چکیده
سوسری آلمانی یکی از متداولترین گونههای آفت خانگی محسوب میشود و ناقل انواعی از قارچها، ویروسها و باکتریهای بیماریزا میباشد. افزون براین، از عوامل ایجاد کننده حساسیت در محیطهای خانگی به شمار میرود. از اینرو، کنترل این حشرات از نظر بهداشت عمومی دارای اهمیت فراوانی است.
یک روش جدید برای کنترل سوسری آلمانی (Blattella germanica) استفاده از مواد تنظیمکننده رشد، بویژه شبه هورمونهای جوانی یا جونوئیدها میباشد. لذا اثر شبه هورمون جوانی، پیری پروکسیفن، برروی سوسری آلمانی در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت. پس از تعیین چرخه زندگی، تعداد از نمفهایی که در اواخر اینستار پنجم به سر میبردند با غلظتهای متفاوتی از پیری پروکسیفن و از طریق افزودن آن به ماده غذایی جانور، تیمار شدند. غلظتهای به کار رفته شامل ۱۰ppm، ۳۰، ۱۰۰، و ۳۰۰ بود. هر آزمایش دارای سه تکرار بود و برای هر کدام یک گروه شاهد در نظر گرفته شد. در مجموع برای هر غلظت ۴۵ حشره مورد آزمایش قرار گرفت.
پیری پروکسیفن باعث تغییر شکل ظاهری و عقیمی حشرات نر و ماده گردید، اما هیچ اختلاف معنیداری از نظر تأثیر این ماده بین حشرات نر و ماده مشاهده نشد. دوز مؤثر %۵۰ (ED50) پیری پروکسیفن برای پیچیدگی بال در سوسری آلمانی ppm 56/45 و دوز عقیمی %۵۰ (SD50) آن ۵۰ppm بود. علاوه بر این، پچیدگی بال و احتمال عقیمی با ازدیاد غلظت پیری پروکسیفن افزایش یافت و معلوم شد که درصد پیچیدگی بال و عقیمی در غلظت ۱۰ppm به ترتیب %۰ و %۲۱ (برای افراد نر) و %۷/۷ و %۲/۱۹ (برای افراد ماده)، و در غلظت ۳۰۰ppmدر افراد نر %۸۷ و %۳/۹۱ و در افراد ماده %۷/۸۵ و %۷/۸۵ میباشد. اما، در آن گروه از حشرات که عمل باروری و تولید کپسول تخم انجام گرفت هیچ اختلاف معنیداری بین حشرات تیمار شده و شاهد از نظر تعداد نمفها مشاهده نشد.
مقدمه:
سوسری آلمانی یکی از مهمترین آفات بهداشت عمومی هستند. این حشرات دارای دگردیسی ناقص بوده و اغلب در مکانهای پنهان زندگی میکنند (۱۸ و ۹). به دلیل مقاومت روز افزون این حشره، نسبت به حشرهکشهای متداول، سمیت بالای این مواد نسبت به سایر حیوانات و افزایش آلودگی محیطزیست، یکی از روشهای مناسب برای کنترل این حشره استفاده از مواد تنظیم کننده رشد (IGRSs) میباشد (۱۹، ۱۵ و ۷). جونوئیدها یکی از مواد تنظیمکننده رشد هستند که مشابه هورمونهای جوانی در حشرات عمل میکنند. بیشتر گونههای حشرات نسبت به تیمارهای جونوئیدی توسط تولید اشکال حد واسط و غولپیکر پاسخ میدهند (۱۴ و ۸). جونوئیدها فقط در طی دوره محدودی از رشد جنینی و پس از جنینی مؤثر هستند و به طور عمده بر روی آن دسته از سلولهایی اثر میگذارند که ساختن DNA در آنها متوقف نشده است. از این رو دوره حساس به جونوئیدها شامل مراحل تخم، آخرین اینستار لاروی و شفیرگی میباشد (۲).
