دیپلماسی و رفتار سیاسی پیامبر اعظم (ص)

فرستادن سفیر به سوی قدرت های بزرگ آن زمان ، فرستادن سفیران اسلام جهت تبلیغ و ارشاد مردم شبه جزیره به دین مبین اسلام ، مذاکرات و پیمان های مختلف با قبایل و سران آنها و … که در ادامه بحث به آنها اشارات لازم خواهیم داشت همگی نشان از اهمیت و توجه به امر دیپلماسی در اسلام و ویژه سیره ی حضرت رسول (ص) بوده است .

اگر با اندکی اغماض به  ساختار قدرت در شبه جزیره عربستان در صدر اسلام  نگاهی داشته باشیم می توان این چنین تصور نمود که به دلیل ساختار خاص قبیله ای و رفتار های آنان با دیگر قبایل و قدرت های قبیله ای ، و تقسیم شبه جزیره به دو بخش مسلمانان به زعامت و رهبری پیامبر اعظم (ص) از یک سو و غیر مسلمانان ( اعم از مشرکین و اهل کتاب ) از سوی دیگر ، اقدامات  و رفتار و روابط پیامبر (ص) را با غیر مسلمانان  را یک رفتار برنامه ریزی شده و هدفمند سیاسی جهت دستیابی به اهداف متعالی اسلام دانست که با توجه به مقتضیات زمان و روح اسلام به شکل مرحله به مرحله انجام گرفثه ومی توان آن را  معادل با  فعالیت های سیاسی در حوزه خارجی در زمان امروز دانست  .

دیپلماسی :                                            

یکی از رایج ترین اصطلاحات سیاسی ، دیپلماسی است .  دیپلماسی را می توان « روشی مسالمت آمیز که از طریق گفتگو و مذاکره برای حل و فصل و پیشبرد اهداف در حوزه خارجی انجام می پذیرد »  تعریف نمود .[۱] 

به عبارت دیگر می توان گفت : « دیپلماسی  تکنیک ها و تدابیر عملی و اجرایی است که یک دولت با توسل به آن منافعش را در خارج قلمرو خود دنبال می کند .»  [2]

با توجه با این تعاریف ، در دیپلماسی اسلامی روش ها ، تکنیک ها و تدابیر عملی و اجرایی همگی می بایست منطبق بر اصول اسلامی باشد که در ادامه به این اصول اشاره خواهیم نمود .

سیاست :

از دیگر اصطلاحات سیاسی مفهوم سیاست است . این اصطلاح را بسیاری به اشتباه  با دیپلماسی یکی پنداشته و معادل فرض می کنند حال آنکه مفهومی متفاوت دارد .

سیاست را این چنین تعریف می نماییم : « کلیه اهداف و خط مشی ها یی که یک دولت در امور داخلی یا خارجی  اتخاذ می کند » . [3]

در حوزه داخلی به آن « سیاست داخلی »  و در حوزه خارجی « سیاست خارجی »  می گوییم .

اصول اولیه و پایه فکری دیپلماسی اسلامی :

۱-      اصل حاکمیت الهی  :  مطابق آیه « لاحکم الاالله »  حاکمیت تنها ازان خداست و همه ی موجودات نباید به غیراو اتکا کنند .

۲-   قاعده عدم ضرر و ضرار و نفی سبیل : مطابق آیه ۱۴۱ سوره نساء که می فرماید :« خداوند راه تسلط بر مسلمانان را بر کفار باز نگذاشته است . »   هر گونه روابطی که منجر به سلطه غیر مسلمان بر مسلمانان شود باطل و حرام است و اصل وفای به عهد که مورد احترام و تآکید اسلام است در این چارچوب مورد ارزیابی قرار می گیرد.  این اصل باید در روابط مسلمان و دولت اسلامی با غیر مسلمان یا دولت غیر اسلامی مورد توجه چدی قرار گیرد به طوری که هیچ قراردادی باعث ضرر زدن به منافع مسلمانان از یک طرف و ملت های طرف قرارداد – که خصومتی با اسلام ندارند – نگردد .

۳-   اصل وفای به عهد و احترام به قراردادها و پیمان ها : اسلام با الزامی کردن وفاداری نسبت به پیمان ها و قراردادها ، طرفین را در برابر خداوند مسئول دانسته است . قران مجید در این رابطه در سوره ی بقره آیه ۱۷۷ می فرماید : « نیکو کار کسی است که به خدا ایمان بیاورد و چون پیمان ببندد به پیمانش وفا کند. » همچنین در سوره مائده  آیه ۱   یا در سوره رعد آیه ۲۰ این موضوع را مورد تاکید قرار داده است .

