مبطلات روزه

مبطلات روزه
۱۵۷۲ – نه چیز روزه را باطل مى‏کند: اول: خوردن و آشامیدن. دوم: جماع. سوم:استمنا، و استمنا آن است که انسان با خود کارى کند که منى از او بیرون آید.چهارم: دروغ بستن به خدا و پیغمبر و جانشینان پیغمبر علیهم السلام. پنجم:رساندن غبار غلیظ به حلق. ششم: فرو بردن تمام سر در آب. هفتم: باقى ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح. هشتم: اماله کردن با چیزهاى روان.نهم: قى کردن. و احکام اینها در مسایل آینده گفته مى‏شود.
۱- خوردن و آشامیدن
۱۵۷۳ اگر روزه‏ دار عمدا چیزى بخورد یا بیاشامد، روزه او باطل مى‏شود، چه خوردن و آشامیدن آن چیز معمول باشد مثل نان و آب، چه معمول نباشد مثل خاک و شیره درخت، و چه کم باشد یا زیاد. حتى اگر مسواک را از دهان بیرون آورد و دوباره به دهان ببرد و رطوبت آن را فرو برد، روزه او باطل مى‏شود، مگر آنکه رطوبت مسواک در آب دهان به طورى از بین برود که رطوبت‏خارج به آن گفته نشود.
۱۵۷۴ اگر موقعى که مشغول غذا خوردن است‏بفهمد صبح شده، باید لقمه را از دهان بیرون آورد. و چنانچه عمدا فرو برد، روزه‏اش باطل است و به دستورى که بعدا گفته خواهد شد، کفاره هم بر او واجب مى‏شود.
۱۵۷۵ اگر روزه‏دار سهوا چیزى بخورد یا بیاشامد، روزه‏اش باطل نمى‏شود.
۱۵۷۶ احتیاط واجب آن است که روزه‏دار از استعمال آمپولى که به جاى غذا به کار مى رود، خوددارى کند. ولى تزریق آمپولى که عضو را بى حس مى‏کند یا به جاى دوا استعمال مى‏شود، اشکال ندارد.
۱۵۷۷ اگر روزه‏دار چیزى را که لاى دندان مانده است، عمدا فرو ببرد، روزه‏اش باطل مى‏شود.
۱۵۷۸ کسى که مى‏خواهد روزه بگیرد، لازم نیست پیش از اذان دندانهایش را خلال کند، ولى اگر بداند غذایى که لاى دندان مانده در روز فرو مى رود، چنانچه خلال نکند و چیزى از آن فرو رود روزه‏اش باطل مى‏شود. بلکه اگر فرو هم نرود، بنابر احتیاط واجب باید قضاى آن روز را بگیرد.
۱۵۷۹ فرو بردن آب دهان، اگر چه بواسطه خیال کردن ترشى و مانند آن در دهان جمع شده باشد، روزه را باطل نمى‏کند.
۱۵۸۰ فرو بردن اخلاط سر و سینه، تا به فضاى دهان نرسیده، اشکال ندارد. ولى اگر داخل فضاى دهان شود، احتیاط واجب آن است که آن را فرو نبرد.
۱۵۸۱ اگر روزه دار به قدرى تشنه شود که بترسد از تشنگى بمیرد، مى‏تواند به‏اندازه‏اى که از مردن نجات پیدا کند آب بیاشامد، ولى روزه او باطل مى‏شود. و اگر ماه رمضان باشد، باید در بقیه روز از بجا آوردن کارى که روزه را باطل مى‏کند، خوددارى نماید.
۱۵۸۲ جویدن غذا براى بچه یا پرنده و چشیدن غذا و مانند اینها که معمولا به حلق نمى‏رسد، اگر چه اتفاقا به حلق برسد، روزه را باطل نمى‏کند. ولى اگر انسان ازاول بداند که به حلق مى رسد، چنانچه فرو رود، روزه‏اش باطل مى‏شود، و باید قضاى آن را بگیرد و کفاره هم بر او واجب است.
۱۵۸۳ انسان نمى‏تواند براى ضعف روزه را بخورد، ولى اگر ضعف او به قدرى است‏که معمولا نمى‏شود آن را تحمل کرد، خوردن روزه اشکال ندارد.
