شمس خود ننوشتن خویش را این گونه توضیح داده‌است: من عادت نبشتن نداشته‌ام هرگز؛ سخن را چون نمی‌نویسم در من می‌ماند و هر لحظه مرا روی دگر می‌دهد.

مطالب موجود در مقالات شمس را می‌توان به چند بخش تقسیم نمود:

•     شخصیت و زندگی و خانواده شمس
•     رابطه شمس با مولانا
•     قصه‌ها و حکایات
•     یادکرد بزرگان
•     آموزه‌ها

اگر برای نسل‌های پیشین، شمس تبریزی چهر‌ه‌ ای مرموز و ناشناخته و فقط یک اسم بوده، اکنون دیگر به مقدار زیادی هم شمس شناخته شده است و هم مقالات شمس، و البته بیش‌تر از راه مقالات شمس (که تندنویسی و تحریر تقریرات او است) به شناخت این عارف مجهول‌القدر راه یافته‌ایم. در مطبوعات فارسی نخستین بار مرحوم فروزان‌فر در زندگی‌نامه مولوی از این مجموعه (مقالات شمس) یاد کرد.
سپس احمد عماد خوشنویس یک نسخه از آن را بدون مقابله و تعلیقات به چاپ رساند (۱۳۴۹) که در موقع خود بسیار مغتنم بود. و اکنون تمام مقالات با مقابله همه نسخه‌های معتبر و تعلیقات ارزنده مصحح در اختیار دلبستگان عرفان و ادب فارسی- به ویژه آنان که می‌خواهند در آثار مولوی با دقت بیش‌تری بنگرند- به رایگان در سایت تک بوک قرار می‌گیرد.
مقالات شمس در همین چاپ مصحح نیز کاملاً روشن و مفهوم نیست چرا که هم خود شمس اصرار داشته موجز و مرموز سخن بگوید و هم کاتب شاید از توان نوشتن همه کلمات درمانده و می‌پنداشته است که آنچه برای خود او واضح است (با توجه به این‌که کلمات را از شخص شمس می‌شنیده و بر تکیه‌ها و تأکیدهای گوینده و فضای مجلس و پیش و پس موضوع وقوف داشته) برای خواننده هم معلوم است، حال آن‌که بسیاری از اشارات شمس امروز برای خواننده روشن نیست.