جستجو در تک بوک با گوگل!

تابعيت پايگاه تك بوك از قوانين جمهوري اسلامي ايران

ایمنی سرویسهای مهندسی ۲

499

بازدید

-۳-۶- تونلها، حفره ها و گودالها
 – در تاسیسات زیرزمینی مثل متروها،  حفرات،  گودالها می بایستی قبل از ورود افراد، شرائط جوی محیط از نظرگازهای قابل انفجار و یا میزان اکسیژن محل کنترل گردد. افراد بایستی در این محل بتناسب کار خودشان از لباسهای کار ایمن و در صورت نیاز از دستگاههای تنفسی مجهز استفاده نمایند. در تمام تونلها، حفرات ، و گودالهایی که هوای آنها آلوده تشخیص داده شده است بایستی با برچسب زدن بر در ورودی آنها ، افراد را مطلع نمود . در جاهایی مثل تونلها مترو و حفرات زیرزمینی کارگران بایستی به صورت دو نفری انجام وظیفه نمایند ……

و مکانهائیکه آلوده هستند در درجه اول بایستی تهویه هوای آنجا صورت گیرد سپس اقدام به کار و پیشروی در محل نمود .
– هنگامی که دریچه منهول باز شده است می بایست حداقل یک نفر در محل مستقر باشد وتحت هیچ شرائطی محل را ترک ننماید .
توجه : در مواقعئیکه که کار در زیرزمین انجام می شود به هیچ عنوان نبایستی کار به صورت یک نفر انجام گیرد وجود نفر دوم به عنوان محافظ ضروری است تا در موقع بروز حادثه به یاری همکار خود بشتابد.
      در چنین مکانهایی جابجایی افراد حادثه دیده بسیار مشکل خواهد بود برای اینکار، توصیه شده که از طنابهای نجات و تسمه های مچ دست استفاده شود تا در موقع اضطراری ، جابجایی فرد حادثه دیده آسان تر انجام گیرد.

۶-۳-۶- هوای تحت فشار
      کارگرانیکه در زمینه تعمیر و نگهداری سیستم تحت فشار فعالیت می کنند بایستی در این زمینه آموزشهای لازم را دیده باشند برای باز نمودن و تعمیر لوله های تحت فشار ابتدا می بایستی از خالی بودن لوله ها ، اطمینان حاصل کرد تا حوادثی مثل کاهش ناگهانی فشار و ایجاد تلاطم در خطوط ، پیش نیاید.     برعکس این موضوع نیز صحت دارد و آن اینکه برای نصب سیستم تحت فشار جدید، تمام قسمتهای سیستم قبل از راه اندازی می بایستی ایمن گردد کارگران این قسمتها می بایستی از حفاظهای صورت و چشم استفاده نمایند.

۷- ایمنی کارگران بخش نجاری
۱-۷- خطرات
      کارگران نجاری و افراد تعمیر کار این کارگاه ، در معرض خطرات با لقوه ای هستند که در محیطها و موقعیتهای کاری این کارگاه متنوع و گسترده است خطرات شامل مواد و چسبهای قابل احتراق و اشتعال ، گردو غبار، صدای زیاد، آسیبهای چشمی ، کار در ارتفاعات و خطرات مربوط به بالا رفتن و سقوط ، ابزارها و دستگاههای پنوماتیکی و الکتریکی و تراشه ها که در کارگاهها وجود دارد می تواند کارگران را در معرض خطر قرار دهد .
      بعضی مواقع کار در مکانها ی پر تردد انجام می شود . که بنوبه خود می تواند حوادث بیشتری ایجاد نماید . خطرات احتمالی که سلامتی افراد را تهدید می کند با استفاده از وسایل حفاظت فردی و روش کار مناسب تحت کنترل در خواهد آمد .
۲-۷-    نجاری عمومی
۱-    کارگران به هیچ وجه نبایستی هنگام ترک محل کار ، دستگاه را روشن باقی بگذارند و همچنین در هنگام روشن بودن دستگاه نبایستی اقدام به تعمیر وتمیز کاری دستگاه بکنند .
        هنگام تعمیر ضروریست  دستگاه کاملاً خاموش باشد و سوئیچهای کنترل در حالت off بر چسب گذاری شده باشند . سرپرستان بایستی مطمئن باشند که بازرسیهای دوره ای از تجهیزات کارگاه انجام شده است .  تراشه ها و گرد و غبار ها را هرگز نباید با دست جمع آوری نمود . در هنگام تعمیر ونگهداری  می بایستی حفاظها را در جای خود نصب نمود.در مواقعیکه حفاظی در جای خود نصب نشده باشد می بایستی دگمه خاموش و روشن ماشین در حالت خاموش قرار گیرد ، دستگاه نیز برچسب گذاری و قفل شود و تا زمانی که حفاظها نصب نشده اند دستگاه می بایستی به حالت قفل شده باقی بماند .
۲- وسایل حفاظت فردی مورد نیاز حین عملیات نجاری با توجه به نوع کار و استفاده از ابزار آلات و ماشینهای مختلف ، متنوع است که عبارتنداز محافظهای چشم – گوش و کفشهای ایمنی . و در مکانهائیکه کارگران در معرض گرد وغبار هستند باید از ماسک استفاده نمود . اداره ایمنی و بهداشت حرفه ای می بایستی به محل مراجعه و محیط را ارزیابی نماید و ضرورت استفاده از ماسک را نیز مشخص نماید. کلاه های ایمنی در جاهایی که امکان ضربه و یا سقوط اشیاء وجود دارد می بایستی استفاده شود مثلاً احداث سقف ساختمانها و بطور کلی امور مربوط  به نجاری کارگاههای ساختمانی
۳- هنگام کار نجاری می بایست دستورالعمل های زیر را رعایت نمود .
– هنگام بار دادن به اره های گرد، دستهایتان را بیرون از خط برش نگهدارید .
– اندازه تیغه را برای برش تنظیم نمائید وسعی کنید کمترین مقدارآن بالای میز قرار “گیرد سپس شروع به  برش نمائید .
– همیشه مسیر برش را روی تنه مشخص نمائید .
– در هنگام کار با اره گرد ، میزان برش را با تیغه ضخامت سنج تنظیم نمایید .
– برای برش همیشه از اره مناسب استفاده نمائید ( مثلاً ایجاد برش عرضی با استفاده از اره معمولی یک عمل نا ایمن محسوب می گردد و برای اینکار از اره برش عرضی بایستی استفاده گردد)
– از ایجاد برش عرضی طولانی بر روی تخته ها با استفاده از اره میزی اجتناب کنید .
– تیغه اره و یا ضخامت سنج را هرگز در هنگام روشن بودن دستگاه تنظیم ننمائید .
      هنگامیکه که بدون حرکت دادن حفاظ ها می خواهید ضخامت برش را تنظیم نمائید ، می توانید از جدول بالای اره خط برشی استفاده نمائید .
– برای تمیز کردن گردو غبار همیشه از یک برس استفاده نمائید .

۳-۷- سیستمهای تهویه
۱-۳-۷- کاربرد
      ماشینهایی که تولید گرد و غبار و ذرات ریز می کنند می بایستی به یک سیستم تهویه صنعتی خوب مجهز باشند و در کارگاههایی که از ماشینهای کوچک استفاده می نمایند و فعالیت آنها نیز دائمی نیست می توان از سیستمهای متنوع محافظ تنفسی استفاده نمود .
۲-۳-۷- لوله های خروجی مربوطه
      این وسایل در اندازه ای ساخته می شود که کمترین مزاحمت را ایجاد کند و تخلیه بار آنها به داخل کانتینر های بسته ای انجام می گیرد .
۳-۳-۷- پس مانده ها
در سیستمهایی که نیاز به تخلیه ندارند و یا اینکه امکان تخلیه پس مانده ها توسط سیستم وجود ندارد بایستی روزانه این مواد جمع آوری و انتقال داده شود .

۴-۷- نقل و انتقالات و انبار کردن الوارها
۱- ۴-۷- انبار کردن الوارها و دیگر مواد ساختمانی دارای خطرات بالقوه ای می باشد برای مثال هنگامی که الوارها به صورت قائم چیده شده اند می بایستی اقدامات احتیاطی برای جلوگیری از سقوط آنها بر گذر گاهها و راهروها صورت گیرد .
     الوارها بایستی به صورت پله ای روی هم انباشته و به هم متصل گردند توده های انباشته شده بایستی در یک ارتفاع محدودی ثابت شود و از مقاومت آنها در برابر لغزش و ریختن اطمینان حاصل کرد به علاوه محل انبار بایستی عاری از هرگونه موادی که باعث سر خوردن ، آتش سوزی یا خطرات انفجار می گردند باشد.
۲-۴-۷- هنگامیکه تنه ها سنگین هستند و حمل و نقل آن با وجود کمک دیگر کارگران ، امکان  پذیر نباشد بایستی از وسایل مختص اینکار (لیفتراکهای مخصوص )استفاده نمود .
۳-۴-۷- پوشیدن دستکش ، میزان صدمه به دستها را کاهش خواهد داد. و از فرو رفتن تراشه ها و گیر کردن دست بین الوارها جلوگیری می کند. حرکت و یا سقوط توده های انبار شده صدمات شدیدی بدنبال دارد. هنگام استفاده از الوارها ، برای جلوگیری از سقوط دیگر الوارها اقدامات احتیاطی خاص آنرا انجام دهید.
۴-۴-۷- اگر نحوه برداشتن دستی بارها و حمل و نقل آنها با حفظ تعادل و بصورت صحیحی انجام شود، از نظر ایمنی به دیگر روشها ارجحیت دارد.

