سياستهاي آموزشي فرانسه 1

•    سیاست های آموزشی
•    ساختار آموزشی
o    آموزش پیش دبستانی
o    آموزش پیش دانشگاهی
o    آموزش پایه
o    آموزش ابتدایی
o    آموزش متوسطه
o    نظام آموزش عالی
o    پژوهش و تحقیقات
o    آموزش غیر رسمی
o    آموزش فنی و حرفه ای
o    آموزش استثنایی
o    آموزش معلمان
•    اصول و اهداف آموزشی
•    اولویت های آموزشی
•    دستاوردهای آموزشی
•    طرح های آموزشی
•    معظلات آموزشی
•    اصلاحات آموزشی
•    ارزیابی تحصیلی
•    مشاوره تحصیلی
•    قوانین آموزشی
•    مدیریت آموزشی
•    نظارت آموزشی

سیاستهای آموزشی
از جمله مهمترین سیاستهای آموزشی دولت فرانسه طی سالهای اخیر می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:
۱٫ احداث مراکز پژوهشی در مراکز آموزشی سراسرکشور
درحال حاضر، پرداختن به۷حوزه پژوهشی اعم از صنایع الکترونیک و فن‌آوری اطلاعاتی و آموزشی، حمل و نقل زمینی و هوایی، صنایع شیمیایی، صنایع غذایی- کشاورزی، علوم مربوط به نوآوری محصولات، پژوهش پزشکی وفن‌آوریهای محیط زیست ، از جمله مهمترین اولویتهای دولت فرانسه درحوزه پژوهش محسوب می‌گردد.به‌منظور نیل به تحقق سیاست مذکور،وزارت پژوهش فرانسه به استخدام پژوهشگران جوان و گسترش تحرک همگانی جوانان فرانسوی طی سالهای اخیرمبادرت نموده است.
مأموریت آژانس ملی پژوهش(Anvar)، ارتقاء فرهنگ پژوهش، برقراری ارتباط میان پژوهشگران و موسسات پژوهشی و نیز اجرای پژوهشهای کاربردی است.شایان ذکر است که دراین راستا، تشکلهایی تحت عنوان(GIP) درجهت تحقق برنامه‌ها و طرحهای پژوهشی مصوب، ایجاد شده که به سازماندهی مراکز پژوهشی و دانشگاه‌ها می‌پردازند.ازجمله مهمترین این تشکلها میتوان به سازمان Sophia Antipolis درمونپلیه، سازمانSaint-Quentin-en-yvelines و سازمان Cergy-Pontois درپاریس اشاره نمود.هدف دولت از ایجاد چنین تشکلهایی برقراری مشارکت واقعی میان مؤسسات بزرگ علمی‌و دانشگاه‌ها به‌منظور برنامه‌ریزیهای کلان درجهت تطابق با دانش مدرن میباشد.کشورفرانسه پس از ایالات متحده امریکا، ژاپن و آلمان درردیف چهارم کشورهای پیشرفته جهان قرار داشته و ۴/۲% تولید ناخالص داخلی(PIB) را به مقوله پژوهش و توسعه اختصاص داده است.کشورفرانسه همچنین به تولید ۷/۴% انتشارات علمی‌جهان و ۸/۱۶% انتشارات اتحادیه اروپا مبادرت مینماید.با وجودیکه اغلب موسسات پژوهشی به تامین اعتبار بالغ بر۵۰ درصد فعالیت‌های پژوهشی و توسعه‌ ملی مبادرت می‌نمایند، با این حال ، این رقم درکشور فرانسه بر۵۳%، در آمریکای شمالی بر ۵۷% و در ژاپن بر ۶۸% بالغ می‌گردد.مرکز ملی پژوهشهای علمی‌فرانسه(CNRS) با تعداد ۱۸ هزار محقق و پژوهشگر، بزرگترین مرکز پژوهشی اروپا محسوب میگردد.گفتنی است که  مرکزمذکور به تولید، مدیریت و ارتقاء راندمان فعالیتهای پژوهشی مبادرت می‌نماید.مرکز فوق ازتعداد ۳۰۰ گروه تخصصی ـ پژوهشی و ۱۰۰۰ گروه پژوهشی عمومی‌ مستقر در دانشگاه‌های سراسر کشور برخوردار می‌باشد. مرکز ملی پژوهشهای علمی‌فرانسه(CNRS) ، علاوه براجرای پژوهشهای تخصصی خود به  اجرای برنامه‌های مشترکی با برخی موسسات پژوهشی دیگر نیز مبادرت می‌نماید.
۲٫ ترویج‌ زبان‌ فرانسه‌ به عنوان زبان ملی و آموزشی
ترویج‌ زبان‌ فرانسه‌ به عنوان زبان ملی و آموزشی اصلی ترین سیاست آموزشی دولت فرانسه محسوب می‌گردد.باوجودیکه زبان‌ فرانسه‌ هیچ‌گاه‌ از رواج حال حاضر خود برخوردار نبوده است، با اینحال‌ هیچ‌گاه‌ تا به‌  امروز‌ درمقابل‌ اوج‌گیری‌ توقف ‌ناپذیر زبان‌ انگلیسی‌ که‌ می‌رود تا ‌به عنوان‌ زبان‌ ارتباطات‌ جهانی مطرح گردد،مورد تهدید واقع‌ نشده‌ است‌. هدف از اجرای چنین سیاستی مبارزه‌ با زبان‌ انگلیسی‌ نبوده‌، بلکه‌ مقصود اصلی، حفظ‌ سیستم‌ چندزبانی‌ و چندفرهنگی‌ جهانی‌ درکشور فرانسه میباشد.از جمله مهمترین اقدامات دولت فرانسه در جهت نیل به چنین هدفی میتوان به گسترش همکاریهای‌ میان‌ مدارس‌فرانسوی مستقر درخارج از کشور‌ و مدارس تحت نظارت سیستم‌‌ آموزشی‌ ملی‌، افزایش برنامه‌های آموزشی به زبان فرانسه در رسانه‌های سمعی و بصری و حمایت از ابتکارات جامع در این خصوص (راه اندازی رادیوی‌ فرانسوی‌ در صوفیه‌، رادیو بین‌المللی‌ فرانسه‌ (RFI)،احداث  انستیتوهای بین المللی فرهنگی‌،‌ آموزش‌  زبان فرانسه به‌روزنامه‌نگاران‌ بلغاری‌ و تشویق و ترغیب جوانان فرانسوی به فراگیری‌ زبانهای‌ خارجی‌ در داخل‌کشوردر جهت استقبال ازآموزش زبان فرانسه‌ در خارج‌ اشاره نمود.
۳٫ برقراری همکاری‌های بین المللی‌ دانشگاهی‌
طی سالهای اخیر، دولت فرانسه‌ تلاش‌ عمده ای در جهت ارائه دوره‌های آموزشی تا سطح‌ دیپلم‌ متوسطه به ۱۰۰ هزار نوجوان‌ فرانسوی در مدارس‌فرانسوی‌ خارج‌ از کشور به عمل آورده است.گفتنی است که چنین سیاستی با هزینه بودجه سالیانه ۵/۱میلیارد فرانک‌ صورت می‌گیرد.
 به عبارت دیگر، تربیت‌ دانشمندان‌ و محققین فرانسوی از پایه‌ متوسطه‌ تا آموزش عالی در دانشگاه ها و مراکز علمی سراسر جهان،‌ ‌ از جمله مهمترین سیاستهای‌ آموزشی دولت محسوب می‌گردد. از این روی ، اداره‌کل‌ فرهنگی‌ وزارت‌ امور خارجه‌ با اختصاص‌ 500 میلیون‌ فرانک‌ از سال‌ 1994، درجهت نیل به هدف مذکور‌ گام برداشته و به اعطای بیش‌ از۱۸هزار بورسیه تحصیلی‌ و دوره‌ کارآموزی‌ مبادرت نموده است.
۴٫ ارتقاء همکاریهای تخصصی‌‌‌ با سایرکشورهای‌ جهان‌
از آنجاییکه تربیت‌ و آموزش ‌سهم عمده ای از دانشمندان‌ فرانسوی‌، به ‌افزایش‌ درخواست‌ همکاری کشورهای جهان‌ با کشور فرانسه‌ درسطح‌ جهانی‌ منجرخواهد گردید، از اینرو دولت‌ فرانسه‌ به ارائه پیشنهادات‌ همکاری‌ خود در زمینه‌های مختلف آموزشی با سایرکشور‌های جهان تمرکز نموده است.آموزش‌ نیروی‌ انسانی ماهر‌، برقراری همکاری‌های بین المللی‌ آموزشی، استقرار نهادهای‌ حکومتی‌ و قانونی در سایر کشورهای جهان‌و آموزش‌کادرهای‌ اداری ماهر از جمله مهمترین اقدامات دولت فرانسه در جهت نیل به اهداف فوق محسوب می‌گردد‌. از این روی،اداره‌کل‌ فرهنگ‌ با همکاری چندین وزارتخانه‌، تشکیلات‌ اداری‌ محلی‌، سازمان‌های‌ غیردولتی‌ وشرکت‌های‌ تجاری‌، به‌ اجرای سیاستهای جامعی در این خصوص پرداخته‌ و به ایفای نقش‌ ‌ تشویقی‌ و هماهنگ‌سازی‌ درجهت‌ انسجام‌ هر چه‌ بیشتر اقدامات دولت‌ فرانسه‌ مبادرت نموده است‌.
