جستجو در تک بوک با گوگل!

تابعيت پايگاه تك بوك از قوانين جمهوري اسلامي ايران

علم دامپزشکی(ادامه)

7,669

بازدید

علم دامپزشکی(ادامه) ۵٫۰۰/۵ (۱۰۰٫۰۰%) ۱ امتیاز
شروع آبستنی تا شش هفتگی
    به ندرت می توان در خلال ۳۵ روز اول آبستنی ، بزرگ شدن قابل تفکیک در رحم مشاهده نمود. جسم زرد تا حدود روز شانزدهم رشد و توسعه می یابد. نظیر آن در سیکل تناسلی بدون آبستنی نیز اتفاق می افتد. سپس مانند مرحله آخر سیکل تناسلی ، بدون تغییر چندان از نظر قوام و اندازه ،  ثابت می ماند. با پیشرفت آبستنی ،  جسم زرد کمی سخت تر شده و به داخل تخمدان کشیده می شود. از این مرحله تا موقعی که تخمدان در نتیجه پیشرفت آبستنی و بزرگ شدن رحم دور از دسترس معاینه قرار می گیرد.
    جسم زرد را از نظر اندازه قوام و سختی میتوان از جسم زرد مراحل اول سیکل تناسلی که کوچکتر و نرمتر است و از جسم زرد اواسط سیلکل که بزرگتر ، گوشتالودتر و دارای مرزبندی مشخص تر در تخمدان است و نیز ازجسم زرد کوچک و سخت دو روز آخر سیکل تناسلی تشخیص داده و تفکیک نمود: جسم زرد مربوط به آبستنی از جسم زرد روزهای ۱۸-۱۴ فحلی قابل تفکیک نیست اگر چه جسم زرد آبستنی سنگین تر است.
    اختلاف در اندازه و قوام جسم زرد فحلی و آبستنی بخصوص اوایل این دوره به اندازه ای نیست که بتوان آن را به منظور تشخیص آبستنی بکار گرفت. وجود جسم زرد در تخمدان پس از طی زمان حدودا” برابر با یک دوره سیلکل تناسلی پس از جفت گیری نمیتواند نشانگر وجود آبستنی باشد. شرایط دیگر نیز وجود دارد که جسم زرد در تخمدان مشاهده می شود ولی دام آبستن نیست مانند تاخیر در جفت گیری دام و یا گاوی که بی موقع جفت گیری کرده باشد.
    در هر صورت فقدان جسم زرد به معنی آبستن نبودن گاو است. تشخیص دقیق آبستنی زمانی امکان پذیر است که بتوان بزرگ شدن رحم را لمس نمود. این عمل در بعضی از حیوانات بخصوص تلیسه ها در روزهای ۴۲ – ۳۶ آبستنی ممکن می گردد. مشخصات این بزرگ شدن که مشابه آن در بیشتر دامها بین ۴۹ – ۴۲ روز آبستنی دیده می شود به شرح زیر است:
    در هفته پنجم است که میتوان کیسه امنیون را به صورت یک جسم لوبیایی شکل باد کرده با فطر ۲ – ۱ سانتیمتر لمس نمود. با این وجود ،  لمس کیسه در این مرحله به صورت یک کار معمولی کلینیکی توصیه نشده است مگر اینکه با دقت بسیار زیاد انجام گیرد. چون که مشاهده شده است که این کار موجب خونریزی در کیسه شده و حتی سبب پارگی قلب جنین می شود و متعاقبا” سقط جنین ایجاد می گردد.
    احساس لغزش پرده جنینی که متعاقبا” توضیح داده می شود معمولا” قبل از شش هفتگی مشخص نیست. ولی گاهی میتوان آن را حتی در پنج هفتگی نیز حس کرد به شرطی که تمامی شاخ رحم به یکباره لمس شود تا بتوان اطمینان یافت در موقع لغزش لایه های کیسه جنینی بین انگشتان دست عمل کننده ،  محدوده مشخصی از رحم که محتوی عروق آلانتوکوریون است لمس شده است.

 

شش تا هشت هفتگی
    درشش هفتگی ،‌ شاخ رحم در طرفی که تخمدان دارای جسم زرد است، در انتهای آزاد خود حدود ۳-۲ برابر قطر خودش بزرگ شده و برجستگی در جهت عقب به تدریج باریکتر میگردد. کل برجستگی در داخل دست جای می گیرد. دیواره رحم نازک بوده و مایع محتوی آن معلق است. در این مرحله جنین لمس نمی شود. اگر بخشی از دیواره رحم بین دو انگشت شصت و سبابه گرفته شده و سپس به تدریج لغزانده شود دو لایه بودن دیواره احساس می شود. شاخ دیگر رحم بزرگتر نشده و کل دستگاه تنانسلی هنوز قابل لمس است.
    تشخیص آبستنی در شش هفتگی غالبا” باید در تلیسه های آبستن ممکن باشد ولی در گاوها، بخصوص آنهایی که رحم بیش از حد آویزان بوده و شاخها خارج از لگن واقع شده اند و یا در مواردی که مقدار زیادی چربی در لگن جمع شده باشد تشخیص درست تا هفت هفتگی یا حتی هشت هفتگی ممکن است مقدور نباشد.
    از هفته ششم تا هشتم ، شاخ باردار رحم نسبتا” سریع بزرگ شده و اندازه کلی آن نسبت به شاخ غیرباردار کاملا” متفاوت است. در هشت هفتگی ، شاخ باردار شش برابر حجیم تر، محتویات آن سفت و کشیده و دولایه بودن دیواره آن ممکن است احساس شود.
    یکی از علائم مهم ویژه آبستنی در این مرحله و مراحل بعدی، نازک شدن دیواره رحم آبستن است. تنه رحم هم تا حدودی بزرگ شده و کشیده می شود. ولی اندازه شاخ غیرآبستن، تغییر ملموسی نمی کند. بخشی از شاخهای رحم چه در تلیسه آبستن و چه در گاو آبستنی که چند زایمان کرده است داخل لگن باقی مانده و کل دستگاه تناسلی هنوز ممکن است قابل لمس باشد.
    در هفته هشتم ، قطر کیسه امنیون تقریبا” 5 سانتیمتر است. حفره امنیون بطور قابل ملاحظه ای کشیده میشود بنحوی که مایع های جنینی میتوانند از طریق مجرای اوراک بین کیسه امنیون و کیسه آلانتون در جریان باشند.