اهداف دیپلماسی  (سیاست خارجه ) پیامبر (ص) در روابط با غیر مسلمانان  :

۱-      اقامه حکومت توحیدی واحد در جهان :

پیامبر (ص) در ایجاد روابط با قدرت های غیر مسلمان داخل و خارج از شبه جزیره ، اولین هدف را در بسط و گسترش اندیشه های اسلامی در راستای آشنایی دیگر قبیله و در افقی دورتر ملل مختلف با اسلام نهاده لذا با توجه به بعد جهانی رسالت پیابر (ص) حرکت به سمت پذیرفتن اسلام و جهانی شدن تدریجی اسلام از اهداف راهبردی ایشان بوده است .

این رسالت جهانی در آیات مختلف قران به آن اشاره شده است که تعدادی از آنان اشاره می کنیم :

قرآن مجید در آیه ۱۰۷ سوره انبیا می فرماید : « ( ای پیامبر ) ما تورا جز برای رحمت جهانیان نفرستادیم . »

قران مجید آیه ۱۵۸ سوره اعراف می فرماید : « بگو ای مردم بی گمان من فرستاده ی خدا به سوی شما (همه ی مردم جهان به هر اندیشه و نژاد و مکان زندگی ) هستم .

 در سوره فتح آیه ۲۸ که می فرماید : « اوست که پیامبر خویش را به هدایت و دین حق فرستاد تا آن را بر همه ی دین ها پیروز گرداند … »

اگر چه پس از وفات پیامبر اعظم (ص) با انحراف در مسیر زمامداری وحکومت  در سقیفه و محروم ماندن شایستگان حکومت که از اهداف و پیامدهای آن جریان بود ، جهانی شدن اسلام به تعویق افتاد اما به خواست حضرت حق با ظهور حضرت مهدی (ع) جهانی شدن اسلام تحقق خواهد یافت .

۲-      اقامه عدل و قسط در جهان و سعادت و کمال بشری :

یکی دیگر از اهداف رسالت پیامبر اسلام (ص) آنچنان که در قران آمده است برقراری عدالت و قسط در در بین مردم است . از جمله این آیات ، سوره ی حدید آیه ۲۵ است که می فرماید : « ما انبیا را با مشعل های هدایت به سوی مردم فرستادیم و به آنها کتاب و میزان عطا کردیم تا مردم عدل و قسط را به پا دارند .»

اذن جهاد به مسلمانان در مصاف با طاغوتیان و ظلم کنندگان و رهایی مستضعفین از دست انان در راستای سعادت و کمال بشری معنا و مفهوم پیدا می کند .

۳-      ظلم ستیزی ، ایجاد امنیت و استقرار صلح پایدار جهانی :

یکی از اهدداف متعالی اسلام تحت لوای حکومت جهانی اسلام ، از بین بردن ظلم و فساد در بین مردم و استقرار صلح پایدار است .از جمله آیات قران در این باب ، آیه ۲۷۹ سوره بقره و یا آیه ۱۱۳ سوره هود که می فرماید : « به آنان که ظلم پیشه می کنند ، تکیه نکنید که آتش آنان شما را خواهد گرفت .»

دیپلماسی پیامبر (ص) در دوران رسالت :

پیامبر گرامی اسلام (ص) از ابتدای آغاز رسالت خود در دو بعد فعالیت خود را آغاز نمودند که می توان آن را به دو بخش تقسیم نمود . در بخش اول به دوران قبل از تشکیل دولت در شهر مدینه بوده است ، طرح ملت سازی بر مبنای ارزش های جدید ( همان اندیشه های اسلامی ، برادری و برابری همه ی مسلمانان ) و ایجاد یک هویت جدید که خارج از خون و نژاد ( عصبیت ) باشد در راستای اهداف اسلام در دستور کار پیامبر (ص) قرار گرفت .