 5. افزایش ابزارهای‌ سمعی‌ و بصری‌
اجرای سیاست افزایش ابزارهای‌ سمعی‌ و بصری‌ در جهت تثبیت‌ جایگاه‌ امروزی زبان‌ فرانسه  و توسعه‌ آن‌ درسطوح بین المللی از جمله مهمترین سیاستهای دولت فرانسه طی سالهای اخیر محسوب می‌گردد.در این راستا، تلاش دولت درجهت گسترش‌ سریع‌ ابزارهای جدید تکنولوژیک،‌ به ارائه طرح‌ 5‌ ساله‌ ‌ توسعه‌ ابزارهای‌ سمعی‌ و بصری‌ ‌ فرانسوی درسایر کشورهای‌ جهان منتهی گردید.راه اندازی خطوط‌ اصلی‌ طرح‌ مذکور، به راه اندازی ۲ کانال‌ تلویزیونی‌ فرانسوی(‌کانال فرانسوی‌ زبان‌ TV5 ‌درجهت ترویج‌ و اشاعه‌ زبان‌ فرانسه و‌ کانال‌فرانسوی‌ بین‌المللی‌(CFI) به عنوان بانک‌ فرانسوی برنامه‌های آموزشی برای‌ کلیه تلویزیون‌های‌ جهان‌، منجرگردیده است.
گفتنی است که کانال‌ تلویزیونی مذکور به پخش برنامه‌های ویژه بینندگان‌ غیرفرانسوی‌ زبان‌ مبادرت نموده و از متد آموزشی با درج‌ زیرنویس‌ و دوبله‌ استفاده می‌نماید.
۶ . ارائه مشاوره تحصیلی و شغلی مناسب به نسل جوان کشور در جهت جایدهی مناسب شغلی به آنان
۷٫ تأکید برگسترش برنامه های آموزش متوسطه علاوه بر آموزش فنی‌و حرفه‌ای، درجهت جبران کمبود نیروی انسانی ماهر
۸ .  تربیت نخبگان ملی، بدون اتکا به وراثت و ثروت در نهادهای آموزشی
۹٫  أکید بر انتقال دانش نظری، عملی، فرهنگ عمومی و روش استدلالی
۱۰٫  تأکید بر فرهنگ عمومی به موازات پرداختن به آموزش‌های فنی و
حرفه‌ای
توجه به سیاست فوق از جمله مقولات بحث برانگیز در طول تاریخ نظام آموزشی فرانسه بوده است که همچنان نیز ادامه دارد.این‌گونه بحث‌ها که ریشه در وفاداری به اصول سه‌گانه جمهوری (برابری، برادری و آزادی) دارد، بر این استدلال استوار است که (مدارس دولتی) ملزم به جبران کمبودهای آموزشی و غیرآموزشی آندسته از دانش‌آموزانی می‌باشند که در خانواده، از انضباط، دقت علمی و فرهنگ عمومی بی‌بهره مانده‌اند.
۱۱- تربیت نیروی انسانی ماهر به موازات تلاش در جهت تحقق بخشیدن به برابری فرصت، عدالت اجتماعی و دست‌یابی به فرهنگ عمومی
۱۲- استقرار نظام کارآموزی حرفه‌ای مداوم در جهت تربیت مهندسین و تکنسین‌های حرفه‌ای در خارج از مدارس عالی
۱۳- پرداختن به مطالعاتی با عنوان (پایه‌گذاری و ترسیم آموزش جهانی) به منظور یافتن نوعی متد آموزشی با کیفیت جهانی
اصلاح سیاستهای آموزشی
برگزاری جلسات مشترک‌ وزارت‌ آموزش‌ عالی‌ با تعدادکثیری از نمایندگان دانشگاههای‌ کشور در سال‌ 1994،منجر به‌ ارائه‌10‌پیشنهاد اصلاحی درساختار آموزشی کشورفرانسه گردید. تشویق‌ و ترغیب تعداد۲۴ دانشگاه‌ کشور‌ در جهت‌ افزایش سطح‌ همکاریهای‌ خود با دانشگاههای‌ بزرگ‌ جهان‌، احداث مؤسسات‌ مستقل آموزشی‌ نظیر گالاتاسرای‌ در استانبول‌ با حمایت ۷ دانشگاه‌ فرانسوی‌ و پذیرش‌ متقابل‌ مدارک‌ دانشگاهی‌ 15 دانشگاه‌فرانسوی‌ و ۱۵دانشگاه‌ برزیلی‌ طی سال‌ 1994 از جمله اصلاحات فوق به شمار می آید.

ساختار آموزشی
ساختار نظام آموزشی فرانسه بر مبنای دو محور اصلی (پایداری) و (پویایی) بررسی می‌گردد. در محور پایداری، سیاست‌های آموزشی و قوانین مصوب در جهت دست‌یابی به وضعیت مطلوب آموزشی (پنداره نظام) و در محور پویایی، نوسامانی ساختارها و استقرار زیرساختها، اهداف و عملکرد وضعیت موجود نظام آموزشی کشور مورد توجه قرار گرفته است. محور پایداری بر مفهوم تداوم در حفظ ارزش‌های سه‌گانه جمهوری (برابری، برادری و آزادی) تأکید دارد.
در این محور، تلاش‌های متفکران و مسوولان کشور ظرف مدت بیش از دو قرن پس از انقلاب فرانسه (۱۹۹۵-۱۷۸۹) در قالب سیاست‌های عمده آموزشی عرضه گردیده است.محور پویایی و نوآوری نیز که به معنای تکاپوی وضعیت موجود نظام آموزشی (سیاست‌ها،‌ اهداف، ساختار، کادر و عملکرد آموزشی) است، درجهت پاسخگویی به نیازهای جامعه در حال تحول و دست‌یابی به وضعیت مطلوب آموزشی عنوان گردیده است.به طورکلی می‌توان گفت که نظام آموزشی فرانسه، محصول برهه خاص زمانی است که با پایداری و پویایی از آغاز انقلاب ملی طی سال۱۷۸۹تاکنون همچنان ادامه داشته است.
گفتنی است که برهه زمانی فوق نیز خود به سه دوره به شرح ذیل قابل تقسیم می‌باشد:
– دوره اول (طی سال‌های۱۸۷۹-۱۷۸۹): تلاش در جهت نیل به آموزش ابتدایی برای کلیه کودکان واجب‌التعلیم.
–    دوره دوم (طی سال‌های ۱۹۷۵-۱۸۸۰): تلاش در جهت تحقق آموزش پایه و رایگان تا پایان دوره کالج (رده سنی۱۶ سال) برای کلیه رده‌های سنی
–    دوره سوم (طی سال‌های۲۰۰۳- ۱۹۷۵): تحقق برنامه‌های آموزش پایه و رایگان تا پایان مقطع متوسطه برای۹۰ درصد از دانش‌آموزان رده‌های سنی ذی‌ربط و فراهم‌سازی امکان برخورداری از آموزش عالی و کارآموزی حرفه‌ای مداوم و جای‌دهی شغلی برای کلیه متقاضیان فرصت شغلی
      مقاطع آموزش پیش دبستانی، آموزش ابتدایی و کالجهای دانشگاهی۳ مقطع اصلی آموزشی کشور فرانسه راتشکیل می‌دهند.اکثریت شهروندان فرانسوی  درمراکز آموزش متوسطه حضور یافته،دیپلم متوسطه دریافت نموده و برخی دیگر نیز به آموزش فنی و حرفه ای روی می‌آورند.
بالغ بر۱۳میلیون دانش آموز در مدارس کشور فرانسه به تحصیل مبادرت می‌نمایند. نظام آموزشی کشور یکپارچه بوده  واین در حالی است که  ساختار حال حاضر  آن در خلال دهه های۶۰ و۷۰ دستخوش تغییرات تدریجی گردیده است که از جمله این تغییرات می‌توان به تفکیک مقاطع  آموزش ابتدایی ومتوسطه از یکدیگر اشاره نمود.از دهه۷۰ کشور فرانسه از افزایش قابل توجهی در توسعه ورشد نظام آموزش پیش دبستانی برخوردار گردیده است.در این اثنا، با توجه به تغییرات آموزشی کشور، امکان حضورکلیه کودکان گروه سنی ۵-۳ سال در کلاسهای پیش دبستانی فراهم گردید. از سال ۱۹۶۷، سن حضور دانش‌آموزان در مدارس مقطع  آموزش پایه  بین رده‌های سنی ۱۶-۶ سال تعیین گردیده است. کشور فرانسه با برخورداری از تعداد۶۰ هزار مدرسه ابتدایی، به فراهم سازی تسهیلات آموزشی لازم برای دانش آموزان ، در خلال ۵ سال اول آموزش رسمی‌مبادرت نموده است. در۳ سال اول آموزش رسمی، آموزش پایه در حوزه مهارتهای پایه (ابتدایی ) ارائه گردیده  ودر دو سال باقی مانده  دانش آموزان، آموزش‌های لازم را فراگرفته ومدارس  ابتدایی را پشت سر می‌گذارند.مقطع آموزش  متوسطه نیز خود  به دو مرحله متوالی تقسیم می‌گرددکه به نام سیکل یا دوره نامگذاری شده است. تقریباً کلیه کودکان رده‌های سنی۱۱ تا ۱۵ سال در کالج ها حضور  می‌یابند. از سال ۱۹۷۵تنها تعداد  یک کالج جهت آموزش  توانائی‌های مختلط  اجتماعی به کلیه دانش آموزان  صرفنظر از سطح پیشرف تحصیلی آنان  وجود داشته است.پس از گذراندن دوره۳ آموزش  دانش آموزان به کالج ‌های عمومی، فنی ویا فنی حرفه ای راه یافته  که آنها را برای آزمونهای  مکاتبه ای کارشناسی  یا مهندسی آماده می‌نماید. درمقطع مذکور از دانش آموزان رده سنی۱۸ سال ثبت نام بعمل می آید.تصمیم گیریهای آموزشی درخصوص دروس تجدیدی، تعیین کلاس‌های بالاترآموزشی،تغییر رشته تحصیلی با روند گفتگوی میان مدارس ( معلمان،کادر اجرائی وپرسنل دستیار)، اولیاء و نمایندگی‌های دانش آموزی صورت می‌گیرد. اگرچه معلمان به ابراز  نظرات خود در شوراهای آموزشی مرکب از نمایندگان دانش آموزی ،معلمان ووالدین- مبادرت می‌نمایند،با این وجود والدین از حق تقاضای ورود دانش آموزان به مقاطع  بالاتر آموزشی و یا تقاضای تکرار سال تحصیلی گذشته برخوردار می‌باشند. درکلیه مدارس کشور،مشاوران متخصصی در جهت ارائه خدمات مشاوره  به دانش آموزان،والدین ومعلمان در راستای برطرف سازی مشکلات آموزشی پیش روی دانش آموزان،در نظر گرفته شده است .در حال حاضر فرم۳ (سال آخر کالج ) نقطه آغازین آموزش کالج  می‌باشد که طی  آن دانش آموزان در خصوص برخی از موضوعات مورد علاقه خود به مطالعه پرداخته و به تعیین رشته تحصیلی مبادرت می‌نمایند.