کارهای اولیه Das و Gupta (1974) ثابت کرد که کاربرد موضعی جونوئیدها در سوسری آلمانی پوستاندازی را مهار نموده، تغییر شکلهای مورفولوژیک را القا میکند و توان تولید مثلی این حشره را کاهش میدهد (۶ و ۵). پیری پروکسیفن جدیدترین شبه هورمون جوانی است که هماکنون در دسترس میباشد و به عنوان عامل کنترل مؤثر شناخته شده است (۲۱). Kawada و همکاران (۱۹۸۹) و Reid و همکاران (۱۹۹۴) اظهار داشتند که کاربرد موضعی پیری پروکسیفن در سوسری آلمانی باعث ایجاد نمفهای غولپیکر، ملانیزاسیون و عقیمی اشکال بالغی میشود که در نتیجه تغییر شکل مورفولوژیک به وجود آمدهاند (۱۷ و ۹). Kawada و همکاران (۱۹۸۹) توسط کاربرد موضعی پیری پروکسیفن، همچنین Lim و Yap (1996) طی کاربرد تماسی پیری پروکسیفن دریافتند که بین پیچیدگی بال ایجاد شده به وسیله ماده مزبور و مهار تولید مثلی در سوسری آلمانی ارتباط فروانی وجود دارد (۱۳ و ۹). Koehlere و Patterson (1991) نیز گزارش نمودند که کاربرد پیری پروکسیفن در چندین آپارتمان باعث افزایش پیچیدگی بال و عقیمی در سوسری آلمانی موجود در این مکانها گردید (۱۱). به هر حال در مورد ارتباط پیچیدگی بال و مهار تولید مثلی به وسیله روش خوراکی در سوسری آلمانی اطلاعات کمی وجود دارد (۱۹). تنها گزارش موجود، بررسیهای انجام شده توسط Vannard و همکاران او در ۱۹۹۸ میباشد که گزارش نمودهاند کاربرد خوراکی پیری پروکسیفن نسبت به کاربرد موضعی آن اثر کمتری بر روی ملخ بیابان Schistocerca gregaria دارد (۲۳). علاوه بر این، مطالعاتی که بر روی دوبالان انجام گرفته نشان داده است که افزودن پیری پروکسیفن به مواد غذایی Ceratitis capitata، Glossina sp., و چندین گونه دیگر تأثیر چندانی در عقیمی آنها نداشته است و فقط استفاده از این ماده به صورت خوراکی در مادههای C. capitata موجب کاهش تعداد تخمها به میزان ۴۰% شده است (۳). از اینرو، در پژوهش حاضر، اثرات پیری پروکسیفن از طریق خوراکی در اینستار آخر سوسری آلمانی (سویه اصفهان) مورد بررسی قرار گرفته است.
روش کار
۱) ماده مورد آزمایش
ترکیب مورد آزمایش ماده پیری پروکسیفن ۱۰EC(4-فنوکسی فنیل (RS) 2- (2- پیریدیل اکسی) پروپیل اتر) که اهدایی شرکت سومیتومو (ژاپن میباشد. غلظتهای مورد آزمایش ppm10، ۳۰، ۱۰۰ و ۳۰۰ بود و از استون به عنوان حلال استفاده شد.
2) حشرات مورد آزمایش
در این آزمایش نمفهای سوسری آلمانی که در اواخل اینستار پنجم به سر میبردند مورد استفاده قرار گرفت. حشرات در آزمایشگاه در دمایC 2+25، رطوبت نسبی ۴%+۶۰ و نور L14 و D10 پرورش یافتند.