هشت تا دوازده هفتگی
    در این مرحله، شاخ غیر باردار رحم، دو برابر اندازه معمول بزرگتر شده و شاخ باردار نیز تقریبا” یک و نیم برابر مرحله هشت هفتگی می گردد. محتویات رحم کشیده تر و سفت تر بوده ، دیواره رحم نازکتر و تمامی دستگاه از لگن خارج شده به وسیله وزن خود به طرف کف حفره شکمی کشیده می شود. غالبا” میتوان تمامی رحم را در توشه رکتال معاینه نموده و تخمدان همراه با جسم زرد را لمس کرد. لمس ضربه ای جنین از طریق دیواره رحم گاهی امکان پذیر است. همچنین دو لایه بودن دیواره را میتوان تشخیص داد.
    در رحمی که اولین بار آبستن میشود آویزان شدن آن از حفره لگن معمولا” دیرتر از رحمی که چندبار آبستن شده است انجام میگیرد.
 
      تشکیل کوتیلیدونها یا پلاسنتومها در هفته پنجم شروع می شود ولی معمولا” تا هفته ۱۶-۱۴ بنحوی که متعاقبا” توضیح داده می شود قابل لمس نیستند. با این وجود، اگر به دقت جستجو گردند، امکان دارد بتوان آنها را به صورت اجسام نخودی شکل در ابتدای شاخ باردار رحم شناسایی کرد.

دوازده تا بیست هفتگی
    در ابتدای این دوره یعنی بین ۱۶-۱۲ آبستنی ، غالبا” مقدار مایع جنینی نسبت به سرعت رشد دیواره رحم دارای افزایش حجم بیشتری است. بنابراین دیواره رحم در توشه رکتال کاملا” کشیده لمس شده و به طرف بالای لگن برآمدگی دارد. متعاقبا” رحم نیر سریعا” بزرگ می شود بطوری که در پایان هفته هفدهم ، کاملا” در حفره شکمی قرار می گیرد.
    در این مرحله ، مهبل را میتوان از داخل مقعد به صورت نواری که به طرف دهانه داخلی حفره لگنی کشیده شده است لمس نمود. عنق رحم مشخص بوده و سطح فوقانی رحم به طرف پایین حفره شکمی انحناء دارد. ندرتا” تمامی رحم در معاینه توشه رکتال قابل لمس است. محتویات رحم در مراحل پایانی ، کشیدگی کمتری داشته و آزادترند و کوتیلیدونها را میتوان به صورت چوب پنبه های شناور روی آب ، در دیواره رحم لمس کرد. تشخیص کوتیلیدونها ، شیوه بسیار مناسبی برای تشخیص آبستنی است. برای این کار ابتدا دست را در چند سانتیمتری عنق روی تنه محکم فشار می دهند و سپس با همان فشار دست را تدریجا” به طرف عنق به عقب کشیده و کوتیلیدونها را آنطور که اشاره شد لمس می کنند.
    جنین را میتوان برای چند لحظه کوتاه حس نمود. در این رابطه ابتدا با دست روی دیواره رحم فشار وارد می کنیم (از طریقه توشه رکتال). سپس با برداشتن یکباره فشار از روی دیواره جنین در داخل رحم حرکت داده شده و ضمن برخورد با دیواره به وسیله دست حس می گردد. مناسب ترین زمان برای انجام این کار بین هفه ۱۶-۱۴ آبستنی است .
    تلاش برای لمس جنین در هفته بیستم آبستنی کاملا” بی فایده است زیرا در این دوره مایع جنینی بسیار زیادی در رحم جمع شده و خود رحم نیزکاملا” در حفره شکمی فرو رفته است.
    سرخرگ رحمی میانی را میتوان به عنوان یک نشانه آبستنی مورد معاینه قرار داد. قطر سرخرگ در ظرف آبستن حدود یک سانتیمتر است و با چرخاندن دست به طرف بالا و بیرون دیواره داخلی لگن و لمس کردن سطح دیواره در ناحیه ثلث میانی تنها استخوان خاصره میتوان آن را لمس کرد. باید توجه داشت که این سرخرگ با سرخرگ رانی اشتباه نگردد. سرخرگ رحمی در داخل لگن آزاد و قابل حرکت است ولی سرخرگ رانی ثابت است.
    در سه ماهه اول آبستنی ، نبض در داخل سرخرگ رحمی میانی مانند دیگر سرخرگها است ولی خود سرخرگ به تدریج قطورتر می شود. زمانی که میزان جریان خون در سرخرگ رحمی افزایش می یابد با وارد نمودن کمی فشار بر روی سرخرگ به وسیه دو انگشت، ارتعاش بخصوصی در آن حس می شود که اصطلاحا” به آن لرزش یا فرمینوس می گویند.
    با توجه به اینکه نداوم لزش در این مرحله از آبستنی مربوطه به کار می رود به نظر میرسد که لرزش در سرخرگ از اواخر ماه چهارم و یا اوایل ماه پنجم شروع شود. وجود لرزش در سرخرگهای رحمی دو طرف، در اوایل آبستنی ممکن است نشانگر دوقلو بودن آبستنی باشد. البته در پایان دوره آبستنی ، معمولا” سرخرگهای رحمی دو طرف دارای لرزش هستند اگر چه بیش از یک جنین در رحم وجود نداشته باشد.