این دوره که هدف اصلی پیامبر (ص) همچنان که به آن اشاره شد ملت سازی بود حدود ۱۳ سال به طول انجامید و بذر های کاشته شده شروع به جوانه زدن کرد . پیشوانه این حرکت آیات نازل شده در این مدت بود که با مضامین اخلاقی و معرفتی و اعتقادی روح و روان مسلمانان را تقویت و پشتوانه اعمال آنان بود ، خشنودی خداوند ، بشارت به بهشت ، دعوت به استقامت در سختی ها ، بشارت پیروزی ، عاقبت کافرین و … همگی حرکاتی در راستای ایجاد یک جامعه نوین اسلامی در بطن مردمی که تا قبل از آن فاقد هرگونه وحدت سیاسی و فرهنگ غالب غنی جمع محور بوده اند، می باشد .

شروع این حرکت و استمرار آن با دعوت از مردم صورت گرفت که این دعوت ها را در سه بخش می توان مورد بحث قرار داد.

دعوت سری : این دعوت که مدت سه سال طول کشید تنها شامل افرادی می شد که پیش زمینه های جذب و هدایت را دارا بودند به عبارت دیگر شیوه ی پیامبر (ص) تآثیرگذاری بر افراد خاص یا فرد سازی بود .

از آنجایی که اجتماع مکه نیاز به حرکت قوی تر و گسترده تر داشت دعوت وارد مرحله جدیدی شد و کمی عمومی تر شد و به دستور پروردگار عالم دعوت از نزدیکان و خویشان مورد توجه قرار گرفت در سوره ی شعرا آیه ۲۱۴خداوند این دستور به پیامبر(ص)  این چنین ابلاغ می فرماید :« خویشاوندان خود را بیم بده »

با نزول این دستور دور جدید از دعوت پیامبر آغاز گشت که از آن به دعوت عمومی و در نگرش سیاسی امروز از آن به عنوان دیپلماسی عمومی یاد می شود که روشی نوین است که امروزه به آن توجه خاصی می شود ،  در ادامه بحث به آن خواهیم پرداخت

پیامبر (ص) شروع اصلاحات را از نزدیکان خود آغاز نمود و با دعوت ار بنی هاشم انها را دعوت به پذبرش راه حق و شریعت اسلام نمود که درجلسه اول و دوم ابولهب عموی پیامبر با فضا سازی جلسه را از مسیر اصلی خارج و به هم زد تا پیامبر (ص) به هدف خود نرسد ، اما در جلسه سوم پیامبر ( ص) رسالت خود را ابلاغ نمود و از خویشاوندان  خود خواست که به راه حق وارد شوند .

 در این بخش ار تحولات لازم است که به روش پسیار علمی پیامبر (ص) در نحوه ابلاغ رسالت خود نکاتی را بیان نماییم ؛

پیامبر (ص) و دیپلماسی عمومی :

تحولات دهه ی اخیر نشان دهنده تغییر موضع قدرت های جهانی در برخود با کشور های دیگر است ، یکی از این تغییرات تغییر دردیپلماسی این  قدرتها در به انجام رساندن اهداف خود در کشور های دیگر است . در دهه های گذشته عمومآ قدرت ها ی بزرگ سعی در مرعوب نمودن دولتمردان و تاثیر گذاری بر آنها جهت رسیدن به اهداف شیطانی و امپریاسیتی خود در بین کشور های کوچک به ویژه در منطقه ی خاورمیانه – که سرشار از منابع غنی زیر زمینی و توانمندی های انسانی است – بودند  اما در اواخر قرن بیستم و اوایل قرن جدید آنها به سمت تغییر در دیپلماسی خود رفته اند که این تغییررا حرکت به سمت دیپلماسی عمومی

می نامییم .

 دیپلماسی عمومی را این چنین تعریف می نماییم : « تلاش در تاثیر گذاری بر افکار عمومی یک کشور و تحت فشار دادن دولتمردان آن کشور از طریق خود افکار عمومی داخل آن کشور جهت رسیدن به اهداف از پیش مشخص شده .»

امروزه این رفتار را رفتاری علمی نوین و مفید و مثمر ثمر می دانند اما این در حالی است که شخص پیامبر اعظم (ص) در ۱۴۰۰ سال پیش با پی بردن به اهمیت این موضوع – که راهبرد رشد اسلام هم بر مبنای آن قرار دارد – اقدام به تاثیر گذاری بر افکار مردم شبه جزیره عرب نموده وسبب حذب افکار عمومی به اسلام  و در نتیجه تحت قشار قرار دادن سران کفر و در نهایت مرعوب شدن و تسلیم آنان در برابر دین حق بوده است .و از طرف مقابل هم دشمنان اسلام نیز پس از شکست در منصرف نمودن پیامبر (ص) در انجام رسالت با آگاهی یافتن از روش پیابر (ص) سعی در خنثی نمودن ان از طرق مختلف نمودند که به آن اشاراتی تطبیقی ( با زمان کنون )  خواهیم نمود :