۳) بررسی چرخه زندگی سوسری آلمانی
قبل از بررسی اثرات پیری پروکسیفن بر سوسری آلمانی (سویه اصفهان) ابتدا چرخه زندگی حشره مزبور مورد مطالعه قرار گرفت. برای این منظور طول مدت شکفته شدن کپسول تخم و تعداد نمفهای حاصل از آن، طول مدت و تعداد اینستارهای نمفی و طول مدت تکوین نمفی بررسی شد. برای تعیین طول مدت شکفته شدن کپسول تخم و تعداد نمفهای حاصل از آن ۲۰ حشره ماده حامل کپسول تخم و برای تعیین طول مدت و تعداد اینستارهای نمفی و طول مدت تکوین نمفی ۱۰۰ نمف اینستار اول مورد بررسی قرار گرفت.
۴) آمادهسازی غذا و تیمار سوسریها
ابتدا با افزودن ۷۵ میکرولیتر پیریپروکسیفن در ۲۵۰ میلیلیتر استون، غلظت ppm300 جونوئید ساخته شد، سپس از این محلول غلظتهای ۱۰ppm، ۳۰ و ۱۰۰ تهیه گردید. مقدار ۵/۷ میلیلیتر از هر یک از این غلظتها با ۵/۷ گرم خوراک موش آسیاب شده در یک ظرف پتری مخلوط گردید. پس از تبخیر استون، هر یک از ظروف محتوی غذای تیمار شده درون شیشههای تیمار (۷/۱ لیتری) قرار داده شد. ۱۵ نمف نر و ماده به مدت ۱۵ روز با غذای تیمار شده توسط پیری پروکسیفن و پس از این مدت با غذای تیمار نشده تغذیه شدند. آب مورد استفاده حشرات از طریق طناب پنبهای مرطوبی که داخل شیشههای کوچک دارویی قرار داشت، تأمین گردید. هر آزمایش دارای ۳ تکرار بود و برای هر آزمایش یک شاهد در نظر گرفته شد که در آن نمفهای شاهد فقط ۵/۷ گرم غذای حاوی ۵/۷ میلیلیتر استون دریافت کردند.
۵) آزمایش اثرات پیری پروکسیفن بر شکل ظاهری حشره
تغییر شکل ظاهری حشرات تیمار شده پس از رسیدن به سن بلوغ ثبت گردید. این تغییر شکل شامل پیچیدگی بال بود که در شبه بالغین به صورت بالهای چروکیده و بالهای فرخورده ظاهر گردید، و همچنین عدهای از حشرات تیمار شده به شکل نمفهای غولپیکر نمایان شدند. علاوه بر این، برخی از حشرات نیز به علت پدیده ملانیزاسیون دارای رنگ بدن تیرهتری نسبت به حشرات طبیعی بودند.
در این آزمایش به کلیه حشرات تغییر شکل یافته که فاقد ظاهر طبیعی بودند اشکال غیر طبیعی اطلاق شد. در مقابل، حشرات تغییر شکل نیافته به عنوان اشکال طبیعی در نظر گرفته شدند.
۶) آزمایش اثرات تولید مثلی پیری پروکسیفن در حشرات نر و ماده
پس از این که حشرات تیمار شده به مرحله بلوغ رسیدند، همه آنها به طور جداگانه درون شیشه ۶/۰ لیتری جای داده شدند. سپس هر حشره نر تیمار شده (۶-۳ روزه) با یک حشره ماده بالغ تیمار نشده (که به تازگی پوستاندازی کرده بود) آمیزش داده شد و هر حشره ماده تیمار شده (که به تازگی پوست اندازی کرده بود) با یک حشره نر بالغ تیمار نشده (۶-۳ روزه) آمیزش یافت. بنابراین، همه حشرات تیمار شده جهت بررسی اثرات تولید مثلی پیری پروکسیفن مورد آزمایش قرار گرفتند.
۷) آزمایش اثر پیری پروکسیفن بر تعداد نمفهای حاصل از کپسولهای تخم بارور
برای بررسی اثر جنسیت و غلظت پیری پروکسیفن بر تعداد نمفهای حاصل از کپسول تخم بارور، تعداد نمفهای به وجود آمده از هر کپسول تخم بارور شمارش و ثبت گردید.
