بازدید
سوره ی کافرون مکی است و شش آیه دارد. ترجمه آیات : به نام خداوند بخشایشگر و مهربان /بگو هان گروه کفر پیشه! (۱). من نمیپرستم آنچه را که شما میپرستید (۲). و شما هم نخواهید پرستید آنچه را که من میپرستم (۳). من نیز برای همیشه نخواهم پرستید آنچه را شما میپرستید (۴). و شما هم نخواهید پرستید آنچه را من میپرستم (۵). دین شما برای خودتان و دین من هم برای خودم (۶).
تفسیر آیات : در این سوره رسول خدا (صل الله علیه وآل وسلّم) را دستور میدهد به اینکه برائت خود از کیش وثنیت آنان را علنا اظهار داشته، خبر دهد که آنها نیز پذیرای دین وی نیستند، پس نه دین او مورد استفاده ایشان قرار میگیرد، و نه دین آنان آن جناب را مجذوب خود میکند، بنابراین نه کفار میپرستند آنچه را که آن جناب میپرستد، و نه تا ابد آن جناب میپرستد آنچه را که ایشان میپرستند، پس کفار باید برای ابد از سازشکاری و مداهنه آن جناب مایوس باشند. مفسرین در اینکه این سوره مورد بحث مکی است و یا مدنی اختلاف کردهاند، و از ظاهر سیاقش بر میآید که در مکه نازل شده باشد. قل یا ایها الکافرون ظاهرا خطاب به یک طبقه معهود و معین از کفار است، نه تمامی کفار، به دلیل اینکه رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) را مامور کرده از دین آنان بیزاری جوید و خطابشان کند که شما هم از پذیرفتن دین من امتناع میورزید. لا اعبد ما تعبدون از این آیه تا آخر سوره آن مطلبی است که در جمله قل یا ایها الکافرون مامور به گفتن آن است، و مراد از ما تعبدون بتهایی است که کفار مکه میپرستیدند، و مفعول تعبدون ضمیری است که به مای موصول بر میگردد، و با اینکه میتوانست بفرماید: ما تعبدونه اگر ضمیر را حذف کرده برای این بود که کلام دلالت بر آن میکرده، حذف کرد تا قافیه آخر آیات هم درست در آید، و عین این سؤال و جواب در جملههای اعبد و عبدتم و اعبد میآید چون در آنها هم باید میفرمود: اعبده و عبدتموه و اعبده . و جمله لا اعبد نفی استقبالی است، برای اینکه حرف لا مخصوص نفی آینده است، همچنان که حرف ما برای نفی حال است، و معنای آیه این است که من ابدا نمیپرستم آنچه را که شما بت پرستان امروز می پرستید.
و لا انتم عابدون ما اعبد این جمله نیز نفی استقبالی نسبت به پرستش کفار بر معبود رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) است، و این خبری غیبی از این معنا است که کفار معهود، در آینده نیز به دین توحید در نمیآیند. این دو آیه با انضمام امر قل که در آغاز سوره است، این معنا را به دست میدهد که گویا رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) به کفار فرموده: پروردگار من مرا دستور داده به اینکه به طور دائم او را بپرستم، و اینکه به شما خبر دهم که شما هرگز و تا ابد او را نمیپرستید، پس تا ابد اشتراکی بین من و شما در دین واقع نخواهد شد.
بنا بر این آیه شریفه در معنای آیه لقد حق القول علی اکثرهم فهم لا یؤمنون، و آیه شریفه زیر است که میفرماید: ان الذین کفروا سواء علیهم ء انذرتهم ام لم تنذرهم لا یؤمنون.
در آیه مورد بحث جا داشت بفرماید: و لا انتم عابدون من اعبد – و شما نخواهید پرستید کسی را که من میپرستم، چون بین معبود رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) و معبود بتپرستان فرق بسیار است، یکی این است که معبود بتپرستان جماد و بیشعور است، و موصولی که از آن تعبیر میکند موصول مخصوص بی شعوران یعنی کلمه ما است، و موصول مخصوص صاحبان شعور کلمه من – کسی که است، پس چرا در آیه مورد بحث بجای این کلمه، کلمه ما را بکار برده؟ پاسخش این است که منظور صرفا مطابقت این آیه با آیه لا اعبد ما تعبدون است.