۸- ایمنی کار در جوشکاری
۱-۸- خطرات
      در عملیات جوشکاری ، برشکاری و لحیم کاری یکسری موقعیتهای خطرناکی وجود دارد . خطراتی مانند سوختگی ، آسیب چشم ،  شوکهای الکتریکی ، له شدگی انگشتان دست و پا و التهابات حاصله از بخارات فیومها و گاز ها ،‌ ناشی از عملیات جوشکاری است .
حوادثی که در حین عملیات جوشکاری ، برشکاری  و لحیم کاری ایجاد می شود در نتیجه عوامل زیر می باشد:
۱-    آموزش ناکافی کارگران
۲-    نظافت ضعیف محل کار
۳-    نور و تهویه ناکافی
۴-    چیدمان نادرست کارگاه
۵-    انبارداری و جابجایی نامناسب سیلندرهای گاز
۶-    تماس سر پوشها و متعلقات سیلندرهای گاز اکسیژن با گریس یا روغن که تولید آتش سوزی یا انفجار خواهد نمود .
۷-    کوبیدن و قرار دادن سر پیک مشعل جوشکاری و یا  برشکاری روی سطح بتنی باعث پاشیدن ذرات خواهد شد.
۸-    در صورتی که ژنراتور ها و موتورهای تولید برق جوشکار سیستم ارت نداشته باشند احتمال ایجاد شوک الکتریکی وجود خواهد داشت .
۹-    تنفس فیومهای سمی و گاز و بخارات حاصله از مواد و آلیاژهای جوشکاری باعث ایجاد مشکلات سیستم تنفس خواهد شد. آتش سوزی ، انفجارات و صدمات ، می تواند در نتیجه موارد زیر ایجاد شود :
– مجاورت عملیات جوشکاری با گرد و غبار ، مایعات و جامدات قابل احتراق
– حضور یا امکان افزایش ترکیبات قابل انفجار مرکب از هوا و گازهای قابل اشتعال 
– وجود اتمسفر غنی از اکسیژن  در جاهائیکه عملیات گرم انجام می شود.
     برشکارها و جوشکارها و دیگر پرسنلی که در معرض این عملیات می باشند، به صدمات چشمی ناشی از اشعه مادون قرمز(IR) و ماوراء بنفش (UV) حساس هستند.

۲- ۸ اقدامات احتیاطی در هنگام جوشکاری
      حداقل دستورالعملهایی که برای کار در این زمینه باید مد نظر قرار گیرد، در زیر فهرست شده است .
۱)    برای محل کار تهویه مناسبی فراهم کنید اما از برخورد مستقیم جریان هوا به قطعه کار خودداری نمائید.
۲)    محل کار ، جوشکاری  و حرارت دهی روی سطح بتنی نباشد . ممکن است سطح بتنی در هنگام حرارت دیدن ، باعث پرتاب ذرات داغ گردد که باعث سوختگی فرد می شود ، پس رعایت فاصله لازم ، در این کار بسیار حائز  اهمیت است .
۳)    هنگامیکه کار در سطوح مرتفع انجام می گیرد برای جوشکارها و کمک جوشکارها حفاظهای خاصی بایستی فراهم گردد. محیط جوشکاری نیز بایستی تمیز – مرتب  و عاری از هرگونه سطوح لغزنده باشد.
۴)    برای جوشکارهائیکه وارد فضای بسته – منهولها و دیگر مناطق بسته می شود  یکسری وسایل حفاظت فردی بایستی مهیا گردد و همچنین در مواقع اضطراری  بروز حادثه برای اطمینان از انتقال سریع حادثه دیده ، باید تدابیری اندیشیده شود .
۵)    در ساختمانهائیکه دارای اسپرینکلر هستند هنگامیکه این سیستم عمل نکند عملیات جوشکاری و برشکاری  نباید انجام گیرد و همچنین در محیطهائیکه هوای قابل انفجار ممکن است وجود داشته باشد و یا در فواصل ۵۰ فوتی از انبار مواد قابل اشتعال ، جوشکاری و برشکاری نباید انجام شود.
۶)    قبل از روشن کردن مشعلها در اول عملیات ، ابتدا اجازه دهید مقداری از گازها از طریق لوله ها جریان یابد تا هر گونه ترکیبات قابل انفجار احتمالی که ممکن است در درون این لوله ها ایجاد شده باشد ،‌خارج شود .
این گازها را در هوای باز و به دور از هرگونه جرقه و شعله خارج کنید . مشعل را با استفاده از یک فندک اصطکاکی با یک شمعک روشن کنید و سعی کنید بین دستان جوشکار و مشعل یک فاصله ایمنی رعایت گردد. نوک مشعل را به دور از اشخاص و یا مواد قابل اشتعال نگه دارید . هرگز مشعل را با سطوح داغ روشن نکنید.
۷)    هنگام کار در یک فضای بسته ، مخازن سوخت گاز و اکسیژن باید در بیرون از این فضا قرار گیرد . هنگامیکه  کار تمام شد بایستی لوله و مشعل را از این فضا خارج کنیم .
۸)    سوپاپ مشعل اکسیژن و گاز بایستی بسته باشد و همچنین در هنگام استراحت و توقف طولانی کار ، در زمانیکه محل کار جوشکاری ترک می شود بایستی مخازن گاز و اکسیژن بسته شود.
۹)    لوله های مشعل جوشکاری بایستی از تماس با سطوح داغ – شعله های باز – عوامل خورنده یا لبه های تیز که باعث آسیب لوله ها خواهد شد محافظت گردند . فشار موجود درون لوله ها در پایان هر روز کاری بایستی رها گردد و همچنین تمام لوله ها بایستی بعد از هر شیفت بازرسی گردد تا آسیبی به آنها نرسیده باشد . در صورتی که در این لوله ها نشتی ، بریدگی ، سوختگی دیده شد بایستی قبل از استفاده این نقائص را برطرف نمود . برای جوشکاری استیلن ، فقط قطعات و لوله های خاص خود این گاز را استفاده نمائید.
۱۰)    بایستی محافظها و پوششهای خاصی برای اشخاص در برابر گرما ، جرقه ها ، سر باره ، نور و تشعشعات فراهم گردد.
۱۱)    تا ۳۰ دقیقه بعد از جوشکاری و برشکاری اطراف را بازرسی نمائید تا آتشهای پنهانی که با قطعات داغ پرتاب شده ایجاد شده اند را پیدا و خاموش نمائید .

-۸- وسایل حفاظت فردی
      در استاندارد OSHA، بخش۲۵۲- ۱۹۱۰وسایل حفاظتی را مشخص می کند و در این بخش به آن اشاره می شود .
برای افرادی که درگیر با فعالیتهای لحیم کاری ، جوشکاری و برشکاری هستند بایستی وسایل حفاظتی چشم، صورت ، سر، پاها ، بدن بازو ودستها فراهم گردد و این افراد نیز ملزم به استفاده از آن هستند .
۱-۳-۸- حفاظت چشم                                
در مواقعیکه جوشکاری و یا برشکاری آرک انجام می شود بایستی از هلمتها (هلمت=  نوعی کلاهخود ، کاسکت) استفاده کرد . برای جلوگیری از تشعشعات آرک و پرتاب ذرات آن بایستی از عینکهای ایمنی نیز استفاده گردد. بسته به نوع عملیات عینکها ممکن است دارای شیشه رنگی یا ساده باشند . خدمه ها و کمک جوشکارها نیز بایستی از وسایل حفاظتی چشم استفاده نمایند. هلمتها بایستی طوری تنظیم شود که صورت ، گردن و گوشها را از انرژی تابشی جوشکاری آرک محافظت نمایند.
– حفاظهای چشمی مناسب ( مثل عینک ایمنی )در طول عملیات جوشکاری گاز و یا  برشکاری اکسیژن بایستی استفاده شود برای عملیات جوشکاری گاز در کارهای سبک مثل لحیم کاری یا در طول بازرسی استفاده از عینکها یی با حفاظهای جانبی و لنزهای فیلتردار مجاز می باشد . تا جائیکه امکان دارد بایستی داخل عینکها از وجود ذرات یا بخارات تهویه گردد.
– در جوشکاری و لحیم کاریهای مقاومتی بهتر است از عینکها و سپرهای شفاف محافظ صورت استفاده شود.
– در جاهایی که عملیات لحیم کاری انجام می گیرد عینکهای ایمنی مناسب محافظ چشم ، بایستی فراهم گردد.

۲- ۳-۸- لباسهای حفاظتی
– همه جوشکارها بایستی مجهز به پیراهن و دستکش های نسوز با آستینهایی با طول متناسب باشند بطوریکه بازوها را از گرما ، تشعشعات uv و جرقه ها محافظت نمایند.
– همه جوشکارها بایستی مجهز به پیش بند نسوز- لباسکار  و گتر ایمنی باشند.
– لباسها بایستی عاری از هرگونه روغن و گریس باشد . وجود جیبهای جلو ، سر آستین های پاکتی و
دگمه های سر آستین در لباس کار  و همچنین تازدن آستین ها ممنوع است . برای جلوگیری از ورود
سر باره و جرقه ها بداخل لباس و تماس با پوست بایستی آستینها و یقه ها کاملاً بسته باشند.

۳ – 3-8- وسایل محافظتی سیستم تنفسی
      اداره بهداشت و ایمنی باید برای تعیین وضعیت مناسب و نحوه حفاظت سیستم تنفسی به محل مراجعه و جوشکاران را از این وضعیت آگاه نماید.