مقایسه ای تطبیقی در سیاست چماق و هویج از سوی سران کفر در عصر پیامبر (ص) و عصر حاضر :

در آغاز رسالت عمومی پیامبر(ص) سران کفر که منافع مادی خود را در رشد اسلام و اندیشه های متعالی آن نمی دیدند در ابتدای امر سعی در دادن وعده وعید هایی به پیامبر (ص) جهت دست برداشتن از رسالت خود نمودند دادن ثروت زیاد ، همسر زیبا ، مقام ریاست و … همگی نشان از تلاش آنان برای منصرف نمودن پیامبر (ص)ازادامه رسالت خود  بود . آنگاه که پیامبر (ص) با بیان آن جمله ی معروف که : « اگر خورشید را در دست راست من و ماه را در دست چپ من قرار دهند دست از رسالت خود بر نمی دارم »  درخواست آنان را رد نمود آنان وارد فاز جدید که همانا عملیات روانی بر ضد پیامبر (ص) بود شدند ، آنان در همین راستا ایشان را مجنون ، ساحر و .. معرفی می نمودند تا مردم را از ایشان دور نمایند و در مرحله بعد  تهدید و آزار و اذیت را شدت بخشیدند تهدید (چماق) و تطمیع در طول ۲۳ سال از فعالیت حضرت رسول همواره به شکل های مختلف و در قالب های گوناگون انجام می پذیرفت . با نگاهی تطبیقی به تحولات فعلی جهانی  ما امروزه شاهد این سیاست از طرف غرب به رهبری ایالات متحده امریکا در مصاف با جهان اسلام و مسلمانان هستیم ، موضوع گروه های جهادی در فلسطین ، حزب ا… لبنان و نظام جمهوری اسلامی از نمونه های این امر است که به یکی از آنها جهت نگاه تطبیقی بررسی اجمالی می نماییم.

یکی از موضوعات حساس دولت اسلامی ایران در سال های اخیر با آن مواجه است بحث مربوط به پرونده هسته ای می باشد . سران دولت های استعماری که از قدرت گرفتن و الگو شدن دولت اسلامی کشورمان ایران همواره بیمناک بوده اند سعی  نموده اند که موانعی را در سر راه توسعه و پیشرفت این ملت اسلام دوست و اسلام خواه ایجاد نمایند که جنگ ، تحریم اقتصادی ، و در این اواخر تحریم در فناوری از جمله آنان بوده است اما نظام اسلامی با توکل بر خداوند تعالی و اتکا به جوانان با ایمان با دستیابی به دانش چرخه سوخت هسته ای دشمنان اسلام را مبهوت نمودند لذا آنان در ادامه دشمنی خود ابتدا جهت منصرف نمودن ایران از این دانش راهبردی پیشنهاداتی را با عنوان  مشوق ها ارایه و از طرفی دیگر تهدید به شورای امنیت و تحریم شدید اقتصادی  ، حمله نظامی و…رادردستورکارقراردادند که همگی نشان از همان روش سران کفر در مواجهه با قدرت گرفتن اسلام در عصر پیامبر اعظم (ص) می باشد.

دولت سازی :

پس از ۱۳ سال تلاش پیامبر(ص) به دلیل فشار مشرکان بر ایشان ودیگر مسلمانان و از دست رفتن ابوطالب و خدیجه به عنوان دو حامی پیامبر (ص) مهاجرت برای حفظ و گسترش دستاورد ها انجام گرفت .

اقدامات پیامبر (ص) در بدو ورود و پس از آن همگی در راستای ایجادیک  دولت اسلامی منسجم وتوانمند بودکه از جمله می توان به موارد ذیل اشاره نمود

 تاسیس مسجد به عنوان مرکز سیاسی – اجتماعی – نظامی

  انغقاد پیمان اخوت و برادری میان انصار و مهاجرین و دو قبیله اوس و خزرج جهت تحکیم وحدت و همدلی

تدوین نخستین قانون اساسی مدینه که شامل ۴ فصل و ۳۷ ماده بود و در آن به موضوعاتی همچون حفاظت از مدینه توسط ساکنان ، اجتناب از اتحاد و همپیمانی با دشمنان اسلام ، حمایت و اطاعت از پیامبر (ص) و …. اشاره شده بود ومردم ضمن پذیرفتن مفاد آن ، ملزم به اجرا ی آن شدند .

