قله اورست با ارتفاع ۸۸۴۸ متر از سطح دریا ، بلندترین نقطه زمین محسوب میشود . این کوه که در جنوب قاره آسیا در بخش های مرزی نپال و چین بوده ، یکی از قله های رشته کوه هیمالیاست که به بام دنیا نیز مشهور است . اگرچه به گفته بسیاری از کارشناسان رشته کوهنوردی فتح قله اورست آسانتر از رسیدن به قله هایی نظیر K۱ و K۲ است ،اما به هر حال رسیدن به مرتفع ترین نقطه روی زمین برای خود رکوردی است که بسیاری از کوهنوردان آن را به اشکال مختلف برای خود به ثبت رسانده اند .
نام محلی کوه اورست ، شومولونگما به معنی (الهه مادر برفها) است . مسیر جبهه جنوبی امروزه به عنوان پرطرفدارترین مسیر برای دستیابی به اورست در آمده است . اردوهای پیش بینی شده در این مسیر ۴ کمپ است که آخرین آن برای حمله نهایی در ارتفاع ۷۹۰۰ متری برقرار میشود . اکثر کوهنوردان از این نقطه به بعد برای صعود قله از ماسک و اکسیژن استفاده میکنند .
کاشف اورست
در سال۱۸۵۲ و در زمان اشغال هندوستان توسط انگلیسیها یک هندی به نام رادهانات سیکدهار که ریاضی دان بود کشف کرد که اورست بلندترین قله جهان است ، اما سلطه استعمار بر هندوستان آن قدر سنگین بود که نام این قله از اسم سر جورج اورست ، نقشه کشی که جغرافیای هندوستان را بررسی میکرد ، گرفته شد .
اولین ناکامی
از تاریخچه تلاش برای فتح اورست اطلاع کافی در دست نیست ، اما گفته شده که اولین تلاش بزرگ و ناکام برای فتح اورست در سال ۱۹۲۴ و به وسیله جورج مالوری انگلیسی که پیشتاز ۳ تیم برای فتح این قله بود انجام گرفت ، ولی متاسفانه وی به همراه همنوردش اندرو اروین در این تلاش بزرگ جان خود را از دست دادند . مالوری به هنگام مرگ تنها ۳۸ سال سن داشت .
اولین صعود
اولین انسانی که توانست با موفقیت
قله اورست را فتح کند ، ادموند هیلاری ، کوهنورد نیوزلندی بود . او از دوران کودکی راهپیمای بسیار خوبی بود و هر روز مسیر ۲ ساعته مدرسه را پیاده طی میکرد . هیلاری اما در مسیر بیکار نبود و برای خود مطالعه میکرد . این اسطوره بزرگ از ۱۶ سالگی با کوهنوردی آشنا شد و احساس کرد که با وجود جثه کوچک و نحیفش از توانایی خاصی برای این مهم برخوردار است . این گونه بود که او به کوهنوردی علاقه پیدا کرد و در سن ۳۴ سالگی دست به کاری بزرگ زد تا توانایی های خود را به جهانیان اثبات کند . او یک رویای بزرگ در ذهن داشت و آن رسیدن به قله ای بود که انسانی نتوانسته بود بر آن گام بگذارد ؛ هدف او اورست بود . در این سفر ماجراجویانه شرپا ، تنسینگ نورگی ، از ساکنان همان منطقه همراه هیلاری بود . در ساعت ۱۱:۳۰ نهم ماه می سال ۱۹۳۵ یعنی حدود ۷۷ سال پیش هیلاری موفق به فتح اورست شد . این کوهنورد نیوزلندی و یار همراهش از مسیر یال جنوب شرقی و با عبور از آبشار یخی ، کمپ غربی و لوتسه فیس به قله رسیدند . نخستین فاتح اورست چند ماه پیش یعنی در روز ۱۱ ژانویه ۲۰۰۸ در بیمارستان شهرداری آوکلند از دنیا رفت .
پیرترین فاتح
در سال ۲۰۰۵ تاکائو آرایاما کوهنورد ژاپنی موفق شد با داشتن ۷۰ سال و ۲۲۵ روز سن به قله اورست صعود کند و نام خود را به عنوان پیرترین فاتح اورست به ثبت برساند . تاکائو آرایاما را در این صعود ، ۶ راهنمای بومی از نپال و ۵ کوهنورد ژاپنی همراهی کردند .
