دانستنیهای فونت برای طراحان وب

اگر مروری بر صنعت چاپ داشته باشیم، اولین دستگاه‌های چاپ قادر بودند کلمات لاتین را با استفاده از حروف سربی بر روی کاغذ حک کنند. با ورود به عصر کامپیوتر، به ابزار مشابهی جهت نمایش اطلاعات در این دنیا نیاز بود، این نیازها منجر به پیدایش فونت شد. در واقع فونت ابزاری جهت نمایش اطلاعات در دنیای دیجیتال است.

یک فونت از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده است که عبارت است از کاراکتر ها، حروف و سمبل‌هایی هستند که در یک فونت وجود دارند. از طرفی دیگر یک کاراکتر دارای حالات مختلفی است، برای مثال کاراکتر ب از حالات ب – بـ – ـبـ – ـب تشکیل شده است، این حالات مختلف یک کاراکتر را گلیف می‌گویند. ابزاری به نام موتور رندر متن با توجه به مشخصات هر کاراکتر نسبت به کاراکترهای بعد و قبل از آن یکی از حالات مختلف گلیف مورد نظر را شناسایی کرده و بر روی خروجی ترسیم می‌کند.
دانستنی‌های فونت برای طراحان وب

نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که هر گلیف دارای کد متفاوتی است که به آن کد پوینت گفته می‌شود.

با فراگیرتر شدن کامپیوترها در نیمه دوم دهه ۹۰ میلادی، نیاز بود تا زبان‌های بیشتری به دنیای دیجیتال وارد شود. به همین دلیل تولیدکنندگان کامپیوتر اقدام به ایجاد استاندادرهای مختلف کردند که هر استاندارد حاوی کاراکترها و سمبل‌هایم ورد نیاز یک یا چند زبان با ریشه مشترک بود. به این صفحات کدپیج گفته می شد. متاسفانه وجود کدهای برابر و یکسان در کدپیج‌های مختلف باعث سردرگمی کاربران شده بود. با ازدیاد مشکلات کنسرسیومی به نام یونی‌کد اقدام به وضع استانداردی کرد که با نام خود این کنسرسیوم به نام یونی‌کد شناخته می‌شود.یونی‌کد، حاوی اطلاعات مربوط به کاراکترها و سمبل‌های تمامی زبان‌های زنده و مرده دنیاست. این استاندارد با مشخص کردن جداول متفاوت، زبانهای با ریشه مشترک را مانند زبان عربی، فارسی، فارسی دری، اردو و غیره را در یک جدول جای داده و تمامی اطلاعات مورد نیاز آنها را شامل می شود. بدون اینکه کد مورد استفاده در یک گلیف، در گلیف دیگری در هر زبان دنیا استفاده شده باشد.
وب فونت گرچه از سال ۲۰۰۹ میلادی هنوز به عنوان یک پیشنهاد باقی مانده، لیکن بدلیل پشتیبانی بسیار خوب تبدیل به تنها روشی شده که طراحان وب از آن برای خلق متون زیباتر بهره ببرند.