اقدامات پیامبر در حفظ و حراست از نظام نوپای اسلامی  از طریق انعقاد قرارداد های مختلف ؛

 در آن زمان  نظام نو پای اسلامی را پنج دشمن اصلی تهدید می کرد قبایل وحشی ، یهودیان اطراف مدینه که سازمان یافته بودند ، اشراف مکه ،منافقین -که تازمانی که انفرادی بودند و سازمان نیافته ( مثل عبدا.. بن ابی ) آنها راتحمل می کرد و زمانی که سازمان یافته شدند پیامبر با آنان برخورد نمود و پایگاه آنان – مسجد ضرار – را خراب کرد-

استراتژی پیامبر (ص) در روابط دیپلماتیک :

راهبرد پیامبر (ص) در پیشبرد اهداف اسلامی به سه شکل انجام می پذیرفت :

۱-     استراتژی دعوت :

در روابط خارجی اسلام ، اضل دعوت به عنوان یکی از اصول اساسی مورد توجه و تاکید است و خداوند در قران کریم فرموده است : « با حکمت و اندرز نیکو به سوی پروردگارت دعوت نما و با آنها به طریقی که نیکوتر است استدلال و مناظره کن . »  لذا حکمت و بیان نیکو و مجادله و مناظره از عوامل تعیین کننده دعوت می باشد . دعوت همواره استراتژی اول پیامبر (ص)  در دیپلماسی بود و متناسب با شرایط زمانی و مکانی صورت می گرفت که استفاده از نقاط مشترک و اصل انعطاف پذیری جهت به نتیجه رساندن مذاکرات  و انجام توافقات از ویژگی های بارز آن بود ؛ برای مثال در نامه پیامبر (ص) به اسقف قسطنطنیه اشاره به پاکی مریم و القای حضرت عیسی نموده و بر رسالت ایشان و پیامبران پیش از وی گواهی فرمودند و یا در نامه به پادشاه حبشه نیز همین موارد به چشم می خورد .

۲- استراتژی صلح :

در اسلام و سیره نبوی اصل در روابط خارجی بر پایه ی صلح استوار است و استراتژی جنگ نیزحالت استثنایی دارد و بنا به ضرورت تجویز شده است . پیامبر نیز از سال ششم هجری استراتژی صلح را جایگزین استراتژی جنگ نمود . در استراتژی صلح نقش پیمان ها و قراردادها را می توان مهم ارزیابی نمود که در راس آنان صلح حدیبیه قرار داشت که در ادامه به تفصیل به ان پرداخته ایم  .

۲-      استراتژی جهاد :

در اسلام جنگی مشروعیت دارد که منطبق بر شرایط و فلسفه جهاد باشد. هدف واقعی جهاد در اسلام رهایی مستضعفین و محرومانی است که زیر چتر طاغوت گرفتار آمده و از فضای فکری لازم جهت آشنایی با آموزه های اسلامی محروم شده اند .

در امر جهاد اجبار به پذیرش اسلام وجود ندارد بلکه حاکمیت اندیشه های اسلامی ، مبارزه با فساد و هر آنچه که مانع  سعادت و کمال بشری است ، مورد توجه و برخورد قرار می گیرد .

ازدیدگاه اندیشه سیاسی شیعه ، زمانی که راه های صلح شرافتمندانه و مسالمت آمیز عاقلانه بسته شده باشد جهاد آخرین راه دیپلماسی است که دارای ماهیت اصلاحی و در جهت همان دعوت اسلامی است و جنگ های توسعه طلبانه و سلطه جویانه مشروعیت ندارد بلکه مورد نکوهش و مذمت قرار می گیرد .جهاد در اندیشه پیامبر (ص) و اسلام ناب ، ابزاری است برای وادار کردن متجاوز به رعایت حقوق مادی و معنوی که با استفاده از شیوه های منطقی و معقول انجام می پذیرد .

مکانیزم های اجرایی دیپلماسی پیامبر :

پیامبر (ص) برای پیشبرد سیاست نظام نو پای اسلامی مکانیزم هایی را جهت بهتر و نتیجه بخش تر شدن دیپلماسی اسلامی تعریف و اجرا نمودند که به آن به صورت اجمالی اشاراتی خواهیم داشت :

۱-      فرستادن و یا  پذیرش سفرا و نمایندگان :

در رروابط خارجی دولت اسلامی مذاکره  از اهمیت زیادی برخوردار است به طوری که در اسلام هیچ جنگی بدون طی کردن مرحله ی مذاکره پدید نیامده و از سوی حاکم اسلامی تجویز نشده است . مذاکره خود بخشی از استراتژی دعوت و صلح است .