۲- جماع
۱۵۸۴ جماع روزه را باطل مى‏کند، اگر چه به مقدار ختنه‏گاه داخل شود و منى هم بیرون نیاید.
۱۵۸۵ اگر کمتر از مقدار ختنه‏گاه داخل شود و منى هم بیرون نیاید، روزه باطل نمى‏شود، ولى کسى که آلتش را بریده‏اند اگر کمتر از ختنه‏گاه را هم داخل کند، روزه‏اش باطل مى‏شود.
۱۵۸۶ اگر شک کند که به اندازه ختنه‏گاه داخل شده یا نه، روزه او صحیح است. و کسى که آلتش را بریده‏اند، اگر شک کند که دخول شده یا نه، روزه او صحیح است.
۱۵۸۷ اگر فراموش کند که روزه است و جماع نماید، یا او را به جماع مجبور نمایند، به طورى که از خود اختیارى نداشته باشد، روزه او باطل نمى‏شود. ولى چنانچه در بین جماع یادش بیاید یا دیگر مجبور نباشد، باید فورا از حال جماع خارج شود، و اگر خارج نشود، روزه او باطل است.
۳- استمناء
۱۵۸۸ اگر روزه‏دار استمنا کند، یعنى با خود کارى کند که منى از او بیرون‏آید، روزه‏اش باطل مى‏شود.
۱۵۸۹ اگر بى اختیار منى از او بیرون آید، روزه‏اش باطل نیست. ولى اگر کارى کند که بى اختیار منى از او بیرون آید، روزه‏اش باطل مى‏شود.
۱۵۹۰ هرگاه روزه‏دار بداند که اگر در روز بخوابد، محتلم مى‏شود، یعنى در خواب منى از او بیرون مى آید، مى‏تواند در روز بخوابد. و چنانچه بخوابد و محتلم هم بشود، روزه‏اش صحیح است.
۱۵۹۱ اگر روزه‏دار در حال بیرون آمدن منى از خواب بیدار شود، واجب نیست از بیرون آمدن آن جلوگیرى کند.
۱۵۹۲ روزه‏دارى که محتلم شده، مى‏تواند بول کند و به دستورى که در مساله گفته شد، استبرا نماید. ولى اگر بداند به واسطه بول یا استبرا کردن باقى مانده منى از مجرى بیرون مى‏آید، در صورتى که غسل کرده باشد، نمى‏تواند استبرا کند.
۱۵۹۳ روزه‏دارى که محتلم شده، اگر بداند منى در مجرى مانده و در صورتى که پیش از غسل بول نکند بعد از غسل منى از او بیرون مى‏آید، بنابر احتیاط واجب بایدپیش از غسل بول کند.
۱۵۹۴ اگر به قصد بیرون آمدن منى کارى بکند، در صورتى که منى ازاو بیرون نیاید، روزه‏اش باطل نمى‏شود.
۱۵۹۵ اگر روزه دار بدون قصد بیرون آمدن منى با کسى بازى و شوخى کند، در صورتى که عادت نداشته باشد که بعد از بازى و شوخى منى از او خارج شود، اگرچه اتفاقا منى بیرون آید، روزه او صحیح است. ولى اگر شوخى را ادامه دهد تا آن جا که نزدیک است منى خارج شود، و خوددارى نکند تا خارج گردد، روزه‏اش باطل است.
۴- دروغ بستن به خدا و پیغمبر
۱۵۹۶ اگر روزه‏دار به گفتن یا به نوشتن یا به اشاره و مانند اینها، به خدا و پیغمبر و جانشینان آن حضرت عمدا نسبت دروغ بدهد، اگر چه فورا بگوید دروغ گفتم، یا توبه کند، روزه او باطل است. و احتیاط واجب آن است که حضرت زهرا سلام الله علیها و سایر پیغمبران و جانشینان آنان هم در این حکم فرقى ندارند.
۱۵۹۷ اگر بخواهد خبرى را که نمى‏داند راست است‏یا دروغ نقل کند، بنابر احتیاط واجب باید از کسى که آن خبر را گفته یا از کتابى که آن خبر در آن نوشته شده، نقل نماید. لیکن اگر خودش هم خبر بدهد، روزه‏اش باطل نمى‏شود.
