مختصری از تاریخ اندلس

منصورمحمدبن ابی عامر حاجب سلطان خردسال هشام موید کم کم قدرت را قبضه کرد.

پس ازمرگ منصورو نیزمرگ پسرش مظفرشعله های انقلاب زبانه کشید وعصرملوک الطوایف آغاز  گردید.

عصر ملوک الطوایف دوره اول به سه دوره تقسیم می گردد:

الف)از ظهور فتنه در سال(۳۹۹ه.ق/۱۰۰۸م)و آغاز نزاع و کشمش در میان نامزدان خلافت است.

ب)از سال ۴۲۳ه.ق برابر با ۱۰۳۱م آغاز می گردد که سال انقراض خلافت اموی به دست اشراف قرطبه و

در پیشاپیش آنان ابوالیدبن جهور است.از این هنگام عصر ملوک الطوایف آغاز گردید.

ج)هرج ومرج کوتاهی است که در طی آن اهالی اندلس هر چه بیشتر از زیان های به بار آمده آگاهی یافتند.

سه دوره ملوک الطوایف اندلسی از دیدگاه محمدعبدالله عنان و زامباور

۱_ملوک الطوایف دوره اول از ۴۲۲ه.ق تا ۴۸۰ه.ق مجموعا”بین۶۵تا۷۵سال و به قولی۱۱۳سال در نهایت

این ملوک با اختلاف زمانی کم به دست مرابطین از بین می روند.

۲_ملوک الطوایف دوره دوم از۵۳۹ه.ق تا ۵۵۵٫

۳_ملوک الطوایف دوره سوم از۶۲۰ه.ق تا ۶۸۵ه.ق بدون حکومت بنی نصر در غرناطه که حدود۶۵سال به

طول می انجامد.

اگر قرار باشد دولت بنی نصر در غرناطه(گرانادا)را در نظر گیریم مجموعا”۲۷۷سال ملوک الطوایف دوره

سوم خواهد بود.

ملوک الطوایف دوره اول۴۰۷تا۴۸۰ه.ق از دیدگاه دکتر حسین مونس

۱_بنی حمود۴۰۷_۴۹۹توسط مرابطین ساقط شدند.

۲_بنی عباد در اشبیلیه _۴۱۴_seville484توسط مرابطین ساقط شدند.

۳_بنی زیری یا بنی مناد در غرناطه و مالقه توسط مرابطین ساقط شدند.

۴_بنی برزال در قرمونه در امارات بربری در جنوب اندلس توسط مرابطین ساقط شدند.

۵_رنده(بنی یفرن) توسط مرابطین ساقط شدند.

۶_بنی مورونmoron(یا مورون یا بنی دمر)نوح و ابو مناد محمد بن نوح توسط مرابطین ساقط شدند.

۷_بنی خزرون در شذونه و ارکش توسط مرابطین ساقط شدند.

۸_البکریون در ولبه و شلطیش توسط مرابطین ساقط شدند.

۹_بنی یحیی در لبله توسط مرابطین ساقط شدند.

۱۰_بنومرین در شلب به دست سانچو اول افتاد که توسط مرابطین ساقط شدند.

۱۱_ابو عثمان سعید بن هرون_محمد بن سعید(العرب)در شنت ماریه توسط مرابطین ساقط شدند.

۱۲_ابن طیفور در مارتله۴۳۶ توسط مرابطین ساقط شدند.

۱۳_بنو رزین در سهله ۴۰۲تا۴۱۳ ه.ق توسط مرابطین ساقط شدند.

۱۴_بنوالقاسم(بنی قاسم)در الفنت توسط مرابطین ساقط شدند.

۱۵_بنی جهور در قرطبه توسط اشبیلیان از بنی عباد ساقط شدند.

۱۶_بنی الافطس ابومحمدعبدالله بن مسلمه تجیبی وابوبکرمظفرمحمد بن عبدلله توسط مرابطین ساقط  شدند.

۱۷_بنی ذی النون (زنون)در طلیطله به دست آلفونسو ششم شاه لیون leon.

۱۸_العامریون (بنی عامر) در بلنسیه سقوط به دست مرابطون پس از مسیحیان .

۱۹_بنی صمادح (غلامان عامری) سقوط به دست مرابطون پس از مسیحیان .

۲۰_خیران صقلبی(از غلامان عامری)در مرسیه.

۲۱_بنی تجیب در سرقسطه ۴۱۰_۵۳۶ به دست مسیحیان ساقط شدند.

۲۲_بنی هود در لارده و سرقسطه که لارده از سرقسطه جدا شد.

امرای جزیره میورقه

۱_موفق ابوالحسن مجاهدین یوسف علی عامری
۲_موید
۳_عبدالله
۴_اغلب
۵_سلیمان بن مشقیان
۶_مرتضی  عبدالله
۷_ناصرالدوله مبشربن سلیمان عامری

ملوک الطوایف دوره دوم

فاصله حکومت بین مرابطین و موحدین(انقراض مرابطین و استیلای موحدین حدود ۱۷ سال) ملوک

الطوایف دوره دوم نامیده اند که عبارتند از:

۱_بلنیسه.مروان بن عبدالله.ابن مردنیش(ابن اسعد).عبدالله بن عیاض

۲_قرطبه.منصوربن محمد و سیف الدوله

۳_مرسیه(ابن عیاض.ابن فرج.ابن اسعد)وسپس بنی هود

۴_مارتله(ابن قسی وسد زای بن وزیر

۵_جزیره میورقه.محمد بن علی بن اسحاق بن غانیه

اسحاق بن محمد بن غانیه
طلحه بن محمد بن غانیه
علی بن اسحاق بن محمد
یحیی بن اسحاق بن محمد
عبدالله بن اسحاق محمد

ملوک الطوایف دوره سوم

ملوک الطوایف دوره سوم مجموعا”۲۷۷ سال دوام یافت.