۸) تفسیر آماری نتایج
تفسیر نتایج حاصل از بررسی اثر جنسیت و غلظت پیری پروکسیفن بر تغییر شکل ظاهری، عقیمی و نیز ارزیابی ارتباط تغییر شکل ظاهری و عقیمی از الگوی لوجیت استفاده شده و جنبههای محاسباتی آن توسط نرمافزار آماری گلیم صورت گرفت. لازم به ذکر است که جهت انجام محاسبات آماری مزبور، نتایج حاصل از هر سه تکرار با هم جمع شد. همچنین، تفسیر نتایج حاصل از بررسی اثر جنسیت و غلظت پیری پروکسیفن بر تعداد نمفهای حاصل از هر کپسول تخم با استفاده از آنالیز واریانس از نوع دو طرفه با حجمهای نمونه نامساوی انجام گرفت (۱).
نتایج
الف) نتایج حاصل از بررسی چرخه زندگی حشره
تعداد نمفهای حاصل از هر کپسول تخم سوسری آلمانی (سویه اصفهان) به طور معمول ۴۱-۲۸ عدد و زمان لازم برای تفریخ آنها ۲۵-۱۸ روز است. این حشره دارای ۶ اینستار نمفی میباشد و طول مدت هر اینستار نمفی در جدول (۱) نشان داده شده است. افزون بر این، طول مدت تکوین نمفی ۸۰-۶۱ روز میباشد.
جدول ۱: طول مدت هر اینستار نمفی سوسری آلمانی (۱۰۰=n) برحسب روز (در دمای C 2 25)
۱- فاصله پیشبینی تقریبی %۹۵؛ ۱٫۹۶SD Mean
ب) نتایج حاصل از بررسی اثر جنس و غلظت پیری پروکسیفن بر شکل ظاهری حشره
تمام حشرات تیمار شده با غلظتهای متفاوت پیری پروکسیفن و گروه شاهد، در این بررسی، طی یک هفته بعد از تیمار به مرحله بلوغ رسیدند. نتایج به دست آمده از مطالعه مرفولوژیک حشرات بالغ نشان داد که پیری پروکسیفن موجب تغییر شکل بال حشرات نر و ماده میشود. در این مطالعه ابتدا نسبت[۲] و درصد حشرات دارای اشکال غیر طبیعی مشاهده شده در هر دو جنس محاسبه شد. درصد حشرات دارای اشکال غیرطبیعی در غلظتهای ۰ppm، ۱۰، ۳۰، ۱۰۰ و ۳۰۰ به ترتیب در جنس نر %۰، %۰، %۱/۲۶، %۳/۸۳ و %۸۷ و در جنس ماده %۰، %۷/۷، %۱/۳۸، %۸/۷۷ و %۷/۸۵ بود. همانطور که مشاهده میشود با افزایش غلظت پیری پروکسیفن، درصد حشرات دارای اشکال غیرطبیعی افزایش مییابد (جدول ۲). سپس لوجیت اشکال غیرطبیعی مشاهده شده در هر دو جنس نر و ماده محاسبه گردید و پس از انجام محاسبات آماری الگوی لوجیت زیر به عنوان یک الگوی مناسب برای دادهها در نظر گرفته شد (۱):
(1)
2- منظور از نسبت، نسبت تعداد حشرات تغییر شکل یافته به کل حشرات مورد آزمایش در همان غلظت است.
