نگاهی به زندگی و کارنامه ادبی «آلیس مونرو»، برنده نوبل ادبیات

تا پیش از اعطای نوبل ادبیات امسال از ۱۰۹ نویسنده‌ای که این جایزه را دریافت کردند ۹۷ نفر مرد بودند و سهم نویسندگان زن از نوبل ادبیات تنها ۱۲ نفر بود که اکنون «آلیس مونرو» این عدد را به ۱۳ افزایش داد. ….

** از پدری کشاورز تا بزرگترین دستاورد زندگی

«آلیس مونرو» متولد ۱۰ جولای ۱۹۳۱ در شهر “وینگهام” کانادا در خانواده‌ای به دنیا آمد که پدرش کشاورز و مادرش معلم مدرسه بود. او در نوجوانی نویسندگی را آغاز کرد و در سال ۱۹۵۰ اولین رمان خود با نام «ابعاد یک سایه» را زمانی که مشغول به تحصیل در دانشگاه اونتاریو غربی بود، منتشر کرد. او در سال ۱۹۵۱ دانشگاه را ترک و ازدواج کرد و به همراه همسرش به شهر ویکتوریا مهاجرت کرد.

مونرو سپس در سال ۱۹۶۸ با اولین جلد از مجموعه داستان کوتاه «رقص لاله‌های خوشحال» موفق به کسب جایزه گاورنر جنرال کانادا شد. این روند موفقیت با انتشار کتاب «زندگی‌های دختران و زنان» در سال ۱۹۷۱ و کتاب «فکر می‌کنی چه کسی هستی؟» در سال ۱۹۷۸ ادامه یافت که این کتاب دومین جایزه گاورنر جنرال را برایش به ارمغان آورد.

او سپس برای معرفی کتاب‌های خود در قالب تور جهانی سه ساله به کشورهای استرالیا، چین و منطقه اسکاندیناوی سفر کرد و سپس در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ میلادی به تدریس در دانشگاه بریتیش کلمبیا مشغول شد. او در این سال‌ها به طور میانگین هر چهار سال یک رمان کوتاه به رشته تحریر درآورد.

بیشتر کتاب‌های وی در نشریات و روزنامه‌های معتبری چون نیویورکر، گرند استریت، آتلانتیک مانسلی و “پاریس ریویو” منتشر شده و در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته‌اند.

او سپس رمان «خرسی که کوه را به تسخیر درآورد» را نوشت که دست‌مایه ساخت فیلمی به کارگردانی «سارا پولی» شد که در جشنواره تورنتو ۲۰۰۶ مورد تشویق قرار گرفت.

پس از آن در سال ۲۰۰۶ کتاب «دورنمای کاسل راک» را منتشر کرد و در سال‌های بعد نیز رمان‌ «شادی فراوان» را به رشته تحریر درآورد.

او در اکتبر ۲۰۰۹ اعلام کرد که از ناراحتی قلبی و سرطان رنج می‌برد. تم اصلی داستان‌های مونرو وقایع تخیلی است هر چند که او به دلیل بزرگ شدن در یک محیط روستایی در بسیاری دیگر از داستان‌هایش نیز از محیط روستا برای بیان احساساتش استفاده کرده است.

آخرین داستان بلند وی در سال ۲۰۱۲ تحت عنوان «زندگی عزیز» منتشر شد و آخرین مجموعه داستانی وی نیز در سال ۲۰۱۱ انتشار یافت.

کتاب‌های «فرار» با ترجمه‌ی مژده دقیقی، «رؤیای مادرم» با ترجمه‌ی ترانه علیدوستی، «دست‌مایه‌ها» با ترجمه‌ی مرضیه ستوده و «دورنمای کاسل راک» با ترجمه‌ی زهرا نی‌چین از جمله ترجمه‌هایی هستند که از آثار این نویسنده در ایران منتشر شده‌اند.

آلیس مونرو اوایل تابستان از دنیای نویسندگی اعلام بازنشستگی و اعلام کرد احتمالا دیگر چیزی نخواهد نوشت. وی با اعلام اینکه «بهتر است ناگهانی بروم»، از علاقه‌مندان‌ آثارش خواسته کتاب‌های قدیمی او را دوباره و چندباره بخوانند که تعدادشان هم زیاد است.

** کارنامه‌ای پربار از افتخارات و جوایز

به گزارش ایسنا، «آلیس مونرو» 82 ساله که گاه همپای «چخوف» روس محسوب می‌شود، در سال ۲۰۰۹ جایزه بین‌المللی “من بوکر” را دریافت کرد.

وی سه‌بار در سال های ۱۹۶۸، ۱۹۷۸ و ۱۹۸۶ موفق به کسب جایزه داستانی “گاورنر جنرال” کانادا شد. «مونرو» در سال ۱۹۹۰ جایزه کتاب “تریلیوم” را گرفت و در سال ۱۹۹۷ شایسته دریافت جایزه “پن/مالمود” برای داستان کوتاه شد.

مونرو که دو بار در سال‌های ۱۹۹۸ و ۲۰۰۴ جایزه ادبی “گیلر” را کسب کرد، در سال ۱۹۹۸ جایزه انجمن ملی منتقدین کتاب آمریکا را برای «عشق یک زن خوب» به دست آورد.

وی دو بار در سال‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۰۸ جایزه داستان کوتاه “اوهنری” را دریافت کرد و جایزه نویسندگان کشورهای مشترک‌المنافع نیز در افتخارات او دیده می‌شود.

این نویسنده کانادایی همچنین در سال ۲۰۰۵ مدال افتخار ادبیات را از انجمن ملی هنرهای آمریکا گرفت و در سال ۲۰۱۰ نشان شوالیه فرانسه را به گردن آویخت. این نویسنده سرشناس اکنون عضو افتخاری آکادمی ادبیات و هنر آمریکا است.

** «مونرو»، بیست‌وهفتمین انگلیسی‌زبان برنده نوبل

«آلیس مونرو» اکنون بیست‌وهفتمین نویسنده انگلیسی‌زبانی است که در تاریخ برگزاری نوبل ادبیات موفق به دریافت این جایزه شده است. از سال ۱۹۰۱ که اولین دوره جایزه نوبل ادبیات راه‌اندازی شد، تاکنون ۱۱۰ نفر موفق به دریافت این جایزه شده‌اند که در این میان ۲۷ بار این جایزه به نویسندگان انگلیسی‌زبان اعطا شده که از این لحاظ آن‌ها با اختلافی چشمگیر در رتبه اول قرار دارند.

نویسندگان فرانسوی‌زبان به همراه همتایان آلمانی خود با کسب ۱۳ جایزه نوبل رتبه دوم را در اختیار دارند. نویسندگان اسپانیولی‌زبان نیز با ۱۱ جایزه نوبل در رتبه چهارم بیشترین برندگان نوبل ادبیات دیده می‌شوند.