۴-۸- پیشگیری و محافظت در برابر آتش سوزی
۱- ۴-۸- محل جوشکاری بایستی عاری از هرگونه مایعات و گازها و بخارات قابل اشتعال باشد. مواد قابل احتراق که در فاصله ۳۵ پایی (متر۶۷/۱۰)عملیات قراردارند بایستی از بازمانده های جوشکاری مثل جرقه ، سر باره یا گدازه ، حرارت و شعله های جوشکاری محافظت شوند .
۲- ۴-۸- در عملیات  جوشکاری که در شعاع کمتر از ۳۵پایی (ده مترو شصت و هفت سانتی متر) مواد قابل احتراق انجام می شود، مامور اطفاء حریق نیز بایستی در محل حضور داشته باشد که البته این فرد بایستی تجربه کافی در زمینه استفاده از وسایل اطفاء حریق و روال  ارائه گزارش در این زمینه داشته باشد که وظیفه او تشخیص و پیشگیری از بروز آتش سوزی و یا جلوگیری از شیوع آتش ایجاد شده توسط ذرات پرتاب شده جوشکاری و برشکاری می باشد.
۳- ۴-۸- اگر در فاصله ۳۵  پایی محل عملیات جوشکاری یا برشکاری سطوح ناصاف و یا سوراخها و درزهایی وجود دارد که  در حین جوشکاری و برشکاری نمی توان آنها را پوشاند بایستی بجهت پیشگیری از ورود ذرات
جرقه ها به محیط مواد قابل احتراق که در سطوح پایین تر قرار گرفته اند اقدامات احتیاطی خاصی انجام داد یعنی یا باید مواد قابل احتراق را از محیط دور کرد و یا در غیر اینصورت از آنها محافظت نمود . اقدامات مشابهی نیز بایستی در ارتباط با شکافها و سوراخهای روی دیوار ، ورودیهای باز و یا شیشه های شکسته پنجره انجام گیرد.
۴- ۴-۸- وسایل اطفاء حریق بایستی بصورت آماده در محل نگهداری شود . این وسایل شامل سطلهای حاوی شن ، مخازن آب ، شلنگها و خاموش کننده های قابل حمل و متعلقات مربوطه است که به طبیعت و کیفیت مواد قابل احتراق و نوع آتش سوزی بستگی دارد .
۵- ۴-۸- جائیکه سیستم حفاظت اسپرینکلر وجود دارد این سیستم در حین عملیات بایستی همیشه آماده
سرویس دهی باشد. البته اگر عملیات در فاصله ۹۰سانتی متر از سر اسپرینکلرهای اتوماتیک انجام می شود، بهتر است با یک صفحه غیر قابل احتراق و یا یک پارچه محافظ مرطوب بصورت موقت ، سر اسپرینکلرها پوشانده شود.

۵-۸- جوشکاری و برشکاری تانکها، سیلندرها و کانتینرها
      مواردیکه توضیح داده می شود تنها شامل تانکهایی می باشد که به دلیل اندازه کوچک نمی توان وارد آنها شد و البته سیلندر های گاز تحت فشار در این مورد مستثنی شده اند. برشکاری و جوشکاری کانتینرهای حاوی گازها یا مایعات قابل اشتعال بایستی تحت نظر افراد متخصص و با تجربه انجام گیرد.

۱-۵-۸- بازرسی
      قبل از برشکاری و جوشکاری یا هر عملیات گرمی که روی هرنوع تانک ، سیلندر یا کانتینر انجام  می شود ابتدا بایستی داخل آنرا پاک و تمیز نمود و مواد درون آن را بحالت خنثی در آورد . محتویات کانتینرهای نو نیز بایستی خنثی شود ، چون ممکن است یک سری مواد نگهدارنده درون آن وجود داشته باشد که هنگام تماس با گرما به بخارات قابل انفجار تبدیل گردد.
      جوشکاران بایستی مطمئن شوند که موادی از قبیل گریس ، قطران و اسیدها که با حرارت دیدن تولید بخارات سمی یا قابل انفجار می کنند در درون منطقه جوشکاری وجود ندارد . تمام لوله کشی ها یا اتصالات بشکه ها ، سیلندرها، تانکها و کانتینرها بایستی در هنگام جوشکاری  قطع و یا بسته شده باشند.

۲- ۵- ۸ – تخلیه و خنثی نمودن
تخلیه توسط آب :
گازها و مایعاتی که بعنوان مواد فرار یا قابل حل در آب شناخته شده اند توسط آب به راحتی  تخلیه و جابجا می شوند. هنگام عملیات گرم بر روی کانتینرهای پراز آب نهایت سعی خود را بکنید که تمام بخارات انباشته شده را با تهویه مناسب از منطقه خارج نمایید.

تخلیه با هوا
      بخارات خطرناک ممکن است با وارد کردن هوا تغییر مکان داده و از کانتینرها خارج شوند دستیابی  به یک فضای ایمن همیشه توسط تهویه مداوم فراهم می شود .

خنثی نمودن با گازهای بی اثر
      برای خارج کردن گازهای قابل اشتعال استفاده از گازهای خنثی نیز امکان پذیر است . برای اطمینان خاطر از جابجایی تمام محتویات باقی مانده از گازهای قابل اشتعال در زیر سطوح خطرناک بایستی تهویه بصورت مداوم انجام گیرد.
دی اکسید کربن و نیتروژن نمونه ای از گازهای بی اثر می باشند .

خارج کردن گازها
      در تمام فضاهای توخالی نظیر حفرات و کانتینرها بایستی قبل و در حین عملیات حرارت دهی ، برش و جوشکاری ، تهویه صورت گیرد تا گازها از آن محل خارج شوند.

۶-۸- جوشکاری آرک
۱- ۶-۸- کلیه وسایل جوشکاری آرک بایستی با معیارهای سازمان استاندارد osha 252-1910 cfR 29 ( که مربوط به جوشکاری  و لحیم کاری و  برشکاری است ) تناسب داشته باشد. بدنه یا اجزای ماشین جوشکاری (بجز قسمت نیروی محرکه ) بایستی تحت موقعیتها و روشهای خاص استاندارد۱۹۱۰osha، زیر فصل s، قسمت الکتریکی و ۲۵۲-۱۹۱۰باشند.
۲- ۶-۸- قبل از شروع عملیات ، همه  اتصالات ماشین جوشکاری بایستی کنترل شود . سیمهای رابط بایستی محکم به محل کار متصل شود محل تماس گیره های مغناطیسی بایستی عاری از هرگونه جرقه و پاشش ذرات باشد. کابل حلقه شده بایستی بصورت باز در محل گسترده شود تا در هنگام استفاده باعث ایجاد گرما و حرارت و تخریب روکش لاستیکی آن نشود. قطعه کار و کابلهای الکترودها بایستی قبل از استفاده بازرسی شوند تا از سالم بودن آن اطمینان حاصل گردد. کابلهائیکه عایق بندی آن آسیب دیده است بایستی تعویض شود. کابل الکترودها می بایستی طبق روشهای توصیه شده عایق بندی و وصل گردد.
۳-۶-۸-  سیستم ارت ماشین جوشکاری بایستی کنترل گردد در ماشینهای پر تابل بایستی به اتصالات ارتینگ بیشتر توجه نمود .
۴- ۶-۸- هنگامی که از نگهدارنده های الکترود ها استفاده نمی شود بایستی آنها در جایی قرار داده شودکه
هیچ گونه تماس الکتریکی با افراد ، اجسام هادی – سوخت و سیلندرگازهای تحت فشار نداشته باشد.
۵- ۶-۸-  بعضی مواقع نیاز می شود درازای کابل را با تکه ای کابل افزایش داد . اینکار فقط بایستی توسط برقکار مورد تائید صورت گیرد در فاصله ۱۰پایی (cm300) از نگهدارنده الکترودها ، نبایستی از کابل تکه ای استفاده کرد . فرد جوشکار نبایستی کابلها را بدور خود حلقه کند.
۶- ۶-۸- جوشکارها نبایستی کابلها و دیگر وسایل کار خود را در مسیر عبور ، راهروها، راه پله ها و نردبانها، قرار دهند.
۷- ۶-۸- ماشینهائی که به نحوی خیس شده اند بایستی قبل از استفاده به طور کامل خشک وتست شوند.
۸- مواقعیکه جوشکاران نزدیک بهم کار می کنند به منظور کاهش شوک الکتریکی و خطرات آن ، موارد زیر بایستی رعایت گردد:
– در تمام ماشینهایی که با جریان DC  کار می کنند می بایستی قطبهای مشابه بهم وصل شوند.
– تمام ماشینهایی که با جریان AC کار می کنند باید هم فاز بوده و می بایستی قطبهای مشابه بایستی بهم وصل شوند.

۷-۸- جوشکاری مقاومتی
۱- ۷-۸- محافظت حرارتی :
      هر جفت لوله های انتقال که در جوشکاری مقاومتی استفاده می شود بایستی به سوئیچهای محافظ حرارتی مجهز گردند. هنگام استفاده در لوله های شبکه آب اگر جوشکاری مربوط به لوله های پائین رو باشد وجود یک سوئیچ تنها کافی است .