بیست هفتگی تا زایش
    رحم از بیست هفتگی به بعد مرتبا” بزرگ شده و کاملا” در حفره شکمی جای دارد. در این مرحله کوتیلیدونها ، دولایه بودن دیواره رحم و بزرگ شدن سرخرگهای رحمی همراه با لرزش آن قابل تشخیص هستند. لرزش در سرخرگها ، در ثلث آخر آبستنی بطور یکنواخت ادامه دارد. بین ماه پنجم و هفتم از دوره آبستنی ، رحم و گوساله داخل آن در عمق حفره شکمی جای داشته و لمس آنها مشکل و یا غیرممکن می شود. این امر در دامهای مختلف متفاوت بوده و حتی در خود یک دام ممکن است رحم یک روز قابل لمس بوده و روز دیگر نباشد.
    در توشه رکتال، مهبل و عمق را میتوان به صورت نوار سختی که روی لبه دهانه لگن قرار گرفته و با فشار به طرف پایین شکم کشیده شده است لمس نمود.
    هر چه آبستنی پیشرفته تر می شود رشد گوساله موجب بازگشت رحم و خود گوساله به طرف بالا و عقب حفره شکمی یعنی دهانه لگن می شود بطوری که بین ماههای هفتم و هشتم قسمتهایی از بدن جنین قابل لمس هستند. اندازه دست و پا و سر جنین میتواند در پیش بینی مرحله آبستنی کمک نماید.

درستی و دقت توشه رکتال
    در صورتی که شخص بتواند تمامی بخش داخلی دستگاه تناسلی را مورد معاینه قرار دهد درستی تشخیص او از نظر اینکه گاو آبستن هست یا خیر، قریب به صددرصد خواهد بود. در صورتی که هر دو شاخ رحم بطور کامل مورد معاینه قرار نگیرند. نتیجه تشخیص ممکن است منفی کاذب شود. در چنین شرایطی لازم است هیچگونه تشخیصی ارائه نگردیده و تقریبا” دو هفته بعد دام مجددا” مورد معاینه قرار گیرد تا درصورت امکان پذیر بودن معاینه کامل رحم ، آبستنی بطور دقیق تشخیص داده شود. در کنار شرایط پاتولوژیکی که متعاقبا” بحث خواهد شد یک کیسه مثانه پر نیز در صورت جابجا شدن با دستگاه تناسلی می تواند موجب ارائه تشخیص آبستنی مثبت کاذب گردد. برای جلوگیری از بروز این اشتباه میتوان عضو پر از مایع را بیشتر معاینه کرده و اطمینان یافت که عضو از عنق رحم امتداد می یابد یا خیر.
    درصورتی که تاریخچه مشخصی در مورد آبستن شدن دام وجود نداشته باشد ، میزان درستی تشخیص آبستنی با چند هفته اختلاف خواهد بود. در چنین شرایطی ، معمولا” نتیجه تشخیص آبستنی در مراحل اولیه دقیق تر از مراحل بعدی آبستنی است. هر چند تشخیص آبستنی بدون تاریخچه جفتگیری ، حتی در مراحل ۱۴-۷ هفتگی نیز بطور دقیق امکان پذیر نیست. در عمل غالبا” تاریخ تلقیح مشخص بوده و در پیش بینی مدت زمان آبستنی کمک موثری می نماید.

رشد و توسعه پستان
    در تلیسه های آبستن ممکن است مایع غلیظ و قهوه ای رنگ چسبنده ای که پیش آغوز نامیده می شود از ماه چهارم به بعد دوشیده شده و مشاهده گردد. بزرگ شدن پستان نیز تا حدودی قابل رویت است اما اینکه در چه مرحله ای از آبستنی دیده می شود متفاوت است. البته در ماه آخر آبستنی به خوبی مشخص بوده و پستان تا موقع زایش رشد فزاینده دارد. دو تا سه روز قبل از زایش ، به دلیل جمع شدن و تراکم مایع غلیظ زردرنگی بنام آغوز ، پستان کاملا” متورم و بزرگ شده است.
    در صورتی که به جیره غذایی مادر در مراحل آخر آبستنی کنسانتره بیش ار اندازه اضافه گردد، ترشخ آغوز و شیر ممکن است حتی یک ماه زودتر از زمان زایش شروع شود.
    لازم به یادآوری است که مشابه تغییرات پستان مربوط به اوایل دوره آبستنی تلیسه ها در گاو دیده می شود.

