بایت - پایگاه دانلود رایگان کتاب | دانلود کتاب

بخش های اصلی کامپیوتر:        
بطور کلی کامپیوتر به دو بخش اساسی تقسیم میشود:
۱٫    سخت افزار(Hardware)
۲٫    نرم افزار (Software)

سخت افزار (Hardware) :
مجموعه ای از عناصر فیزیکی و قابل لمس در کامپیوتر را سخت افزار کامپیوتر مینامند. مانند مدارهای الکترونیکی و ترانزیستورها و IC ها.

نرم افزار (Software) :
برنامه های کاربردی و برنامه های سیستم که توسط انسان نوشته میشوند. یعنی نرم افزار ، رابط بین کاربر کامپیوتر و سخت افزار است.

تعریف سیستم :
سیستم عبارتست از مجموعه ای از عناصر مرتبط به هم که هدف خاصی را انجام میدهند. پس کامپیوتر نیز نوعی سیستم است. هر سیستم باید دارای ورودی و خروجی باشد.

حافظه (Memory) :
قسمتی از سخت افزار کامپیوتر است که دستورالعمل ها در آنجا بصورت ارقام نگهداری می شوند.

بیت (Bit)  :
کوچکترین واحد حافظه که میتوان یکی از اعداد صفر یا ۱ را در آن ذخیره نمود.

بایت (Byte) :
به هر ۸ بیت متوالی از حافظه ، ۱ بایت گویند.

کیلوبایت (Kb) :
به هر ۱۰۲۴ بایت ، یک کیلو بایت گویند.

مگابایت (Mb) :
به هر ۱۰۲۴ کیلوبایت ، یک مگا بایت گویند.

کاراکتر (Character)  :
هریک از حروف، ارقام و علائم قابل نمایش را کاراکتر مینامند.

فیلد (Field) :
به مجموعه ای از چند کاراکتر مرتبط به هم ، یک فیلد گویند.

رکورد (Record) :
چند فیلد مرتبط به هم را یک رکورد گویند.

فایل  (File) :
مجموعه ای از رکوردهای مرتبط به هم ، یک فایل را بوجود می آورند.

انواع حافظه :
۱٫    حافظه اصلی (Main memory)
۲٫    حافظه کمکی(Secondary memory)

حافظه اصلی (Main memory) :
حافظه اصلی به دو بخش تقسیم میشود:
     حافظه RAM ، جهت خواندن و نوشتن اطلاعات به کار میرود. اطلاعات آن قابل پاک شدن است و با قطع جریان برق، اطلاعاتش ازبین میرود.
     حافظه ROM ، اطلاعات این نوع از حافظه ، فقط قابل خواندن میباشد و توسط کارخانه سازنده در آن قرار گرفته است و قابل پاک شدن و تغییر نمی باشد . همچنین با قطع جریان برق ، اطلاعات آن ازبین نمی رود.

حافظه کمکی (Secondary memory) :
برای نگهداری دائمی اطلاعات و جلوگیری از اشغال شدن فضای حافظه اصلی ، از این نوع حافظه استفاده می شود. انواع حافظه های کمکی عبارتند از : دیسک لرزان یا دیسکت یا دیسک ۳/۵ اینچ یا فلاپی(floppy) ، دیسک نوری (CD) ، دیسک ویدیویی دیجیتالی (DVD) ، دیسک اپتیکال (Optical disk) ، MD و …

دیسکت (Floppy disk) : <
این نوع دیسک ، از جنس پلاستیک نازک است که در پوشش مربع شکل قرار دارد. برای استفاده از دیسکت ، باید آنرا در دیسک گردان فلاپی که مخصوص این نوع دیسکت است قرار داد.
ظرفیت این نوع دیسکت ، ۷۲۰ کیلوبایت و دیگری ۴۴/۱ مگا بایت است که بیشتر از دومین مورد در بازار استفاده می شود. این نوع دیسکت بارها قابل نوشتن می باشد و میتوان اطلاعات قبلی را پاک یا ویرایش نمود. همچنین این اطلاعات به راحتی نیز قابل حمل و نقل میباشد. اما ظرفیت بالایی جهت نگهداری اطلاعات ندارد.
³دیسک نوری (CD  یا Compact Disk  ) :
این نوع دیسک که به دیسک فشرده یا دیسک لیزری نیز معروف است از یک صفحه فلزی با آلیاژ خاص تشکیل شده است که روی آن حفره های بسیار کوچکی میباشد که فقط باکمک میکروسکوپ قابل دیدن است. این نوع دیسک ازنظر ظرفیت ذخیره سازی بسیار بالاتر از فلاپی دیسک می باشد. ظرفیت این نوع دیسک ها، ۶۴۰ مگا بایت یا ۷۰۰ مگابایت است که میتوان بوسیله آن حجم زیادی از اطلاعات را ذخیره سازی نمود. اما اطلاعات در این نوع از دیسک ها قابل دوباره نویسی نیستند و فقط می توان  از روی آنها، اطلاعات را خواند.
از این نوع دیسک ها جهت نگهداری و ذخیره نموده دایره المعارفها  و اطلاعاتی که قابل تغییر نیستند استفاده می شود. البته درچند سال اخیر ، میتوان بوسیله دستگاهی که CD writer   نامیده میشود ، اطلاعات موردنظر را روی آنها ذخیره نمود. برای استفاده از این نوع دیسک ها نیز از دیسک گردان مخصوصشان باید استفاده نمود.