۲-۷-۸- حفاظهای کنترل ایمنی 
      کنترلهایی از قبیل دگمه های فشاری ، سوئیچ های پایی و سوئیچهای دو کاره ، بایستی برای جلوگیری از کاهش دقت ، بطور مناسبی تنظیم گردند.
۳-۷-۸-  حفاظ گذاری ماشینهای جوشکاری :
      ماشینهای جوشکاری پر قدرت بایستی در نقطه عملیات بطور کامل حفاظت گردد. وسایلی از قبیل چشم الکتریکی ، قفل ایمنی ، حصار ها وکنترل دو دستی بایستی بر روی آن نصب گردد. همه  زنجیرها،
چرخ دنده ها و تسمه ها بایستی توسط حفاظهای مناسب محافظت گردند.

۸-۸- جوشکاری در فضای مسدود
      توصیه های زیر منتخبی از استاندارد osha29cfr-252-1910 می باشد:
– به فضاهای محصوری از قبیل تانکها ، ظروف فشار ، بویلرها ، بشکه های مخلوط کن ، چاههای فاضلاب و حفره ها، فضای مسدود گفته می شود. وجود سیستم  تهویه پیش شرطی برای کار در این مکانها می باشد برای جلوگیری از انباشته شدن مواد سمی و کاهش اکسیژن و فضای قابل انفجار، تمام جوشکاران و برشکاران موظف هستند در حین کار در چنین فضاهایی از سیستم تهویه استفاده نمایند.
      اینکار مختص جوشکاران نیست بلکه تمام خدمه و پرسنلی که به نحوی در پیرامون هستند نیز بایستی از تهویه مناسبی استفاده نمایند. همه هوایی که جایگزین گازها و بخارات فضای بسته می شود بایستی تمیز و قابل استنشاق باشد برای ایجاد هوای تکمیلی هرگز نبایستی از اکسیژن خالی استفاده کرد.
– در شرایطی که فراهم آوردن سیستم تهویه امکانپذیر نمی باشد  بایستی طبق توصیه های OSHA,NIOSH  از ماسکها و وسایل تنفسی کامل استفاده کرد در شرائطی که خطرات بالا موجود
می باشدبایستی از ماسکهای پمپ دار و یا دستگاه تنفسی  همراه با کپسول اکسیژن استفاده نمود .
– در جاهائیکه عملیات جوشکاری در فضای مسدود انجام می گیرد و افراد جوشکارو کمک جوشکار از ماسکها و وسایل تنفسی همراه استفاده می کنند بایستی یک نفر در بیرون از فضای بسته قرار گیرد تا در زمینه ایمن بودن محل کار اطمینان حاصل کند.
– هنگامی که جوشکاری و برشکاری در هر فضای بسته ای انجام می گیرد سیلندرها و ماشینهای جوشکاری بایستی بیرون از منطقه قرار گیرد  . قبل از اینکه کار را شروع کنید وسایل قابل حمل سنگین را بر روی چهار چرخه  نصب و محکم کنید تا  در صورت جابجاشدن حادثه ای ایجاد نشود .
– هنگامیکه جوشکار مجبور است از طریق منهول یا سوراخهای کوچک واردیک  فضای بسته شود، برای انتقال سریع کارگر در مواقع اورژانس بایستی وسیله ای فراهم گردد. برای این منظور از کمربند یا طنابهای ایمنی استفاده می گردد که بایستی به بدن کارگر   طوری وصل شود که هنگام خارج کردن ، در روزنه های خروجی گیر نکند و همچنین می توان از تسمه های مچ بند استفاده نمود.
      یک خدمه امداد رسان بایستی در بیرون از منطقه مستقر شود و جوشکار را در تمام اوقات کنترل کند. این فرد بایستی در امداد رسانی ؛ ماهر باشد.
– هنگامی که عملیات جوشکاری به مدت طولانی مثلاً هنگام صرف ناهار یا آخر شب و پایان کار متوقف گردد بایستی الکترودها از نگهدارنده جدا شده و بدقت بطوریکه با جایی تماس نداشته باشند در محل مناسب قرار گیرند. برق ماشینها بایستی قطع شده و خاموش گردد.
– هنگامی که جوشکاری یا برشکاری گازی برای یک مدت طولانی مثلاً هنگام صرف ناهارو یا آخر شب متوقف
می شود سوپاپهای مشعل  بایستی بسته باشند و مخازن اکسیژن و سوخت گازی بایستی کاملاً بسته وخارج از فضای مسدود قرار گیرد و در صورت امکان مشعلها و شیلنگها نیز از محیط بسته خارج شوند.
– قبل از ورود به فضای بسته بایستی میزان اکسیژن کافی ، بخارات قابل احتراق و موادسمی کنترل شود . کنترل دوره ای بستگی به نوع فضایی که به آن وارد شده اید دارد .
برای راهنمایی بیشتر به اداره ایمنی و بهداشت حرفه ای مراجعه کنید .

۹-۸- وسایل گازی پر تابل ( قابل حمل )
      وسایل گازی پر تابل جهت عملیات جوشکاری ، برشکاری و لحیم کاری باید مناسب نوع کار باشد .
– سیلندر گازهای تحت فشار بایستی دارای رگلاتور باشد.
– سیلندرها بایستی بصورت قائم حمل شوند و از سقوط آنها جلوگیری شود
– مطمئن شوید از واردن شدن ضربه به شلنگهای تحت فشار پیشگیری شده است .
– سیلندرهای اکسیژن بایستی در برابر آلوده شدن به گریس و روغن محافظت شوند.
– سیلندرها بایستی در تمام اوقات در برابر منابع حرارتی محافظت شوند.
– دستگیره سیلندر ها را با سرعت باز نکنید. سیلندرها یا دستگاههای جوشکاری که وزنشان بیش از ۴۰ پوند (۱۴/۱۸کیلوگرم ) می باشد بایستی توسط وسایل نقلیه موتوری به محل کار حمل و نقل شود.

۱۰-۸- وسایل الکتریکی پرتابل (قابل حمل)
۱-۱۰-۸-  قبل از تست ، کنترل و انتقال وسایل الکتریکی جریان برق آنها باید قطع شود .
۲- ۱۰-۸- دستگاه ژنراتور و دیگر وسایل الکتریکی جوشکاری قبل از استفاده بایستی به زمین وصل  شود.
۳- ۱۰-۸-  هنگامی که وسایل زیر بار الکتریکی هستند سوئیچهای چرخشی و پولاریته (قطبی) نبایستی عمل کنند.
۴- ۱۰-۸- وسایل جوشکاری آرک بایستی بصورت دوره ای بازرسی شوند و در صورت تغییر مکان نیز قبل از استفاده بازرسی گردد. کابلهای برق و نگهدارنده الکترودها بایستی قبل از هرگونه استفاده بازرسی گردد.
صفحات فلزی
۱- ماشینها بایستی برطبق نیاز های کارخانجات حفاظ گردند.
۲- سرپرستان بایستی مطمئن شوند که فلزات تیزدر جایی ذخیره شده اند که باعث ایجاد خطر برای اپراتورها و عابرین نخواهد شد.
۳- هنگام کار بر روی صفحات فلزی همیشه بایستی از دستکش استفاده نمود.
۴- هنگام کار در مناطق پر سرو صدا یا هنگام استفاده از وسایلی که ایجاد سرو صدای خطرناکی می کنند بایستی از گوشی محافظ استفاده کرد.
۹- ایمنی بخش سرد سازی و تأسیسات تهویه :
۱-۹- خطرات
      پرسنل تعمیر ونگهداری بخش سرد سازی و تأسیسات تهویه وظایفشان را در موقعیت ها و شرایط متفاوتی انجام می دهند. این کارگران نه تنها باید از خطرات کارهایی که انجام می دهند مطلع باشند، بلکه لازم است از خطرات سایر کارهایی که پیرامون آنها انجام می گیرد نیز باخبر باشند .خطرات بالقوه شامل ، خطرات الکتریکی ، سرو صدای مضر ،سرمازدگی ، گازهای فشرده و سیلندرها می باشد. عوامل فیزیکی مضر و عوارض ناشی از آن ، توسط برنامه های کاری مناسب و استفاده از وسایل حفاظت فردی بطور مؤثری قابل کنترل می باشد.
۲-۹- اصول کلی
۱-۲-۹- محل نصب تجهیزات سیستم تهویه ، بایستی عاری از آلودگی و عواملی که می توانند منجر به بروز خطا یا آتش سوزی شوند ، باشد. لوله های سرد کننده بایستی بصورت مناسب عایق شوند. این کار میزان
باز دهی را افزایش‌داده و‌از‌وارد‌آمدن‌خسارت ‌و‌آسیب به تجهیزات و‌کارگرانی‌که مشغول‌کار هستند‌، ‌جلوگیری‌ می‌کند.
۲-۲-۹- تمام تسمه ها ، پولی ها ،شفت های دوار باید حفاظ داشته باشند تا از خطر تماس با انها جلوگیری شود .
۳-۲-۹-    قسمت های الکتریکی و کنترلی باید پوشش مناسب و پلاک داشته باشند.
۳-۹- انبار و نگهداری
      انبارکردن و نگهداری سیلندرهای گازهای فشرده خنک کننده می تواند منشأ خطرات بعدی برای کارگران باشد.
۱-۳-۹- ظروف حاوی گازها باید بطور مشخص با توجه به نوع آنها علامت گذاری شده و سیلندرها جدا از هم و به دور از گازهای قابل اشتعال و اکسیژن نگهداری شوند.
۲-۳-۹-    در پوش ها و کلاهک هایی که برای محافظت از شیر سیلندرها استفاده می شوند همیشه باید روی شیرها باشند مگر زمانی که از سیلندر ها استفاده می شود.
۳-۳-۹- از سیلندرها نباید به عنوان غلتک یا ساپورت استفاده کرد، تنها کاربرد سیلندر ها نگهداری گاز است .
۴-۳-۹-    ظروفی راکه نمی توان دوباره پر کرد، پس از استفاده نباید با مواد دیگر پرنمود . با آنها باید طبق دستورالعمل سازنده رفتار نمود .
۵-۳-۹-    سیلندرها نباید روی زمین کشیده شوند، همچنین نباید اجازه داد که آنها   به یکدیگر یا اجسام جامد دیگری برخورد نمایند. بهتر است برای جابجایی آنها از چرخ دستی یا غلتکها ی plat form استفاده نمود.
۶-۳-۹- ظروف را نباید از قسمت شیر آنها بلند کرد. بستن سیلندرها با زنجیر ، طناب ،تسمه و … ممنوع است مگر اینکه سازنده نقاط اتصال مناسب روی آنها تعبیه کرده باشد.
۷-۳-۹-    محل ذخیره و انبار باید به صورت واضح و خوانا باذکرنام گازهای ذخیره شده مشخص شود . سیلندرهای پر وخالی نیز بصورت مجزا از هم انبار شده باشند. محل انبار را باید تا جای ممکن خشک و به دور از مواد خورنده ، شیمیایی نگه داشت .
۸-۳-۹-    قواعد ودستورالعمل های  فوق الذکر در تمامی مراکز تعمیر و نگهداری سیستم های تهویه ای وتولیدسیلندرهای گازهای خنک کننده کاربرد دارد .
۴-۹- فلورو کربن ها
      فلورو کربنها تقریباً خنثی و بی اثر هستند، معمولاً غیر آتشگیرند و سمیت کمی دارند و بصورت مایع قابل حمل ونقل می باشنددر حالت مایع و گازی بی رنگ هستند و در صورت فریز کردن به شکل جامد سفید رنگ منجمد می شوند. فلورو کربنها در غلظتهای کمتر از ۲۰درصد حجمی در هوا بدون بو هستند ولی در غلظت های بالاتر کمی بوی اتری دارندو فلورو کربنها در مقابل ترکیبات آلی پایدارند. در حرارت های بالا نیز تجزیه نمی شوند (مقاومت حرارتی بالایی دارند) از تجزیه فلورو کربن ها موادسمی تولید می شود که مقادیر کم آن نیز در هوا خطرناک است .
۱-۴-۹- ترک های بزرگ روی ظروف حاوی فلورو کربن ها قابل رؤیت هستند. به هنگام خروج مواداز داخل سیلندر ،رطوبت موجود در هوای اطراف ترک متراکم شده و به علت اثر خنک کنندگی بخارات فلورو کربن بصورت  فریز شده در می آیند. ترک های کوچکتر با استفاده از روش های ذیل قابل تشخیص هستند،
الف- استفاده از‌آب ودتر‌جنت (کف)در اطراف ناحیه مورد آزمایش  : تشکیل حباب محل ترک را نشان
می دهد.
ب- استفاده از دتکتورهای الکتریکی ، این دتکتورها با حساسیت بالایی که دارند از سایر روش ها مؤثرتر و بهتر عمل می کنند. زمانی که پروب  دتکتور در نزدیکی ترک قرار می گیرد ، محل دقیق ترک با چراغ های چشمک زن و یا با صداهای علامت دهنده شناسایی می شود .