۱۵۹۸ اگر چیزى را به اعتقاد این که راست است از قول خدا یا پیغمبر نقل کند و بعد بفهمد دروغ بوده، روزه‏اش باطل نمى‏شود.
۱۵۹۹ اگر بداند دروغ بستن به خدا و پیغمبر روزه را باطل مى‏کند و چیزى را که مى‏داند دروغ است‏به آنان نسبت دهد و بعدا بفهمد آن چه را که گفته، راست‏بوده، روزه‏اش صحیح است.
۱۶۰۰ اگر دروغى را که دیگرى ساخته عمدا به خدا و پیغمبر و جانشینان پیغمبر نسبت دهد، روزه‏اش باطل مى‏شود، ولى اگر از قول کسى که آن دروغ را ساخته نقل کند، اشکال ندارد.
۱۶۰۱ اگر از روزه‏دار بپرسند که آیا پیغمبر صلى الله علیه و آله و سلم چنین مطلبى فرموده‏اند و او جایى که در جواب باید بگوید نه، عمدا بگوید بلى، یا جایى که باید بگوید بلى، عمدا بگوید نه، روزه‏اش باطل مى‏شود.
۱۶۰۲ اگر از قول خدا یا پیغمبر حرف راستى را بگوید، بعد بگوید دروغ گفتم، یا در شب دروغى را به آنان نسبت دهد و فرداى آن روز که روزه مى‏باشد بگوید آنچه دیشب گفتم راست است، روزه‏اش باطل مى‏شود.
۵- رساندن غبار غلیظ به حلق
۱۶۰۳ رساندن غبار غلیظ به حلق روزه را باطل مى‏کند، چه غبار چیزى باشد که خوردن آن حلال است، مثل آرد، یا غبار چیزى باشد که خوردن آن حرام است.
۱۶۰۴ اگر به واسطه باد غبار غلیظ‏ى پیدا شود و انسان با این که متوجه است مواظبت نکند و به حلق برسد، روزه‏اش باطل مى‏شود.
۱۶۰۵ احتیاط واجب آن است که روزه‏دار دود سیگار و تنباکو و مانند اینها را هم به حلق نرساند. ولى بخار غلیظ روزه را باطل نمى‏کند، مگر این که در دهان به صورت آب در آید و فرو دهد.
۱۶۰۶ اگر مواظبت نکند و غبار یا بخار یا دود و مانند اینها داخل حلق شود،چنانچه یقین داشته که به حلق نمى رسد روزه‏اش صحیح است.
۱۶۰۷ اگر فراموش کند که روزه است و مواظبت نکند، یا بى‏اختیار غبار و مانند آن به حلق او برسد، روزه‏اش باطل نمى‏شود، و چنانچه ممکن است‏باید آن را بیرون آورد.
۶- فرو بردن سر در آب
۱۶۰۸ اگر روزه‏دار عمدا تمام سر را در آب فرو برد، اگرچه باقى بدن او از آب بیرون باشد، بنا بر احتیاط واجب باید قضاى آن روزه را بگیرد. ولى اگر تمام بدن را آب بگیرد و مقدارى از سر بیرون باشد روزه او باطل نمى‏شود.
۱۶۰۹ اگر نصف سر را یک دفعه و نصف دیگر آن را دفعه دیگر در آب فرو برد،روزه‏اش باطل نمى‏شود.
۱۶۱۰ اگر شک کند که تمام سر زیر آب رفته یا نه روزه‏اش صحیح است.
۱۶۱۱ اگر سر زیر آب برود ولى مقدارى از موها بیرون بماند، روزه باطل مى‏شود.
۱۶۱۲ احتیاط واجب آن است که سر را در گلاب فرو نبرد، ولى در آبهاى مضاف دیگر و در چیزهاى دیگر که روان است، اشکال ندارد.
۱۶۱۳ اگر روزه‏دار بى‏اختیار در آب بیفتد و تمام سر او را آب بگیرد، یا فراموش کند که روزه است و سر در آب فرو برد، روزه او باطل نمى‏شود.
۱۶۱۴ اگر عادتا با افتادن در آب سرش زیر آب مى رود، چنانچه با توجه به‏این مطلب خود را در آب بیندازد و سرش زیر آب برود روزه‏اش باطل مى‏شود.