اکثریت قریب به اتفاق دانش آموزان کشور فرانسه  در مدارس تحت نظارت وزارت آموزش ملی آموزش می‌بینند. با این وجود درحدود ۱۰۰ هزار دانش آموزان مواجه با  معلولیتهای مختلف جسمانی، در مدارس استثنایی و تحت حمایت وزارت بهداشت و بالغ بر۲۰۰ هزار دانش آموز در کالج‌های کشاورزی به تحصیل مبادرت می‌نمایند. در مجموع  بالغ بر۳۰۰ هزار دانش آموز رده  سنی بالای۱۶ سال  تحت دوره‌های کار آموزی-  قرار گرفته اند.
همگام با نظام آموزشی عادی کشور، کلاسهای تخصصی تطبیق یافته در نظر گرفته شده است که نقطه مشترک و اتکاء آنها مدارس ابتدایی ومتوسطه می‌باشد. برخی از برنامه‌های آموزشی من جمله برنامه آموزشی(CLIS)  نیز  به عنوان پلی در جهت  باز گرداندن دانش آموزان به نظام آموزشی و برنامه آموزشی (SEGPA)به منظور ارائه  آموزش‌های فنی وحرفه ای عمومی‌ به کودکان ونوجوانانی که بنا به  علل  روانشناختی،عاطفی یا رفتاری با مشکلاتی در حوزه  آموزش مواجه  می‌باشند، ارائه می‌گردد.همچنین برنامه‌های آموزشی مشابه برنامه‌های فوق،  در مدارس خاص در نظر گرفته شده است،که از آن جمله می‌توان به مدارس تحت پشتیبانی ونظارت وزارت بهداشت اشاره نمود. هدف ارائه  برنامه‌های آموزشی فوق ارتقاء توانایی‌های با القوه دانش آموزان می‌باشد. مدارس تحت نظارت وزارت آموزش ملی ممکن است عمومی‌یا خصوصی باشند. گفتنی است که مدارس خصوصی بالغ بر ۱۵% از دانش آموزان مقطع آموزش ابتدایی و۲۰ % از دانش آموزان مدارس مقدماتی متوسطه را تحت پوشش قرار داده اند. اکثریت مدارس خصوصی کشور در زمره مدارس کاتولیک بوده  و با دولت قرارداد آموزشی منعقد می نمایند.

آموزش پیش دبستانی
ساختار آموزشی
حضور در دوره‌های آموزش پیش دبستانی در کشور فرانسه  اختیاری و رایگان بوده وبه منظور آموزش کودکان رده های سنی ۵-۲ سال در نظر گرفته شده است. شایان ذکر است آندسته از  کودکانی که تا روز اول سال تحصیلی مدارس به سن ۲ سالگی رسیده باشند، مورد پذیرش واقع می‌گردند اقداماتی نیز در خصوص اولویت احداث  مدارس مذکور در نواحی محروم اجتماعی کشور صورت گرفته است.
کودکان رده سنی ۲سال(حدود ۴۰% ) منحصرا در چارچوب مدارس و ظرفیت کلاسهای آموزشی موجود و کلیه کودکان رده سنی۳‌سال مورد پذیرش قرار می‌گیرند و این در حالیست که در سال۱۹۶۰ میلادی تنها ۳۶% از کودکان  فرانسوی  مورد پذیرش مراکز آموزش پیش دبستانی قرار گرفتند. هدف غائی وزارت آموزش و پرورش، پژوهش و فن‌آوری فرانسه از ارائه دوره‌های آموزش پیش دبستانی، ارتقاء توانمندیهای کودکان، در جهت شکل دهی به  شخصیت اجتماعی آنان میباشد. از سال ۱۹۹۵ میلادی، طرح  آموزش واقعی پیش دبستانی با اهداف دقیق و کارآموزان متبحر به‌اجرا گذارده  شد. درتمام مدت ۲۶ ساعت آموزش در هفته، آموزش زبان از امتیاز ویژه ای  برخوردار بوده و  تسلط شفاهی و آشنایی با نوشتار،تقویت قدرت احساس، تخیل و قدرت  خلاقیت دانش آموزان از طریق پرداختن به  آموزش هنری توسعه می‌یابد.گفتنی است که بالغ بر۲۰هزار مرکز آموزش پیش دبستانی به ثبت نام از بیش از۲میلیون کودک فرانسوی مبادرت می‌نمایند. در صورت عدم وجود کلاس‌های پیش دبستانی،کودکان رده سنی ۵ سال به کلاس‌های آمادگی و مدارس ابتدایی پیوسته و به چرخه آموزش  ابتدایی ومقدماتی وارد می‌گردند.از آنجاییکه کشور فرانسه از تجربه فراوانی در ارائه آموزش پیش دبستانی به کودکان برخوردار می‌باشد، از این روی بیش از۹۹% کودکان رده سنی۳ سال در این مدارس حضور می‌یابند. رقم مذکور درخصوص کودکان رده سنی۲سال بر۲/ ۳۵ % بالغ می‌گردد.تحصیل در مدارس  عمومی‌پیش دبستانی رایگان می‌باشد واین در حالیست که مراکز خصوصی  به اخذ شهریه تحصیلی مبادرت می‌نمایند. مدارس عمومی‌پیش دبستانی نیز  توسط شهرداری ها احداث و اداره می‌گردند. طبق قانون اصلاحیه آموزشی مصوب۱۵جولای۱۹۸۹و قانون مصوب ۱۹۷۵کلیه کودکان فرانسوی رده سنی۳ سال از  امکان حضور در مهدهای کودک برخوردار می‌باشند.علاوه بر این قانون مصوب۶ سپتامبر ۱۹۹۵ نیز که در خصوص نمایش ساختار و نحوه عملکرد مهدهای کودک تصویب گردیده بر تقویت خصیصه‌های بالقوه کودکان، به فعل در آوردن  آن در جهت  شکل گیری شخصیت آنان و فراهم آوردن بهترین امکانات در جهت موفقیت کودکان در مدارس ویادگیری بیشتر تأکید دارد.
 گفتنی است درمهدهای کودک کشور فرانسه  از تخصصهای سرباز معلمان جهت  آموزش کودکان استفاده می‌گردد چرا که خدمت سربازی درحال حاضر در کشور فرانسه به حالت تعلیق در آمده و با اجرای طرح جامع جذب سرباز معلم JAPD جایگزین گردیده است.از سوی دیگر،جهت جبران به حد نصاب نرسیدن تعداد ثبت نام کنندگان  مهدهای کودک،که معمولاً در مناطق کم جمعیت وکوهستانی کشور رخ می‌دهد، کودکستانهای بین منطقه ای تأسیس گردیده است که به ارائه خدمات آموزشی به کودکان نواحی مختلف مبادرت می‌نمایند.در مناطق کم جمعیت نیز کلاس‌های موقتی پاره وقت تشکیل می‌گردد.به طور کلی دانش آموزان  به سه رده سنی کودکان،رده سنی نوجوانان ورده سنی جوانان تقسیم می‌گردد. گفتنی است، تقسیم بندی فوق در جهت مد نظر قرار دادن  بلوغ فکری و استعداد یادگیری رده‌های‌سنی از انعطاف پذیری برخوردار می‌باشد.تیم تدریس، با مشورت والدین به تعیین جایگاه کودکان  در رده‌های سنی آموزشی  مطابق  با استعداد ها و نیازهای آنان مبادرت می‌نمایند. سه رده سنی مذکور  با اولین چرخه آموزشی تطابق داشته در حالی که رده سنی جوانان و مقطع آموزش مقدماتی متوسطه با چرخه آموزشی پایه و مقدماتی تطابق دارد. چرخه‌های آموزشی چندین ساله نیز  با هدف برآورده نمودن  نیازهای کودکان طراحی گردیده است. متوسط آموزش هفتگی۲۶ ساعته به کودکان مقطع پیش دبستانی ارائه می‌گردد.
سیاستهای آموزشی
مهم‌ترین سیاست آموزشی مقطع پیش‌دبستانی فرانسه بر این اصل استوار است که مراکز پیش‌دبستانی به عنوان ابزاری جهت برخورداری از برابری فرصت محسوب می‌گردند، چرا که کودکان از طریق به کارگیری زبان و توسعه این وسیله ارتباطی، به آماده‌سازی خود در جهت پرداختن به تمرینات ذهنی که لازمه موفقیت در مقاطع آموزش ابتدایی و کالج است، مبادرت می‌نمایند.
