تب‌ روماتیسمی‌

 تب روماتیسمی‌ یک‌ عارضه‌ التهابی‌ عفونت‌ با استرپتوکک‌ گروه‌ آ که‌ بسیاری‌ از اعضای‌ بدن‌، به‌خصوص‌ مفاصل‌ و قلب‌ را درگیر می‌سازد. عفونت‌های‌ استرپتوکوکی‌ مسری‌ است‌ ولی‌ تب‌ روماتیسمی‌ حالت‌ مسری‌ ندارد. این‌ بیماری‌ هم‌ کودکان‌ و هم‌ بزرگسالان‌ را می‌تواند مبتلا سازد.
ـ علایم‌ شایع‌:
التهاب‌ مفصلی‌ با مشخصات‌ درد، قرمزی‌،تورم‌ و گرمی‌، که‌ می‌تواند از مفصلی‌ به‌ مفصل‌ دیگر نقل‌ مکان‌ کند. شایعترین‌ مفاصل‌ درگیر عبارتند از مچ‌ دست‌، آرنج‌، زانو و مچ‌ پا. التهاب‌ مفصلی‌ معمولاً در عرض‌ ۱۴-۱۰ روز فروکش‌ می‌کند ولی‌ بدون‌ درمان‌، سایر مفاصل‌ نیز ممکن‌ است‌ درگیر شوند:
۱. تب
۲. خستگی
۳. رنگ‌پریدگی‌
۴. بی‌اشتهایی
۵. احساس‌ ناخوشی‌ عمومی‌
۶. درد شکم‌
۷. درد سینه‌
۸. بثورات‌ پوستی‌ اندک‌ بر روی‌ شکم‌، سینه‌ و پشت‌
۹. برآمدگی‌های‌ زیرپوستی‌ کوچک‌ بدون‌ درد در نواحی‌ استخوانی‌ نظیر آرنج‌ و زانو
۱۰. حرکات‌ غیرارادی‌ اندام‌های‌ تحتانی‌ و فوقانی‌ (کره‌)
۱۱. کوتاهی‌ نفس‌
۱۲. احتباس‌ مایع‌ که‌ باعث‌ ورم‌ پا و پشت‌ می‌گردد.
۱۳. تندی‌ ضربان‌ قلب‌، به‌خصوص‌ هنگام‌ خوابیدن‌

ـ علل‌ بیماری:
تب‌ روماتیسمی‌ از یک‌ عفونت‌ استرپتوکوکی‌ قبلی‌ (معمولاً عفونت‌ گلو) که‌ ۶-۱ هفته‌ قبل‌ از بروز علایم‌ تب‌ روماتیسمی‌ رخ‌ می‌دهد ناشی‌ می‌گردد. این‌ اختلال‌، یک‌ اختلال‌ خودایمنی‌ است‌ که‌ در آن‌ پادتن‌های‌ تولیدشده‌ بر ضد باکتری‌ استرپتوکوک‌ بر ضد مفاصل‌ و قلب‌ نیز واکنش‌ نشان‌ می‌دهند.
ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:
۱. تغذیه‌ نامطلوب
۲. سابقه‌ خانوادگی‌ تب‌ روماتیسمی‌
۳. زندگی‌ در شرایط‌ پرجمعیت‌ یا غیربهداشتی‌
۴. داشتن‌ استعداد ابتلای‌ عفونت‌های‌ تنفسی‌ فوقانی‌
۵. عفونت‌های‌ استرپتوکوکی‌ درمان‌نشده‌ یا ناقص‌ درمان‌شده‌
ـ پیشگیری‌:
در مورد هر نوع‌ عفونت‌ گلو به‌خصوص‌ در کودکان‌ کشت‌ گلو از نظر استرپتوکوک‌ باید انجام‌ شود. درمان‌ آنتی‌بیوتیکی‌ فوری‌ هر عفونت‌ استرپتوکوکی‌، از جمله‌ عفونت‌های‌ پوستی‌. عفونت‌های‌ استرپتوکوکی‌ باید با آنتی‌بیوتیک‌ (معمولاً پنی‌سیلین‌) خوراکی‌ به‌مدت‌ ده‌ روز یا تزریق‌ نوع‌ طولانی‌اثر آن‌ درمان‌ شوند.
ـ عواقب‌ موردانتظار:
عفونت‌های‌ استرپتوکوک‌ معمولاً با درمان‌ قابل‌ علاج‌ هستند. تب‌ روماتیسمی‌ قابل‌ درمان‌ است‌ ولی‌ قابل‌ علاج‌ (درمان‌ قطعی‌) نیست‌. این‌ عارضه‌ در عرض‌ ۱۲-۲ هفته‌ فروکش‌ می‌نماید. در بعضی‌ موارد، تب‌ روماتیسمی‌ ممکن‌ است‌ به‌ دریچه‌های‌ قلبی‌ آسیب‌ بزند. دریچه‌ آسیب‌دیده‌ را می‌توان‌ با جراحی‌ تعویض‌ کرد. در موارد نادر تب‌ روماتیسمی‌ حتی‌ با درمان‌ می‌تواند کشنده‌ باشد.
