خاکشناسی - پایگاه دانلود رایگان کتاب | دانلود کتاب

تعیین درصد وزنی رطوبت در خاک
هدف آزمایش : هدف از انجام این آزمایش به تعیین درصد وزنی رطوبت در خاک نسبت به دانه‌های خشک می‌باشد.
۱-    مقدمه : در اکثر ازمایش‌های مکانیک خاک لازم است درصد رطوبت خاک تعیین گردد این آزمایش برای تعیین درصد وزنی سنگ نیز به کار می‌رود در بسیاری از خاکها درصد طبیعی یکی از خواص فیزیکی مهم است که رفتار خاک در مقایسه با حدود برگ بیان می‌کند و بیشتر به صورت حجمی به کار می‌رود  در خاکهای ریزدانه پایداری و مقاومت خاک بستگی به درصد رطوبت آن دارد در این حالت رطوبت طبیعی خاک با نشانه‌های حد روانی و حد خمیری مقایسه می شود و در نتیجه حالت روانی و سختی خاک مشخص می‌شود باید توجه داشت که در مهندسی ژئوتکنیک رطوبت خاک آن قسمت  از آب آزاد است که فضای بین دانه‌ها را پر می‌کند.
۲-  رطوبت خاک بصورت درصد از وزن خشک آن بیان می‌شود و به صورت زیر تعریف می‌گردد.
 
۳- وسایل آزمایش:
الف- ظرف از جنس آلومینیوم یا حلبی باشد که در برابر زنگ زدگی مقاوم است.
ب: گرم‌خانه : برای خشک کردن خاک، دمای گرم خانه در حدود  5+110 درجه سانتی‌گراد تنظیم می‌گردد
ج- ترازو: ترازو با حساسیت ۰۱/۰ گرم
۴- روش تهیه نمونه‌ای برای آزمایش:
تعیین رطوبت خاک به روش ASTM بستگی به نحوه انتخاب نمونه و وزن آن دارد روشی که در ان نمونه گرفته می شود وزن مورد نیاز آن بستگی به کاربرد آزمایش نوع مصالح و روش نمونه‌گیری دارد در تمام حالات باید نمونه بطوری انتخاب شود که نماینده کل مصالح باشد اگر خاک از لایه‌هایی با جنس‌های مختلف تشکیل شده باشد باید یک نمونه متوسط از مصالح یا از هر قسمت یک نمونه مجزا گرفته می‌شود و یا اینکه به هر دو صورت نمونه‌برداری شده
۵- روش انجام آزمایش
۱- وزن ظرف خالی به همراه درب آن را اندازه می‌گیریم.
۲- نمونه خاک مرطوب را در ظرف مورد نظر قرار می‌دهیم . مطمئن می‌شویم که در پوش متعلق به همان ظرف باشد وزن ظرف به همراه خاک مرطوب را اندازه‌می‌گیریم.
۳- بعد از وزن کردن ظرف به همراه نمونه مرطوب، درپوش را بر می‌داریم و نمونه را بصورت ۲۴ ساعت در گرمخانه قرار می‌دهیم تا خشک شود زمان خشک شدن نمونه خاک نیز بستگی به نوع مصالح اندازه و ظرفیت گرمخانه دارد
تذکر: برای خشک کردن نمونه‌های بزرگ باید از سینی استفاده شود تا بتوان خاک را در سطح آن در یک لایه نازک پهن کرد و دانه‌های به هم چسبیده را نیز خرد نمود.
۴- هنگامی که نمونه کاملا خشک شد قوطی نمونه را از گرمخانه خارج کرده و سرپوش آن را گذاشته تامانع جذب رطوبت هوا متوسط نمونه گردد و پس از سردشدن قوطی محتوی نمونه را توزین کرده و یادداشت می‌کنیم
 
تعیین حد روانی و خمیری 
هدف آزمایش: تعیین درصد رطوبتی که اگر رطوبت خاک از آن بیشتر شود خاک بصورت روان درخواهد آمد .
وسایل لازم: ترازو – ظرف چینی یا سطح شیشه ای – کاردک – دستگاه کاساگرانه – قوطی رطوبت – اون
انجام ازمایش:
مواد بصورت       
روان    خمیری    نیمه جامد    جامد
           
       حد روانی    حد خمیری    حد انقباض   
LL          PL          SL           
 ابتدا ۵۰ گرم نمونه را که از الک شماره ۴ رد شده است را با مقداری آب مخلوط می‌کنیم تا خمیری شکل شود بعد با کاردک روی شیشه ورز می‌دهیم سپس آن را داخل دستگاه کاساگرانه می‌ریزیم تا ۴/۳ پیاله را پر کندبعد سطح آن را صاف کرده و با شیارکش داخل آن را از وسط شیار می‌دهیم و هنگامی که به اندازه ۷/۱۲ میلیمتر به هم چسبیدند تعدادضربات را می‌شمریم اگر ضربان از ۲۰-۱۵ ضربه کمتر شد یعنی خمیر شل است و اگر ۳۵ ضربه بیشتر باشد یعنی خمیر سفت شده است و باید به آن آب اضافه شود سپسی مقداری نمونه را برداشت و داخل دستگاه اون خشک می‌کنیم و وزن آن را می‌گیریم تا درصد رطوبت آن بدست آید.
 