اهداف آموزشی
از جمله مهمترین اهداف آموزشی مقطع آموزش پیش دبستانی میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
۱-    بیداری حواس و رشد عاطفی کودکان به ویژه کودکان متعلق به خانواده‌های کارگران و مهاجرین
۲-    پیشگیری از افت تحصیلی کودکان طی سنوات آموزش پایه
۳-  توسعه کلیه امکانات بالقوه کودک درجهت شکل‌پذیری شخصیت و فراهم‌سازی فرصت کسب موفقیت در تحصیل، اشتغال و زندگی وی
۴-    رشد هوشی، حسی– حرکتی و ذهنی کودکان
۵-    رشد ارتباطات غیرکلامی (بیدارسازی حس زیبایی‌شناسی و درک هنری) و کلامی (کیفیت کلام و تمرین زبان)
۶- آگاهی نسبت به زمان و مکان
۷-    مشارکت درتشخیص نارسایی‌های حسی- حرکتی و ذهنی و فراهم‌سازی امکان درمان به موقع این قبیل نارسایی‌ها
۸-    آموزش مهارت و تمرینات لازم در جهت مشارکت مثبت کودکان در زندگی اجتماعی
برنامه‌های آموزشی و ارزشیابی تحصیلی
اجرای فعالیت‌های مقدماتی آموزشی در مقطع آموزش پیش دبستانی،  به رشد اولیه کودکان و  آمادگی آنان جهت حضور در مدارس ابتدایی منجر می‌گردد.گفتنی است که  فعالیت ها ی مذکور بر فعالیت‌های فیزیکی، علمی‌و فنی و فعالیتهای آموزشی ارتقاء دهنده سطح ارتباطات ومهارتهای شفاهی و نوشتاری کودکان مشتمل می‌گردد. در مهدهای کودک، اجرای  بازی‌های مختلف از  نقش مهمی ‌برخوردار می‌باشند، اما این امر بدین معنی نیست که درمراکز مذکور تدریس وجود ندارد.هیات نظارت ملی آموزش که مسئولیت رسیدگی ونظارت بر آموزش  نواحی کشور را بر عهده دارد،برفعالیت‌های اداری وآموزشی موسسات نیز نظارت می‌نماید.شورای مدارس نیز به بازدید حداقل یک بار در طول ترم از مدارس کشور مبادرت می‌نمایند.شورای مذکور همچنین به ارائه نظراتی درخصوص قوانین داخلی مدارس و تعیین برنامه‌های آموزشی  هفتگی مدارس کشور مبادرت می‌نماید.چرخه آموزشی کشور سبب میگردد که تیم تدریس  به تطبیق فعالیت‌های تدریس  با روند آموزش وپیشرفت کودکان مبادرت نمایند. تیم تدریس  همچنین مسئولیت ارزشیابی میزان پیشرفت تحصیلی کودکان را بر عهده دارد. علاوه بر این تیم مذکور همچنین تعیین مینماید که کودکان ملزم به ثبت نام  در مدارس ابتدائی بوده و  یا می‌بایستی  در سیستم آموزشی پیش دبستانی باقی بمانند. از آنجایی که مدارس پیش دبستانی از نقش پییچیده ای در سیستم آموزشی کشور فرانسه برخوردار می‌باشند، از این روی مدرسین مراکز مذکور،مشابه مدرسین مدارس ابتدایی، دوره‌های آموزشی ویژه ای را گذرانده و پس  از گذراندن دوره۳ ساله آموزشی (پس از اتمام  تحصیلات آموزش متوسطه که به دریافت دیپلم متوسطه منتهی می‌گردد) به گذراندن  دوره آموزشی۲-۱ساله تربیت مدرس در موسسات دانشگاهی تربیت معلم مبادرت می‌نمایند.
پس از اتمام سال دوم آموزش دانشگاهی در مراکز تربیت مدرس، از دانشجویان موفق به عنوان معلمین مدارس دعوت به همکاری می گردد. معلمین مراکز آموزشی پیش دبستانی، به عنوان مدرسین رسمی‌  نظام آموزش عمومی و ‌یا به عنوان مدرسین قرار دادی مدارس خصوصی، از حقوق،وظایف و مسئولیتهای مشابه معلمین مدارس ابتدایی برخوردار می باشند.
   آمار وارقام تعداد مراکز و مدرسین مراکز آموزش پیش دبستانی ( طی سال۱۹۹۳/۱۹۹۲)

تعداد دانش آموزان    عمومی    خصوصی
تعداد مهدهای کودک    1895547    36793
تعداد مدارس  آمادگی     336950    280348
تعداد مربیان    279078    –
نسبت تعداد مربیان به دانش آموزان     27.5    27.3

نقاط ضعف و قوت آموزشی
      با وجودیکه یک سوم کودکان فرانسوی به آغاز دوران آموزش از رده سنی۲ سال مبادرت نموده، تمامی کودکان رده سنی۳ سال رهسپار مراکز آموزش پیش دبستانی شده و مراکز آموزش پیش دبستانی عمومی که در آن بر آموزش مهارت‌های سواد و زبان تاکید می‌ گردد، رایگان و برای همگان قابل استفاده می باشند، اما با این حال، افزایش نرخ موالید درکشور فرانسه به وارد آمدن فشار بر پیکره نظام آموزشی کشور منجر گردیده است.
 به نحوی که افزایش غیرمنتظره نرخ زاد و ولد کودکان از سال۲۰۰۰ به بعد،‌ به انتظار بیش از۱۷ هزار کودک در فهرست ثبت نامی منجر گردیده است. بنابر اعلام وزارت آموزش، طی سال ۲۰۰۲، مراکز آموزش پیش دبستانی با کاهش فضای آموزشی برای۵۴ هزار کودک مواجه بوده اند که این امر خود به ایجاد مباحثاتی درخصوص تغییر امتیازات آموزشی از سنین پیش دبستانی به پایه منجر گردیده است. این درحالی است که کشور آلمان، همسایه فرانسه درگیر بحث داغی در خصوص اصلاح نظام آموزشی است. در مطالعه بین‌المللی جدیدی که بر روی ۳۲ کشور جهان صورت گرفت، دانش‌آموزان رده سنی۱۵ سال آلمانی از نظر سواد،‌ ریاضیات و مهارت‌های علوم در رده بیست و پنجم قرار گرفتند که این امر خود سبب گردید تا تلنگری به نظام آموزشی آلمان وارد آید که همواره به تربیت نیروهای انسانی ماهر مباهات نموده است.کارشناسان معتقدند، علت اصلی نتیجه ضعیف آلمان در این مطالعه، این است که در این کشور، آموزش رسمی از رده های سنی۷-۶ سال آغاز می گردد. از این روی مراکز آموزش پیش دبستانی این کشور، چیزی جز زمین بازی به شمار نمی آیند.کشور فرانسه که در این مطالعه به طور متوسط در مکان دوازدهم قرار گرفت، از این نظر متفاوت است. مراکز آموزش پیش دبستانی این کشور با زمین بازی تفاوت دارند، چرا که در این قبیل مراکز، سواد و مهارت‌های اجتماعی از طریق فعالیت‌های گوناگون ارائه شده و کلاسهای هفتگی۲۶ساعته برگزار می‌ گردد. علاوه بر این، با وجودی که آموزش از رده سنی۶ سال اجباری می‌گردد،‌ بیش از۹۹درصد کودکان فرانسوی از رده سنی۳ سال رهسپار مدرسه می‌ گردند. افزون بر این، بالغ بر ۵/۳۵ درصد از کودکان به حضور در مراکز آموزشی،۱ سال زودتر  از موعد مقرر، مبادرت می نمایند.
آموزش پیش دانشگاهی
آموزش پیش دانشگاهی درکشور فرانسه از سن۶ سالگی آغاز شده و ۱۲ سال به طول می‌انجامد. تحصیلات دوره ابتدایی که نخستین مقطع آموزش پیش دانشگاهی است،از ۶ سالگی آغاز شده و مدت زمان ۵ سال به طول می انجامد.پس از اتمام مقطع آموزش ابتدایی، کلیه دانش آموزان ملزم به گذراندن دوره آموزشی۴ ساله مقدماتی متوسطه می باشند. مقطع آموزش تکمیلی متوسطه نیز مدت زمان ۳ سال به طول می‌انجامد.مجموع سنوات آموزشی تحصیلات پیش دانشگاهی کشورفرانسه ۱۲سال به طول انجامیده  به اخذ مدرک دیپلم متوسطه Baccalaureate (Bac) منتهی می گردد.گذراندن این مقطع برای کلیه کودکان فرانسوی اجباری است.پس از مقطع آموزشی فوق، دوره آموزشی ۲ ساله سیکل اول آموزش متوسطه آغاز می‌گردد.گفتنی است که طی مقطع آموزشی مذکور دانش آموزان به سوی ۳محور تحصیلی ذیل هدایت می‌گردند:
الف : محورآموزشی که به آموزش متوسطه عمومی‌و فنی منتهی گردیده و مشتمل بر یک دوره آموزشی۲ساله دیگر می‌باشد که دانش آموزان در سن ۱۵ سالگی آن را به اتمام رسانده و بر اساس نتایج تحصیلی خود در یکی از زمینه‌های ذیل آموزش می‌بینند:
دوره ۳ ساله آموزش عمومی‌(مشتمل بر رشته‌های ریاضی فیزیک،علوم تجربی،اقتصاد…) که به احراز دیپلم متوسطه(BAC) منتهی می‌گردد.
 دوره ۳ ساله تکنسین رشته‌های مکانیک، الکترونیک،عمران،فیزیک،شیمی،بازرگانی و .. که به احراز دیپلم تکنیسین(B.T.) منتهی می‌گردد.
دوره ۲ ساله آموزشی که منتهی به احراز گواهینامه تحصیلات حرفه ای(BEP) نظیر اتومکاتیک، بدنه ماشین، تراشکاری، جوشکاری، ریخته گری و…. می‌گردد.