ـ عوارض‌ احتمالی‌:
۱. حملات‌ بعدی‌ تب‌ روماتیسمی‌ حاد در پی‌ عفونت‌ مجدد با استرپتوکوک‌
۲. آسیب‌ دایمی‌ دریچه‌های‌ قلب‌ که‌ منجر به‌ نارسایی‌ احتقانی‌ قلب‌ می‌گردد.
ـ درمان‌:
۱. بهداشت‌ دهانی‌ مطلوب‌ مهم‌ است‌.
۲. درجه‌ حرارت‌ بیمار و تعداد نبض‌ او را روزانه‌ اندازه‌گیری‌ کرده‌ و برای‌ ارایه‌ به‌ پزشک‌ ثبت‌ نمایید.
۳. در موارد خفیف‌، مراقبت‌ در منزل‌ کافی‌ است‌ ولی‌ در موارد شدید ممکن‌ است‌ بستری‌ در بیمارستان‌ لازم‌ باشد.
۴. اگر بیمار گلودرد یا سرفه‌ دارد از یک‌ دستگاه‌ مرطوب‌کننده‌ با بخار سرد استفاده‌ کنید. دستگاه‌ مرطوب‌کننده‌ را هر روز تمیز کنید.
۵. بررسی‌های‌ تشخیصی‌ ممکن‌ است‌ شامل‌ آزمایش‌های‌ خون‌، کشت‌ گلو و نوار قلب‌ و رادیوگرافی‌ قفسه‌ سینه‌ و قلب‌ باشد. هیچ‌ آزمون‌ اختصاصی‌ برای‌ تشخیص‌ تب‌ روماتیسمی‌ وجود ندارد.
ـ داروها:
۱. داروهای‌ ادرارآور برای‌ کاهش‌ احتباس‌ مایعات‌
۲. استروییدها (داروهای‌ ضدالتهابی‌) یا آسپیرین‌ برای‌ کاهش‌ التهاب‌
۳. آنتی‌بیوتیک‌ها برای‌ مقابله‌ با باقیمانده‌ باکتری‌های‌ استرپتوکوکی‌. پس‌ از رسیدن‌ تب‌ روماتیسمی‌ به‌ مرحله‌ غیرفعال‌، مقدار اندک‌ آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن‌ است‌ به‌مدت‌ نامحدود برای‌ جلوگیری‌ از عود بیماری‌ ادامه‌ یابد.
ـ فعالیت‌:
تا هنگامی‌ که‌ بررسی‌ها نشان‌ دهد بیماری‌ فروکش‌ کرده‌ است‌ بیمار باید در بستر استراحت‌ نماید. مدت‌ استراحت‌ لازم‌ به‌ این‌ منظور معمولاً ۵-۲ هفته‌ است‌ ولی‌ در برخی‌ موارد به‌ ماه‌ها استراحت‌ نیاز است‌. مهیا کردن‌ یک‌ لگن‌ یا توالت‌ کنار بستر باعث‌ می‌شود که‌ بیمار مجبور نباشد برای‌ رفتن‌ به‌ توالت‌ از بستر برخیزد.
ـ رژیم‌ غذائی‌:
رژیم‌ مایعات‌ با غذاهای‌ نرم‌ در مراحل‌ اولیه‌ بیماری‌ که‌ به‌تدریج‌ به‌ یک‌ رژیم‌ عادی‌ غنی‌ از پروتئین‌، کالری‌ و ویتامین‌ها تغییر داده‌ می‌شود. رژیم‌ غذایی‌ کم‌نمک‌ در صورتی‌ که‌ بیمار دچار کاردیت‌ (التهاب‌ قلب‌) باشد، توصیه‌ می‌شود.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشک‌ خود مراجعه‌ نمائید:
۱. ورم‌ پا و پشت‌
۲. کوتاهی‌ نفس‌
۳. استفراغ‌ یا اسهال‌
۴. سرفه‌
۵. درد شدید شکم‌
۶. تب‌
۷. اگر شما یا کودک‌ شما دارای‌ علایم‌ تب‌ روماتیسمی‌ باشد.
۸. اگر دچار علایم جدید و غیرقابل توجیه شده اید. داروهای‌ تجویزی‌ ممکن‌ است‌ با عوارض‌ جانبی‌ همراه‌ باشند.