تغییرات خارجی شکم
    از هفته بیستم و هشتم آبستنی ، بزرگ شدن شکم تا حدودی از بیرون مشخص شده و بیشتر در طرف راست حیوان دیده می شود. این امر در تلیسه ها راحت تر تشخیص داده می شود. در بسیاری از گاوها بخصوص آنهایی که شدیدا” چاق هستند و یا بطور آزاد در مرتع نگهداری میشوند بزرگ شدن شکم را مگر در اواخر دوره آبستنی نمیتوان مشخص کرد. در هر صورت ، تغییر اندازه شکم را نباید به عنوان وسیله ای در تشخیص آبستنی بدان متکی گردید.
    جنین را ممکن است از هفته بیست و هشتم بتوان از روی دیواره خارجی شکم لمس کرد. برای این کار مشت بسته دست را روی تهیگاه طرف راست با ملایمت ولی محکم فشار میدهیم. محل تقریبی قرار گرفتن مشت روی تهیگاه ، نقطه وسط خط افق بین آخرین دنده و ستون پا و نقطه وسط بین دو ثلث پایینی خط عمود بر شکم است. سپس فشار وارده بر دیواره شکم را خنثی نموده بنحوی که مشت بدون وارد ساختن فشار ، روی دیواره قرار گرفته باشد. اختلاف فشار موجب حرکت کردن رحم و جنین در شکم میشود و برخورد آن به دیواره روی دست لمس می گردد. این کار را میتوان برای کسب اطمینان چند بار تکرار نمود. این روش نیز نمیتواند به عنوان یک شیوه دقیق تشخیص آبستنی مطرح باشد.
    حرکت جنین در داخل رحم و ایجاد موج حرکت روی دیواره تهیگاه طرف راست شکم ممکن است از ماه هفتم تا موقع زایش مشاهده گردد. این عمل بطور پراکنده انجام گرفته و در صورت دیده شدن هیچگونه شبهه ای را باقی نمی گذارد.

دوقلو و چندقلوزایی
    در فاصله بین جفت گیری تا سه ماه آبستنی ، یعنی زمانی که میتوان تخمدانها را از طریق توشه رکتال معاینه نمود دوقلو بودن آبستنی را میتوان پس از مشاهده دو جسم زرد روی یک یا دو تخمدان تشخیص داد. در موارد نادر ، در صورت تخمک ریزی بییش از دو فولیکول و تشکیل چند جسم زرد احتمال چندقلو بودن آبستنی نیز است. به هر حال باید در نظر داشت تمام تخمک هایی که آزاد میشوند اجبارا” بارور نشده و یا اینکه پس از باروری الزاما” رشد آنها ادامه نمیابد و تا پایان آبستنی باقی نمی ماند.
    در صورتی که هریک از تخمدانها تولید یک تخمک نموده و تخمک ها هرکدام در یک شاخ رحم بارور گردند در هفته پنجم تا هفتم آبستنی میتوان به کمک تشخیص پرده جنینی جداگانه در هر شاخ رحم ، دوقلو بودن آبستنی را معین نمود.
    دوقلوها ممکن است در نتیجه تقسیم شدن یک تخمک بارور به وجود آیند. البته میزان وقوع این نوع دوقلوزایی در گاو بسیار کم و در حدود ۱/۰ درصد است. تشخیص این نوع دوقلوها مشکل است زیرا تنها یک جسم زرد موجود است و جنین ها ممکن است هر دو در یک شاخ رحم و در یک پرده جنینی مشترک رشد و توسعه یابند.
    در مراحل آخر آبستنی یعنی زمانی که لمس سر و دست و پای جنین از راه توشه رکتال امکان پذیر است گاهی بطور اتفاقی ممکن است بتوان با لمس چند سر یا تعداد زیادی دست و پا، وجود دوقلو یا چندقلو را تشخیص داد.
    در گاو پس از ماه پنجم آبستنی ، دوقلو بودن جنین با استفاده از الکتروکاردیوگرام به راحتی قابل تشخیص است.

روش های دیگر تشخیص آبستنی
    استروژن را میتوان با استفاده از روشهای شیمیایی به راحتی از ادرار و خون جدا نمود. از ماه سوم آبستنی به بعد ، مقدار استروژن ادرار و خون به مراتب بیشتر از مقدار این هورمون در سیکل تناسلی است. اینگونه آزمایشات دارای کاربرد عملی خیلی کم هستند زیرا از قبل از سه ماهگی ، آبستنی را میتوان به وسیله توشه رکتال دقیقا” تشخیص داد.
    شناسایی تغییرات حاصله در میزان گونادوتروفین خون گاوهای آبستن هیچگونه کاربردی ندارد . کشف آنتی ژن جنینی ک هدر گردش خون مادر جریان دارد میتواند در آینده به عنوان شیوه دقیق تشخیص آبستنی بکار رود و آبستنی را در مراحل بسیار اولیه مشخص سازد. مرگ جنین در طول دوره آبستنی عاملی است که موجب میشود نتیجه تشخیص آبستنی با نتیجه زایمان مغایرات داشته باشد. یعنی گاو آبستن تشخیص داده میشود ولی بعدا” جنین به دلایلی تلف شده و در نتیجه گوساله ای به دنیا نمی آید. طرق دیگر تشخیص آبستنی با کاربرد محدود در مزرعه عبارتند از: شناسایی تغییرات حاصله در ترشحات مخاطی مهبل، عکس العمل رفتار دام در مقابل تزریق مقدار کمی استیل بسترول و واکنش مهبل در مقابل تزریق اکسی توسین.