ب : محور آموزشی که به تحصیلات فنی و حرفه ای مشتمل بر دوره۳ ساله آموزشی و احراز گواهینامه توانایی حرفه ای(CAP)منتهی می‌گردد. دراین محور دانش آموزان رده‌های سنی ۱۷- ۱۶سال به تحصیل در۲۵۰ رشته تخصصی مبادرت می‌نمایند.
ج: محور آموزش حرفه ای که بر آموزش حرفه ای۳- ۱سال مشتمل بوده و  به احراز گواهینامه تحصیلات حرفه ای(CEP)منتهی می‌گردد.

آموزش پایه 
حضوردرمدارس آموزش پایه کشور فرانسه، برای افراد  رده‌های‌سنی۱۶-۶ سال  اجباری است. آموزش مذکور،مدارس ابتدایی و کالج‌های آموزشی را نیز شامل می‌گردد.میانگین سنی ،دانش آموزانی که ظرف مدت زمان۴ سال تحصیلی از کالج ها فارغ التحصیل میگردند،۱۵سال میباشد. به طور نظری، این دانش آموزان باید کماکان به طور تمام وقت به مدت یک سال در مدارس حضور یابند  تا دوره آموزش پایه را به اتمام رسانند.
برنامه های آموزشی
حداکثر ساعت آموزش     حداقل ساعت آموزش     عناوین دروس پایه
۱۳/۵ ساعت    9/5 ساعت    زبان فرانسه، تاریخ، جغرافیا وعلوم اجتماعی
۹/۵ ساعت    5/5 ساعت    ریاضیات، علوم وفن آوری
۸ ساعت    6 ساعت    تربیت بدنی ، ورزش وهنر
۲۶ ساعت    مجموع ساعات آموزشی
حداکثر ساعت آموزشی    حداقل ساعت آموزشی     عناوین دروس  اجباری
۵/۱۲ ساعت    8/5 ساعت    زبان فرانسه، تاریخ، جغرافیا وعلوم اجتماعی
۵/۱۰ساعت     6/5 ساعت     ریاضیات، علوم وفن آوری
۸ ساعت     6 ساعت     تربیت بدنی ، ورزش وهنر
۲۶ساعت    مجموع ساعت آموزشی
با توجه به ساختار ویژه مدارس کشور  فرانسه،آموزش علوم مذهبی  بجز در استانها یا دپارتمان‌های ویژه، دربرنامه آموزش ملی کشور مد نظر قرار نمی‌گیرد.برنامه کاری وراه کارهای مدارس ابتدایی در سال۱۹۹۱ طی قانونی تحت عنوان « دوره‌های آموزش ابتدایی » به تصویب رسید.خـــط مشی‌های کلی به تبیین آموزش ابتدایی و مهارت هایی که دانش آموزان در انتها ی هر دوره بایدکسب نمایند، منتهی می‌گردد. روش‌های تدریس یا منابع آموزشی که از قبل تعیین شده باشد، وجود ندارد. معلمین مدارس مختلف مطابق با کتابهای درسی خاصی که از میان  محدوده وسیع کتب آموزشی  انتخاب می‌گردد، به ارائه آموزش‌های لازم   به کودکان مبادرت می‌نمایند.کتب درسی نیزمعمولاً برای استفاده عموم‌منتشر می‌گردد. این درحالی‌است که گاهی اوقات مسئولین محلی در نواحی یا دپارتمان ها، به انتشارکتب درسی خاصی به عنوان مکمل درسی،علاوه بر کتب عمومی‌ مبادرت می‌نمایند.
آموزش ابتدایی
تاریخچه
آموزش ابتدایی در کشور فرانسه به موجب قانون Guizot (مصوب سال۱۸۳۳) پایه‌گذاری گردید. طبق قانون مذکور، درکلیه روستا‌ها، ابتدا یک دبستان پسرانه و سپس یک دبستان دخترانه تأسیس گردیده است.نظام آموزش ابتدایی کشور فرانسه از ابتدا از نوعی سیاست عدم تمرکز پیروی نموده است. به عبارت دیگر، از یک سو، مسوولیت احداث مدارس در اماکن مناسب، مراقبت و نگهداری از آنها و گزینش معلمین از ‌جمله ی وظایف جوامع محلی به شمار آمده و از سوی دیگر، تضمین یکپارچگی و کارآیی آموزش ابتدایی از طریق ایجاد شبکه مدارس تربیت معلم در سطح بخشی و تعیین برنامه‌های درسی و توزیع کتب آموزشی برعهده دولت می‌باشد.نقش روستاها (جوامع محلی) و تقسیم مسوولیت میان روستاها و دولت در امر آموزش ابتدایی تا اواخر قرن نوزدهم به روال فوق بوده است.طبق قوانین فالو(مصوب۱۸۵۰،Fallou) و ژول فری(مصوب ۱۸۸۱،j.Ferry) به ترتیب،‌ آموزش ابتدایی رایگان و پایه اعلام و به مورد اجرا گذارده می‌شود.
در این اثنا، مسأله جدایی آموزش از دین و سیاست(Laicite) مطرح گردیده و از ژوئیه ۱۹۰۴ تعلیمات ابتدایی پایه، رایگان و لائیک به صورت رسمی به مورد اجرا گذارده شد.
در ارتباط با لائیسیته(Laicite) – که به معنای پاک‌سازی ساحت مدرسه از هر نوع آموزش سیاسی و مذهبی است- نظام آموزشی فرانسه تجربه‌ای ویژه اندوخت که طی آن مخالفت‌های دولت و کلیسا نقش عمده‌ای در آن ایفا می‌نمود. نهایتا نتیجه کشمکش‌های میان کلیسا و دولت طی یک قرن به ایجاد۲ نوع مدرسه با عناوین مدارس دولتی و خصوصی منجر گردید.

ساختار آموزشی
دوره‌های آموزش ابتدایی طی دو دوره به شرح ذیل برگزار می‌گردد:
الف) دوره یادگیری پایه که طی سال آخر مقطع آموزش پیش‌دبستانی آغاز و تا دو سال اولیه آموزش ابتدایی ادامه می‌یابد.
ب) دوره عمیق‌سازی آموزشی که طی سه سال آخر مقطع ابتدایی ارائه شده و به کالج منتهی می‌گردد.
گذراندن دوره‌های آموزش ابتدایی برای کلیه کودکان فرانسوی رده سنی۶ سال اجباری و رایگان است. مدت آموزش به‌طور متوسط ۵ سال تا رده سنی۱۱ سال به طول می‌انجامد.
با توجه به سطح علمی‌ دانش‌آموزان، مدت این دوره با افزایش (تکرار یک کلاس) یا کاهش (آموزش جهشی) تغییرمی‌یابد.مقطع آموزش ابتدایی خود از ( دوره آموزش اصلی که از سال آخر مقطع آموزش پیش دبستانی  آغاز و تا سال  دوم ابتدایی ادامه می‌یابد(CP)، دوره آمادگی،(CE1) دوره مقدماتی کلاس اول، دوره تعمیق آموزشی(آموزش۳ساله) (CE2) دوره مقدماتی کلاس دوم، (CM1) دوره میانه کلاس اول و(CM2) دوره میانه کلاس دوم، متشکل می‌گردد.
از سال ۱۹۹۵میلادی برنامه‌های آموزش  ملی جدیدی وضع گردیده است که از آن جمله می‌توان به  زبان فرانسه (۹ ساعت در هفته)، ریاضیات (۵ ساعت)، تاریخ، جغرافیا، تعلیمات اجتماعی، علوم و فن‌آوری (۴ ساعت)، آموزش هنری و ورزش (۶ ساعت در هفته ) اشاره نمود. گفتنی است که در حدود یک ساعت و نیم در هفته نیز  به آموزش زبان‌های  زنده اختصاص می‌یابد.آموزش ابتدایی از قانون مصوب۱۰ جولای۱۹۸۹تبعیت نموده و متمم۶ سپتامبر۱۹۴۰ نیز به تبیین وتعیین ساختار سازمانی وعملکرد آن می‌پردازد. به طور معمول اولیاء دانش آموزان می‌بایستی به انتخاب مدارسی واقع در منطقه سکونت خود جهت تحصیل فرزندانشان مبادرت نمایند، اما استثنائاتی نیز وجود داشته و مطابق خواسته والدین، کودکان از حق تحصیل درکلیه مدارسی که مد نظر والدین باشد، برخوردار می‌باشند. دانش آموزان مدارس ابتدایی، به فراگیری مهارتها و آموزش‌های مقدماتی و پایه اعم از مهارتهای کتبی و شفاهی،خواندن وریاضیات می‌پردازند.مدارس ابتدایی نیز امکان رشد واستفاده مناسب از هوش، استعداد  وقابلیت‌های هنری وفیزیکی دانش آموزان  را برای آنان فراهم می‌آورند. علاوه بر این ، مدارس ابتدایی در جهت  افزایش سطح آگاهی‌های کودکان  در قبال زمان،فضا،ویژگیهای دنیای جدید و ساختار فیزیکی بدن خود تلاش می‌نمایند.مدارس ابتدایی همچنین امکان کسب تدریجی روش‌های ساختاری را فراهم آورده و به آماده سازی دانش آموزان جهت برخورداری  از تحصیلات بالاتر در مقطع آموزشی کالج مبادرت می‌نمایند.ساختار سازمانی مدارس ابتدایی فرانسه در مناطقی از کشور  که از  جمعیت کمی‌برخوردار می‌باشند  به طور مثال نواحی کوهستانی با مشکل روبرو می‌باشد. به این دلیل ساختار مدارس در مناطق مذکور  تغییر یافته است. واحد اصلی و مرکزی ساختار مدارس  ابتدایی در کشور فرانسه گروه یا کلاس می‌باشد. از اول جولای۱۹۹۲،ساعات آموزش هفتگی مقطع آموزش ابتدایی بر۲۶ساعت آموزشی بالغ می‌گردد. مدارس ابتدایی عموماً  چهارشنبه ها، بعد از ظهرشنبه و یکشنبه ها تعطیل می‌باشد. فعالیت‌های فرهنگی، هنری وورزشی نیز غالباً علاوه بر۲۶ساعت درسی ارائه می‌گردد. فعالیت‌های مذکور خارج ازبرنامه بوده و توسط نهادهای محلی تعیین وارائه میگردد. دراغلب مدارس کشور یک کافه تریا که ازطرف مسئولین محلی در نظر گرفته شده است وجود دارد. خدمات تحصیلی و آموزشی که معمولاً از جانب معلمین ارائه می‌گردد، شامل والدین شاغل کودکان  نیز می‌گردد.از آنجایی‌که مدارس ملی فرانسه بر عقیده  «لائیک» استوار می‌باشند، از این روی، آموزش علوم مذهبی جز در دپارتمانهای Haut-Rhin، Bas-Rhin وMoselle که به حفظ وضعیت خاص به‌جای مانده از گذشته مبادرت نموده اند، در سایرمدارس ارائه نمی‌گردد.
