خصوصیات یک مشاور خوب را بدانیم - مشاور خوب کیست - چگونه یک مشاور خوب انتخاب کنیم

خصوصیات یک مشاور خوب را بدانیم

اگر می‌خواهید به یک روانشناس خوب مراجعه کنید و نمی‌دانید چه کسی مشاوره بهتری ارائه می‌دهد، می‌توانید از طریق پرس و جو به یکی از روانشناسان دارای مجوز رسمی از سازمان نظام روانشناسی کشور مراجعه کنید.

اما اگر اطلاعات بیشتری نیاز دارید و یا اگر روانشناس یا دانشجوی این رشته هستید و می‌خواهید بیاموزید که چگونه می‌توانید مشاوره خوبی ارائه دهید، این مقاله به شما کمک خواهد کرد.

اصطلاحات رایج

در ابتدا شما را با اصطلاحاتی که در این مقاله با آنها روبرو می‌شوید، آشنا خواهیم کرد:

روانشناسی در تعریف به معنای علم مطالعه رفتار و فرایندهای ذهنی است.

روانشناس و مشاور به کسی گفته می‌شود که با کسب مجوز از مراجع ذی صلاح می‌تواند جلسات مشاوره برگزار کند.

او به افراد در امور مختلف زندگی از جمله تحصیل، شغل، مسائل خانوادگی، ازدواج، تربیت فرزند، اختلالات رفتاری، روحی و خلقی و… کمک کند.

افرادی که برای حل مشکلات و یا گرفتن راهنمایی برای پیشگیری از ایجاد مشکلات به وی مراجعه می‌کنند را در اصطلاح “مُراجع” می‌نامند. و فرایندی که جهت درمان طی می شود، رواندرمانی نام دارد

چرا باید به مشاور و روانشناس خوب مراجعه کرد؟

یکی از دلایل اهمیت مشاوره این است که پیشرفت تکنولوژی موجب گردیده که انسان ها کارها را سریعتر انجام دهند.

اما این پیشرفت در تکنولوژی و صنعتی شدن زندگی مشکلات گوناگونی را نیز برای بشر به وجود آورده است و موجب بروز برخی بیماری ها و ناراحتی های روانی و تضعیف روابط و ارزش های انسانی شده است.

به گفته “مِی” انسان ها به قدری سرگرم و شیفته زندگی صنعتیشده اند که به تدریج هویت انسانی خود را فراموش می‌کنند؛ رابطه خود را با خویشتن و نیز با دیگران از دست می‌دهند و با طبیعت زیبا بیگانه می‌شوند.

تکنولوژی می‌تواند موجبات خوشبختی انسان ها را فراهم آورد به شرطی که فقط به عنوان وسیله ای برای رفع نیازها مورد استفاده قرار گیرد.

اما به هر حال با کاهش روابط انسان ها و افزایش استرس زندگی صنعتی و … مشکلات خلقی، رفتاری، عاطفی و… ایجاد می‌شوند. تنوع انتخاب ها در همه زمینه های زندگی و عوامل مختلف دیگر، تصمیم گیری را مشکل می‌سازد.

در اینجاست که افرادی در حیطه کمک به جنبه های روانی زندگی افراد آموزش می‌بینند و در زیر شاخه های این علم تخصص می‌یابند.

این افراد با عنوان روانشناس به جامعه خدمت می‌کنند تا روح بیمار را احیا کرده و نشاط بخشند. آنها می‌توانند با داشتن آگاهی افراد را برای پیشگیری از مشکلات یا حل آنها راهنمایی کنند.

ویژگی های روانشناس خوب

راز نگهدار و امین است:

از مهمترین عواملی که در موفقیت جلسات مشاوره نقش دارد راز نگهداری روانشناس و مشاور است. که به معنای پنهان نگه داشتن مطالب مطرح شده در جلسه مشاوره از دیگران، توسط روانشناس است.

مُراجع تا زمانی که چنین اعتمادی برای نگه داشتن راز خود نزد روانشناس نداشته باشد از بحث عمیق درباره مشکل خودداری می‌کند.