سنجش پروژسترون شیر و پلاسمای خون
    در سالهای اخیر ، اندازه گیری میزان پروژسترون شیر برای تشخیص آبستنی در مراحل اولیه و در حال حاضر در روزهای ۲۴-۲۱ دوره آبستنی توسعه مهمی یافته است.
    اساس کار بسیار ساده است. میزان پروژسترون شیر که منتج از پروژسترون خون است نمایانگر میزان فعالیت جسم زرد است. با توجه به اینکه نمیتوان جسم زرد مربوط به آبستنی را از راه توشه رکتال ، از جسم زرد مربوط به سیکل تناسیلی تفکیک نمود اما از نظر میزان پروژسترون بین گاو غیرآبستن در دوره فحلی یا نزدیک فحلی و گاو آبستن اختلاف فاحشی وجود دارد. بر این اساس ، گاوی را که میزان پروژسترون شیر آن پایین است میتوان با اطمینان کامل غیرآبستن تشخیص داده و گاوی را که میزان پروژسترون شیر آن بالاست احتمالا” آبستن دانست. عوامل ظریفی وجود دارند که میزان درستی تشخیص را در مواردی که مثبت اعلام میشود محدود می کند.
    از ضروریات بکارگیری این روش تشخیص آبستنی این است که دامداری باید دارای کیفیت عالی مدیریت باشد تا بتوان مسمئن بود نمونه های تهیه شده برای آزمایش در زمان مناسب گرفته شده و دارای برچسب قابل اعتماد می باشند. اگر آزمایش هورمونی همراه با جدا کردن به موقع گاوهای فحل انجام گیرد تعداد گاوهای غیرآبستنی که دارای جسم زرد هستند در حداقل خواهد ماند.
    عواملی که مربوط به شیوه آزمایش هستند در آزمایشگاه روی میزان پروژسترون گزارش شده تاثیر می گذارند. بدین لحاظ انتخاب ملاک صحیح برای تقسیم بندی نتیجه آزمایش دارای اهمیت است. همچنین انتخاب تاریخ نمونه برداری نیز ممکن است در نتیجه نهایی موثر باشد. از نظر علمی بیست و یک روز بعد از تلقیح مناسبت ترین زمان برای تهیه نمونه است اما در عمل روز بیست و چهارم هم نتیجه مشابه ای میدهد.
    از نقطه نظر پاتولوژیکی شرایطی مانند چرکی شدن رحم هر چند به ندرت باعث می شد فعالیت جسم زرد زمان طولانی تری ادامه یابد. در یک سیکل طبیعی نتیجه منفی به دست آمده در مورد نمنه های تهیه شده بین روزهای هفده تا بیست و پنج معتبر است ولی در شرایطی که بین تعدادی دام غیرطبیعی ، یکی از نمونه ها نتیجه معتبر ارائه دهد در آن صورت تعیین زمان دقیق نمونه برداری مشکل می گردد. آزمایشات اخیری که در این رابطه در شرایط تجارتی انجام گرفته است نشان می دهد که دقت نتایج مثبت یا آبستنی به دست آمده ۸۸ درصد و دقت نتایج منفی یا غیرآبستنی ۹۸ درصد است.
    ضمن در نظر گرفتن تفاوتهایی که در آزمایشگاههای مختلف وجود دارد میزان پروژسترون شیر در دامهای غیرآبستن معمولا” زیر هفت نانوگرم در میلی لیتر شیر است و مقدار آن در پلاسما خیلی کمتر است. همچنین از پلاسما هم میتوان مانند شیر برای سنجش پروژسترون استفاده نموده و این برنامه در تلیسه ها هم قابل اجرا است.

