صاحبنظران در تجارت الکترونیک  ـRavi Kalakota ـ می گوید :
 ” فقط به من وب بدهید .”
و این گفته یک اصل است. اگر چه شرکتهایی مانند Patagon بیش از ۵۰۰ میلیون دلار  قیمت گذاری می شودند این قیمت نه برای خرید شرکت  بلکه بخاطر فکر و معلومات مدیران آنهابرای توسعه در آینده است .
نویسنده : پروفسور انریکو دنس
فرهنگ سازی، گام اول در استقرار بانکداری الکترونیک
با  برنامه ریزی وسیع و امکانات فراهم شده توسط شبکه بانکی، استفاده از کارت های بانکی در اکثر مراکز فروشگاهی و خدماتی نظیر بیمارستان ها، مراکز درمانی و خدماتی مهیا شده است.
روابط عمومی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ضمن بیان این مطلب اعلام کرد: با  نهادینه شدن استفاده از کارتهای بانکی توسط هموطنان، نه تنها نیازی به حمـل فیزیکی پول نمی باشد بلکه از فرسـودگی زودرس اسکناس ها نیز  جلوگیری خواهد شد. گفتنی است سالانه ۱۲۰ میلیارد ریال هزینه، بابت جمع آوری و امحاء اسکناس به اقتصاد ملی تحمیل می شود.
در همین راستا، نخستین جلسه مدیران روابط عمومی بانکهای کشور تحت عنوان «هماهنگی و اتخاذ سیاستهای همگام در زمینه  اطلاع رسانی عمومی پیرامون  بانکداری الکترونیک» با حضور آقای دکتر شیرانی معاون اداری ـ مالی بانک مرکزی،  شریفی مدیر اداره نظام های پرداخت، جهانی مدیر اداره روابط عمومی این بانک و مدیران روابط عمومی بانکهای دولتی و خـصوصی و موسسات اعـتباری در بانـک مرکزی برگزار شد. در این جلـسه دکتر شیرانی ضمن گرامیداشت تقارن  حماسه سرخ کربلا با ایام الله دهه فجر  گفت: اندیشه استقرار بانکداری الکترونیک در کشور به ۳۵ تا ۴۰ سال پیش باز می گردد ولی اکنون کارها با سرعت بسیار زیادی در حال انجام است.
معاون اداری ـ مالی بانک مرکزی  با اشاره به روند رو به تزاید تراکنش های کارتی در کشور گفت: در ابتدا تعداد تراکنش ها ۳۶۰  هزار مورد در سال بود که در سال گذشته به ۳۸ میلیون تراکنش  در سال رسید و سال جاری  از مرز  100میلیون هم فراتر خواهد رفت.
دکتر شیرانی در خصوص اطلاع رسانی به مردم وآشنا ساختن آنان با خدمات نوین بانکی خاطر نشان ساخت: این وظیفه بر دوش بانکهاست و بانکها با ارائه خدمات نوین بانکی درخصوص کاهش فرسودگی اسکناس و  کاهش حضور فیزیکی مردم در شعب، نقش ارزنده ای بر عهده دارند.
وی خاطر نشان ساخت: بانکداری الکترونیک در کشورمان پدیده ای نو تلقی می شود از این رو لازم است در جهت شناساندن آن به مردم تلاش های وسیعی صورت پذیرد. پس لازم است فرهنگ سازی مناسب در مورد استفاده از خدمات نوین بانکی صورت گیرد.
آقای شریفی مدیر اداره نظامهای پرداخت بانک مرکزی نیز گفت: گرچه طی سالهای ۸۲ و ۸۳ گامهای مثبتی از  سوی بانک مرکزی در جهت استقرار بانکداری الکترونیک برداشـته شد ولی تحـق کامل بانکداری الکـترونیک نیازمند حرکتی عمیق و مستمر و پیگیر از سوی بانکها برای آگاهی رسانی به عموم در زمینه استفاده بهینه از پایانه های فروش می باشد.
وی تصریح کرد: اگر پایانه های فروش (POS) در مراکز خرید نصب شود هیچ دلیلی برای ازدحام در مقابل دستگا ههای ATM وجود ندارد.
آقای شریفی تاکید کرد، متاسفانه اطلاع رسانی کافی در مورد کارآیی دستگاه های POS صورت نگرفته است چون هم اکنون ماهانه ۱۰ میلیون تراکنش الکترونیکی در مرکز شتاب  کشور ثبت می گردد ولی فقط ۱۵۰ هزار تراکنش از طریق Pos انجام می شود. وی تاکید کرد، استقرار بانکداری الکترونیک علاوه بر ارتقاء سطح کیفی خدمات، ۶۰ تا ۷۰ درصد هزینه های بانکها را کاهش می دهد.