اهداف آموزشی
از جمله اهداف کلی مقطع آموزش ابتدایی می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:
۱) فراهم‌سازی عوامل و ابزار اساسی جهت کسب دانش، بیان شفاهی و نوشتاری، قرائت و محاسبه
۲) تسهیل رشد ذهنی، حواسی و مهارت‌های ، جسمانی، هنری و ورزشی
۳) گسترش آگاهی نسبت به زمان و مکان، اشیاء، جهان مدرن و ساختار بدن خویش
۴) دست‌یابی تدریجی به دانش‌های روش شناختی
۵) آماده‌سازی دانش‌آموزان جهت ادامه تحصیل در کالج
۶) آموزش اخلاق و تعلیمات اجتماعی، به کمک خانواده
برنامه‌های آموزشی و ارزشیابی تحصیلی
برنامه‌های آموزشی جهت تعیین دروس و مهارتهای آموزشی درهر دوره تحصیلی طراحی می‌گردد. برنامه‌های آموزشی زمان بندی شده در خصوص دروس اجباری ودر چارچوب دروس اختیاری نظیر  زبانهای خارجی قابل تغییرمیباشد.گفتنی است که دروس اختیاری،نظیر  زبانهای خارجی از سال۱۹۸۹درمدارس خاص ابتدایی و  به صورت آزمایشی ارائه می‌گردد. شورای معلمین، با پیشنهاد و تأیید معلمین، به تأیید پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مبادرت می‌نمایند.والدین نیز می‌بایستی طبق قاعده منظم  از پیشرفت تحصیلی فرزندان خود  اطلاع یابند.گزینش ملی (امتحان جامع) از سال۱۹۸۹، در ابتدای هر سال تحصیلی  برگزار می‌گردد. گفتنی است که طی امتحان مذکورمهارتهای ریاضی،خواندن ونوشتن کلیه دانش آموزان مورد ارزشیابی قرارمی‌گیرد. هدف اصلی  آزمون فوق، برآورد و ارزشیابی کلی وضعیت پیشرفت تحصیلی  دانش آموزان می‌باشد. ارزشیابی مذکور  به معلمین کمک می‌کند که فعالیت‌های آموزشی را با وضعیت تحصیلی دانش آموزان مطابقت دهند. به منظور تطابق یادگیری دانش‌آموزان، دوره زمانی هر چرخه آموزشی، از یک سال بیشتر یا کمتر در نظر گرفته می شود.
 وضعیت تحصیلی  هر دانش آموز ،توسط مشاورین آموزشی  آن چرخه مشخص می‌گردد.پیشنهاد مکتوبی نیز جهت کسب اطلاع  والدین  ارسال می‌گردد که می‌توانند آنرا قبول کرده  یا اینکه با ارجاع به مسئولین  بالاتر از پذیرش آن امتناع ورزند.کلیه دانش آموزان از دفتر گزارش کاری برخوردار می‌باشند که به‌طور منظم  باید مورد رؤیت والدین قرار گیرد. این دفترچه وسیله ای ارتباطی میان  والدین ومعلمین محسوب می‌گردد.   
در این دفترچه، نتایج امتحانات میان ترم  واطلاعاتی در خصوص مهارتهای آموزشی دانش آموزان  ثبت می‌گردد.در دفتر گزارش، همچنین  نتایج ارزشیابی‌های دوره ای آندسته از دانش آموزانی  که روند عادی تحصیلی خود را طی نموده و یا با مشکلات آموزشی مواجه می‌باشند، لحاظ می‌گردد. از والدین دانش آموزان نیز انتظار می‌رود(مگر درموارد استثناء) که به ثبت نام کودکان خود  در مدارس نزدیک  محل سکونت مبادرت نمایند.
آمار وارقام تعداد دانش آموزان ومعلمین ومدارس مقطع آموزش ابتدایی ( طی  سال ۱۹۹۲/۱۹۹۳)
      مدارس عمومی‌    مدارس خصوصی
تعداد دانش آموزان    3462791نفر    897617نفر
تعداد معلمین    279078نفر    –
تعداد مدارس    36489مدرسه    5746مدرسه

آموزش متوسطه
تاریخچه
آموزش متوسطه در کشور فرانسه، حاصل حرکتی طولانی است که ریشه های آن به اتخاذ سیاست آموزش همگانی درکشور باز می‌گردد.درمجموع، درطول یک قرن ، به تدریج در قالب طرح های گوناگون، آموزش متوسطه با پیروی از سیاست های برابری فرصت (رعایت تنوع و عدالت) و مشاوره تحصیلی و شغلی به صورت لائیک، رایگان و اجباری به کلیه دانش‌اموزان رده سنی۱۶-۱۲ سال- پایان سیکل اول متوسطه (کالج)- ارائه گردیده است.در پایان دوره آموزش پایه (اجباری) و پس از موفقیت در آزمون سیکل اول متوسطه دیپلم ملی(Brevet) گواهینامه مهارت حرفه‌أی(CAP) و یا گواهینامه کارآموزی عمومی(CAP) به فارغ‌التحصیلان اعطا می‌گردد.گفتنی است که ارزش تحصیلی گواهینامه های فوق الذکر، از لحاظ  طبق بندی سطح مشاغل (جهت استخدام نیروی انسانی) معادل سطح V می‌باشد.به طور کلی می‌توان گفت که مقطع آموزش متوسطه خود به دو بخش به شرح ذیل قابل تقسیم است:
الف) سیکل اول آموزش متوسطه (کالج)
مطابق قانونHaby، از ژوئیه سال۱۹۷۵، تنوع آموزشی در سیکل اول آموزش متوسطه ملغی شده و کالج‌ها به ثبت نام از دانش‌ آموزان سال آخر ابتدایی در قالب آموزش رایگان و اجباری (تا رده سنی ۱۶ سال) مبادرت نموده‌اند. بنا بر حیطه اختیارات قانونی، کالج های فوق ملزم به اجرای مأموریت دوگانه (عرضه فرهنگ پایه به کلیه جوانان فرانسوی) و (فراهم سازی خدمات مشاوره تحصیلی و شغلی برای آنان) می‌باشند.
 ساختارآموزشی
طول دوره تحصیل در کالج، ۴ سال تمام می‌باشد که خود از ساختار ۳ گانه به شرح ذیل متشکل گردیده است:
پایه اول: دوران مشاهده (Cycle observation) که از آن تحت عنوان دوره استحکام بخشی  به مهارت‌های آموخته شده دوره ابتدایی و تطبیق این قبیل مهارتها با  دروس آموزش متوسطه یاد می‌گردد.
پایه دوم: راهنمایی تحصیلی
پایه سوم: دوران تعمیق مطالب فراگرفته شده
پایه چهارم: دوران راهنمایی و مشاوره تحصیلی
لازم به ذکر است که تقسیم بندی فوق، از سال تحصیلی۹۵-۱۹۹۴و با  طراحی ساختار آموزش کالج به رسمیت شناخته شده است.
به طور کلی می‌توان گفت که طی دوره ۴ساله آموزش کالج، امکان دست یابی به تحصیلات عمومی پایه برای کلیه دانش‌آموزان رده های سنی۱۶-۱۲سال فراهم می‌آید.گواهینامه پایان تحصیلات پایه (کالج) معادل سطح علمی V ارزیابی شده و از نظر قانون کار، حداقل سطح علمی لازم جهت استخدام افراد به شمار می‌آید. همانگونه که در بالا نیز بدان اشاره گردید، نخستین مشاوره تحصیلی دانش‌آموزان کالج در پایه دوم آموزشی صورت می‌گیرد.بنا بر قوانین پذیرش بالغ بر ۷۰ درصد از دانش‌آموزان موفق به ارتقاء تحصیلی از پایه دوم تحصیلی به پایه‌های بالاتر می‌گردند و این در حالی است که ۳۰ درصد باقی‌مانده جهت ادامه تحصیلات خود به کلاس‌های آموزش حرفه‌أی و تکنولوژیک هدایت می‌شوند.لازم به ذکر است که اغلب والدین، ترجیح می‌دهند تا فرزندان آنان به تکرار پایه دوم کالج در جهت از دست ندادن فرصت ادامه تحصیل در شاخه اصلی تحصیلات عمومی مبادرت نمایند.دومین مرحله مشاوره تحصیلی مطابق فوق، طی پایه چهارم کالج به دانش‌آموزان ارائه می‌گردد. طی این پایه تحصیلی نیز بالغ بر یک سوم دانش آموزان از راه یابی به پایه نخست لیسه (سیکل دوم متوسطه) باز می‌مانند، در این حالت،۱۰ در صد، به تکرار پایه تحصیلی و۱۰ درصد به سوی آموزش حرفه‌أی و تکنولوژیک در جهت اخذ گواهینامه مهارت حرفه‌أی(CAP) و یا گواهینامه آموزشی حرفه‌أی (BEP) هدایت می‌گردند. از این روی از پایه چهارم کالج، تحت عنوان کلاس جای دهی شغلی نیز یاد‌ می‌گردد.گفتنی است که علاوه بر ۲ شاخه آموزشی(پایه های دوم و چهارم)، شاخه دیگری تحت عنوان آموزش تخصصی (SES) نیز وجود دارد که به آماده سازی دانش‌آموزان جهت کسب مهارت در رشته های نظیر هتل داری، موسیقی و هنر و کسب گواهینامه  مهارتی منتهی می‌گردد.