تشخیص تفریقی آبستنی
تجمع چرک در رحم یا پیومترا:
    بزرگ شدن رحم در نتیجه تجمع چرک ممکن است با بزرگ شدن آن در مراحل مختلف آبستنی اشتباه گردد. در این حالت، جسم زرد موجود بوده و دام فحل نمی گردد. در چرکی شدن رحم، دیواره آن دولایه نبوده و کوتیلیدون وجود ندارد. لرزش در سرخرگهای رحمی ممکن است مشاهده شده و یا وجود نداشته باشد. چرکی شدن رحم ممکن است همراه با عنق بسته و یا باز باشد. در صورت منبسط بودن عنق، چرک احتمالا” وارد مهبل شده و در معاینه مهبل به وسیله اسپکولوم یا دستگاه باز کننده ، تشخیص داده می شود. همچنین در چرکی شدن رحم همراه با عنق باز ، تا حدودی تورم عنق هم دیده می شود.
    با توجه به موارد فوق و نیز در نظر گرفتن این نکته که میزان بزرگ شدن رحم در نتیجه تجمع چرک با میزان آن در آبستنی ، ضمن توجه نمودن به تاریخ تلقیح ، مطابقت ندارد این دو حالت را میتوان از یکدیگر تشخیص تفریقی داد. تنها در فاصله بین ۹-۵ هفته پس از آخرین تلقیح است که ممکن است اندازه رحم چرکی با رحم آبستن تقریبا” یکسان بوده و احتمالا” باعث گمراهی در تشخیص آبستنی شود. در این شرایط معمولا” هر دو شاخ رحم بزرگ شده و چرکی می شود. ضمنا” در چرکی شدن رحم ، نشانی های مربوط به آبستنی وجود نداشته و بافت رحم چرکین یا بافت رحم آبستن کاملا” متفاوت است، بدین ترتیب که دیواره رحم چرکین کلفت و دارای ماهیت خمیری است. وجود تناقض بین طرفی که جسم زرد واقع شده و طرفی که رحم بزرگ شده است میتواند سوءظن چرکی بودن رحم را برانگیزد.
    قبل از شروع درمان چرکی شدن رحم ، لازم است از تشخیص عارضه اطمینان کامل داشته باشیم . زیرا در غیر این صورت ، درمان مربوطه در گاوهای آبستن باعث سقط جنین میشود.
بیماری تلیسه سفید :
    در غالب شکلهای بیماری تلیسه سفید ، ترشحات رحمی در داخل آن باقی مانده و معمولا” موجب بزرگ شدن یک شاخ رحم می شود که با بزرگ شدن رحم در مراحل اولیه آبستنی مشابهت دارد.
    دیواره رحم دو لایه نبوده و نشانه های آبستنی در توشه رکتال تشخیص داده نمی شود. فحلی در دام مشاهده شده بدون آنکه جسم زرد در معاینات بعدی ، با فاصله زمانی مناسب ، هیچگونه رشد یا تحلیلی داشته باشد. مجرای مهبل ممکن است از ناحیه سوراخ میزراه به بعد وجود نداشته و یا ممکن است به وسیله پرده بکارت مقاوم تر گردیده باشد. گاهی ممکن است دام فاقد مجرای عنق باشد که با عبور دادن لوله رحمی از محل مجرا میتوان وجود عارضه را تشخیص داد.
مومیایی شدن و استحاله ای شدن جنین :
    این نوع عوارض پاتولوژیکی که از عواقب آبستنی است غالبا” در گاوهایی دیده می شود که به دلیل عدم توانایی در زایمان به موقع گوساله مورد معاینه قرار می گیرند. عارضه میتواند در نتیجه مرگ جنین حتی در ۹۰ روزگی آبستنی دیده شود. وقتی که جنین مومیایی می شود رحم کاملا” در حفره شکمی فرو رفته است. بنابراین برای لمس جنین مومیایی شده لازم است رحم از ناحیه عنق به طرف لگن بالا کشیده شود و یا این که یک نفر دستیار با فشار دادن دیواره پایینی شکم به طرف بالا جنین را در معرض معاینه قرار دهد. از طرف دیگر ممکن است جنین مومیایی شده به قسمت ابتدایی مهبل رانده شده و در آنجا باقی بماند. دیواره رحم دارای انقباضات قوی بدور جنین مومیایی بوده و کل دستگاه در لمس، سخت و بیجان حس می شود.
    استحاله جنین معمولا” با جذب شدن مایع همراه نیست. لذا در معاینه توشه رکتال علائم این عارضه مشابه علائم چرکی شدن رحم است به جز اینکه استخوانهای جنین ممکن است در مایع شناور بوده و در معاینه حس گردد و یا اینکه صدای خشک برخورد استخوانها در داخل رحم حس شود. در هر دو حالت فوق ،‌مایع جنینی ، پرده های جنینی ، کوتیلیدونها و لرزش سرخرگهای رحمی وجود ندارد، اگر چه ممکن است در صورت بزرگ بودن جنین مومیایی، سرخرگ رحمی میانی نیز به حالت بزرگ شده باقی ماند.
تومورها یا غدد:
    معاینه دقیق بخشهای مختلف دستگاه تناسلی معمولا” از وقوع اشتباه در تشخیص تفریقی تومور رحمی از رحم آبستن جلوگیری می کند. در عین حال، لنفوم بدخیم تومور سلولهای گزانولوز تخمدان و نکروزه شدن چربی مزانتر ، مواردی هستند که ممکن است با آبستنی اشتباه گردند.

نارسائی های غیر عفونی
    کمبود ویتامین های ِِA , D , E , Se در باروری و میزان جفت ماندگی بسیار موثر هستند.
    کمبود ویتامین D موجب غیرفعال شدن تخمدانها در گاو می شود.
    کمبود ویتامین A موجب استحاله بیضه ها و بالا رفتن جفت ماندگی می شود.
    کمبود ویتامین E سبب بالا رفتن میزان جفت ماندگی خواهد شد.
    Se عنصری کمیاب و ضروری و در عین حال سمی است که کمبودش باعث بالا رفتن میزان جفت ماندگی می شود. گاهی لازم است مصرف خوراکی آن تا ۶-۵  ماه ادامه یابد تا کمبود آن رفع شود . Se از طریق پروتئین های جیره تامین می شود.
    ویتامین E از طریق پروتئین های حیوانی ، مرتع سبز ، علوقه خشک به موقع درو شده و دانه غلات فراوان است. اما گاهی به هنگام مصرف موادی مانند روغن ماهی فاقد آنتی اکسیدان در جیره بروز می کند. به هنگام مصرف اوره در جیره میزان ویتامین E کاهش می یابد . در غلات خشک ویتامین E فراوان است اما در جو مرطوب کم است.
    کمبود سایر ویتامین ها در مبحث مامایی مطرح نمی شود.
منگنز:‌
    در مناطقی که توسعه سریع مراتع همراه با مصرف آهک و کود روی می دهد و در تغذیه دام از محصولات خانگی به مقدار زیادی استفاده می شود میتوان در انتظار کمبود منگنز بود. علائم نازایی ناشی از کمبود منگنز فحلی خاموشی ، تاخیر در تخمک گذاری ، افزایش دفعات تلقیح ، مواد غذایی حاوی منگنز را بایستی ۶ هفته قبل و در خلال دوره جفت گیری مصرف کرد.
کبالت :
کمبودش در گوسفند بسیار مشهود تر است (لاغری کبالت) اما گاو تا حدی مقاومتر است. کمبود این عنصر باعث نارسائی تولیدمثل و طولانی شدن فصل زایش میشود. با رفتن منگنز خاک موجب کمبود کبالت می شود. کبالت برای ساختن B12 در شکمبه لازم است و لذا کمبود کبالت باعث کمبود B12 می شود. مصرف B12 علائم کمبود کبالت را رفع می کند.
فسفر:
    کمبود آن در بالفین باعث استئومالاسی و در جوانها باعث ریکتز می شود . پایین آمدن باروری در دامهای مسن و تاخیر در بلوغ دامهای جوان . پایین آمدن ذخیره فسفر استخوان ، پوکی و متخلخل شدن استخوان که این مورد پس از کاهش طولانی مدت فسفر جیره رخ می دهد. پس از این کاهش طویل المدت جیره نانزایی و کاهش باروری دام می شود که علائمش مشابه علائم فقدان فحلی است. پایین آمدن اشتها و از دست دادن ظاهر سلامت دام هم بروز می کند. اگر کمبود شدید باشد تمام گروههای سنی گله مبتلا می شوند . اما کمبود خفیف فقط گاوهای شیرده مبتلا می شوند.
    ابتلا به انگلهای خارجی و لاغری متعاقب آن میتواند موجب نازایی شود.
 
