التهاب لگنچه و کلیه پیلونفریت

التهاب لگنچه و کلیه (پیلونفریت)
ادرار به‌ طور طبیعى ضدعفونى شده است و باکترى ندارد. ورود باکترى به دستگاه ادرارى معمولاً از پائین به بالا یعنى از راه پیشابراه به مثانه و احتمالاً کلیه‌ها اتفاق مى‌افتد. باکترى‌ها ممکن است به‌طور خیلى نادر از سایر قسمت‌هاى بدن و از طریق خون به کلیه‌ها برسند. وقتى کلیه‌ها عفونى شوند به این عارضه التهاب لگنچه و کلیه گفته مى‌شود که ممکن است حاد یا مزمن باشد.

هنگام التهاب حاد لگنچه و کلیه ممکن است دچار لرز، تب بالا، تهوع، استفراغ و درد پشت که اغلب به کشاله ران انتشار مى‌یابد، شوید. اگر مثانه نیز عفونى شود، ممکن است علاوه بر این علائم تکرر و سوزش ادرار بروز کند. التهاب حاد لگنچه و کلیه به‌دلیل کوتاهى پیشابراه در خانم‌ها شایع‌تر است.

درمان:

به محض اینکه نوع باکترى توسط کشت ادرار تعیین شد، پزشک درمان آنتى‌بیوتیکى را شروع خواهد کرد. استراحت در بستر، غذاى ساده، و افزایش مصرف مایعات اقدامات حمایتى مهمى هستند. در کودکان و بالغانى که به‌طور مکرر دچار عفونت مى‌شوند، انجام پرتونگارى و احتمالاً مشاهدهٔ مستقیم مثانه از طریق لوله‌اى که داخل پیشابراه مى‌گردد (عملى که سیستوسکوپى خوانده مى‌شود)، ممکن است توصیه شود.

التهاب مزمن لگنچه و کلیه:

حملات مکرر عفونت کلیوى که طى چندین سال روى مى‌دهد مى‌توانند به‌تدریج منجر به بروز آثار نامطلوب و تخریب کلیه‌ها شوند. این عارضه اغلب با پس زدن ادرار همراه است که در آن عمل دریچه‌اى طبیعى حالب‌ها که باعث جلوگیرى از جریان رو به عقب ادرار از مثانه به کلیه‌ها مى‌شود، مختل مى‌گردد. در نهایت نارسائى کلیه (به مبحث نارسائى کلیه مراجعه کنید) و فشار خون بالا ممکن است ایجاد شود.

درمان:

براى برطرف کردن عفونت آنتى‌بیوتیک تجویز مى‌شود. منشاء انسداد مثل سنگ کلیه باید درمان شود. اگر پس زدن ادرار از مثانه به کلیه‌ها بروز کرد، عمل دریچه‌اى را مى‌توان با عمل جراحى اصلاحى حالب‌ها بازگرداند. پزشک به شما توصیه خواهد کرد که مایعات زیاد مصرف کنید و از مقادیر زیاد پروتئین و نمک در غذاى خود پرهیز کنید.

التهاب گلومرول و کلیه (گلومرولونفریت):

التهاب گلومرول و کلیه عبارتى است که براى بیان بیمارى‌هاى گوناگون و متعددى که گلومرول‌ها (واحدهاى تصفیه‌کنندهٔ کوچک مولد ادرار) را مبتلا مى‌کنند، به‌کار مى‌رود. این عارضه اغلب در اثر اتصال پروتئین‌هاى خون به گلومرول‌ها ایجاد مى‌شود که باعث التهاب و ممانعت از عملکرد مناسب آنها مى‌گردد. اگر گلومرول‌ها به تعداد کافى مبتلا شوند، عملکرد کلى کلیه‌ها مختل مى‌شود و نارسائى کلیه و فشار خون بالا بروز مى‌کند. علائم بسته به شدت بیمارى متغیر است. در خفیف‌ترین شکل آن علامتى وجود ندارد. با پیشرفت بیمارى خستگى و احساس ناخوشى عمومى (بى‌حالی) بروز مى‌کند.

تشخیص التهاب گلومرول و کلیه معمولاً توسط آزمایش ادرار و نمونه‌بردارى از کلیه داده مى‌شود. براى نمونه‌بردارى یک سوزن داخل کلیه مى‌شود و تکه‌اى از بافت کلیه خارج مى‌گردد و توسط ریزبین (میکروسکوپ) معاینه مى‌شود تا علت خاص بیمارى تعیین شود.

درمان:

درمان به نتیجهٔ نمونه‌بردارى بستگى دارد. تنها درمان مؤثر اغلب کورتیکواستروئیدها هستند که با کاهش روند التهاب زمان کافى را براى برطرف شدن خودبه‌خود عارضه، فراهم مى‌کنند. اگر بیمارى بهبود نیابد، نارسائى کلیه ایجاد مى‌شود که انجام دیالیز (استفاده از روش مصنوعى براى تصفیه خون که عملکرد آن مشابه کلیه است -م). یا پیوند کلیه را ضرورى مى‌سازد.

التهاب مثانه (سیستیت):

التهاب مثانه در اثر عفونت ایجاد مى‌شود. باکترى معمولاً از طریق پیشابراه وارد مثانه مى‌شود. در نتیجه عفونت مثانه به علت کوتاه‌تر بودن پیشابراه در زنان بیسیار شایع‌تر است. بنابراین تعجبى ندارد که عفونت مثانه و معمولاً در اثر آمیزش جنسى و به‌دلیل وارد شدن فشار به پیشابراه که ممکن است باکترى‌ها را به‌طرف بالا و مثانه براند، ایجاد شود. این عارضه اغلب هنگام حاملگى به‌دلیل فشار جنین روى مثانه و ایجاد انسداد موقتى نیز بروز مى‌کند. عفونت‌هاى مثانه در مردان نادر هستند و در صورت بروز اغلب با عفونت‌هاى غدّه پروستات (به مبحث اختلالات غده پروستات مراجعه کنید) یا سنگ‌هاى مثانه همراه هستند.

علائم:

عفونت مثانه درد و سوزش هنگام دفع ادرار و تمایل مکرر به دفع ادرار به مقدار اندک است. شما اغلب یک درد سوزشى را زیر ناف در محلى که مثانه قرار دارد، احساس مى‌کنید. تب و ادرار خونى شایع نیستند و در صورت بروز لازم است فوراً به پزشک مراجعه شود.

درمان:

مقادیر زیادى آب بنوشید و مثانه خود را تا حد امکان خالى کنید. مصرف محلول نصف قاشق چایخورى جوش شیرین در نصف لیوان آب هر ۳ تا ۴ ساعت ممکن است به قلیائى کردن ادرار شما کمک کند. این درمان را بیش از ۴۸ ساعت ادامه ندهید. پزشک ممکن است آنتى‌بیوتیک تجویز کند که فوراً علائم را برطرف مى‌کند. پزشک ممکن است یک مسکن ادرارى نیز تجویز کند که تنها تا زمان وجود سوزش ادرار مصرف مى‌شود. عفونت‌هاى مثانه در مردان انجام آزمایش‌هائى را براى کشف علت زمینه‌اى عفونت الزامى مى‌‌سازد.

پیشگیرى:

زنان باید بعد از اجابت مزاج، خود را از جلو به عقب تمیز کنند تا از تماس مواد مدفوعى با مهبل جلوگیرى کنند. زنان بعد از آمیزش جنسى فوراً مثانهٔ خود را خالى کنند تا باکترى‌هائى که ممکن است وارد پیشابراه شده باشند، با جریان ادرار شسته شوند.