۱۶۱۵ اگر فراموش کند که روزه است و سر را در آب فرو برد یا دیگرى به زور سر او را در آب فرو برد، چنانچه در زیر آب یادش بیاید که روزه است‏یا آن کس دست‏خود را بردارد، باید فورا سر را بیرون آورد، و چنانچه بیرون نیاورد، روزه‏اش باطل مى‏شود.
۱۶۱۶ اگر فراموش کند که روزه است و به نیت غسل سر را در آب فرو برد، روزه و غسل او صحیح است.
۱۶۱۷ اگر بداند که روزه است و عمدا براى غسل سر را در آب فرو برد،چنانچه روزه او روزه واجبى باشد که مثل روزه کفاره وقت معینى ندارد، غسل صحیح و روزه باطل مى‏باشد. ولى اگر واجب معین باشد، اگر به فرو بردن سر در آب قصد غسل کند، روزه او باطل است و بنابر احتیاط واجب غسل او هم باطل است،مگر آن که در زیر آب یا در حال خارج شدن از آب نیت غسل کند، که در این صورت غسل او صحیح است. و اما اگر روزه ماه رمضان باشد، هم غسل و هم روزه باطل است، مگر آن که در همان زیر آب توبه نماید و در حال خارج شدن از آب نیت غسل کند،که در این صورت غسل او صحیح است.
۱۶۱۸ اگر براى آنکه کسى را از غرق شدن نجات دهد، سر را در آب فرو برد، اگرچه نجات دادن او واجب باشد، روزه‏اش باطل است.
۷- باقى ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح
۱۶۱۹ اگر جنب عمدا تا اذان صبح غسل نکند، یا اگر وظیفه او تیمم است عمدا تیمم ننماید، روزه‏اش باطل است.
۱۶۲۰ اگر در روزه واجبى که مثل روزه ماه رمضان وقت آن معین است، تا اذان صبح غسل نکند و تیمم هم ننماید، روزه‏اش صحیح است.
۱۶۲۱ کسى که جنب است و مى‏خواهد روزه واجبى بگیرد که مثل روزه رمضان وقت آن معین است، چنانچه عمدا غسل نکند تا وقت تنگ شود، مى‏تواند با تیمم روزه بگیرد و صحیح است.
۱۶۲۲ اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش کند و بعد از یک روز یادش بیاید، باید روزه آن روز را قضا نماید، و اگر بعد از چند روز یادش بیاید، باید روزه هر چند روزى را که یقین دارد جنب بوده قضا نماید. مثلا اگر نمى‏داند سه روز جنب بوده یا چهار روز، باید روزه سه روز را قضا کند.
۱۶۲۳ کسى که در شب ماه رمضان براى هیچ کدام از غسل و تیمم وقت ندارد،اگر خود را جنب کند روزه‏اش باطل است و قضا و کفاره بر او واجب مى‏شود، ولى اگر براى تیمم وقت دارد، چنانچه خود را جنب کند، با تیمم روزه او صحیح است، ولى گناهکار است.
۱۶۲۴ اگر گمان کند که به اندازه غسل وقت دارد و خود را جنب کند و بعد بفهمد وقت تنگ بوده، چنانچه تیمم کند روزه‏اش صحیح است.
۱۶۲۵ کسى که در شب ماه رمضان جنب است و مى‏داند که اگر بخوابد تا صبح بیدار نمى‏شود، نباید بخوابد، و چنانچه بخوابد و تا صبح بیدار نشود، روزه‏اش باطل است و قضا و کفاره بر او واجب مى‏شود.
۱۶۲۶ هرگاه جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود، اگر احتمال بدهد که اگر دوباره بخوابد بیدار مى‏شود براى غسل، مى‏تواند بخوابد.
۱۶۲۷ کسى که در شب ماه رمضان جنب است و مى‏داند یا احتمال مى‏دهد که اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار مى‏شود، چنانچه تصمیم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند و با این تصمیم بخوابد و تا اذان خواب بماند، روزه‏اش صحیح است.
۱۶۲۸ کسى که در شب ماه رمضان جنب است و مى‏داند یا احتمال مى‏دهد که اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار مى‏شود، چنانچه غفلت داشته باشد که بعد از بیدار شدن باید غسل کند، در صورتى که بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند، روزه‏اش صحیح است.