که در آن x: غلظت پیری پروکسیفن و : احتمال بروز اشکال غیرطبیعی در غلظت x است. مقدار احتمال برای آزمون فرض نیکویی برازش این الگو ۵۸/۰ است. بنابراین، فرض نیکویی برازش این الگو قویاً پذیرفته میشود. در فرآیند الگوسازی مشاهده شد که متغیر جنسیت معنیدار نیست. براساس این الگو برحسب غلظتهای مورد آزمایش پیری پروکسیفن احتمال بروز اشکال غیرطبیعی محاسبه شد و از مقایسه نسبتهای محاسبه شده
جدول ۲: درصد اشکال غیرطبیعی مشاهده شده در سوسری آلمانی به تفکیک جنسیت و تحت تأثیر تغذیه غلظتهای مختلف پیری پروکسیفن
غلظت پیری پروکسیفن (ppm)
۳۰۰ 100 30 10 0
%۸۷ %83/3 %26/1 0 0 درصد نر
%۸۵/۷ %77/8 %38/1 %7/7 0 درصد ماده
نمودار ۱- نسبت اشکال غیرطبیعی مشاهده شده و نسبتهای محاسبه شده براساس الگوی (۱).
نسبتهای مشاهده شده مشخص شد که انطباق معقولی بین نسبتهای مزبور وجود دارد (نمودار ۱). بنابراین براساس این الگو دوز مؤثر %۵(ED50) پیری پروکسیفن ۵۶/۴۵ppm به دست میآید.
اثر قابل مشاهده دیگر، تیره شدن رنگ بدن (پدیده ملانیزاسیون) نمفهای غولپیکر و برخی از شبه بالغین میباشد. به طوری که در غلظتهای ppm30، ۱۰۰ و ۳۰۰ به ترتیب %۷/۷، %۲/۲۴ و %۴۸ از شبه بالغین این پدیده را نشان دادند.
ج)نتایج حاصل از بررسی اثر جنسیت و غلظت پیری پروکسیفن بر تولید مثل
برخی از حشرات تیمار شده، کپسولهای تخم تغییر شکل یافته و یا چروکیده تولید کردند که شکفته نشد و به حشراتی که این کپسولهای تخم نابارور را تولید کردند اصطلاحاً عقیم اطلاق شد. نسبت و درصد عقیمی مشاهده شده در حشرات تیمار شده نر و ماده محاسبه شد. درصد عقیمی در غلظتهای ppm0، ۱۰، ۳۰، ۱۰۰ و ۳۰۰ به ترتیب در جنس نر %۰، %۲۱، %۴/۳۰، %۷/۶۶ و %۳/۹۱ و در جنس ماده %۰، %۲/۱۹، %۳/۳۳، %۷/۶۶، %۷/۸۵ بود. همانطور که مشاهده میشود با افزایش غلظت پیری پروکسیفن، درصد عقیمی مشاهده شده افزایش مییابد (جدول ۳). پس از انجام محاسبات آماری متعدد الگوی لوجیت زیر به عنوان یک الگوی مناسب برای دادهها در نظر گرفته شد(۱):
(2)
که در آن x: غلظت پیری پروکسیفن و : احتمال عقیمی در غلظت x است. مقدار احتمال برای آزمون فرض نیکویی برازش این الگو برابر ۹۹/۰ است. بنابراین، فرض نیکویی برازش این الگو قویاً پذیرفته میشود. براساس الگوی فوق اثر جنسیت وجود ندارد و احتمال عقیمی برحسب غلظتهای مورد آزمایش پیری پروکسیفن محاسبه میگردد. از مقایسه نسبتهای محاسبه شده با نسبتهای مشاهده شده آشکار گردید که انطباق معقولی بین نسبتهای مزبور وجود دارد (نمودار ۲). بنابراین، براساس این الگو دوز عقیمی %۵۰ (SD50) برای پیری پروکسیفن ppm50 میباشد.
جدول ۳- درصد حشرات عقیم مشاهده شده به تفکیک جنسبت و تحت تأثیر تغذیه غلظتهای مختلف پیری پروکسیفن
غلظت پیری پروکسیفن (ppm)
۳۰۰ 100 30 10 0
%۹۱/۳ %66/7 %30/4 %21 0 درصد
%۸۵/۷ %66/7 %33/3 %19/2 0 درصد
نمودار ۲- نسبت حشرات عقیم مشاهده شده و نسبتهای محاسبه شده براساس الگوی (۲).