مدیر اداره نظام های پرداخت بانک مرکزی  افزود: کارت بانکها  علاوه بر دستگاه های ATM در POSها هم قابل استفاده می باشند. اکنون ۵۷ هزار دستگاه POS در مراکز فروش نصب گردیده و مردم را از حمل و نقل فیزیکی پول بی نیاز کرده است و بانکهای پارسیان، سامان و کشاورزی بیشترین دستگاه ها را نصب نموده اند و انتظار ما از مردم، استقبال هر چه بیشتر در استفاده  ازکارتهای بانکی در پایانه های فروش می باشد.
آقای جهانی مدیر اداره روابط عمومی بانک مرکزی نیز ضمن تاکید بر ضرورت اطلاع رسانی و فرهنگ سازی پیرامون بانکداری الکترونیک در بین اقشار مختلف مردم  و صنوف، گسترش  آن را با استفاده از  پتانسیلهای موجود در روابط عمومی ها یاد آور شد.
در ادامه مدیران روابط عمومی حاضر در جلسه  ضمن اظهار نظر در خصوص گـسترش هر چه بیشتر پایانه های فروش در کشور، متفق القول اعلام نمودند که برای پیشبرد اهداف بانکداری الکترونیکی و کاهش هزینه های بانکی، سیاستهای اطلاع رسانی و تبلیغی خود را در این راستا قرار داده تا میزان استفاده از کارتهای بانکی در پایانه های فروش بطور چشمگیری افزایش یابد.
WWW.CBI.IR
http://www.cbi.ir/showitem/2879.aspx

تقویت نظام بانکداری الکترونیک لازمه عضویت در WTO
نخستین همایش «آشنایی با تجارت الکترونیک» از سوی مرکز فناوری اطلاعات سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران با همکاری گروه فناوری اطلاعات و تجارت الکترونیک ایمن روز گذشته در محل خانه هنر گل‌ها برگزار شد.
موضوع تجارت الکترونیک و استفاده از کارت‌های اعتباری برای تبادلات تجاری در کشورهای پیشرفته به سالهای قبل بر می‌گردد و امروزه این بحث در تمام جهان عمومی شده، اما در ایران به چالشی عظیم مبدل شده است.
وی بانک الکترونیکی و پول الکترونیکی را از اجزای تجارت الکترونیکی معرفی کرد و گفت: با ورود به WTO باید هرچه سریعتر با ایجاد نظام بانکداری الکترونیکی زمینه را برای تبادلات مالی به شیوه الکترونیکی و در محیطی امن برای تبادل اطلاعات ایجاد کرده و همگام با دیگر کشورهای عضو این سازمان جایگاه کشور را محکم سازیم.
روشن فکرراد گفت: بحث ورود به دنیای دیجیتال و بهره‌گیری از ابزارها و افزارهای این فضا اختیاری نیست و با توجه به فراگیر شدن آن به عنوان رکن اصلی توسعه پایدار دانایی محور جوامع و همچنین ورود به جامعه جهانی اطلاعات، اجبار در پذیرفتن آن اجتناب‌ناپذیر است.
وی عقب‌ماندن از غافله ارتباطات و فناوری اطلاعات و دنیای تکنولوژی را به عنوان شکاف عظیمی مابین خود و دنیای پیشرفته آنهم به مقیاس سال نوری قلمداد کرد و بیان داشت: با توجه به سرعت شتابان رشد و توسعه ICT در جهان، باید با دوری از موازی کاری و اتلاف وقت و انرژی، با بهره‌گیری از نیروی انسانی متخصص داخلی و تشویق و ترغیب آنها به عنوان پتانسیل قدرتمند، کشور را از سقوط در شکاف دیجیتالی نجات دهیم و همپای کشورهای توسعه یافته با حضوری موفق در مجامع بین‌المللی ظاهر شویم.
روشن‌فکرراد درخصوص برپایی همایش‌هایی موضوعی همچون تجارت الکترونیکی و نقش آن در فرهنگسازی عمومی جامعه اظهار داشت: از آنجایی که فرهنگسازی و آگاه‌سازی در بین اقشار مختلف جامعه مهمترین عامل فراگیری و توسعه ارتباطات و فناوری اطلاعات است، برپایی همایش‌ها و نشست‌های موضوعی در این خصوص نقش مثبت و بسزایی دارد.
وی به نقش طبقه‌بندی مفاهیم برای کمک به درک عمومی و جلوگیری از غوطه‌ور شدن در دریای اطلاعات را مهم دانست و تصریح کرد: رئوسی چون مفاهیم اصلی تجارت الکترونیک، معرفی فناوری‌های مورد نیاز، قوانین و مقررات، راهکارهای ورود به این عرصه، طبقه‌بندی فعالیت‌های قابل ارائه، مزایای بهره‌گیری از تجارت الکترونیک، موانع و چالش‌ها، آثار اجتماعی و اقتصادی تجارت الکترونیک در این طبقه‌بندی حائز اهمیت است.