ارسال سفیر به سوی مصر ، ایران ، روم ، حبشه ، بحرین ، یمانه ، بصره ، اعزام مبلغان به سراسر شبه جزیره و پذیرش نمایندگاه مسیحیان یمنی ، قریش در صلح حدیبیه  و .. نشان از توجه حضرت رسول (ص) به این امر خطیر بوده است .

۲-      کسب اطلاعات و مواجهه فعال با تحرکات دشمنان :

آنچه روشن است این است که میزان کارامد بودن هر رفتار سیاسی ، نیازمند شناخت از اوضاع داخلی و خارجی است و نقش اطلاعات درست و به روز را نمی توان نادیده گرفت .

پیامبر اسلام (ص) به عنوان رییس حکومت اسلامی مدینه بر اساس اطلاعاتی که ماموران مسلمان به آن حضرت ارسال می داشتند- به ویژه در زمان غزوات – همواره از تحرکات دشمن و برنامه هایآاتی آنان آگاهی داشتند و پیروزی پیامبر(ص) در صحنه های غزوات و پیمان ها همگی نشآت گرفته از این آگاهی و اطلاعات بود که به برخی از این قراردادها اشاراتی می نماییم : 

انعقاد قراردادها و پیمان ها ی سیاسی  توسط  پیامبر (ص) :

ابتدا قرارداد در اسلام را تعریف می کنیم : « نوعی عقد است که ناشی از توافق طرفین بر عملی به منظور ایجاد نتایج و آثار مشروع و حقوقی می باشد. »

منشور مدینه :

این قرارداد را می توان اولین قراداد پیامبر ( ص) با جوامع دیگر ( یهودیان) نام برد که طرفین تعهداتی را می پذیرند و روابط خود را بر حسب همکاری متقابل و عدم دشمنی و توطئه یهودیان بر ضد مسلمانان تنظیم می نمایند .

صلح حدیبیه : مهمترین و استراتژیک ترین پیمان مسلمانان به زعامت حضرت رسول (ص) پیمان صلح حدیبیه است که درسال ششم هجری منعقد گردید . در آن پیمان ضمن آنکه هویت و قدرت دولت اسلامی توسط قریش به رسمیت شناخته می شود فضای لازم جهت کار فکری و فرهنگی – که مهمترین ابزار جهت رشد اسلام است – مهیا گشت . مدت این قرارداد ۱۰ سال مشخص شده بود که با نقض پیمان از سوی قریش بیش از سه سال به طول نینجامید و با فتح مکه اثرات آن نمایان شد.

 نتیجه گیری :

پیامبرگرامی اسلام (ص) با تشکیل حکومت اسلامی در صدد تحقق عدالت اجتماعی از طریق شناساندن و اجرایی نمودن قوانین الهی بودند .پیامبر (ص) تحقق این هدف را در ابعاد مختلف سیاست داخلی و خارجی مورد توجه جدی قرار دادند و سعی نمودند که با بسط و گسترش اندیشه های اسلامی این امر(عدالت اجتماعی ) را محقق نمایند با تحقق عدالت اجتماعی در سطح جامعه بشری که از اهداف آرمانی اسلام است ، صلح و فضای رحمت در بین انان ایجاد خواهد شد .  در راستای تحقق مرحله به مرحله ی این امر عملکرد و منش و سنت حضرت رسول (ص) الگوی مناسبی برای دولتمردان دولت اسلامی خواهد بود تا در مواجهه با بحران ها و فشارها و تهدیدات خارجی دشمنان اسلام در این بحبوحه از زمان در زمینه های سیاسی ، اقتصادی و…به کار گرفته شود و نخبگان و صاحبان اندیشه و دولتمردان با شناخت خط مشی پیامبر (ص) و مقایسه و تطبیق آن با شرایط فعلی راهکارهای برون رفت از مشکلات داخلی و خارجی را ارائه نمایند . برای نیل به اهداف مذکور استفاده از عهدنامه ها، پیمان ها،ارسال سفیر به دیگر کشور هاو مذاکرات و تفاهم نامه ها در زمره ی آنان خواهد بود.