جستجو در تک بوک با گوگل!

بازدید
سبک شعری و ویژگی اشعار خواجو
اشعارعارفانه ی خواجو بسیار زیبا و گاه حیرت انگیزند. او دراشعار خود معانی عرفانی زیبا را به همراه تصاویر ناب ارایه میکند. وی درمثنوی از نظامی پیروی میکند ولی روانتر از او می سراید.
در میان معاصران خواجو حافظ از همه برجسته تر است، البته علی رغم تاثیر خواجو بر شعر حافظ هیچ گاه نمیتوان وی را برتر از حافظ قلمداد کرد. درغزلسرایی پیرو سعدی بوده، در قصیده و مثنوی نیز پیرو فردوسی و سنایی. به طور کلی خواجو شاعر نو آوری نبوده بلکه توانسته به طرز استادانه ای از شاعران روزگار پیشین خود تقلید کند.
بیشتر موضوع های شعری را میتوان در اشعار خواجو پیدا کرد. از نعت و ستایش امامان و بزرگان دین، پند و اندرز مضامین عرفانی تا موضوع های عاشقانه و شوخی و ظنز و انتقاد.
برخی از آثار او حتی مورد اقبال شاعران بنامی چون حافظ قرار گرفته است، چنانکه بیش از ۱۲۰ غزل حافظ با استقبال از آثار خواجو سروده شده است. وی در سرودن غزل، قصیده و مثنوی توانایی داشته اما به جهت اینکه در فاصله ی زمانی زندگی دو شاعر گرانقدر یعنی سعدی و حافظ، میزیسته تقریباً گمنام واقع شده و مقام شاعری وی چنانکه باید شناخته نشده است.
خواجو را به دلیل هنر نمایی هایش در عالم شعر «نخل بند شاعران» لقب داده اند. دیوان او دارای وجه های ممتاز است که شامل نغز و معما هم هست و بعلاوه قصیده های زیادی در نعت ائمه(علیهم السلام) و بالاخص حضرت علی(علیه السلام) سروده است. در غزلیاتش از سبک عراقی و سعدی پیروی کرده و خود از حافظ به عنوان استاد خویش نام می برد.
کتابش با تفکرات شروع نمی شود بلکه وی با داستانهای دو زوج دلباخته «همای و همایون» و «گل و نوروز» آغاز سخن می کند. خواجوی کرمانی درشعر و شاعری پیرو سبک امیر خسرو دهلوی و پیشرو مولانا جامی است .
گرچه خواجو در غزل هایش از قافیه و ردیفهای مشکل استفاده کرده؛ اما سخن او بسیار ساده و روان است و این خاصیت سخن خواجو در اشعار حافظ به کمال رسیده و حافظ بسیاری از غزلهای خود را در جواب او گفته و بسیاری از مضامین او را تکرار کرده و در بسیاری از موارد، به استقبال اشعار خواجو رفته و برخی از مصراع های او را با اندک تغییری در غزل های خود به کار برده است.
قدرتی معجزه آسا در بیان عرفان و حکمت
خواجو ازجمله شاعرانی است که با به کارگیری ذوق سرشار و طبع بلند خود توانسته آثار ارزشمندی از خود به جا بگذارد و آنچه از به کارگیری الفاظ و ترکیبات و معانی تازه و ابتکاری او از مجموعه ی اشعارش به دست می آید؛ نشان می دهد که او در فن سخنوری استادی کامل بوده و قدرتش در بیان معانی عرفانی و موعظه و حکمت، معجزه آسا است.
البته باید گفت که این شاعر عارف نیز مانند بسیاری از سخنوران، از پیروی و تقلید آثار سخنوران پیشین امتناع نمی کرد؛ به طوری که در قصاید از سنایی و خاقانی و ظهیر و جمال اصفهانی و دیگر شاعران اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم پیروی می کرد و به سبک و سیاق آنها کار میکرد.
در مثنوی، به استادانی چون نظامی و فردوسی نظر داشت. در غزل، پیرو سعدی بوده؛ چنانکه او را حتی «دزد دیوان سعدی» نیز دانسته اند؛ اما حیقیت این است که خواجو در سیر تحول غزل، پل ارتباطی میان سعدی و حافظ است؛ بدین معنی که بخشی از غزلهای او که حاوی معانی عرفانی و اندرزی اوست، با مضامین عاشقانه آمیخته است و این ویژگی به خصوص در غزلهای منتخب بدایع الجمال او می توان به راحتی مشاهده کرد و در همین غزلها می توان استقلال کامل خواجو را در غزل سرایی به طور آشکار را دید و مشاهده کرد که اکثر این غزلها، نشانی از سبک سعدی ندارند.