در سالهای ابتدایی وب، طراحان وب برای نمایش متون مورد نظر از فونت‌های استاندارد استفاده می‌کردند. برای زبان فارسی، به دلیل اطمینان خاطر از وجود این فونت در سیستم کاربر نهایی عموم وب‌سایت‌ها از فونت Tahoma استفاده می‌کردند. با ظهور وب فونت‌ها این قابلیت بوجود آمد که طراح صفحه وب، یک فونت که در سیستم کاربر وجود نداشت را در صفحه وب مورد نظرش استفاده کند و مطمئن باشد که کاربر نهایی صفحه مورد نظر را با استفاده از فونت دلخواه او مشاهده می‌کند.
چنانچه پیشتر گفته شد، یک فونت از تعدادی گلیف ایجاد شده است، و هر چه تعداد این گلیف‌ها بیشتر باشد یک فونت برای نمایش اطلاعات غنی‌تر خواهد بود. اما این تعداد زیاد در وب قابل توجیه نیست. تصور کنید شما یک متن ساده را به زبان فارسی در وب نمایش می‌دهید، آیا نیاز هست که فونت شما حاوی گلیف‌های زبان انگلیسی یا آلمانی باشد؟ مسلما وجود گلیف‌های بیش از اندازه و افزونگی گلیف‌ها باعث بالا رفتن حجم یک فونت می‌شود که این امر در وب اصلا خوش‌آیند نیست.
برای توسعه یک وب فونت نیازی نیست تا همه کارها را از ابتدا انجام دهیم، اگر یک فونت سالم در اختیار داشته باشیم می‌توانیم با حذف گلیف‌های اضافه حجم آن را پایین بیاوریم و با کمی کنترل گلیف‌ها می توان ارتفاع حروف را نیز مشخص کرد. سپس با گرفتن یک خروجی مجدد و تعیین اطلاعات جانبی فونت و مجوز استفاده از آن، می‌توان از یک فونت بصورت وب فونت استفاده کرد. سرویس‌های زیادی هستند که فونت‌ها را تبدیل به وب فونت می‌کنند

مورد دیگری که باید در نظر داشت آن است که زبان‌های لاتین عموما دارای کاراکترهایی با ارتفاع یکسان هستند، اما زبان‌هایی مانند زبان فارسی، عربی، اردو و غیره دارای کاراکترهای کاملا متفاوتی هستند، برخی به سمت بالا کشیده می‌شوند و برخی به سمت پایین. این تفاوت ظاهری در فونت‌های لاتین و زبان‌های دیگر باعث شده که استانداردهای تدوین شده، که عموما بر اساس رسم‌الخط لاتین وضع شده‌اند، فارسی‌زبانان را دچار مشکل کند. چراکه حروف مرتفع فارسی بصورت بالقوه توانایی رعایت ارتفاع استاندارد حروف لاتین را ندارد، و حتی در صورتی که این ارتفاع رعایت شود کلمات خطوط پایین‌تر، کلمات جملات خطوط بالاتر را دچار مشکل می‌کنند و کلمات روی هم می‌افتند.
خیلی از این مشکلات را در زمان طراحی فونت می‌توان برطرف کرد. بخصوص مشکل کدپونت‌های اشتباه که در فونت‌های فارسی امری مرسوم است، با صرف کمی زمان کاملا برطرف می‌شود. گلیف‌های مشخص و با تعداد پایین هم در پایین آوردن حجم فونت موثر خواهد بود. همه اینها نشان از یک چیز دارد و آن این است که یک وب فونت باید با دید کاربرد در وب طراحی شود. در اکثر فونت‌های فارسی حروف انگلیسی هم گنجانده شده، ولی در یک وب فونت بدان‌ها نیازی نیست لذا با یک طراحی صحیح تا حد زیادی می‌توان این مشکلات را برطرف کرد.

با استفاده از یکسری دستورات CSS می‌توان وب فونت را به یک صفحه وب الصاق کرد تا کاربر نهایی در هنگام بازدید از صفحه وب شما، فونت دلخواه شما را مشاهده نماید.
دانستنی‌های فونت برای طراحان وب

برای توسعه یک وب فونت نیازی نیست تا همه کارها را از ابتدا انجام دهیم، اگر یک فونت سالم در اختیار داشته باشیم می‌توانیم با حذف گلیف‌های اضافه حجم آن را پایین بیاوریم و با کمی کنترل گلیف‌ها می توان ارتفاع حروف را نیز مشخص کرد. سپس با گرفتن یک خروجی مجدد و تعیین اطلاعات جانبی فونت و مجوز استفاده از آن، می‌توان از یک فونت بصورت وب فونت استفاده کرد. سرویس‌های زیادی هستند که فونت‌ها را تبدیل به وب فونت می‌کنند.

عملکرد بیشتر آنها یکسان است و صرفا یکسری از جداول مورد استفاده در فونت را برای فشرده کردن هر چه بیشتر فونت‌ها از بین می‌برند.