دیسک دیجیتالی ویدیویی (DVD) :
این نوع از دیسک ها ، نسل جدید دیسک های نوری بوده و ظاهری شبیه به CD های معمولی دارند با این تفاوت که گنجایش بسیار بالاتری دارند ، همچنین  قادر به ضبط و نگهداری اطلاعات عادی ، صوتی و نیز تصویری می باشند.
لازم به توضیح است که درایوهای DVD قادر به خواندن CD های معمولی نیز هستند.

ïروی case هرکامپیوتر، چند کلید مهم وجود دارد که به توضیح مختصری از این کلیدها میپردازیم
Power : جهت روشن یا خاموش کردن کامپیوتر می باشد.
Reset  یا restart یا reboot : جهت راه اندازی مجدد کامپیوتر می باشد. توضیح اینکه معمولاً پس از نصب کردن (setup) یک برنامه ، ویندوز از کاربر میخواهد تا کامپیوتر را راه اندازی کند که در این عمل ، کامپیوتر مجدداً خاموش و روشن می شود.
همچنین اگر به عللی، هیچ کدام از کلیدهای صفحه کلید عملی انجام ندهد و هیچیک از دستورات اجرا نشوند، اصطلاحاً گفته می شود که کامپیوتر قفل کرده است یا hang کرده است که در این مواقع نیز با reset  کردن کامپیوتر ، مشکل برطرف خواهد شد.
Shut down : جهت خارج شدن از برنامه ویندوز و خاموش کردن کامپیوتر از این گزینه استفاده می کنیم که شامل بخش های standby (نیمه خاموش) ، shut down (خاموش) ، restart (راه اندازی مجدد) و restart in MS-DOS mode (راه اندازی تحت محیط داس) می باشد.

دستگاههای ورودی و خروجی (Input & Output devices) :
دستگاههای ورودی و خروجی ، قسمتهایی از کامپیوتر هستند که برای وارد کردن اطلاعات به کامپیوتر و خارج نمودن اطلاعات از آن مورد استفاده قرار میگیرند.
دستگاههای ورودی مانند : صفحه کلید (keyboard) ، ماوس یا موشواره (mouse)  ، اسکنر (scanner)  ، قلم نوری ، دیجیتایزر  (digitizer)، اهرم هدایت (Joystick) .
دستگاههای خروجی مانند : مانیتور یا صفحه نمایش (monitor) ، پرینتر یا چاپگر (printer) ، بلندگو(speaker)   رسام (plotter).

۷صفحه کلید (keyboard) :
متداولترین دستگاه ورودی ، صفحه کلید است که برای وارد کردن اطلاعات ، برنامه ها و دستورات استفاده میشود. عملکرد صفحه کلید تقریباً مشابه با دستگاههای تایپ قدیمی است که روی آن تعدادی حروف و علائم می باشد و هریک از آنها وظیفه خاصی به عهده دارند. اطلاعات پس از تایپ شدن و فشردن هریک از کلیدهای صفحه کلید، از طریق کابلی که یک طرف آن در صفحه کلید است و طرف دیگر آن به پشت case وصل می شود  وارد سیستم ورودی – خروجی (BIOS)  شده و تبدیل به کد شده و ازطریق صفحه نمایش قابل دیدن می شوند.
کلیدهای موجود در صفحه کلید عبارتند از :
کلیدهای ارقامی ، کلیدهای ویرایشی ، کلیدهای حروف ، کلیدهای تابعی و کلیدهای کنترلی .

کلیدهای ارقامی (numeric keys) :
مجموعه کلیدهایی که در سمت راست صفحه کلید قرار دارند که شامل اعداد و عملگرهای ریاضی میباشند و جهت سهولت در وارد کردن اطلاعات عددی به کار میروند.