۱۶۲۹ کسى که در شب ماه رمضان جنب است و مى‏داند یا احتمال مى‏دهد که اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار مى‏شود، چنانچه نخواهد بعد از بیدار شدن غسل کند، یا تردید داشته باشد که غسل کند یا نه، در صورتى که بخوابد و بیدار نشود، روزه‏اش باطل است.
۱۶۳۰ اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود و بداند یا احتمال دهد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار مى‏شود و تصمیم هم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند، چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود، باید روزه آن روز را قضا کند، و همچنین است اگر از خواب دوم بیدار شود و براى مرتبه سوم بخوابد، و کفاره بر او واجب نمى‏شود.
۱۶۳۱ خوابى را که در آن محتلم شده نباید خواب اول حساب کرد، بلکه اگراز آن خواب بیدار شود و دوباره بخوابد، خواب اول حساب مى‏شود.
۱۶۳۲ اگر روزه‏دار در روز محتلم شود، واجب نیست فورا غسل کند.
۱۶۳۳ هرگاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده، اگرچه‏بداند پیش از اذان محتلم شده، روزه او صحیح است.
۱۶۳۴ کسى که مى‏خواهد قضاى روزه رمضان را بگیرد، هرگاه تا اذان صبح جنب بماند، اگر چه از روى عمد نباشد، روزه او باطل است.
۱۶۳۵ کسى که مى‏خواهد قضاى روزه رمضان را بگیرد، اگرچه بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده و بداند پیش از اذان محتلم شده است، چنانچه وقت روزه تنگ است، مثلا پنچ روز روزه رمضان دارد، و پنج روز هم به رمضان مانده است، بعد از رمضان عوض آن را به جا آورد، و اگر وقت قضاى روزه تنگ نیست روزه بگیرد.
۱۶۳۶ اگر در روزه واجبى غیر روزه رمضان و قضاى آن، تا اذان صبح جنب بماند، روزه‏اش صحیح است، چه وقت آن معین باشد و چه نباشد.
۱۶۳۷ اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و عمدا غسل نکند، یا اگر وظیفه او تیمم است تیمم نکند، روزه‏اش باطل است.
۱۶۳۸ اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و براى غسل وقت نداشته باشد، چنانچه بخواهد روزه ماه رمضان یا قضاى آن را بگیرد، باید تیمم نماید و روزه‏اش صحیح است، و اگر بخواهد روزه مستحب یا روزه واجب مثل روزه کفاره و روزه نذرى بگیرد، اگرچه بدون تیمم هم روزه‏اش صحیح است، ولى احتیاط مستحب آن است که تیمم کند.
۱۶۳۹ اگر زن نزدیک اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و براى هیچ کدام از غسل و تیمم وقت نداشته باشد، یا بعد از اذان بفهمد که پیش از اذان پاک شده، روزه او صحیح است، ولى اگر در وسعت وقت قضاى رمضان را گرفته باشد،صحیح بودن آن اشکال دارد.
۱۶۴۰ اگر زن بعد از اذان صبح از خون حیض یا نفاس پاک شود، یا در بین روز خون حیض یا نفاس ببیند، اگر چه نزدیک مغرب باشد، روزه او باطل است.
۱۶۴۱ اگر زن غسل حیض یا نفاس را فراموش کند و بعد از یک روز یا چند روز یادش بیاید، روزه‏هایى که گرفته صحیح است.
۱۶۴۲ اگر زن پیش از اذان صبح در ماه رمضان از حیض یا نفاس پاک شود ودر غسل کردن کوتاهى کند و تا اذان غسل نکند و در تنگى وقت تیمم هم نکند، روزه‏اش باطل است. ولى چنانچه کوتاهى نکند، مثلا منتظر باشد که حمام زنانه شود، اگرچه سه مرتبه بخوابد و تا اذان غسل نکند، در صورتى که تیمم کند روزه او صحیح است.
۱۶۴۳ اگر زنى که در حال استحاضه است، غسلهاى خود را به تفصیلى که در احکام استحاضه در مساله به بعد گفته شد به جا آورد، روزه او صحیح است.