سریع ترین اسکی
بوئی چیرو میورای ژاپنی که در سن ۶۰ سالگی از کوهنوردی بازنشسته شده بود در سال ۲۰۰۳ بار دیگر به اورست بازگشت تا به عنوان مسن ترین فاتح دست یابد . میورا با ۷۰ سال و ۲۲۲ روز سن به خواسته خود جامه عمل پوشاند . وی نخستین کسی است که در سال ۱۹۷۰ مسیر لوتسه فیس را (جبهه غربی لوتسه ، در مسیر صعود جبهه جنوبی اورست) در کمتر از ۲ دقیقه اسکی کرد و جان سالم به در برد . البته ۲ سال بعد رکوردش شکسته شد ، اما ظاهرا میورا بار دیگر قصد دارد برای بازپس گرفتن رکوردش به زودی به اورست بازگردد . باید منتظر بود و دید پیرمردهای ژاپنی تا کجا پیش خواهند رفت .
نخستین صعود بدون اکسیژن
در تاریخ هشتم ماه می سال ۱۹۷۸ اتفاق نادری در تاریخ کوهنوردی جهان به وقوع پیوست . در این روز راینهولدمسنر ایتالیایی و پتر هابلر اتریشی بلندترین نقطه کره زمین را بدون ماسک تنفسی فتح کردند . تنها سودایی بزرگ میتواند پاسخگوی چنین عمل جسورانه ای باشد . این دو بدون آنکه از ماسک اکسیژن استفاده کنند ، موفق به فتح رفیع ترین نقطه جهان شدند . بسیاری از کارشناسان این عمل را خودکشی تلقی کردند .
سرمای زیر ۴۰ درجه سانتیگراد ، زوزه بادهای طوفانی و هزاران هزار مشکل دیگر در راه آنها وجود داشت . اکثر کوهنوردان حتی با ماسکهای اکسیژن هم تاب چنین شرایطی را نیاوردند و بازگشته اند ، اما مسنر و هابلر خیال بازگشت نداشتند . حدود عصر بود که سرانجام مسنر و هابلر برفراز قله اورست رسیدند ، اما با وجود اینکه این فتح ، انقلابی را در تاریخ کوهنوردی پدید آورد ، کمتر کسی از آن استقبال کرد . از آن زمان تا کنون قله اورست ۳هزارو ۷۰۰ بار دیگر فتح شد ، اما تنها ۴درصد از این تعداد حاضر شدند مانند مسنر و هابلر از ماسک اکسیژن صرف نظر کنند .
جوان ترین فاتح
جوان ترین انسانی که تاکنون موفق به فتح اورست شده یک راهنمای محلی ۱۵ ساله بوده که در سال ۲۰۰۳ موفق به این مهم شد . البته بسیاری از سایتها از سامانتا لارسون ۱۸ ساله به عنوان جوانترین فاتح نام برده و برخی دیگر درخصوص صعود یک نوجوان ۱۷ ساله فرانسوی به اورست در سال ۱۹۹۰ خبر داده اند .
نخستین زن
جونکوتابای ژاپنی در روز ۱۶ ماه می سال ۱۹۷۵ از جبهه جنوبی موفق شد به قله اورست برسد تا نام خود را به عنوان اولین زن فاتح این قله به ثبت برساند .
نخستین مردان ایرانی
۴کوهنورد به نامهای حسن نجاریان ، زنده یاد محمد اوراز ، حمید اولنج و جلال چشمه قصابانی اولین فاتحان ایرانی و مسلمان قله اورست بودند .
نخستین زنان ایرانی
فرخنده صادق و لاله کشاورز به عنوان اولین زنان مسلمان و ایرانی در سی ام ماه می سال ۲۰۰۵ میلادی (۹خرداد ۸۴) در سفری ۱۰ هفته ای که با هوای بد و سقوط بهمن همراه بود موفق به فتح قله اورست شدند .
نخستین معلول
تام ویتاکر آمریکایی که در یک حادثه رانندگی پای راست خود را از دست داده بود با همتی عالی و با کمک گرفتن از یک پای مصنوعی در روز ۲۷ می سال ۱۹۹۸ موفق به فتح بام دنیا شد . وی در ۴۷ سالگی نخستین معلولی که به اورست صعود کرد نام گرفت .
نخستین نابینا
اولین و تنهاترین نابینایی که موفق به فتح اورست شد اریک ویلهنمایر آمریکایی بود که در تاریخ ۲۵ می سال ۲۰۰۱ موفق به انجام چنین کاری شد . وی در هنگام فتح اورست ۳۱ سال سن داشت.
به نکات زیر توجه کنید