و لا انا عابد ما عبدتم و لا انتم عابدون ما أعبد این دو آیه تکرار مضمون دو آیه قبل است که به منظور تاکید آن تکرار شده، نظیر تکراری که در آیه کلا سوف تعلمون ثم کلا سوف تعلمون آمده، و نیز تکراری که در آیه فقتل کیف قدر ثم قتل کیف قدر آمده است.
بعضی از مفسرین در توجیه اینکه چرا بین دو موصول فرق نگذاشت، گفتهاند: اصلا کلمه ما در دو جمله ما عبدتم و ما اعبد موصوله نیست، بلکه مصدریه است، و معنای آیه این است که: من نحوه پرستش شما را نخواهم پرستید، و شما نحوه پرستش مرا نخواهید پرستید، و خلاصه نه من شریک شما در پرستش هستم و نه شما شریک منید، نه در عبادت مشترکیم و نه در معبود، چون معبود من خدای تعالی است، و معبود شما بت است، عبادت من عبادتی است که خدا تشریعش کرده، و عبادت شما چیزی است که خودتان از در جهل و افتراء بدعت نهادهاید، و بنابر این توجیه، دو آیه مورد بحث تکرار و تاکید دو آیه قبل نیستند، ولی عیبی که در این توجیه است، این است که از نظر عبارت آیه بعید به ذهن میرسد، و ان شاء الله در بحث روایتی آینده وجهی لطیف برای تکرار دو آیه خواهد آمد.
لکم دینکم ولی دین این آیه به حسب معنا تاکید مطلب گذشته، یعنی مشترک نبودن پیامبر و مشرکین است، و لام در لکم و در لی لام اختصاص است، میفرماید: دین شما که همان پرستش بتها است مخصوص خود شما است، و به من تعدی نمیکند، و دین من نیز مخصوص خودم است، شما را فرا نمیگیرد.
در اینجا ممکن است به ذهن کسی برسد که این آیه مردم را در انتخاب دین آزاد کرده، میفرماید هر کس دلش خواست دین شرک را انتخاب کند، و هر کس خواست دین توحید را برگزیند. و یا به ذهن برسد که آیه شریفه میخواهد به رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) دستور دهد که متعرض دین مشرکین نشود.
ولیکن معنایی که ما برای آیه کردیم این توهم را دفع میکند، چون گفتیم آیه شریفه در مقام این است که بفرماید شما به دین من نخواهید گروید و من نیز به دین شما نخواهم گروید، و اصولا دعوت حقهای که قرآن متضمن آن است، این توهم را دفع میکند.
بعضی از مفسرین برای دفع این توهم گفتهاند: کلمه دین در آیه شریفه به معنای مذهب و آئین نیست، بلکه به معنای جزا است میفرماید: جزای شما مال شما، و جزای من از آن من است.
بعضی دیگر گفتهاند: در این آیه مضافی حذف شده، و تقدیرش لکم جزاء دینکم ولی جزاء دینی میباشد، یعنی جزای دین شما مال شما، و جزای دین من مال من. ولی این دو وجه دور از فهم است.
بحث روایتی
در الدر المنثور آمده که ابن جریر، ابن ابی حاتم، و ابن انباری در کتاب المصاحف، از سعید بن میناء مولای ابی البختری روایت کردهاند که گفت: ولید بن مغیره و عاصی بن وائل و اسود بن مطلب و امیه بن خلف رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) را دیدند و گفتند: ای محمد بیا خدایانمان را روی هم بریزیم، ما خدای تو را بپرستیم و تو خدایان ما را در نتیجه غائله و کدورت بین ما بر طرف شود، همه در پرستش معبودها مشترک باشیم، و بالأخره یا معبود ما حق است و یا معبود تو، اگر معبود ما حق و صحیحتر بود سر تو بی کلاه نمانده، و از عبادت آنها حظی بردهای، و اگر معبود تو حق و صحیحتر از معبود ما باشد سر ما بی کلاه نمانده، از پرستش او بهرهمند شدهایم.
در پاسخ این پیشنهاد خدای تعالی این سوره را نازل کرد که بگو: هان ای کفار ! من هرگز نمیپرستم آنچه را که شما میپرستید، تا آخر سوره.
مؤلف: مرحوم شیخ در امالی به سند خود از میناء از عدهای از اصحاب امامیه قریب به این معنا را روایت کرده.