اهداف آموزشی
از جمله مهم‌ترین اهداف ملی دوره آموزش کالج می‌توان  به موارد ذیل اشاره نمود:
۱-  استحکام بخشی به مهارت‌های آموزشی فرا گرفته شده دانش‌آموزان طی مقطع آموزش ابتدایی و توسعه دانش‌ آنان طی مقطع آموزش متوسطه.
۲- کمک به اجتماعی شدن دانش‌آموزان و شکوفایی شخصیتی و هدایت تحصیلی آنان به سوی ادامه تحصیلات آکادمیک.
نقاط ضعف
از جمله عمده ترین نقاط ضعف مقطع آموزش کالج در کشور فرانسه می‌توان به نامتجانس بودن دانش‌آموزان در سیکل اول آموزش متوسطه اشاره نمود که از جنبه های متعددی به شرح ذیل مورد توجه قرار می‌گیرد:
۱- عدم تجانس در سطح آموخته ها
بالغ بر۲۶درصد از دانش‌آموزان مقطع آموزش کالج، آموخته های دوره ابتدایی خود را فراموش نموده و یا به آموزش صحیح آن مبادرت نمی‌نمایند.
۲- عدم تجانس در طبقات اجتماعی
در این سطح، دانش‌آموزان از تطبیق کامل با ضوابط فرهنگی نهاد های آموزشی و اختلاط با دانش آموزان مدارس مختلف عاجز می‌مانند.
۳- عدم تجانس در اهداف
برخی از دانش آموزان مقطع آموزش کالج، به ادامه تحصیل تمایل داشته و این در حالی است که برخی دیگر بدون برخورداری از برنامه مشخص به مخالفت با ادامه تحصیل می‌پردازند.
اگر چه ترکیب نامتجانس دانش‌آموزان کالج، از نقطه نظر برابری فرصت، نوعی امتیاز به شمار می‌آید، با این حال از نظر افت تحصیلی، تکرار پایه تحصیلی سطح پایین نمرات و دشواری تدریس که در نتیجه به عدم برابری فرصت تحصیلی می‌انجامد، مورد انتقاد کادر آموزشی است. از این روی، به منظور رویا رویی با این وضعیت انتقادی، وزارت آموزش و پرورش، به اعطای آزادی عمل به کادر آموزشی و مدیریت سیکل اول آموزش متوسطه در جهت اتخاذ راهبردی متناسب و عمل به چنین راهبردهایی مبادرت نموده است.علاوه بر این، با توجه به اهمیت سال اول مقطع کالج در جهت مشاوره تحصیلی دانش‌آموزان و پیرو سیاست تمرکز زدایی آموزش متوسطه، از سال ۱۹۹۵، به منظور ایجاد ۱۰۰۰ فرصت شغلی جدید و تقویت ساختار سال اول کالج، بودجه لازم به این دوره آموزشیتخصیص یافته است.
ب) سیکل دوم آموزش متوسطه(لیسه)
با توجه به ضرورت افزایش سطح کار آموزی و آموزش جوانان، تلاش‌هایی در جهت هماهنگ سازی اهداف اقتصادی (بهبود کیفیت و رقابت پذیری با اهداف اجتماعی و شکوفایی فرهنگ و توانایی فردی شهروندان فرانسوی) صورت گرفته است. گفتنی است که حاصل چنین تلاش‌هایی به تعیین اهداف کمی برای سیکل دوم آموزش متوسطه(لیسه) منجر گردیده است.
 به رغم افزایش قابل توجه  نرخ دانش‌آموزان مقطع دوم آموزش متوسطه، عملکرد این دوره از لحاظ برابری فرصت تحصیلی مورد انتقاد قرار گرفته است، چرا که دوره آموزشی فوق، هرگز از نقش کاهش دهنده نابرابری‌های اجتماعی برخوردار نبوده است.علاوه بر این، دائره المعارفی بودن برنامه های درسی (بغرنج بودن دروس) سیکل دوم آموزش متوسطه از سوی صاحب نظرانی چون مونتان، روسو، پل والری و….. مورد انتقاد قرارگرفته است.
 ساختار آموزشی
طول دوره تحصیل در لیسه، ۳ سال تمام با مشخصات به شرح ذیل می‌باشد:
۱-  سال اول:‌ از سال اول مقطع آموزش تکمیلی متوسطه (لیسه) تحت عنوان کلاس تعیین کننده(Classe de Determination) یاد می‌گردد، چرا که تحصیلات مقاطع بالاتر طی این سال برحسب عملکرد دانش‌آموزان  مشخص می‌گردد. با توجه به عدم تجانس سطح ورودی دانش‌آموزان،۳ ماه اول آموزش به مرور و استحکام بخشی به آموخته‌ها و روش کار (یادداشت برداری، سازمان دهی کاری، فراهم سازی مقدمات تحقیقات کتابخانه أی و …) اختصاصی دارد.
۲-  سال دوم: طی سال دوم لیسه، دانش‌آموزان برحسب عملکرد تحصیلی خود، طی سال نخست لیسه، به یکی از ۳شاخه دیپلم متوسطه عمومی، دیپلم تکنولوژیک و یا دیپلم حرفه‌أی هدایت می‌گردند.
۳-  سال سوم (سال پایانی لیسه):  پس از کسب موفقیت دانش‌آموزان در آزمون زبان فرانسه که در پایان سال دوم مقطع لیسه برگزار می‌گردد، دانش‌آموزان برحسب شاخه انتخابی و نوع دیپلم به گذراندن سایر دروس طی سال سوم لیسه مبادرت نموده و نهایتاً در آزمون پایانی شرکت می‌نمایند.
 اهداف آموزشی
از جمله مهم‌ترین اهداف ملی دوره آموزش لیسه (سیکل دوم آموزش متوسطه) می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:
۱- دست یابی به شناخت‌ رشته أی (تحصیلی)به عنوان زیر بنای فرهنگ و کار‌آموزی
۲- دست یابی به روش کاری منسجم به منظور برخورداری از استقلال در تنظیم برنامه کار فردی و گروهی و تقویت حس مسئولیت پذیری
۳-  هدایت مناسب دانش آموزان به ادامه تحصیل و اشتغال در بازار کار
مدیریت آموزشی
مدیریت نظام آموزش متوسطه، پیرو سیاست تمرکززدایی و قوانین مصوب سال‌های۱۹۸۳ و ۱۹۸۵میان دولت(وزارت آموزش و پرورش) و جوامع محلی، بخشها، مناطق، مراکز کالج و لیسه (دوره دوم آموزش متوسطه) تقسیم گردیده است. تاثیر سیاست تمرکززدایی بر نظام متمرکز آموزش متوسطه همانند جنبش رهایی‌بخش کشور بوده است. مطابق قانون تمرکززدایی، به واسطه انتقال صلاحیت‌ها به نهادهای آموزش متوسطه، مدارس، محور اصلی نظم آموزشی محسوب گردیده و در تطبیق سیاست‌های ملی با واقعیات محلی از آزادی عمل برخوردار می‌باشند. بدین ترتیب، مأموریت مدارس دولتی، فراتر از آموزش تلقی گردیده است. به نحوی که در تدوین سیاست‌های توسعه و عمران، نواحی، بخشها و مناطق، به ویژه مناطق محروم و حاشیه‌ای شهرها از نقش فعال‌تری برخوردار گردیده‌اند.برخلاف مدیریت آموزش ابتدایی که از آغاز با مشارکت جوامع محلی همراه است، آموزش متوسطه تا ژانویه ۱۹۸۶ (طی۱۸۰سال که از احداث نخستین لیسه‌های ناپلئون می‌گذشت) همچنان متمرکز و زیر سلطه مطلق دولت باقی مانده بود. پیرو سیاست تمرکززدایی، نقش دولت در آموزش عبارت از تعریف اهداف ملی آموزشی، تدوین سیاست‌های آموزشی و اداری، پرداخت حقوق کادر آموزشی، سرمایه‌گذاری درحوزه تأمین تجهیزات و نرم‌افزارهای آموزشی، ابزار دیداری و شنیداری، ابزار تخصصی الکترونیک و ابزار ارتباطی از راه دور می‌باشد.مهم‌ترین نقش بخشها، مناطق و جوامع محلی عبارت از برنامه‌ریزی فعالیت‌هایی همچون تدریس، بسیج سرمایه‌گذاری، گردش امور جاری نهادهای آموزشی و برقراری رابطه سازنده میان جامعه و نظام آموزشی می‌باشد.از جمله مهم‌ترین نقش‌های تعیین کننده مناطق و جوامع محلی (با مشارکت شهرداری‌ها) در زمینه برنامه‌ریزی فعالیت‌های آموزشی می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:
۱- تعیین نیازمندی های آموزشی موجود در سطح منطقه‌أی
۲- تدارک برنامه سرمایه گذاری در جهت برطرف نمودن نیازهای آموزشی منطقه
۳- پیش بینی و تدارک نقشه استقرار مدارس،  با توجه به تحولات آماری  جمعیت، تحت پوشش و نیازها و امکانات موجود در منطقه.