کلیدهای ویرایشی (edit keys) :
مجموعه ۱۳ کلیدی که درکنار کلیدهای ارقامی قرار دارند و جهت ویرایش نمودن متون و صفحه های متنی بکار می روند. عملکرد کلیدهای ویرایشی به شرح زیر میباشد :
     کلید insert  جهت قرار دادن یک کلمه ، حرف یا کاراکتر بجای کاراکتر دیگر میباشد.
     کلید home جهت بردن مکان نما به سر سطر می باشد.
     کلید page up جهت رفتن و نمایش دادن صفحه قبل می باشد.
     کلید delete جهت حذف کردن یا پاک کردن یک کاراکتر ، کلمه و یا جمله میباشد.
     کلید end جهت بردن مکان نما به انتهای سطر می باشد.
     کلید page down جهت رفتن و نمایش دادن صفحه بعد می باشد.

کلیدهای حروف یا کلیدهای اصلی (type keys) :
عملکردی شبیه به ماشین های تایپ قدیمی دارند و جهت نوشتن اعداد ، حروف و علائم موجود بر روی آن استفاده میشود.

کلیدهای تابعی (functional keys) :
این نوع کلیدها که برای سهولت در وارد کردن اطلاعات و دستورات می باشند در هر نرم افزار متفاوت است. مثلاً کلید f1 معمولاً جهت راهنمایی (help) در اکثر برنامه ها می باشد.

کلیدهای کنترلی (control keys) :
این گروه از کلیدها همراه با کلیدهای دیگر به کار رفته و نوع کارکرد آنها را تغییر می دهند که عبارتند از :
     کلید shift  (ñ) : این کلید که در دوطرف صفحه کلید قرار دارد مانند یکدیگر عمل کرده که تنها جهت سهولت در کار کردن به این صورت میباشند. کلید shift جهت تغییر کار کلیدهای صفحه کلید میباشد که درهر برنامه متفاوت است.
همچنین جهت عوض کردن عمل کلیدهای دوحالته نیز استفاده می شود. مثلاً برای نوشتن علامت * باید کلید shift را پایین نگهداشته و در این حالت ، کلید ۸ را فشار داد. و اگر کلید ۸ بدون پایین نگهداشتن کلید shift زده شود، عدد ۸ روی صفحه نوشته می شود.
     کلید Ctrl و Alt  : این دو کلید که در دوطرف صفحه کلید قرار دارند نیز عملکردشان یکسان است و عملیات کنترلی سیستم را به عهده می گیرند و با کلیدهای دیگر استفاده می شوند.
مثلاً در برنامه ویندوز (windows) ، کلید Alt به همراه کلید F4 (Alt + F4)  جهت بستن پنجره می باشد ، یا کلید Ctrl  به همراه C   (Ctrl + C) جهت کپی کردن موضوع یا موضوعات انتخاب شده میباشد.
این دو کلید نیز در برنامه های مختلف ، کارهای متفاوتی انجام می دهند که با مراجعه به راهنمای آن برنامه (Help)  می توان این موارد را آموخت.
     کلید Enter  ( 8): این کلید یکی از مهمترین و کاربردی ترین کلیدها در محیط DOS  یا Windows  میباشد و عملکردهای متفاوت و بسیاری دارد. مثلاً در یک برنامه ویرایشگر مانند برنامه word ، پس از تایپ کردن کلمات ، برای پایان دادن به پاراگراف و شروع پاراگراف جدید ، از کلید Enter  استفاده می شود. همچنین پس از انتخاب کردن یک پوشه ، جهت باز کردن آن می توان کلید Enter را فشار داد تا پوشه موردنظر باز شود.
     کلید ESC : جهت خروج از یک برنامه یا انصراف از عملی یا بستن صفحات اضافی و برگشت به صفحه اصلی از این کلید استفاده می شود.
     کلید Tab ( F) : مکان نما(cursor) را به اندازه ۸ کاراکتر به جلو می برد.
     کلید Back space  (!)  : مکان نما را به اندازه ۱ کاراکتر به عقب برده و آن کاراکتر را حذف می کند.
     کلید Caps Lock : اگر این کلید روشن باشد ، کلیه حروف به حالت بزرگ نوشته میشوند.
     کلید Num Lock : اگر این کلید روشن باشد ، کلیدهای ارقامی فعال هستند و می توان با آنها کار کرد.
     کلید Start  : این کلید که مابین دو کلید ctrl  و Alt  سمت چپ و راست قرار دارد و علامت پرچم ویندوز (ÿ ) روی آن است جهت بازکردن منوی start   ویندوز می باشد.
     کلید choose option : این کلید که مابین دو کلید ctrl  و Alt  سمت راست قرار دارد و علامت فلش ( õ ) روی آن است جهت انتخاب موضوع می باشد.