توجه :
      بخارات فلورو کربن از هواخیلی سنگین تر است و نبود سیستم تهویه موجب تجمع گاز در برخی نواحی می شود. اگر این گازها از روی سطوح داغ یا از میان شعله عبور کنند تجزیه می شوند و موادسمی نظیر فلورید هیدروژن ، کلرید هیدروژن ، مقادیر کم ترکیبات کربونیل مانند فسژن تولید می گردد. اسیدهای هالوژنه سمی بوده و به شدت باعث آسیب بینی و گلو می شود.
۲-۴-۹-  بازیابی ونگهداری از فلوروکربن به هنگام تعمیرات باید طبق برنامه ESO2و قواعد EPA3 انجام شود .
 
 10- «ایمنی کار با بویلرها»
۱-۱۰- نحوه کار بویلرها
      نحوه راه اندازی و جزئیات چک لیست باید در اختیار اپراتورها قرارگیرد. دستورالعمل هاباید شامل عملکرد سیستم در دو حالت اتوماتیک و دستی باشد. اصول اولیه راه اندازی بویلرها موارد ذیل می باشد. 
۱-۱-۱۰- داشتن کمترین تعدادراه انداز دستی .
۲-۱-۱۰- استاندارد کردن برنامه راه اندازی ،مطمئن شوید اینترلاک ها کارکرد نامناسب را به حداقل رسانده و زمانی که شرایط برای ادامه کار مناسب نیست ، دستگاه خاموش می شود.
۲-۱۰ – تجهیزات ایمنی بویلرها
۱-۲-۱۰- آب نما : میزان آب موجود در بویلرها باید کنترل شده و در سطح مناسبی نگهداشته شود.
۲-۲-۱۰- قبل از روشن کردن سوخت داخل کوره ، ابتدا باید داخل کوره تهویه شود تا بخارات قابل احتراق و انفجار از آن خارج گردد.
۳-۲-۱۰-    برنامه تمیز کردن و تعمیر و سرویس بویلرها:
الف- هرزمان که بویلری به مدت طولانی از خط سرویس خارج شده باشد قبل از استفاده مجدد باید به دقت تمیز شده و از نظر وجود ایرادات توسط شخص ذیصلاح بازرسی شود.
ب – رای بویلرهایی که دائماً در حال  کارند اجرای برنامه زمان بندی توقف کاربه منظور سرویس ، بهتر و ایمن تراز خروج بویلر از خط به دلیل نقص فنی می باشد.
حداقل سالی یک بار ، بویلر ها، مشعل ها و سایر سیستم های ایمنی آن باید با یک برنامه از پیش تعریف شده،  توسط شخص ذیصلاح به همراه سرپرست مربوطه بازرسی گرددو قسمتهای معیوب تعمیریا تعویض شوند.  هنگام بازرسی، بویلرها باید سرد باشند منهول و هندهولها باز وهوای داخل کوره تهویه شده باشد تعبیه مجاری تخلیه ای در کف محل نصب بویلرها سبب تسهیل در امر تمیز کردن بویلرها می شود . برای جلوگیری از انتشار بوی لوله های فاضلاب در محیط بایستی متناوباً دریچه های موجود در کف با آب پر فشار تمیز شوند.
ج – هنگام تمیز کردن بویلرها ، افراد حاضر باید لباس ایمنی ، کلاه ، عینک حفاظتی ، دستکش های چرمی ، کفش ایمنی داشته و از ماسک های تنفسی و گوشی استفاده نمایند.
۴-۲-۱۰-    تعمیر ونگهداری شیر آلات و لوله های بخار:
– کلیه شیرهای خطوط اصلی بخار در هر ساختمانی باید زیر نظر افراد متخصص بکار گرفته شوند.
– قبل از بستن شیر اصلی بخار نباید سایر شیرهای خطوط تحت فشار بخار را بست .
– قبل از باز کردن شیرهای بخار با فشار بالا در محیط های محصور ، لازم است ابتدا اپراتور شیر اصلی بخار را ببندد ، هواگیری انجام دهد ، سپس شیر بخار در منطقه محصور را باز کرده ، از آنجا خارج شود و بعد شیر اصلی بخار را باز نماید .
– هرگونه تعمیر یا تغییر برروی لوله های تحت فشار ممنوع است . عملیات روتین تعمیر و سرویس بر روی مدارات الکتریکی ، بخش های کنترلی ، موتورها، پمپ ها، خطوط کندانس و فن های تهویه   هوا زمانی که در لوله ها، بخار با فشار بالا وجود دارد . در صورت مناسب بودن شرایط امکان پذیر است .
– لازمست اپراتورها ،قبل از باز کردن شیر بخار پر فشار ، شیرهای تخلیه را باز کنندتا آب از خطوط لوله خارج شود .
– زمانیکه خطوط pass-by در اطراف خط بخار پر فشار نصب می شود ابتدا باید شیر pass-by باز شود ، هنگامیکه خط بخار گرم شد و فشار بخار در دو طرف شیر بخار اصلی یکسان گردید می توان شیر اصلی بخار را باز کرد .
– کلیه شیرهای بخار پر فشار باید به آرامی باز شوند و هنگام تغییر وضعیت شیر ، اپراتور بایددر فاصله ایمن از آن قرارگیرد.
– هنگامی که شیری را برای تعمیر باز می کنند کارگر باید مطمئن شود که شیر تحت فشار نیست .
۵-۲-۱۰-    تانک ها، منهول ها
– کلیه نواحی محصور قبل از تست شدن باید خطرناک فرض شوند . قبل از ورود به این مناطق باید توسط دتکتور میزان اکسیژن  و گازهای قابل احتراق را اندازه گیری کرد.
– اگر در محل کار میزان اکسیژن از ۵/۱۹ درصد (حجمی)کمتر باشد ، استفاده از ماسک تنفسی الزامی است .
– تعویض یا برداشتن در پوش منهول هاباید مطابق با روش های تائید شده و صحیح صورت گیرد .
– پرسنل تنها با استفاده از نردبان می توانند  وارد منهول شده یا از آن خارج گردند و نباید روی کابل ها، قلاب کابل ها یا لوله ها قدم گذاشت .
– پرسنل نباید ابزارآلات را از داخل منهول به بیرون آن پرتاب نمایند. ورود و خروج ابزار باید توسط باکت برزنتی یا سایر روش های تائید شده انجام گیرد.
– به لحاظ خطرناک بودن قسمتهای برق دار ، کار روی این تجهیزات باید توسط برقکار صورت پذیرد.
– هنگامی که منهول باز است حداقل یک نفر از کارکنان باید در محل حاضر باشد تا بر ایمنی کار نظارت داشته و در مواقع اضطراری عکس العمل مناسب و به موقع نشان دهد.
– لازمست به کارگرانی که در داخل منهول ها در دمای بالا کار می کنندبه ویژه هنگام تعمیر شکاف روی بویلر ، جلیقه خنک کننده یا سایر تجهیزات کاهنده دما داده شود.