د) بررسی ارتباط تغییر شکل و احتمال عقیمی
براساس الگوی (۱) و (۲) اثر جنسیت وجود ندارد. بنابراین، برای ارزیابی این ارتباط اعداد مربوط به جنسها در هر غلظت با هم مخلوط شدند. نسبت و درصد عقیمی در حشرات دارای اشکال طبیعی و غیرطبیعی مشاهده شده در غلظتهای مختلف پیری پروکسیفن محاسبه شد. به طوری که در غلظتهای ppm10، ۳۰، ۱۰۰ و ۳۰۰ به ترتیب درصد عقیمی در اشکال طبیعی %۶/۱۸، %۲۰، %۳۳، %۵۰ بوده، در حالیکه در اشکال غیرطبیعی به ترتیب %۵۰، %۱/۵۷، %۷۵ و %۷/۹۴ میباشد (جدول ۴). پس از انجام محاسبات آماری گوناگون الگوی لوجیت زیر عنوان یک الگوی مناسب برای دادهها در نظر گرفته شد (۱):
(3)
در الگوی فوق برای اشکال طبیعی ۰=j و برای اشکال غیرطبیعی ۱=j است. در واقع، این الگو مکانیسمی است که احتمال عقیمی را با تغییر شکل ظاهری (j) و غلظت پیری پروکسیفن (x) مرتبط میسازد. مقدار احتمال برای آزمون فرض نیکویی برازش این الگو برابر ۵۶/۰ است. بنابراین، فرض نیکویی برازش این الگو قویاً پذیرفته میشود. از مقایسه نسبتهای عقیمی محاسبه شده با نسبتهای مشاهده شده مشخص شد که انطباق مناسبی بین نسبتهای مزبور وجود دارد. علاوه براین، بین احتمال عقیمی در اشکال طبیعی و غیرطبیعی اختلاف معنیداری وجود دارد. در نتیجه، احتمال عقیمی در اشکال غیرطبیعی زیاد است (نمودار ۳). از این رو، ارتباط فراوانی بین پیچیدگی بال و عقیمی در حشرات تیمار شده وجود دارد.
جدول ۴- درصد عقیمی مشاهده شده به تفکیک غلظتهای مختلف
پیری پروکسیفن و وضعت شکل ظاهری حشرات
غلظت پیری پروکسیفن (ppm)
۳۰۰ 100 30 10
%۵۰ %33 %20 %18/6 درصد طبیعی
%۹۴/۷ %75 %57/1 %50 درصد غیرطبیعی
نمودار ۳- مقایسه نسبتهای عقیمی مشاهده شده (O) و محاسبه شده (F) توسط الگوی (۳).
هـ) نتایج حاصل از بررسی اثر جنسیت و غلظت پیری پروکسیفن بر تعداد نمفهای حاصل از کپسولهای تخم بارور
پس از این که تعداد نمفهای حاصل از کپسولهای تخم بارور در حشرات تیمار شده شمارش گردید میانگین و انحراف معیار تعداد نمفهای حاصل از کپسولهای تخم حشرات نر و ماده در غلظتهای متفاوت محاسبه شد (جدول ۵). پس از آنالیز واریانس و با توجه به مقادیر احتمال به دست آمده فرض عدم وجود اثر جنسیت و غلظت در سطح ۰۵/۰ پذیرفته شد. در نتیجه، جنسیت و غلظت بر تعداد نمفهای حاصل از کپسولهای تخم بارور در حشرات تیمار شده اثری ندارد.