۱۶۴۴ کسى که مس میت کرده، یعنى جایى از بدن خود را به بدن میت رسانده،مى‏تواند بدون غسل مس میت روزه بگیرد. و اگر در حال روزه هم میت را مس نماید،روزه او باطل نمى‏شود.
۸- اماله کردن
۱۶۴۵ اماله کردن با چیز روان اگرچه از روى ناچارى و براى معالجه باشد، روزه را باطل مى‏کند، ولى استعمال شیافهایى که براى معالجه است اشکال ندارد، و احتیاط واجب آن است که از استعمال شیافهایى که براى کیف کردن است، مثل شیاف تریاک یا براى تغذیه از این مجرا است، خوددارى نمایند.
۹- قى کردن
۱۶۴۶ هرگاه روزه‏دار عمدا قى کند – اگر چه به واسطه مرض و مانند آن ناچار باشد – روزه‏اش باطل مى‏شود، ولى اگر سهوا یا بى‏اختیار قى کند، اشکال ندارد.
۱۶۴۷ اگر در شب چیزى بخورد که مى‏داند به واسطه خوردن آن در روز بى‏اختیار قى مى‏کند، احتیاط واجب آن است که روزه آن روز را قضا نماید.
۱۶۴۸ اگر روزه‏دار بتواند از قى کردن خوددارى کند، چنانچه براى او ضرر و مشقت نداشته باشد، باید خوددارى نماید.
۱۶۴۹ اگر مگس در گلوى روزه‏دار برود، چنانچه به قدرى پایین رود که به فرو بردن آن خوردن نمى‏گویند، لازم نیست آن را بیرون آورد و روزه او صحیح است، واگر به این مقدار پایین نرود، باید آن را بیرون آورد، اگرچه موجب شود که قى کند و روزه‏اش باطل شود، و چنانچه فرو برد روزه‏اش باطل مى‏شود، و بنابر احتیاط واجب باید کفاره جمع بدهد.
۱۶۵۰ اگر سهوا چیزى را فرو ببرد و پیش از رسیدن به شکم یادش بیاید که روزه است، چنانچه به قدرى پایین رفته باشد که اگر آن را داخل شکم کند خوردن نمى‏گویند، لازم نیست آن را بیرون آورد و روزه او صحیح است.
۱۶۵۱ اگر یقین داشته باشد که به واسطه آروغ زدن چیزى از گلو بیرون مى‏آید، نباید عمدا آروغ بزند، ولى اگر یقین نداشته باشد اشکال ندارد.
۱۶۵۲ اگر آروغ بزند و بدون اختیار چیزى در گلو یا دهانش بیاید آن را بیرون‏بریزد، و اگر بى اختیار فرو رود، روزه‏اش صحیح است.

 
کسانى که روزه بر آنها واجب نیست
۱۷۲۵ کسى که به واسطه پیرى نمى‏تواند روزه بگیرد، یا براى او مشقت دارد،روزه بر او واجب نیست، ولى در صورت دوم باید براى هر روز یک مد که تقریبا ده سیر است گندم یا جو و مانند اینها به فقیر بدهد.
۱۷۲۶ کسى که به واسطه پیرى روزه نگرفته، اگر بعد از ماه رمضان بتواند روزه بگیرد، بنابر احتیاط واجب باید قضاى روزهایى را که نگرفته بجا آورد.
۱۷۲۷ اگر انسان مرضى دارد که زیاد تشنه مى‏شود و نمى‏تواند تشنگى را تحمل کند،یا براى او مشقت دارد، روزه بر او واجب نیست. ولى در صورت دوم باید براى هر روز یک مد گندم یا جو و مانند اینها به فقیر بدهد. و احتیاط واجب آن است که بیشتر از مقدارى که ناچار است آب نیاشامد، و چنانچه بعد بتواند روزه بگیرد، بنابر احتیاط واجب باید روزه‏هایى را که نگرفته قضا نماید.
۱۷۲۸ زنى که زاییدن او نزدیک است و روزه براى حملش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست، و باید براى هر روز یک مد طعام، یعنى گندم یا جو و مانند اینها به فقیر بدهد. و نیز اگر روزه براى خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست. و بنابر احتیاط واجب باید براى هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد، ودر هر دو صورت روزه‏هایى را که نگرفته باید قضا نماید.