۶-۲-۱۰-    تأسیسات مرکزی
– ایمنی بویلرها
۱) هر بویلری حداقل باید دارای یک گیج بخار و آب نما ، شیرتنظیم ، سوپاپ اطمینان و سیستم قطع آب باشد.
      بازرسی از شیرهای اطمینان بایستی طبق برنامه بازرسی های زمان بندی شده که توسط بازرسان این کمیته در خصوص بویلرها و ظروف تحت فشار منتشر شده است انجام گیرد. آب نماهایی که در فاصله کمتر از ۱۵ فوت از کف قراردارند، برای جلوگیری از شکسته شدن و یا آسیب دیدن باید حفاظ شوند. گیج های  فشار نیز باید هر سال توسط پرسنل تاسیسات تست و بازرسی شوند.
۲) هیج بویلری قبل از مجهز شدن به تجهیزات ایمنی و کالیبره شدن طبق توصیه سازنده نباید بکار گرفته شود . بین شیر اطمینان و بویلر و همچنین بین شیر اطمینان و لوله خروجی نباید هیچ شیردیگری وجود داشته باشد. شیرهای اطمینان را باید حداقل ماهی یکبار تست کرد.
۳) در صورت امکان  برای جلوگیری از ایجاد جرقه حاصل از تجمع بار الکتریکی ساکن روی بدنه بویلرها، جرقه گیر نصب گردد.
۴) هیچ بویلری نبایددرفشاری بالاترازفشارمجازی که سازنده آن تعیین می کندبکارگرفته شود.
۵) در صورت معیوب بودن سوپاپ اطمینان باید بویلررا ازخط خارج نمود.
۶) متصدی بویلر باید اطمینان حاصل کند که تهویه موجودبرای جلوگیری از تجمع گازهای قابل اشتعال کافی است .
۷) بخار تحت فشار باید تدریجاً وارد لوله های سردشود تا لوله ها به تدریج گرم شده و آسیب نبینند.

۸) برای افزایش فشاربخار خروجی نباید تنظیمات دستگاه را تغییر داد.
۹) کلیه چرخ دنده ها، نوارنقاله هاو پمپ ها باید حفاظ مناسب داشته باشند.

۳-۱۰- تانکهای تصفیه آب بویلرها
      مواد شیمیایی که برای تصفیه آب استفاده می شوند اغلب خطرناکندو دستورات ایمنی ذیل باید مراعات شود:
۱-۳-۱۰- اسیدها: خطر عمده هنگام جابجایی اسیدسولفوریک در زئولیت هیدروژن ، رسوب گیری و عملیات مستقیم با اسید اتفاق می افتد، هنگام جابجایی اسید سولفوریک اقدامات ایمنی ذیل را رعایت کنید،
– هرگز اجازه ندهید اسید رقیق یا غلیظ با چشم،پوست یا لباس شما تماس داشته باشد.
– هنگام کار همیشه از سپرهای محافظتی صورت ،عینک حفاظتی ،دستکش و پیش بند نئوپرن C4H5CL)) استفاده نمائید .
– هرگز آب یا محلول قلیایی را به اسید غلیظ اضافه نکنیدزیرا واکنش شدیدی روی خواهد داد.
– مطمئن شوید، سرپرست مربوطه کلیه موارد ایمنی در خصوص تمیز کردن و تعمیر تانکها را رعایت
می کند.
– تانکهارا با آب زیاد (بطوریکه سر ریز شود)بشوئید . هرگز برای پاک کردن اسید پخش شده از مواد قابل اشتعال ، پارچه و یا سایر موادآلی استفاده نکنید. قبل از شستشو اسید را با سود خنثی کنید.
– اگر بطور اتفاقی با اسید تماس پیداکردید ،محل تماس را حداقل ۱۵دقیقه با آب بشوئید و در صورت نیاز به اقدامات پزشکی به مراکز درمانی مراجعه نمائید .
۳-۳-۱۰- سود کاستیک : هرگز آب را به سود اضافه نکنید زیرا گرمای حاصل باعث جوشیدن محلول و پخش شدن آن به اطراف می شود و ممکن است افرادحاضر در اثر پاشیدن سود به آنها آسیب ببینند. زیرا واکنش سود با بدن باعث تخریب بافت می شود.
– هرگز در محل کار ، مواد غذایی را نزدیک سود(NA OH )نگهداری نکنید.
– کرم یا پمادی برای محافظت با سود وجود ندارد .
– مطمئن شوید کلیه افرادی که در معرض سود قرار دارنداز سپرهای محافظتی صورت ، عینک ، دستکش، پیش بند و پوشش هایی که گردن و مچ دست را می پوشانداستفاده می کنند.
۳-۳-۱۰- نحوه استفاده از مواد شیمیایی :
 – قبل از ریختن موادشیمیایی ، تانک را خالی کنید . قبل از باز کردن شیر تخلیه ، کلیه اتصالات تحت فشار را ببندید تادر اثر خروج آب داغ یا موادشیمیایی کسی آسیب نبیند.
– هرگز موادشیمیایی خشک (سودکاستیک جامد)را به منبع تغذیه وارد نکنید ، زیرا در صورت بکار بردن این روش در مدت زمان کوتاهی خطوط تغذیه مسدود می شوند.
– مشخصات و نوع موادی که لوله ها، شیر آلات و پمپ ها از آنها ساخته شده اند را کنترل کنید تا مشخص شود که آیا لوله ها و شیر آلات و… برای استفاده با مواد شیمیایی مناسب و ایمن هستند یا نه؟
۴-۳-۱۰- تجهیزات ایمنی :کلیه وسایل ایمنی را بطور منظم بازرسی و کنترل کنید و مطمئن شوید که درتمام اوقات این وسایل در دسترس کارگران قرار دارند.
۵-۳-۱۰- ذخیره مواد شیمیایی (انبارکردن )
– موادشیمیایی که برای تصفیه آب بویلرها استفاده می شود را در مناطقی که برای پرسنل و محیط زیست مزاحمت ایجاد نمیکند، انبار کنید.
– علائم هشداردهنده و دستورالعمل های حمل ونقل صحیح موادسمی را در محل قابل رویت نصب نمائید.
– به افرادی که مواد شیمیایی را جابجا می کنند، روش صحیح و ایمن کار را بیاموزید.
– روشهای خنثی سازی و تکنیک های مهار و کنترل (خطر موادشیمیایی ) را تمرین کنید.
۶-۳-۱۰- آزمایشگاه های شیمی 
– مطمئن شوید که آزمایشگاهها دارای سیستم تهویه می باشند.
– کیت های آزمایشگاهی را در جای مناسب و دور در دسترس قرار دهید .
– دستورالعملها و پیام های ایمنی را در آزمایشگاه نصب کنید.
– پرسنلی را که با موادشیمیایی کار می کننداز خطرات آنها آگاه کنید.
۱۱- عملیات رنگ کاری
۱-۱۱- خطرات
      کنترل خطرات ناشی از رنگ کردن به روشهای موثری نیاز دارد . استنشاق میست ها  وبخارات           رنگ ها،حلال ها، تینرواپوکسی می تواند موجب آسیب شود که میزان آن بستگی به ماهیت عوامل شیمیایی ، مقدار و نحوه تماس با آنها دارد.
      بسیاری از آنها باعث آسیب پوست و چشم شده و یا از طریق پوست جذب می شوند. میزان آسیب های فیزیکی به میزان موثر و قابل توجهی با استفاده از برنامه کاری مناسب و وسایل حفاظت فردی قابل کنترل می باشد.

۲-۱۱-ایمنی
۱-۲-۱۱- وسایل فشار(کمپرسورها)
      کمپرسورهایی که هنگام رنگ کردن استفاده می شوند به علت تولید هوای فشرده خطرناک هستند.
      بنابراین سرپرست مربوطه باید از سالم بودن دستگاه اسپری و کمپرسوراطمینان حاصل نماید. در تمام انواع دستگاههای اسپری رنگ ، بین کمپرسور و دستگاه اسپری باید شیر تنظیم فشار نصب نمود ،بین شیر تنظیم فشار و ظرف تحت فشار رنگ نیز یک شیر اطمینان و یک گیج فشار باید قرارداد.
۲-۲-۱۱-    تجهیزات دیگر : سایر وسایل مورد استفاده نیز بایستی قبل از استفاده کنترل شوند تا از سالم بودن آنها اطمینان حاصل شود.
۳-۲-۱۱- اختلاط رنگ :
      اختلاط رنگ باید در اتاقی که دارای  تهویه مناسب بوده و اجزای آن از مواد مقاوم در برابر آتش و ضد جرقه ساخته شده اندصورت گیرد.
۴-۲-۱۱-    نظافت :
      نظافت خوب برای عملکرد ایمن در کارگاههای رنگ ضروری است . اتاق رنگ باید همیشه تمیز نگهداری شود. تمام حلال ها یا باقیمانده های رنگ باید در ظروف فلزی در بسته نگهداری شده و روی آنها برچسبی که محتویات ظروف را مشخص می کند نصب نمود . این ظروف روزانه باید به محل مناسب منتقل و محتویات آن تخلیه گردد.