۴- پیش بینی انواع آموزش و کار آموزی حرفه‌أی مورد نیاز در منطقه در چهارچوب آموزش متوسطه
گفتنی است که موارد مذکور، از جمله وظایفی است که نظام آموزشی به مناطق و جوامع محلی محول نموده است.علاوه براین، تا پیش از تصویب قانون تمرکز زدایی در آموزش متوسطه، کالج و ویسه از جمله نهادهای آموزش عمومی ملی به شمار می‌آمدند. از مورخه ۲۲ ژوئیه ۱۹۸۳، با انتقال صلاحیت یه جوامع محلی ، از مدارس متوسطه به عنوان نهادهای آموزش عمومی محلی یاد می‌گردد.پیرو اجرای قانون تمرکز زدایی، مناطق به مشخص سازی برنامه‌های لازم جهت سرمایه‌گذاری مبادرت می‌نمایند، که از آن جمله می‌توان به هزینه پیش بینی شده باز سازی یا نوسازی ساختمان‌های آموزشی اشاره نمود.پس از تأیید شورای منطقه، بر مبنای فهرست برنامه های تدارک یافته، دولت خود را به تأمین کادر آموزشی یا اداری مورد نیاز مناطق متعهد می‌نماید. گفتنی است که نوع و کیفیت آموزش ارائه در هر منطقه، با توجه به نقشه استقرار مدارس و با نظارت بازرسین آکادمیک مناطق تضمین می‌گردد. بدین ترتیب پیرو قانون تمرکز زدایی که از آموزش تحت عنوان اولویت ملی یاد نموده است،‌ انتقال صلاحیت‌ها به جوامع محلی، بخشها و مناطق به صورت تدریجی صورت گرفته و واحدهای مربوطه، عهده دار مسئولیت سرمایه گذاری و مدیریت مالی امور جاری نظیر نوسازی و تجهیز  نهادهای آموزشی و ایاب و ذهاب دانش آموزان در سطح کالج و ویسه می‌باشند.
نهادهای مدیریتی
در چهار چوب سلسله مراتبی وزارت آموزش و پرورش فرانسه، مسئولیت  اداره کلیه مدارس آموزش متوسطه عمومی بر عهده مراکر ذیل می‌باشد:
۱- شورای اداری مدارس متوسطه
شورای مذکورعهده دار کلیه امور مرتبط با حیات آموزشی، اخلاقی و مالی نهاد آموزشی متوسطه (با توافق شورای اداری) می‌باشد.
شورای فوق‌الذکر از نمایندگان انتخابی متشکل از کادر اداری (به نسبت یک دوم) و نمایندگان دانش‌آموزی ترکیب یافته است.گفتنی است که مجموع افراد مذکور، اعضای دائمی شورای اداری مدرسه را تشکیل می‌دهند. ریاست شورای اداری نیز با بازرسی آکادمی و در غیاب او با مدیر مرکز آموزش متوسطه می‌باشد.
۲- کمیسیون دائمی مدارس متوسطه
ترکیبی از اعضای دائمی شورای اداری کمیسیون دائمی مدارس نیز حضور دارند. کمیسیون مذکور، به پی گیری مسائل مطرح در شورای اداری مبادرت می‌نماید. علاوه بر این، مسائلی که در رابطه با امورمتفرقه، طی سال تحصیلی توسط مدیر مدارس مطرح می‌گردد، به این کمیسیون ارجاع می‌گردد. شورای انضباطی و شورای نظارتی از جمله دیگر نهادهای اجرایی دست‌اندرکار اداره امور آموزش متوسطه به شمار می‌آیند که هر یک عهده دار مسئولیت حفظ انضباط و نظارت بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، ارائه اطلاعاتی در خصوص تعلیمات انضباطی کمیسیون دائمی و یا ارائه راهنمایی تحصیلی شورا به والدین دانش‌آموزان می‌باشند.
۳- شورای کلاسی
درکلیه کلاس های آموزش متوسطه، شورای کلاسی تحت نظارت مدیر تابع با لیسه و یا نماینده وی تشکیل می‌گردد. اعضای شورای فوق  از کادر آموزشی و کادر نظارت بر کلاس، نمایندگان والدین دانش آموزان و ۲نماینده دانش آموزی متشکل می‌گردد.وظیفه اصلی شورای مذکور، بررسی جریان یاد دهی– یادگیری و آموزشی است. جلسات شورای کلاسی۳ بار در سال و با حضور مشاور مرکز اطلاعات و راهنمایی (CIO) در جهت هدایت شخصی دانش‌آموزان به منظور ادامه تحصیل یا کارآموزی آنان تشکیل می‌یابد.شورای کلاسی، مؤثرترین واحد ساختاری در حوزه مشاور تحصیلی و شغلی نظام آموزش فرانسه محسوب می‌گردد.
پیش از تشکیل جلسات شورای فوق، نماینده کلاس به گردآوری و ارائه شناسنامه‌های درسی دانش‌آموزان به شورای کلاسی مبادرت می‌نماید.لازم به ذکر است که کلیه نمرات هفتگی و نظرات والدین و مربیان در این شناسنامه انعکاس می‌یابد.نظرات شورای کلاسی، در صورت ضرورت، از طریق مدیر مرکز آموزش متوسطه به طور کتبی به والدین دانش‌آموزان ابلاغ می‌گردد.در صورتیکه والدین با نظر شورای کلاسی مبنی بر تغییر رشته موافق نباشد، الزاماً مجبور به موافقت با تکرار پایه می‌باشند.
مراکز اطلاع رسانی و مشاوره تحصیلی (CIO)
مطابق قانون مصوب ژوئیه ۱۹۷۱و متمم اصلاحیه آن مصوب فوریه۱۹۸۰ ، به منظور اطلاع رسانی و مشاوره دانش آموزان دوره متوسطه، خدمات اطلاع رسانی تخصصی ویژه ای در سطح ملّی، آکادمی و محلی به دانش آموزان ارائه می گردد.به منظور عرضه خدمات مذکور، ساختار لازم تحت عنوان تأسیس مراکز اطلاعاتی و مشاوره ای صورت گرفته و بالغ بر۵۱۹ مرکز اطلاع رسانی و مشاوره تحصیلی احداث گردیده است. به طورکلی میتوان گفت که به ازای۱۵۰۰ دانـش آموز، ۱ مشاور تحصیلی به خدمت و پذیرش مراجعات دانش آموزان و والدین آنان مبادرت می نماید.
از جمله مهم ترین خدمات مراکز فوق می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
۱- بررسی منظم عملکرد دانش آموزان از بدو ورود آنان به کالج
۲- تطبیق برنامه های درسی دانش آموزان با میزان تواناییهای آنان
۳- مشاوره و هدایت تحصیلی دانش آموزان به سوی آموزش و کارآموزی مناسب
۴- خدمات مشاوره گزینش شغلی با توجه به توانایی ها و علایق دانش آموزان، مطابق با پیشرفت اقتصادی کشور
لازم به ذکر است که خدمات مذکور، از طریق گردآوری و توزیع اطلاعات توسط دفتر ملّی اطلاعات آموزشی و شغلی(ONISEP) درسطح منطقه ای و مراکز اطلاع رسانی و مشاوره ای(CIO) در سطح نواحی تقویت و تکمیل می گردد. دفاتر مذکور، از شعباتی در هر آکادمی برخوردار بوده و عهده دار وظایف فوق الذکرمی باشند.همان گونه که در بالا نیز بدان اشاره گردید، در سطح ناحیه‌ای، مشاهده پیوسته وضعیت عملکرد دانش آموزان و هدایت آنان به سوی آموزش های حرفه‌ای، تکنولوژیک یا عمومی بر عهده مراکز اطلاع رسانی و مشاوره تحصیلی (CIO) می باشد.
علاوه بر این، مراکز مذکور، عهده دار مسؤولیت هدایت نوجوانان شاغل یا جویای کار و مایل به کسب مهارت جدید یا بهبود مهارت ارتقاء شغلی خود می باشند.افزون بر این، تشکیل گردهم آیی افراد علاقه مند، ذی نفع و ذی ربط به منظور آگاه سازی جوامع محلی از امکانات کارآموزی و شغلی نیز از جمله دیگر وظایف مراکز فوق محسوب می گردد..مشاورین تحصیلی که رابط مراکز و مدارس بوده و در شورای کلاسی نیز حضور دارند، با مشاهده منظم و اطلاع پیوسته از پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، موظف به ارائه راهنماییهای لازم و به موقع به آنان می باشند.گفتنی است که بهره‌مندی از این چنین مشاوره هایی برای کلیه دانش آموزان اعم از دانش آموزان فارغ التحصیل مقطع متوسطه و دانش آموزان فعال در بازار کار یا کارآموزی حرفه ای و تکنولوژیک الزامی است.
به موازت ایجاد مراکز اطلاع رسانی و مشاوره تحصیلی (CIO)، مراکز اسناد و اطلاعات ( CDI ) در اکثر مدارس تأسیس گردیده است.پیرو قانون راهنمایی طی سال۱۹۸۹، بر ضرورت استقرار مراکز اسناد و اطلاعات در مدارس آموزش متوسطه تأکید گردیده است.درمراکز فوق، علاوه بر کتب و نشریات مفید، ابزار و تجهیزات چند رسانه ای، انواع انتشارات اطلاعاتی حقوقی، آماری، جغرافیایی مدارس، تاریخچه آموزش و پرورش و سیاستهای آموزشی به تفکیک سطوح مختلف آموزشی و مسائل روز مرتبط با آموزش و پرورش، فرهنگ، علم و تکنولوژی جهت مطالعه و بهره منـدی دانش آموزان، کادر آموزشی و والدین دانـش آموزان در دسترس می باشد.