و در تفسیر قمی از پدرش از ابن ابی عمیر روایت کرده که گفت: ابو شاکر از ابی جعفر احول از سوره مورد بحث سؤال کرد، که مگر یک سخنگوی حکیم اینطور حرف میزند که در یک سطر مطلبی را دو بار بگوید و تکرار کند؟ابی جعفر احول جوابی از این اشکال نداشت.
ناگزیر به طرف مدینه روان شد، و در مدینه از امام صادق (علیهالسلام) پرسید حضرت فرمود: سبب نزول این سوره و تکرار مطلبش این بود که قریش به رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) پیشنهاد کرده بود، بیا تا بر سر پرستش خدایان مصالحهای کنیم، یک سال تو خدایان ما را عبادت کن و یک سال ما خدای تو را، باز یک سال تو خدایان ما را عبادت کن و یک سال ما خدای تو را، خدای تعالی در پاسخشان عین سخن آنان را یعنی تکرار مطلب را بکار برد، آنها گفته بودند یک سال تو خدایان ما را عبادت کن در پاسخ فرمود: لا اعبد ما تعبدون، آنها گفته بودند و یک سال ما خدای تو را، در پاسخ فرمود و لا انتم عابدون ما اعبد، آنها گفته بودند باز یک سال تو خدایان ما را عبادت کن در پاسخ فرمود: و لا انا عابد ما عبدتم، آنها گفته بودند و یک سال ما خدای تو را در پاسخشان فرمود: و لا انتم عابدون ما اعبد لکم دینکم و لی دین.
ابوجعفر احول وقتی این پاسخ را شنید نزد ابی شاکر رفت، و جواب را بدو گفت، ابوشاکر گفت: این جواب مال تو نیست این را شتر از حجاز بدینجا حمل کرده، (یعنی تو نزد جعفر بن محمد رفته ای و پاسخ را از او گرفته ای).
مؤلف: مفاد تکرار در کلام قریش این است که بیا تا به آخر عمر یک سال تو خدایان ما را و یک سال ما خدای تو را بپرستیم.
التماس دعا
تفسیر المیزان
-
فضائل و خواص تلاوت سوره طه
فضائل و خواص تلاوت سوره طه ۵٫۰۰/۵ (۱۰۰٫۰۰%) ۲ امتیازs آثار و برکات خواندن سوره طه/ فضیلت و خواص آیات قدرتمند سوره طه : این سوره،اوّلین سوره ای است که ماجرای حضرت موسی علیه السلام را به تفصیل بیان نموده و حدود هشتاد آیه […]
راه هایی برای کاهش فشار قبر ۵٫۰۰/۵ (۱۰۰٫۰۰%) ۱ امتیاز راه هایی برای کاهش فشار قبر/ چطور فشار قبر کمتری داشته باشیم؟ منظور از مرگ تنها قرار دادن بدن در یک تکه زمین کنده شده نیست بلکه انتقال انسان به عالم برزخ است. اولین […]
چگونگی خواندن نماز والدین ۴٫۰۰/۵ (۸۰٫۰۰%) ۱ امتیاز خواندن نماز والدین یکی از حقوقیست که والدین چه در زمان حیات و چه پس از وفات شان بر گردن فرزندان خود دارند. این نماز را بخوانید تا هم والدینتان را شاد کنید و هم فرزندانتان […]
چرا امام حسین جنگ را از تاسوعا به عاشورا انداخت ؟ ۴٫۲۲/۵ (۸۴٫۴۴%) ۹ امتیازs چرا امام حسین جنگ را از تاسوعا به عاشورا انداخت ؟ در تاریخ آمده است که حضرت ابا عبدالله وقتی لشکر عمربن سعد در روز تاسوعا قصد شروع جنگ […]
سریع الاجابه ترین دعاها ۴٫۰۰/۵ (۸۰٫۰۰%) ۱۵ امتیازs استجابت دعا، مانند هر پدیدهی دیگری، قوانین ، آداب و شروطی دارد که با وجود آن آداب و شرایط است که دعا به اجابت میرسد .
دعاهای مجرب برای رفع گرفتاری مختلف ۴٫۰۰/۵ (۸۰٫۰۰%) ۳ امتیازs عرفا و بزرگان دین دستورالعمل ها و اذکار مختلفی را پیرامون دعا برای رفع مشکلات و گرفتاری های دنیوی و سلوکی و نیز برآورده شدن حاجت بیان نموده اند که در ادامه بررسی می […]
به نکات زیر توجه کنید