سیدر
مقدمه
    سیدر وسیله ای متشکل از ماده سیلیکان آغشته به پروژسترون طبیعی است. زمانی که سیدر در داخل واژن قرار می گیرد بطور یکنواخت تدریجا” به میزان معین و ثابت از خود پروژسترون ترخیص می کند که از طریق دیواره واژن جذب و وارد خون می گردد. سیدر بطور ساده بوسیله آپلی کاتور در داخل واژن گذارده می شود و درصد افتادن آن بعد از جایگذاری کمتر از ۲% است مگر اینکه درست جایگذاری نشده باشد.
سیدر در موارد زیر استفاده می شود:
۱ – درمان گاوهای آنستروس.
۲ – درمان کیست های تخمدانی.
۳ – بهبود آبستنی در گاوهای برگشتی.
۴ – همزمانی برای زایمان متراکم و تلقیح بدون فحل یابی در گاو شیری و تلیسه.
۵ – همزمانی برای انتقال جنین در گاوهای گیرنده و دهنده.
۶ – بهبود آبستنی در گیرنده های جنین منجمد.

موج فولیکولی و رشد فولیکول غالب:
    رشد فولیکولی یک مرحله دائمی است. موج فولیکولی شامل رشد یک فولیکول به تنهایی و همچنین تعدادی فولیکول بطور همزمان می باشد که میتواند تا ۱۵ فولیکول بطور همزمان تا قطر ۷-۵ میلی متر رشد نماید. در بین فولیکول های رشد کرده یک فولیکول غالب می گردد و با ترشح Inhibin از رشد فولیکول های رقیب جلوگیری می نماید.
    در هر سیکل معمولا” دو موج فولیکولی وجود دارد. اولین موج بعد از شروع اوولاسیون بوده و دومین موج بین روزهای ۱۲-۸ بعد از شروع فحلی انجام می گیرد.
    بعضی گاوها موج سوم را در اواسط سیلکل دارا هستند و حتی در مورد معدودی موج چهارم هم وجود دارد. به هر حال آخرین موج فولیکولی است که موجب فحلی و اوولاسیون می گردد زیرا موج های فولیکولی اولیه تحت تاثیر پروژسترون مترشحه از جسم زرد قبل از تشکیل فولیکول غالب متوقف می گردد.
    سیکل های فحلی که شامل دو موج فولیکولی هستند کوتاه ترند (۲۱-۲۰) روز و سیکل های فحلی که شامل سه موج فولیکولی هستند بلندترند (۲۴-۲۲ )روز البته سیلکل های فحلی خیلی کوتاه (۱۲-۸) روز نیز در بین گاوهایی که یک دوره غیرفعال تخمدانی را گذرانده اند و همچنین گاوهای تازه زا وجود دارد.

تخمدان های غیرفعال (آنستروس):
    معمولا” موج های فولیکولی در اولین ده روز بعد از زایمان وجود ندارد ولی در گاوهای تازه زایی که از نظر تغذیه ای انرژی زیادی دریافت می دارند موج های فولیکولی همراه فولیکول غالب که منجربه اوولاسیون شود در ده روز اول زایمان دیده شده است.
آنستروس:
    حالتی است که گاو بعد از زایمان فحل نمی شود . در این حالت موج های فولیکولی صورت می گیرد ولی موجی که سبب ایجاد فولیکول غالب و اوولاسیون گردد اتفاق نمی افتد و در گاو فحلی آشکار مشاهده نمی شود.
    برای اینکه فولیکول بیشتر از قطر ۵-۴ میلیمتر برسد و توانایی تولید استرادیول را داشته باشد نیاز به FSH و LH کافی دارد که منشاء آنها هیپوتالاموس است.
    گاوهایی که در اوایل زایمان از تغذیه کافی برخوردار نباشند قادر به ترشح F SH , LH کافی نبوده و توانایی تولید فولیکول غالب را نخواهد داشت.
    از طرفی چون ترشح استرادیول برای تحریک ترشح LH کافی نیست یا اوولاسیون انجام نمی گیرد یا بدون بروز فحلی انجام می شود که فحلی خاموش گویند که در گاوهای تازه زا معمول است.