۱_ مرسیه بنی هود

۲_نبله(لبله)niebla  ابن محفوظ

۳_بلنسیه

۴_غرناطه بنی نصر (بنی نصر یا بنی احمر فردیناند پادشاه آراگون)

۵_منورقه ۶۳۰_۶۸۵ ابو عثمان سعید بن حکم قرشی ملقب به مجارف

ملوک الطوایف دوره اول به تفصیل

بنی حمود
در مالقه.قرطبه. اشبیلیه و جزیره خضراء

در قرطبه:

۱_علی الناصرلدین الله بن حمود بن میمون

ابتدا مالک مالقه شد رو به قرطبه نهاد و محمدبن سلیمان وبربریانش را شکست داد توسط صقالبه در حمام

کشته  شد.

۲_قاسم بن حمود امیر قرطبه شد و در سال ۴۳۱ ه.ق کشته شد.

۳_یحیی بن علی بن حمود در قرطبه در ۴۲۷کشته شد.

۴_ادریس بن علی بن حمود در مالقه و قبلا” در سبته ceute و برطنجه Tangier نیز حکومت داشت .در

نهایت به دست محمدبن اسماعیل بن عباد از بین رفت.

بنی حود به امرای مومنین ملقب بودند.

۵_الحسن بن یحیی بن علی بن حمود

۶_ادریس بن یحیی بن علی بن حمود

۷_المهدی بالله محمد بن ادریس بن یحیی بن علی بن حمود

۸_الموفق بالله ادریس (سوم)بن یحیی بن ادریس بن علی بن حمود

۹_المستعلی بالله محمد بن ادریس بن یحیی بن علی بن حمود

۱۰_المهدی یا (المعتصم) محمد بن قاسم حمود

۱۱_الواثق قاسم بن محمد بن قاسم بن حمود

۱_پس از خلع هشام در سال ۴۲۲ ه.ق جهور بر قرطبه دست یافت .

۲_محمد بن جهور پس از پدر به خوبی تدبیر امور کرد.

۳_عبدالملک بن محمد بن جهور پس از پدر به مد ۱۱ سال حکومت کرد که به دست بنی عباد بر افتاد.

بنی جهور یا حکومت جماعت (۱۲ سال)

نفوذ جهور علاوه بر قرطبه شامل شهرهایی چون جیان و ابده و بیاسه و مدور و ارجونه و اندوجر نیز بود.

او به تنهایی ریاست نمی کرد. و فرمان ها را به نام “جماعت” صادر می کرد.

او رسیدگی جدی به امور بیت المال داشت و افرادی موثق را برای این منظور گماشته بود.

این بسام در الذخیره او را به بخل و امساک متهم کرده است و گوید که او به جز این عیب  عیب دیگری

نداشته است. فرزند جهور نیز راه پدر را پی گرفت.

معتد پسر خود ظافر را به حکومت قرطبه گذاشت ولی او در فتنه موسی عکاشه بربری کشه شد که پس از

او برادرش مامون فرزند معتد جای او را گرفت تا روزی که او هم به دست مرابطین کشته گشت و قرطبه به

تصرف آنها در آمد.

بنی عباد در اشبیلیه

۱_الموید بالله:ابوالقاسم محمد قاضی اشبیلیه فرزند ابوالولید اسماعیل بن قریش بن عباد قاضی اشبیلیه و

قرطبه بود.

۲_المعتضد:ابو عمر و بن عبادبن محمد بن اسماعیل او جوانی ۲۶ ساله بود که از سال ۴۳۴ تا ۴۶۱ ه.ق بر

اشبیلیه حکومت کرد.

۳_المعتمد:ابوالقاسم محمد بن عباد بن محمد اسماعیل

پدر الموید بالله به نام اسماعیل بن عباد در روزگار المنصور بن ابی عامر منصب قضا داشت.

پس از او پسرش ابوالقاسم محمد نیز جانشین او به عنوان قاضی اشبیلیه بود.

او با نرمی و مدارا و با حوصله حکومت کرد.المعتمد از مرابطین بر ضد آلفونسوی ششم کمک خواست.

علل انحطاط و تضعیف مسلمانان در اندلس
چگونگی سقوط خلافت امویان در اندلس

ابن حیان در مقدمه تاریخ بزرگ خود آورده است “می توانیم بگوییم که قطعه قطعه شدن اندلس .ضربتی

چنان سهمگین بود که اندلس هرگز نتوانست از زیر آن کمر راست کند.

در واقع عصر ملوک الطوایف بیش از هفتاد سال طول نکشید.

علل سقوط خلافت امویان در اندلس

۱_عدم اعتقاد و ایمان به مبانی اسلام.

۲_قیام های مکرر بربر علیه حکام و مردم اصلی سرزمین اندلس.

۳_توطئه مداوم مسیحیان و کلیسا علیه مسلمانان.

۴_بد رفتاری و تبعیض حکام اموی اندلس بین اقوام مختلف در اندلس و اختصاص بعضی از امتیازات به

عده ای خاص.

۵_خود کامگی و فساد در زمینه های مختلف توسط درباریان و حکام.