۱۷۲۹ زنى که بچه شیر مى‏دهد و شیر او کم است، چه مادر بچه یا دایه او باشد، یا بى‏اجرت شیر دهد، اگر روزه براى بچه‏اى که شیر مى‏دهد ضرر دارد، روزه براو واجب نیست و باید براى هر روز یک مد طعام، یعنى گندم یا جو و مانند اینها به فقیر بدهد. و نیز اگر براى خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست، و بنابر احتیاط واجب باید براى هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد و در هر دو صورت روزه‏هایى را که نگرفته باید قضا نماید. ولى اگر کسى پیدا شود که بى اجرت بچه را شیر دهد، یا براى شیر دادن بچه از پدر یا مادر بچه یا از کس دیگر که اجرت او را بدهد اجرت بگیرد، احتیاط واجب آن است که بچه را به او بدهد و روزه بگیرد.
روزه داری و سلامت
در تمام ادیان آسمانی ،‌ روزه جزو احکام واجب به شمار می رود . در تورات از روزه چهل روزه حضرت موسی و الیاس و روزه سه هفته ای حضرت دانیال و روزه حضرت داوود و یونس یاد شده است . یهودیان پای بند ، هفته ای دو روز ،روزه می گیرند .جامع ترین و عالی ترین روزه ، روزه ماه مبارک رمضان است که در آئین اسلام بر هر مرد و زن واجد شرایط واجب است .
رسول گرامی اسلام می فرماید : ( صومواتصحوا ) . یعنی روزه بگیرید تا تندرست باشید .
در طب قدیم  روزه اهمیت خاصی داشته ،‌ فیثاغورث و بقراط برخی از امراض را با روزه معالجه می کردند .
حارث بن کلده طبیب معروف زمان بعثت رسول اکرم ( ص ) ،‌ روزه را یگانه طریق معالجه بیماریها می دانست و ابن سینا فصلی از کتاب قانون را به مداوا با روزه اختصاص داده است .
دکتر الکسی سوفورین دانشمند شهیر روسی می گوید : (( جسم به هنگام روزه به جای غذا از موادداخلی استفاده کرده و آنها را مصرف می کند و بدین وسیله خود را بوسیله روزه ، پاکیزه می سازد ))‌ .
اکثر بیماریهای حاد و مزمن را می توان به وسیله روزه بهبود بخشیدیا از شدت آنها کاست بهترین درمان بیولوژیکی این است که بوسیله دفع مواد مضر ، سلامت فرد را تأمین نماییم . به محض اینکه نیروهای نوسازی موجود زنده ، در هنگام روزه فعال و آزاد بشوند ، تصفیه مواد زائد حاصل از متابولیسم ایجاد می گردد .
مشاهدات علمی تفاوت بین روزه داری و گرسنگی را نشان داده اند . نوعی داوطلبی واقعی توام با آسایش درونی لازمه روزه درمانی است . وضع فکر بیمار ،‌ در هدایت اعمال متابولیک تمام بدن تأثیر اساسی دارد . روزه داری سبب افزایش قدرت انقباظی قلب و دفع چربیهای زائد می گردد .
آثار مثبت جسمی زیادی در افرادسالم و بیمار ،برای روزه داری بیان شده است،که از جمله ؛
اثر بر سوخت و ساز ،
غلظت هورمونها ،
فعالیت کلیه ها ، آزمایشهای کبدی ،
دستگاه گوارش ،‌
دستگاه قلب و عروق ،‌
آثار عصبی و روانی ،
اثر بر الکترولیتها و شاخصهای خون سازی ،
اثر بر کاهش وزن و … می باشد .
شیوع حملات صرعی در روزه داران ماه مبارک رمضان کاهش می یابد .
روزه داری سبب  کاهش افسردگی ، افکار پارانوئیدی و وسواس می گردد و عزت نفس فرد را افزایش می  دهد .
درمان نفس را نباید در راضی ساختن آن جستجو کرد . درمان واقعی عبارتست از :
مجاهدت در راه حق ،
تربیت و تمرین نفس ، همراه صدق و اخلاص درعبودیت
 ستردن آفات که فرد روزه دار ، تجسم حقیقی این ارزشها می باشد .