جدول ۵- میانگین و انحراف معیار تعداد نمفهای سوسری آلمانی حاصل از حشرات بارور به تفکیک جنسیت و غلظت پیری پروکسیفن n: تعداد حشرات تیمار شده بارور، : میانگین تعداد نمفهای بوجود آمده در هر غلظت، SD: انحراف معیار
غلظت پیری پروکسیفن (ppm)
جمع 300 100 30 10 0
۵۵
۳۳/۰۵
۴/۶۲ 2
۳۳/۵
۳/۵۴ 6
۳۳
۴/۳۸ 16
۳۲/۳۱
۵/۷۷ 15
۳۲/۲۷
۳/۱ 16
۳۴/۵
۴/۸۸ n
SD نر
۶۰
۳۲/۱۳
۴/۹۱ 3
۳۲
۸/۱۸ 9
۳۰/۶۷
۵/۳۶ 14
۳۱/۱۴
۴/۷۹ 21
۳۲/۳۳
۴/۷۳ 13
۳۳/۹۲
۴/۴۴ n
SD ماده
۱۱۵
۳۲/۵۷
۴/۷۷ 5
۳۲/۶
۶/۱۱ 15
۳۱/۶
۴/۹۷ 30
۳۱/۷۷
۵/۲۸ 36
۳۲/۳۱
۴/۰۸ 29
۳۴/۲۴
۴/۶۲ n
SD جمع
بحث
در این مطالعه همانگونه که در بخش بررسی چرخه زندگی سوسری آلمانی (سویه اصفهان) اشاره شد، تعداد نمفهای حاصل از هر کپسول تخم ۴۱-۲۸ عدد بود که هر کپسول تخم پس از ۲۵-۱۸ روز شکفته شد. همچنین، تعداد اینستارهای نمفی ۶ مرحله و طول مدت تکوین نمفی (در دمای C 2+25) 80-61 روز بود. این نتایج با یافتههای Scheibner و (Christensen (1991 و (Robinson (1996 کاملاً مطابقت مینماید (۲۲ و ۱۸).
باتوجه به بررسیهای آماری انجام شده در این تحقیق مشخص شد که حشرات نر و ماده نسبت به تغییر شکل و عقیمی حاصل از پیروی پروکسیفن به طور مشابهی پاسخ میدهند و هیچ اختلاف معنیداری بین حشرات نر و ماده وجود ندارد. Lim و( Yap (1996 نیز با انجام مطالعاتی با استفاده از پیروی پروکسیفن در سوسری آلمانی ED50 و SD50 مشابهی را برای حشرات نر و ماده به دست آوردند (۱۳).
با افزایش غلظت پیری پروکسیفن درصد حشرات دارای اشکال غیر طبیعی و عقیمی افزایش مییابد. به طوری که با افزایش غلظت از ۱۰ppm تا ۳۰۰ppm، درصد حشرات دارای شکل غیرطبیعی برای جنس نر از %۰ تا %۸۷ و برای جنس ماده از %۷/۷ تا %۷/۸۵ افزایش یافت. همچنین، درصد حشرات عقیم برای جنس نر از %۲۱ تا %۳/۹۱ و برای جنس ماده از %۲/۱۹ به %۷/۸۵ افزایش یافت. مطالعات Ross و (Cochran (1990 نیز نشان داد که در اثر مخلوط نمودن پیری پروکسیفن با غذای نمفهای اینستار آخر سوسری آلمانی درجات متفاوتی از پیچیدگی بال مشاهده میشود و با افزایش غلظت IGR تعداد جفتگیریهایی که منجر به تولید مثل جنسی میشود کاهش مییابد (۱۹). همچنین، کاربرد پیری پروکسیفن به صورت خوراکی یا موضعی، و یا مخلوطی از ایندو باعث ایجاد عقیمی در سوسری آلمانی میگردد (۲۰ و ۱۱). علاوه بر این، پژوهشهای Cusson نشان داده است که کاربرد این ماده نه تنها مانع دگردیسی حشرات بلکه سبب کاهش تعداد تخمهای گذاشته شده توسط حشره ماده میگردد (۴).