۳-۱۱- بهداشت
۱-۳-۱۱- تماس پرسنل با مواد شیمیایی
      حلال های آلی در صنایع رنگ کاربردهای فراوانی دارند. تمام حلالهای آلی بر روی اعصاب مرکزی و پوست اثر می گذارند. پرسنلی که با حلال های آلی کار می کنند بخارات آن را استنشاق کرده و پوست آنها     در معرض تماس با این مواد قرار دارد. تماس پوست با حلالها ممکن است باعث در ماتیت یا بیماری هایی با حساسیت کم تا آسیبهای جدی شود .
۲-۳-۱۱- وسایل حفاظت فردی
      پرسنلی که با حلال ها کار می کنند باید لباس کار مناسب پوشیده و در صورت نیاز از ماسک استفاده نمایند. صورت ، چشم و دستهای خود را بصورت مناسبی بپوشانند. جهت به حداقل رساندن تماس بدن با مواد شیمیایی ، می توان لباس کار را مجدداًتعویض نمود.
۳-۳-۱۱- حفاظت از دستگاه تنفّسی
      برای رنگها و موادشیمیایی مختلف وسایل حفاظتی ویژه ای وجود دارد که جهت انتخاب آنها باید با اداره بهداشت وایمنی مشورت نمود.
۴- ۳-۱۱- بهداشت فردی
      دستها وصورت باید همیشه عاری از مواد شیمیایی بوده و در صورت آلوده شدن لباس ها، آنها را تعویض نمود . از تماس دست آلوده یا اشیای آلوده بادهان جلوگیری شود . در اتاق رنگ ، خوردن و آشامیدن ممنوع است .

۴-۱۱- آلودگی آب وهوا
۱-۴-۱۱- جلوگیری از آلودگی
      عملیات رنگ کاری می تواند موجب آلودگی آب و هوای محیط شود و مناطقی را نیز تحت تاثیر قرار دهد. ضایعات جامد، مایع و گاز ناشی از عملیات رنگ بایستی مطابق قوانین حفاظت محیط زیست نابود شوند.
۲-۴-۱۱- مواد آتشگیر
      محلی که مایعات آتشگیر یا قابل انفجار سر ریز شده باید به سرعت تمییز شود وسایل تولیدجرقه  را از محل خارج و هوای محیط کاملا تهویه گردد و اقدامات لازم جهت برطرف کردن آلودگی انجام گیرد. نباید اجازه داد مایعات قابل اشتعال وارد محیط های بسته و محصور نظیر فاضلاب ها شود زیرا امکان انفجار وجود دارد.

۵-۱۱- جلوگیری و محافظت از آتش سوزی
۱- ۵-۱۱- جلوگیری از آتش سوزی : مراحلی از عملیات رنگ کاری که احتمال آتش سوزی دارندعبارتنداز : خشک کردن حلال و بکاربردن رنگ با دستگاه اسپری کننده . رنگ های خاص ، لاک والکل ، روغن جلا، لاک صدفی ، حلال هاو تینرها به شدت آتشگیرند. بقیه مواد تحت شرایط خاصی آتش می گیرند. جهت کنترل ، این مواد را دسته بندی می کنند.
۲- ۵-۱۱- اسپری کردن رنگ
      موادی که دمای اشتعال کمتر از ۰f140درجه فارنهایت دارند بایستی به دقت جابجا شوند و این موارد و نکات ایمنی در مورد مواد با نقطه اشتعال بیشتر از ۰f140 فارنهایت رعایت شود.
۳- اسپرینکلرها: اسپرینکلرهای نصب شده در اتاق اسپری رنگ باید مطابق با استاندارد باشد.
۴- خاموش کننده های دستی :
      خاموش کننده های قابل حمل بایستی نزدیک مکانهایی که رنگ اسپری می شود نصب گردد. اداره ایمنی و بهداشت نوع خاموش کننده های مناسب را تعیین می کند.

۶-۱۱- سیستم های تهویه
۱-۶-۱۱- سیستم های تهویه بایستی مطابق با استاندارد سیستم های تهویه ای باشد.
۲-۶-۱۱- فن : پره های فن و محفظه آن باید ضد جرقه باشند و فضای کافی جهت ممانعت از اصطکاک و آتش سوزی وجود داشته باشد. پره های فن باید روی شفت محکم rigid)) نصب شود تا زمانی که فن با تمام ظرفیت کار می کند، یکپارچگی و تعادل آن به هم نخورد.
۳-۶-۱۱- دریچه های خروج هوا : این دریچه ها جهت محافظت از آسیب های مکانیکی ، باید بطور مناسب حفاظ شوند و بطور نرمال حداقل به فاصله ۱۸اینچ از مواد قابل انفجار فاصله داشته باشند. دریچه هاباید بطور متناوب و مرتب بازدید شوند تا اگر ذرات رنگ و مواد دیگر در آنها وجود داشت ، تمییز شوند.
۴-۶-۱۱- اگزوز: هوای خارج شده از دستگاه اسپری رنگ باید به نحوی به خارج هدایت شود که در مسیر خروج هوای محیط را آلوده نکند.
۵-۶-۱۱- موتورها: موتورهای الکتریکی فن ها را نباید داخل دریچه ها قرار داد . تسمه ها نباید داخل
دریچه ها باشند مگر اینکه تسمه و پولی ها حفاظ مناسب داشته باشند.

۷-۱۱- انبار وجابجایی
۱-۷-۱۱- انبار
– رنگ ، لاک و الکل ، تینر ، حلال ها و سایر مایعات قابل اشتعال و احتراق باید به اندازه مصرف روزانه در سالن نگهداری شوند.
– این مایعات باید در ساختمانی مجزا از سایر ساختمانها انبار شوند یا در اتاق هایی که به صورت ویژه و مناسب برای این مواد طراحی و ساخته شده اند ، نگهداری گردند.
– نگهداری حلال ها در ظروف در باز ممنوع است . از ظروف در باز فقط در زمان تمییز کردن موادرنگی
می توان استفاده کردوبعداز آن ، این مواد باید به ظروف در بسته منتقل شوند.
– مایعات قابل اشتعال و احتراق را باید در ظروف مقاوم در برابر آتش سوزی و ضد جرقه نگهداری نمود .
۲-۷-۱۱- ظروف نگهداری
      ظروف نگهداری و حمل ونقل مایعات قابل احتراق و اشتعال باید در بسته ، قابل حمل و ایمن باشند. ظروف در باز یا شیشه ای برای این کار مناسب نیستند. رعایت موارد ایمنی جهت ممانعت از پخش شدن مواد در محیط الزامی است .
۳-۷-۱۱- هنگام انتقال مایعات از یک ظرف به ظرف دیگر ، هر دو ظرف باید اتصال زمین داشته باشند، این کار از ایجاد جرقه الکتریکی جلوگیری می کند. (در حین انتقال الکتریسیته ساکن روی ظروف جمع می شود.)

۸-۱۱- موارد الکتریکی
۱-۸-۱۱- سیم کشی های برق : سیم کشی ها و تجهیزات برقی باید مطابق با استاندارد های مربوطه باشند، سیم کشی ها باید داخل دریچه فلزی و از نوع کابل های مناسب انتخاب شوند . روش های مختلفی برای
سیم کشی در منطقه اسپری رنگ وجود دارد.
۲-۸-۱۱- تجهیزات الکتریکی : تجهیزات الکتریکی در منطقه کار باید از نوع ضد جرقه و مطابق با استاندارد باشند.
۳-۸-۱۱- اتصال زمین تمام قطعات فلزی ، اتاق اسپری رنگ و دریچه های خروجی موجود که شامل مایعات قابل اشتعال یا احتراق هستندباید اتصال زمین داشته باشند.

۹-۱۱- موقعیت کارگاه های رنگسازی و رنگ کاری
۱-۹-۱۱- ممکن است کارگاه های رنگ در محل هایی که دارای ساختمان ویژه ای هستند و از سایر ساختمانها بادیوارهای نسوز جدا شده اند، باشند. این کارگاه ها باید دارای سیستم اطفای حریق اتوماتیک (اسپر ینکلر) وبه دور از منابع احتراق احداث شوند.
۲-۹-۱۱-اتاقک اسپری
اتاقک اسپری رنگ را باید حتی المقدور در paint shop ( کارگاه رنگ )و مطابق با استاندارد ، در نظر گرفت .
۳-۹-۱۱-    موقعیت ها ومکانهای ممنوع :
      عملیات رنگ کاری (اسپری رنگ ) نبایددر ساختمانهای اداری یا عمومی انجام گیرد مگر اینکه اتاق مورد نظر دارای طراحی ویژه برای این منظور بوده ، دارای سیستم اطفای حریق اتوماتیک (اسپرینکلر) شده از مواد مقاوم در برابر آتش سوزی ساخته شوند.