سازمان دهی می‌کند:

لازم است اول درباره زمان مشاوره سازماندهی کند و بعد با ارائه پاسخ های منظم و سنجیده، گفتگو درباره اهداف مشاوره و … به جلسه جهت درستی می‌دهد.

آگاهی می‌دهد:

درباره مشکل، اطلاعات لازم را به مراجع می‌دهد. مثلاً اگر فرد در خصوص مشکل تحصیلی مراجعه کرده باشد اطلاعاتی که برای رسیدن به هدف لازم دارد و نکاتی که باید اجرا کند و روش های صحیح مطالعه را فرا می‌گیرد.

هشدار می‌دهد:

فرد را از نتیجه تصمیماتش آگاه می‌کند.

رابطه حسنه ایجاد می‌کند:

خوش رویی و خوش خلقی مشاور باعث ایجاد احساس اعتماد و امنیت در مراجع می‌شود.

پرسش به موقع و مناسب می‌پرسد:

روانشناس و مشاور خوب در ابتدا سوالاتی می‌پرسد تا با شناخت بهتری به حل مشکل بپردازند. او می‌داند که پرسیدن سوال های بیش از حد باعث مقاومت در پاسخگویی مراجع می‌شود.

پیشنهاد می‌دهد:

به طور مستقیم یا غیرمستقیم راه حل مشکل مراجع را بیان میکند اما تصمیم نهایی را مراجع می‌گیرد. مشاور فقط برای گرفتن تصمیمات بهتر و آگاهانه تر کمک می‌کند.

تشویق می‌کند:

مشاور فرد را برای دنبال کردن توانایی هایش تشویق می‌کند. ضمن اینکه توجه دارد تشویق بیش از حد موجب وابستگی مراجع به مشاور می‌شود و در فرایند مشاوره یا روان درمانی اختلال ایجاد می‌کند.

سکوت به جا و مناسب دارد:

گاهی مشاور کم تجربه تاب تحمل سکوت را ندارد و آنرا اتلاف وقت در جلسه مشاوره می‌داند. درحالیکه سکوت در جلسات اول مشاوره معمولاً به دلیل عدم آشنایی مراجع با اهداف و روند مشاوره است. در این حالت مشاور باید مراجع را از کل موقعیت مشاوره آگاه کند.

همدلی می‌کند:

روانشناس خوب، با شناخت رفتار و گفتار، مراجع و مشکل او را درک می‌کند. مشاوری که به درک مراجع موفق شده باشد می‌تواند خود را به جای او بگذارد و از دریچه چشم او به اطراف بنگرد.

مراجع را بدون قید و شرط می‌پذیرد:

احترام بدون قید و شرط به مراجع و توجه به احساسات و افکار او بدون توجه به ظاهر، دین، جنسیت، فرهنگ، تفاوت های فردی و… .

از هیچ حرفی تعجب نمی‌کند:

مشاور و روانشناس خوب و باتجربه، به ندرت ممکن است از حرف مراجع تعجب کند. حتی اگر کارش خیلی اشتباه یا عجیب بوده باشد.

با واکنش ابراز تعجب زیاد، مراجع احساس می‌کند که مشاور او را درک نمی‌کند و کمتر تمایلی به ادامه بیان مشکل پیدا می‌کند.

اطلاعات به روز دارد:

روانشناس و مشاور خوب اطلاعات و دانش روز را دنبال می‌کند. تحقیق محور است و بر پایه دانش، منطق و تحقیقات نظر می‌دهد.

صبور است:

روانشناس خوب، برای رسیدن به اهداف و نتایج دلخواه در مشاوره بردبار و باحوصله است و در مشاوره تعجیل نمی‌کند.

برچسب نمی‌زند:

خیلی سریع و با قضاوت زودهنگام برچسب بیماری یا صفات ناشایست و … را به مراجع نسبت نمی‌دهد. مگر اینکه از یک بیماری یا صفات شخصیتی مطمئن شود سپس با حفظ ارزش انسانی افراد هشدارهای لازم را ارائه می‌دهد.

به موقع و به جا ارجاع می‌دهد:

یک روانشناس خوب هرگاه لازم بداند برای درمان بیمار به کمک متخصصین دیگر مثلا در سایر گرایش ها یا رشته ها لازم باشد بدون معطلی بیمار را به افراد مربوط به همان تخصص ارجاع می‌دهد.