دانه بندی خاک به وسیله الک
هدف: تعیین درصد وزنی دانه‌های مختلف خاک از نظر اندازه
وسایل آزمایش: ترازو ۱/۰ گرم – یک سری الک استاندارد – اون – نمونه
درصد رد شده از هر الک    درصد مانده زوی هر الک    مانده روی الک    شماره الک
           
           

اگر مانده روی هر الک را بر وزن کل تقسیم کنیم اگر عدد بدست آمده کمتر از ۲٪ باشد ازمایش ما مورد قبول است .

اندازه مأثر : قطر دانه افقی جدول می‌باشد که نفوذ پذیری آن با مصالح موجود یکسان باشد که با dc نمایش می‌دهد مثلا d10 یعنی اندازه مصالح ۱۰٪ آن از این کمتر باشد.
ضریب جنبدگی : در اصل ضریب جنبدگی منحنی بدست آمده می‌باشد.
در بتن‌ریزی‌ها مصالح ما هرچه غیر یکنواخت تر باشد بهتر است.

پس ۲۵ ضربه را ردی نمودار مشخص می‌کنیم که LL را به ما می‌دهد
(حد روانی)
 
تعیین حدخمیری
وسایل لازم : ترازو – ظرف چینی یا سطح شیشه‌ای – کاردک – دستگاه کاساگرانه – قوطی رطوبت – اون
انجام آزمایش: ابتدا ۲۰ گرم خاک رد شده از الک ۴ را انخاب می‌کنیم و به آن مقداری آب اضافه می‌کنیم سپس ۲/۱ نمونه را بصورت گلوله درآورده و سپس نمونه گلوله‌ای شکل را روی شیشه بصورت میله‌ای (قطر ۲/۳ میلیمتر) مالش می‌دهیم. بعد داخل اون قرار داده  و درصد طوبت آن را مشخص می‌کنیم.
اختلاف بین حد روانی و خمیری در دانه خمیری می‌گویند.
 PI=LL-PL= دامنه خمیری
حد روانی:
حد روانی با ۱۵ ضربه از کف ۱۳ میلیمتر به هم نزدیک شد.
قوطی خالی ۲۳/۵۶
وزن نمونه ۰۵/۳۳
ظرف و نمونه ۲۸/۸۹
با ۲۴ ضربه از کف ۱۳ میلیمتر به هم نزدیک شد.
قوطی خالی ۷۷/۵۳
وزن نمونه ۳۱/۳۲
ظرف و نمونه ۴۶/۸۵
با ۳۵ ضربه از کف ۱۳ به هم نزدیک شد.
قوطی خالی ۷۰/۵۴
وزن نمونه ۳۰/۲۴
ظرف و نمونه ۴۰/۷۸
حد خمیری:
قوطی خالی ۲۰/۱۹
وزن نمونه ۰۶/۲۲
ظرف و نمونه ۳۶/۳۵
قوطی خالی ۱۰/۲۱
وزن نمونه ۴۹/۲۳
ظرف  و نموه ۵۹/۴۴
تعیین ارزش ماسه‌ای (S.E)
 وسایل لازم ک استوانه مدرج (قطر ۴/۱ و ارتفاع ۱۷ اینچ) – کلول استوکس (۴۵۴ گرم کلر و کلسیم – 2050 گرم گلیسیرین ۴۷ گرم آلوئیدئوریک ) الک شماره ۴ پیمانه فلزی ،‌لوله فلزی +لوله رابط پلاستیکی – سمبه فلزی
شرح آزمایش :‌تعیین خاک از جهت خمیری تورم و غیره انجام می شود اگر S.E خاک به درصد کمتر از ۲۰ ود طبق قوانین اتنبرگ بدست آوریم و اگر بیشتر باشد از آزمایش ارزش ماسه‌ای استفاده می‌کنیم.
هرچقدر S.E بیشتر باشد ماسه و مواد چسبنده ماده زیاد است و میزان آب در حد خمیری تاثیر ندارد و بر عکس اگر کمتر از ۲۰ باشد از  جذب آب به حالت تورم دانه‌های زیر خاک است.
ابتدا مقدار را ۲۵۰ گرم رد شده از الک شماره ۴ انتخاب می‌کنیم و به روش عمل کوارتر دو قسمت رو به رویی را برای آمازیش بر می‌داریم بعد پیمانه ۸۵ سی سی را از این نمونه پر می‌:نیم در روی آن را صاف می‌کنیم داخل استوانه مدرج ابتدا ۴ اینچ کلول استوکس می‌ریزیم خاک داخل پیمانه را داخل استوانه مدرج می‌ریزیم به مدت ۱۰ دقیقه خوب خیس بخورد بعد از ۱۰ دقیقه درپوش استوانه را می‌بندیم و در مدت ۳۰-۹۰ حرکت رفت و برگشتی تکان می‌دهیم . استوانه را ردی میز قرار می‌ دهیم . بعد توسط لوله فلزی توسط لوله پلاستیکی به مخزن کلول استوکس وصل می‌کنیم شیر مخزن را باز می‌کنیم تا محل استوکس تا ارتفاع ۱۵ اینچ پر شود استوانه را به مدت ۲۰ دقیقه ثابت می‌گذاریم ابتدا دانه‌های درشت ته نشین می‌شود بعد دانه‌های زیر خاک و روی آن آب قرار می‌گرید بعد ارتفاع خاک و ماسه را از روی استوانه قرائت می‌کنیم سمبه فلزی با وزنه را داخل استوانه قرار می‌دهیم. در اینجا با ارتفاع ماسه را قرائت می‌کنیم.