۱۰-۱۱- سیستم اسپری رنگ بدون هوا
۱-۱۰-۱۱- پیستوله اسپری رنگ بدون هوا را هرگز روی بدن نگیرید، زیرا در عملیات مذکور که رنگ با فشار بالایی از پیستوله خارج می شود ممکن است باعث ضایعات پوستی شود.
۲-۱۰-۱۱- تا قبل از کاهش فشار و بستن شیر خط اصلی ، پیستوله دستگاه اسپری یا شیلنگ را نباید از پمپ جدا نمود.
۳-۱۰-۱۱- هنگام تعویض بخشهایی از دستگاه اسپری ، پیستوله را پاکیزه نگه دارید وانگشتان خود را از روی ماشه بردارید ، پیستوله ها باید دارای حفاظ ماشه و قفل باشند.
۴-۱۰-۱۱- کلیه اتصالات را کنترل کنید تا از محکم بسته شدن آنها و نداشتن نشتی اطمینان حاصل شود . شیلنگ مایعات باید به گونه ای باشد که تحمل فشار بالا را داشته باشد.
۵-۱۰-۱۱- شیلنگ را کنترل کنید تا از سالم بودن و محکم بسته شدن و نداشتن نشتی اطمینان حاصل نمائید ، شیلنگ ها نباید با قسمتهای متحرک ماشین آلات تماس داشته باشند.
۶-۱۰-۱۱- هرگز برای تمیز کردن سر پیستوله از انگشت دست استفاده نکنید زیرا این کار موجب
آسیب های پوستی می شود.
۷-۱۰-۱۱- سطحی که رنگ می شود مثل دیوارها باید همانند پیستوله دارای اتصال زمین باشد تا از ایجاد الکتریسیته ساکن جلوگیری شود.
۸-۱۰-۱۱- اپراتور باید از عینک حفاظتی و دستکش های مناسب استفاده نماید . اگر در محیط سیستم تهویه وجود نداشته باشداز ماسک و تجهیزات مناسب دیگر باید استفاده کرد.

۱۱-۱۱- اتاقک های اسپری رنگ
۱-۱۱-۱۱- خاموش کننده ها
      خاموش کننده های متحرک برای نگهداری موادی که روی موادمشتعل شده پوشش ایجادمی کنندمورد استفاده قرار می گیرند.
۲-۱۱-۱۱- پوشش کف
کف اتاقک اسپری رنگ باید با مواد غیر قابل اشتعال و قابل پاک شدن هنگام شستشو پوشیده شود.
۳-۱۱-۱۱- شیلنگها واتصالات
شیلنگهای تحت فشار و اتصالات باید بطور مرتب بازدیدو در صورت نیاز تعویض شوند. وقتی ازپمپ های دارای جابجایی مثبت استفاده می شود ، یک شیر کاهش فشار باید در خط خروجی نصب شود تا از افزایش فشار جلوگیری کند.

۱۲-۱۱تجهیزات اسپری رنگ متحرک
۱-۱۲-۱۱- مشخصات
      این تجهیزات شامل یک کمپرسور ، تفنگ پاشنده رنگ و شیلنگ است . مخزن نگهداری رنگ در اغلب تفنگهای پاشنده گنجایش حداکثر یک کوارت (۱۴/۱ لیتر ) از مایع را دارد . وقتی مقدار قابل توجهی رنگ لازم باشد از یک مخزن تحت فشار ۵/۲تا۵ گالنی باید استفاده نمود.
۲-۱۲-۱۱- کمپرسور
      کمپرسور باید دارای مخزن هوا طبق استاندارد ASME، یک نشانگر فشار روی مخزن ، یک کاهنده فشار با نشانگر مخصوص ، حفاظ مخصوص تسمه گردنده و پولیها و یک سوئیچ حدی فشار برای خاموش کردن کمپرسور وقتی که سیستم به فشار مورد نظر رسیده است باشد. این تجهیزات باید بطور مطمئنی روی گاری چرخ داری قرارگیرندتا بتوان آنها را حرکت دادو برای رنگ آمیزی از یک موتور الکتریکی استفاده
می شود.

۳-۱۲-۱۱- محافظت در برابر ازدیادفشار
      وقتی از مخازن تحت فشار استفاده می شود باید از یک نشانگر ، یک شیر کاهش فشار و یا شیر اطمینان استفاده نمود تا از ایجاد فشار بیش از حد جلوگیری بعمل آید. شیلنگ ها نیز برای فشار حداکثر طراحی
می شوند.

۴-۱۲-۱۱- نگهداری
– یک برنامه زمانی در مورد نگهداری و بازبینی و تست های دوره ای در مورد همه اجزاء بایستی در نظر گرفت .
– انبار ونگهداری کمپرسورها- شیلنگ ها – مخازن تحت فشار و تفنگ های پاشنده باید در مناطقی باطراحی مناسب و استاندارد انجام شود.

۱۳-۱۱- قوطی های اسپری رنگ
      همان ملاحظات ایمنی و سلامتی در مورد رنگ کاری به روش پاشش در مورد این قوطی ها            
نیز کاربرد دارد .

۱-۱۳-۱۱- نگهداری
– قوطیهای تحت فشار حاوی رنگ ، دارای مواد قابل اشتعال می باشند و باید در جای مناسب نگهداری شوند.
 – از میزهای اداری نباید برای نگهداری این قوطیها ی تحت فشار استفاده نمود .
– ازاتاقهایی که تحت عنوان انبار نگهداری وسایل و لوازم اداری می باشند نیز نباید برای نگهداری این قوطیها استفاده نمود مگر اینکه این مناطق دارای ملاحظات ایمنی نگهداری مواد قابل اشتعال باشند.

دانلود کتاب






مطالب مشابه با این مطلب

    دستگاه ضد عفونی کننده چیست؟

    اطلاعات مقاله دستگاه ضد عفونی کننده چیست؟ در دورانی زندگی می‌کنیم که استفاده از دستگاه‌های ضد عفونی کننده جایگاه ویژه‌ای در زندگی ما پیدا کرده است. شرایط زندگی کنونی ما چه بخواهیم و چه نخواهیم ما را به سمت استفاده از انواع دستگاه ضد […]

    گیربکس مکانیکی

    گیربکس یکی از اعضای سیستم انتقال قدرت می باشد وظیفه گیربکس تبدیل دور و گشتاور بوده . گیربکس وظیفه دارد که گشتاور (قدرت) و دور موتور را تغییر داده و به دلخواه راننده و نیاز جاده و خیابان دور را کم قدرت را زیاد […]

    همه چیز در باره روغن خودرو

    همه چیز در باره روغن خودرو ۴٫۷۶/۵ (۹۵٫۲۴%) ۲۱ امتیازs روغن خودرو/ در مقاله زیر سعی شده تا بسیاری از ابهاماتی که مصرف کنندگان خودرو در خصوص روغن خودرو دارند برطرف بشه اما آنچه برای این مسئله شناخت روغن خودرو لازم است در زیر […]

    راهنمای تست خرید خودرو کارکرده

    راهنمای تست خرید خودرو کارکرده/ راهنمای تست خرید خودرو کارکرده/ اصولا در بازار خودرو و نمایشگاه داران خودرو ، به خودرویی که کارکرد ۸۰ کیلومتر و یا کمتر را داشته باشد ، خودروی صفر می گویند ، حال اگر خودرویی بیش از این میزان […]

    ماشین صفحه تراش

    ماشین صفحه تراش ۵٫۰۰/۵ (۱۰۰٫۰۰%) ۱ امتیاز مقدمه آشنائی با هر دستگاه وماشین برای کاربران وتکنیسین های تعمیرات ومهندسین یکی از ضروریات است.    درصورتی که کاربران با دستگاه وامکانات آن آشنائی کافی ولازم راداشته باشند بر بازده آنان وافزایش راندمان کاری تأثیر بسزائی […]

    لعابکاری روی فلز -بخش۲

    لعابکاری روی فلز -بخش۲ ۴٫۰۰/۵ (۸۰٫۰۰%) ۴ امتیازs زنگ زدائی۱ ( اسید شویی ) شستشو با اسید ( زنگ زدائی ) به منظور زدودن زنگ زدگیهای موجود در سطح قطعات بعد از مرحله چربی زدائی و همزمان زبر نمودن سطح ورق صورت می گیرد […]




هو الکاتب


پایگاه اینترنتی دانلود رايگان كتاب تك بوك در ستاد ساماندهي سايتهاي ايراني به ثبت رسيده است و  بر طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران فعالیت میکند و به هیچ ارگان یا سازمانی وابسته نیست و هر گونه فعالیت غیر اخلاقی و سیاسی در آن ممنوع میباشد.
این پایگاه اینترنتی هیچ مسئولیتی در قبال محتویات کتاب ها و مطالب موجود در سایت نمی پذیرد و محتویات آنها مستقیما به نویسنده آنها مربوط میشود.
در صورت مشاهده کتابی خارج از قوانین در اینجا اعلام کنید تا حذف شود(حتما نام کامل کتاب و دلیل حذف قید شود) ،  درخواستهای سلیقه ای رسیدگی نخواهد شد.
در صورتیکه شما نویسنده یا ناشر یکی از کتاب هایی هستید که به اشتباه در این پایگاه اینترنتی قرار داده شده از اینجا تقاضای حذف کتاب کنید تا بسرعت حذف شود.
كتابخانه رايگان تك كتاب
دانلود كتاب هنر نيست ، خواندن كتاب هنر است.


تمامی حقوق و مطالب سایت برای تک بوک محفوظ است و هرگونه کپی برداری بدون ذکر منبع ممنوع می باشد.


فید نقشه سایت


دانلود کتاب , دانلود کتاب اندروید , کتاب , pdf , دانلود , کتاب آموزش , دانلود رایگان کتاب

تمامی حقوق برای سایت تک بوک محفوظ میباشد

logo-samandehi