بخشی از قصاید خواجو، در موعظه و برخی، در توحید و ستایش ائمه است و برخی دیگر از آنها به اضافه ی قطعات او، مضامین انتقادی دارد و گاه به شیوه ی مطایبه است. همچنین خواجو از جمله شاعرانی است که به سبک نظامی به سرودن ساقی نامه نیز اقدام کرده است.
آثار خواجوی کرمانی
از خواجوی کرمانی آثار زیادی بجای مانده است که مضامین و محتوای آنها عموما متفاوت می باشند. بیشتر این آثار منظوم هستند:
دیوان بزرگی بالغ بر ۲۰ هزار بیت، شامل قصاید، غزلیات، قطعات، ترجیعات و رباعیات که برروی هم به دو بخش صنایع الکمال و بدایع الجمال تقسیم میشود، که در صنایع الکمال قصیده هایی در نعت امیر المومنین علی(علیه السلام) آمده است.
مجموعه ای از اشعار به نام مفاتیح القلوب و مصابیح القلوب به نام امیر مبارزالدین.
شش مثنوی در وزن های گوناگون به پیروی از مثنوی های نظامی و فردوسی و سنایی دارد با این نامها:
سام نامه: به تقلید از شاهنامه فردوسی و موضوع آن ماجراهای عشقی و شرح جنگ های سام نریمان است.
گل و نوروز: در سال ۷۴۲ ه ق بنام پسر پادشاه خراسان به تقلید از خسرو و شیرین نظامی درباره عشق شاهزاده ایرانی به نام نوروز با گل دختر پادشاه روم سروده است. سرانجام این عشق وصال است و حاصل پیوند نوروز و گل قباد است که به جای پدر بر تخت سلطنت مینشیند.
روضه الانوار: مانند مخزن الاسرار نظامی در بیست مقاله وبه نام «شمس الدین محمد» وزیر شاه سروده شده که در هر مقاله از اخلاق و عرفان سخن گفته و به نام «شمس الدین محمد» وزیر شاه نوشته شده است.
همای و همایون: داستان عشق همایون با همای دختر فغفور چین که در سال (۷۳۲ ق) به نام «بهادر خان» و «غیاث الدین محمدوزیر» منظم شده است.
کمال نامه: منظومه ای عرفانی است در دوازده باب بر وزن سیر العباد سنایی.
گوهر نامه: درباره ی موضوعات عرفانی و صوفیانه به نام یکی دیگر از شاهان به نام «بهاء الدین» به سال (۷۴۶ ه ق) در ۲۰۲۲ بیت سروده شده است. پنج مثنوی اخیر بر روی هم خمسهٔ خواجو را تشکیل میدهد که ابیات آن حدود ۱۱ هزار بیت است.
آثار منثور خواجوی کرمانی نیز شامل:
رساله ی البادیه: مناظره نمد و بوریا
رساله ی سبع المثانی: مناظهره شمشیر و قلم
رساله ی مناظره شمس و سحاب که به زبان فارسی نوشته شده اند.
درگذشت خواجو وآرامگاه وی
خواجوی کرمانی به سال ۷۵۰ ه ق، در شیراز بدرود حیات گفت.
آرامگاه خواجو در شمال شیراز، در دامنه کوه صبوی و در ابتدای جاده شیراز – اصفهان، در تنگ الله اکبر قرار گرفته است. قبر وی مشرف بر دروازه قرآن می باشد. آب چشمه معروف رکناباد نیز از کنار مقبره خواجو می گذرد.
این آرامگاه در سال ۱۳۱۵ شمسی با اعتبارات اداره فرهنگ فارس ساخته شد. محل آرامگاه در محوطه ای بدون سقف قرار دارد. در وسط صفه آن سنگ قبری است که بالای آن محدب و دارای برآمدگی است. روی این سنگ کتیبه ای که بیانگر قبر خواجو باشد وجود ندارد. فقط بالای سنگ عبارت: کل من علیها فان و یبقی وجه ربک ذوالجلال و الاکرام به خط ثلث نوشته شده است. در بالا و پایین قبر نیز دو ستون سنگی کوتاه قرار دارد که طبق رسم آن زمان در بالا و پایین قبور عرفا و شعرا وجود داشته است. در سال ۱۳۳۷ شمسی اداره باستان شناسی فارس اقدام به ساخت یک اطاق در قسمت شمالی محوطه آرامگاه کرد. در پیشانی این اطاق دو غزل از غزلیات خواجو به خط نستعلیق بر روی کاشی های آنجا نوشته شده است. با این مطلع:
دوش می کردم سؤال ازجان که آن جانانه کو؟ گفت: بگذر زان بت پیمان شکن پیمانه کو؟ …
و دیگر به مطلع:
صبحدم دل را مقیم خلوت جان یافتم از نسیم صبح بوی زلف جانان یافتم …
که هم اینک این اتاق تبدیل به فرهنگسرای خواجو گردیده است.