در تحقیق حاضر، علاوه بر تغییرات مورفولوژیکی و عقیمی ایجاد شده توسط پیری پروکسیفن، پدیده ملانیزاسیون نیز مشاهده شد. O’Farrell و Stock در سال ۱۹۶۴ برای اولین بار پدیده ملانیزاسیون را در شبه بالغین و نمفهای غولپیکر سوسری آلمانی تیمار شده توسط فارنزیل متیلاتر گزارش نمودند (۱۴). Das و Gupta (1974) این پدیده را توسط جونوئید R20458 و Stuffer، Lim و(Yap (1996) با استفاده از پیری پروکسیفن در سوسری آلمانی نتایج مشابهی را به دست آوردند (۱۳ و ۵).
در این بررسی مشخص شد که سوسریهای دارای چروکیدگی بال دارای قدرت باروری بیشتری در غلظتهای کمتر (۳۰,۱۰ppm) نسبت به غلظتهای بالاتر (۳۰۰,۱۰۰ppm) بودند که این یافته با نتایج King و(Bennett (1989 مطابقت مینماید(۱۰). علاوه براین، در بررسی حاضر مشاهده شد که حشرات ماده دارای بال فر خورده (به جز ۴ حشره ماده بال فر خورده که هیچ کپسول تخمی تولید نکردند) با آمیزش با افراد نر طبیعی کپسول تخم نابارور تولید کردند. همچنین، در اثر آمیزش نمفهای نر غولپیکر و نرهای دارای بال فرخورده با مادههای طبیعی کپسول تخم نابارور تولید شد، در حالیکه نمفهای غولپیکر ماده در اثر آمیزش با نرهای طبیعی اصلاً کپسول تخمی تولید نکردند. تولید کپسول تخم نابارور در حشرات ماده به اثرات مورفولوژیک ایجاد شده توسط جونوئیدها بر غدد ضمیمه و تخمدانها و یا به ناتوانی در جفتگیری با حشرات نر نسبت داده میشود. همچنین، عدم تولید کپسول تخم در برخی حشرات ماده بال فرخورده و نمفهای غولپیکر ماده به علت اثرات زیانآور پیری پروکسیفن بر تکوین تخدانی میباشد(۱۰). در حالیکه، تولید کپسول تخم نابارور در حشرات ماده طبیعی که با حشرات نر بال فرخورده و نمفهای غولپیکر نر آمیزش داده شدند به اختلالات مورفولوژیکی در ژنیتالیای خارجی این حشرات مربوط است (۱۲).
علاوه بر این، پس از انجام محاسبات آماری در بررسی ارتباط تغییر شکل ظاهری و احتمال عقیمی در این مطالعه، مشخص شدکه بین این دو عامل ارتباط زیادی وجود دارد. این نتیجه در مطالعاتی که سایر محققین انجام دادهاند نیز مشاهده شده است. از آن جمله Kawada و همکاران (۱۹۸۹) و Lim و (Yap (1996 اظهار داشتند که بین پیچیدگی بال و عقیمی ایجاد شده توسط پیری پروکسیفن در سوسری آلمانی رابطه نزدیکی وجود دارد (۱۳ و ۹).
سرانجام، در این مطالعه معلوم شد که در حشرات تیمار شده، کاربرد غلظتهای مختلف پیری پروکسیفن بر تعداد نمفهای حاصل از کپسول تخم از هر دو جنس اثری ندارد، که این یافته با نتایج Ross و (Cochran (1990 کاملاً مطابفت مینماید (۱۹).
بنابراین، پیری پروکسیفن از طریق تأثیر بر شکل ظاهری و عقیم نمودن حشرات تیمار شده، رشد جمعیت سوسریها را در سطح پایینی نگه میدارد. از این رو، ماده مزبور را میتوان به طور مؤثری در کنترل سوسری آلمانی (سویه اصفهان) و به جای حشره کشهای متداول، که موجب پیدایش مقاومت در حشرات و اثرات نامطلوب زیستمحیطی میشوند، مورد استفاده قرار داد.

به نکات زیر توجه کنید