شنونده ای فعال است:

شنونده خوب بودن یک هنر است. تقویت آن برای روانشناسان دارای اهمیت زیادی ست، چراکه اولین و مهمترین گام شروع مشاوره است.

به این معنا که همراه با دقت و توجه به صحبت های مراجع گوش می‌دهد و واکنش هایی نشان دهد که مراجع مطمئن باشد حرف هایش شنیده می‌شود.

مثلاً با تکان دادن سر، حرف هایش را تایید کند. یا تفسیری از آنچه که برداشت کرده برای مراجع بیان کند تا مطمئن شود منظور او را به درستی برداشت کرده است. (این کار یک فن است و با دوباره گویی حرف های مراجع تفاوت دارد).

شاید لازم باشد برای یادگیری هنر شنونده فعال بودن تلاش زیادی صرف شود. اما به طور کلی طوری رفتار می‌کند که مراجع مطمئن شود صحبت هایش را با دقت می‌شنود.

محیط و فضای مناسب برای مشاوره می‌سازد:

محیط مناسب، آرام و با حفظ شرایط لازم باشد. به عنوان مثال اگر محیط زیاد بزرگ باشد برای فوبی ها استرس زاست و اگر زیاد کوچک باشد ممکن است از نظرافراد افسرده ناخوشایند باشد پس در حد متوسط و بدون تابلو یا وسایل پرت کننده حواس در اتاق مشاور باشد.

از رنگ های ملایم که باعث خستگی چشم نشوند استفاده می‌کند.

ملاقات نخستین را به خوبی مدیریت می‌کند:

در نحوه اداره اولین ملاقات باید مسائل عاطفی خاصی را باید در نظر داشت و به طور مناسب و کافی به آنها پرداخت. به عنوان مثال ممکن است ماهیت مشکل به گونه ای باشد که اعضای خانواده احساس کنند مشاور از دیدگاه برخی اعضای خانواده جانبداری می‌کند.

و اینطور برداشت می‌کنند که مشاور بقیه افراد را مقصر می‌داند در این مقطع وظیفه مشاور ایجاد فضایی ست که تقصیر نامربوط انگاشته شده و مسئولیت به شیوه ای مناسب تقسیم شود.

با توجه به نوع مشکل و زمان مراجعه به فرد کمک می‌کند:
در مرحله اول راهنمایی می‌کند:
وقتی که هنوز مشکلی ایجاد نشده و می‌خواهد به پیشگیری از آن بپردازد. به عنوان مثال: آموزش های پیش از ازدواج.

یا کمک در انتخاب همسر برای کمک به تصمیم گیری صحیح و کمتر شدن احتمال مشکلات پس از ازدواج. یا راهنمایی قبل از تولد فرزند برای شیوه های تربیت صحیح. یا مشاوره تحصیلی و….

در مرحله دوم مشاوره می‌دهد:
وقتی مشکلی ایجاد شده اما هنوز آنقدری شدت نیافته که به بیماری تبدیل شده باشد. در این مرحله قصد آن است که اولاً به حل مشکل کمک شود.

ثانیاً از شدت یافتن آن پیشگیری شود. به عنوان مثال در مشکلات خانوادگی، اختلافات زوجین، مشکلات نوجوانان و… .

در مرحله سوم روان درمانی می‌کند:
وقتی که مشکلی شدت یافته و به بیماری تبدیل شده است و می‌خواهد آنرا درمان کند. از جمله فوبی، وسواس، انواع اختلالات اضطرابی، اختلالات رفتاری، اختلالات عاطفی، اختلالات خلقی، آسیب های روانی (تروما) و…

* نکته: هیچ زمانی برای مراجعه به مشاور دیر نیست. اما هرچه زودتر مراجعه کنید، حل مشکل سریعتر و راحت تر است.

بهتر است قبل از ایجاد مشکل برای پیشگیری و یا اوایل ایجاد آن قبل از اینکه مشکلات آنقدری به روح شما آسیب بزنند که بیمار شوید و کار درمان سخت شود، مراجعه کنید.

برگرفته از : پزشک خوب