بیماری های کیست تخمدانی:‌
    کیست های تخمدانی در ۶۰-۴۵ روز بعد از زایمان اتفاق می افتد و گاوهایی که از تغذیه خوبی برخوردار هستند بیشتر مبتلا می شوند. تولید ناکافی LH از هیپوفیز موجب عدم اوولاسیون شده و در نتیجه از کیستی بوجود می آید که تا قطر ۲۵ میلی متر رشد می نماید.

انواع کیست :
۱ – کیست های فولیکولار که شایع ترند.
۲ – کیست های لوتئال که در اثر لوتئینه شدن زودرس کیست فولیکولار بوجود می آیند که میزان آنها با سن دام و میزان تولید شیر نسبت مستقیم دارد.

نقش پروژسترون :
    پروژسترون هورمون استروئیدی است که از جسم زرد و هنگام آبستنی از جفت هم ترشح می شود . این هورمون موجب آماده سازی رحم قبل از چسبیدن جنین به دیواره رحم شده و بقای آن برای دوام آبستنی ضروری است. در گاوهای شیری میزان پایه پروژسترون پلاسما ۱ نانوگرم در میلی لیتر است . بعد از تشکیل جسم زرد بتدریج میزان آن به ۷ نانوگرم در میلی لیتر می رسد. در دوران آبستنی میزان آن ممکن است تا ۲۰ نانوگرم در میلی لیتر و حتی بیشتر نیز برسد.
    میزان پروژسترون خون بستگی به عنوان زیر دارد:
۱ – وضعیت فیزیولوژیکی حیوان.
۲ – میزان تولید پروژسترون از جسم زرد.
۳ – میزان متابولیسم هورمون در کبد.
۴ – میزان دفع آن از بدن.
    میزان بالای پروژسترون در خون موجب پایین نگهداشتن تولید L H می شود. از طرفی برای رشد فولیکول غالب و اوولاسیون میزان بالای L H مورد نیاز است اگر فولیکول غالب به ماکزیمم رشد خود به قطر ۹ میلی لیتر باشد به تدریج تحلیل رفته و موج فولیکولی جدیدی شروع می شود.
    وقتی که غلظت پروژسترون خون به کمتر از ۲ نانوگرم در میلی لیتر برسد ترشح L H افزایش می یابد و رشد فولیکولها ادامه یافته و فولیکول غالب بوجود آمده اوولاسیون انجام می شود. ولی اگر میزان پروژسترون ۴-۲ نانوگرم در میلی لیتر باشد فولیکول غالب به فولیکول مقاومی تبدیل می شود و موج فولیکولی متوقف می گردد. فولیکول های مقاوم به علت مسن شدن تخمک از باروری پایین تری برخوردارند. رابطه مستقیمی بین میزان تولید پروژسترون و درصد باروری وجود دارد. گاوهای شیری که از تغذیه کافی برخوردارند پروژسترون بیشتری تولید می کنند و بارورتر هستند.

نقش سیدر به عنوان منبع خارجی پروژسترون :
    اولین خالص سازی پروژسترون در سال ۱۹۳۴ انجام شد. پروژسترون حاوی سیدر ، طبیعی بوده منشاء گیاهی دارد و همانند پروژسترون مترشحه از حیوان می باشد.
    وقتی سیدر در داخل واژن قرار گرفت بتدریج پروژسترون آن از طریق دیواره جذب شده و میزان پروژسترون خون آنقدر بالا می رود که FSH و L H مهار می گردد. این مهار تا زمانی است که سیدر در داخل واژن باقی می ماند و این مدت برای درمان های مختلف متفاوت است. ۶ ساعت بعد از اتمام دوران درمان و خارج نمودن سیدر از واژن میزان پروژسترون به پایین ترین حد فیزیولوژیک خود رسیده و رشد فولیکول های جدید را که همراه با فحلی آشکار است میسر می سازد.



نويسنده / مترجم : -
زبان کتاب : -
حجم کتاب : -
نوع فايل : -
تعداد صفحه : -

 ادامه مطلب + دانلود...



هو الکاتب


پایگاه اینترنتی دانلود رايگان كتاب تك بوك در ستاد ساماندهي سايتهاي ايراني به ثبت رسيده است و  بر طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران فعالیت میکند و به هیچ ارگان یا سازمانی وابسته نیست و هر گونه فعالیت غیر اخلاقی و سیاسی در آن ممنوع میباشد.
این پایگاه اینترنتی هیچ مسئولیتی در قبال محتویات کتاب ها و مطالب موجود در سایت نمی پذیرد و محتویات آنها مستقیما به نویسنده آنها مربوط میشود.
در صورت مشاهده کتابی خارج از قوانین در اینجا اعلام کنید تا حذف شود(حتما نام کامل کتاب و دلیل حذف قید شود) ،  درخواستهای سلیقه ای رسیدگی نخواهد شد.
در صورتیکه شما نویسنده یا ناشر یکی از کتاب هایی هستید که به اشتباه در این پایگاه اینترنتی قرار داده شده از اینجا تقاضای حذف کتاب کنید تا بسرعت حذف شود.
كتابخانه رايگان تك كتاب
دانلود كتاب هنر نيست ، خواندن كتاب هنر است.


تمامی حقوق و مطالب سایت برای تک بوک محفوظ است و هرگونه کپی برداری بدون ذکر منبع ممنوع می باشد.


فید نقشه سایت


دانلود کتاب , دانلود کتاب اندروید , کتاب , pdf , دانلود , کتاب آموزش , دانلود رایگان کتاب

تمامی حقوق برای سایت تک بوک محفوظ میباشد

logo-samandehi