کمی بالاتر از مقبره خواجو ۳غار به چشم می خورد. یکی از آنها غاری است که محل عبادت و ریاضت زهاد و مشایخ بوده و خواجو نیز مدتی در آن جا به عبادت مشغول بوده است. غار دیگر که در دهانه آن طاقی ضربی از نوع طاق کجاوه ای از سنگ و آجر زده شده محل قبر خواجه عمادالدین محمود، وزیر معروف شاه شیخ ابواسحاق اینجو است.
در کنار این غار نقش برجسته ای از جنگ رستم و شیر دیده می شود که به دستور حسینعلی میرزا فرمانفرمای فارس در سال۱۲۱۸ ق، ساخته شده است. در کنار آن نیز نقش برجسته ناتمامی از فتحعلی شاه قاجار و دو تن از پسرانش به چشم می خورد. در دو طرف این نقش برجسته دو نیم ستون به سبک ستون های دوره زندیه در درون کوه کار شده است.
در سال ۱۳۷۰ به همت دانشکده ادبیات دانشگاه کرمان، کنگره بزرگداشت خواجو در کرمان برگزار شد و مراسم اختتامیه این کنگره در شیراز انجام شد. با همین انگیزه به همت شهرداری شیراز و استانداری فارس، آرامگاه خواجو مرمت و بازسازی شده که شامل بازسازی کف و بدنه و ایجاد یک سری دیواره های عمودی با مصالح سنگ است. هم چنین مجسمه ای از سر و صورت خواجه از سنگ تراشیده شده، در این مکان قرار گرفته است. بنای آرامگاه خواجوی کرمانی به شماره ۹۱۶ در فهرست آثار تاریخی به ثبت رسید.
برترین رمان های داستایوفسکی را بشناسید و بخوانید ۴٫۰۰/۵ (۸۰٫۰۰%) ۹ امتیازs فیودور داستایوفسکی را میتوان به راستی یکی از مشهورترین نویسندگان روسیه قلمداد نمود.
نوشتن از کتابها و به توصیف درآوردن کلماتی که از دل نویسندگان بزرگ برآمده، شاید در نگاه اول سخت و غیرممکن باشد، اما لذتی نهفته در دل کنکاش احساسات این نویسندگان وجود دارد که سختی و بزرگی کار را آسانتر میکند.
بیوگرافی گلابدره ای از شاگردان جلال آل احمد/ من سیدمحمود قادری گلابدرهای ۲۰ دی ۱۳۱۸ در گلابدره شمیران متولد شدم. دو تا خواهر و دو تا برادر و من بچه ۵ و یه برادر بعد از من و ۶ تا با پدر و مادرم […]
رمانهای منتخب خارجی از نگاه کتابفروشان ۳٫۹۱/۵ (۷۸٫۱۸%) ۳۳ امتیازs رمانهای منتخب خارجی از نگاه کتابفروشان/ رمانهای منتخب خارجی از نگاه کتابفروشان/ یازده کتابفروش در تهران، پنج رمان خارجی مورد پسندشان را بر اساس امتیاز یک تا پنج معرفی کردند و پس از ارزیابی […]
همه چیز درباره نوبل ادبیات ۵٫۰۰/۵ (۱۰۰٫۰۰%) ۱ امتیاز تا مدت ها فکر میکردم که جایزه ی نوبل ادبی رو به خاطر یک اثر خاص به نویسنده اش میدن ولی بعدها متوجه شدم که این جایزه در واقع برای تقدیر از […]
آنچه از «شکسپیر» نمیدانستید ۴٫۰۰/۵ (۸۰٫۰۰%) ۱۶ امتیازs بیش از چهار قرن از زمان حیات شکسپیر میگذرد، اما شاهکارهای او همچنان بارها و بارها در دنیای هنرهای تصویری و نمایشی مورد اقتباس قرار میگیرند. بحثهای جنجالی بسیاری حول محور زندگی این نویسندهی […]
به نکات زیر توجه کنید