ماه رمضان را از آن جهت ماه صبر نامیده اند چون صابر و روزه دار خود را از تأثیر درگیری ها و شکوه ها و آلام می رهاند و خویشتن را از آن ها باز می دارد . صبر یکی از طرق سلامت و بهداشت روانی است که در روزه دار تجلی می یابد . صبر تجهیز و آراستن نفس به عفو و گذشت و بعد و دوری از آفات اخلاقی و انسانی و برخورداری از نعمت داشتن قلب سلیم است و روزه دار الگویی والاست که صبر در وی نمودی بی نظیر دارد .
 
ثواب ها و فواید روزه
حقیقتاً ثواب های روزه داشتن بسیار بزرگ میباشند، در اینجاه بطور نمونه بعضی از آنها را که در کتاب های حدیث صحیح آمده به مطالعه دوستان میرسانیم.
افزایش در پاداش
 خداوند روزه داشتن بنده های خود را بر خود انتخاب کرده و پاداش آنرا بر بنده های خود میدهد. پاداش آنرا به گونه چندین مرتبه بیشتر افزایش میدهد. چنانچه در حدیث قدسی ذکر شده “به جز از روزه که آن برای من است و من او را بر آن پاداش میدهم. “روزه داشتن را برابرای نیست و دعای روزه دار رد نمیشود.
 رمضان یکی از ستون های اسلام است. قران درماه رمضان نازل شده. روزه گرفتن در ماه رمضان معادل بر ده ماه روزه است از روی ثواب. هر که ماه رمضان را از روی ایمانداری و به امید دریافت پاداش روزه میگیرد، گناه های گذشته او بخشیده میشود.
 شخصی روزه دار در دو لحظه لذت دارد:
 وقتیکه روزه ای خود را باز میکند و دیگر هنگامیکه با خداوند ملاقات میکند، به روزه داشتن خود شادمانی می ورزد. روزه در قیامت شفاعت روزه دار را میکند و میگوید “خداوندا، من او را از غذا و شهواتی بدنی باز داشتم در هنگام روز پس مرا اجازه بده تا شفاعت او را کنم. بوی دهن روزه دار به نزد خداوند بهتر است از بوی مشک.
روزه داشتن یک محافظت است
 روزه داشتن یک محافظت است و یک قلعه مستحکم است که انسان را از آتش مصعون نگاه میکند. هر که یک روز را به خاطر خشنودی خداند روزه بگیرد خداوند روی او را به فاصله هفتاد سال از آتش دور میکند.
هر کسی یک روز  را روزه بگیرد، و آن روز آخیر زنده گی اش باشد پس وی داخل بهشت خواهد شد. در بهشت دروازه ای است به نام رعیان، روزه داران از آن داخل میشوند و تنها ایشان و بعد از ایشان, آن دروازه قفل میشود و هیچ یک از آن داخل نمیشود.
 در هر روزه افطاری خداوند مردمانی را که از آتش دوزخ رهایی میابند انتخاب میکند. در روزه گرفتن خردمندی بسیار و فواید بی شمار است که وابسته به تقوا و پرهیزگاری میباشد چنانکه الله تعالی می فرماید ” … تا شما پرهیزگاران شوید. «البقره ۲:۱۸۳»” اگر شخصی برای کسب خشنودی الله «ج» و از ترس عذاب او از چیزهای حلال اجتناب می کند، پس پرهیز کردن از حرام برایش آسانتر می گردد. احساس گرسنگی در معده دیگر اعضای بدن را از گرسنگی و خواهشات باز می دارد.
روزه داشتن سبب ورشکست شیطان، جلوگیر خواهشات و نگهدارنده حواس میشود. وقتی احساس گرسنگی در دل روزه دار غالب میشود، او از حال غریبان آمده احساس ترحم پیدا میکند و به ایشان طعامی می خوراند. روزه داشتن انسان را می آموزد تا چگونه از هوس و گناه دوری کند. انسان را کمک میکند تا بر طبیعت خود قادر گردد و خود را از عادت های باپسندیده برهاند. روزه داشتن انسان را وقت شنانس میسازد. روزه نماینگر اتحاد امت اسلام میباشد.