كمك به تغذيه ي گاوهاي شيرده

ارزیابی مدفوع برای کمک به تغذیه ی گاوهای شیرده
مقدمه
ابزارهای زیادی وجود دارد که متخصصان تغذیه ممکن است از آنها برای ارزیابی و کنترل وضعیت تغذیه ای گاوهای تولیده کننده ی شیر فراوان استفاده کنند. ارزیابی و بررسی مدفوع یا کود، می تواند اطّلاعاتی در مورد سلامت کلی، تخمیر در سیرابی و عملکرد هضمی در گاوها به ما بدهد. گاوهای بالغ فرصت زیادی برای مشاهده و بررسی مدفوع در آنها ایجاد می کنند زیرا آنها تقریباً هر ۵/۱ تا ۲ ساعت مدفوع می کنند و روزانه مجموعاً ۱۰۰ پوند یا بیشتر مواد دفعی از آنها خارج می شود. مقدار مدفوع بسته به تغذیه و آبی که می خورند متفاوت است و ممکن است به مقدار زیادی کاهش پیدا کند به خاطر وقفه ی غیرطبیعی که در عبور مواد هضم شده در طول لوله ی گوارشی آنها ایجاد می شود.
ارزیابی مدفوع می تواند اطّلاعات با ارزشی را در خصوص موقعیت و مقدار هضم و تخمیر مواد غذایی مصرف شده به ما بدهد. به طور معمول اکثر مواد غذایی مصرف شده توسط گاوهای شیری، در سیرابی آنها هضم می شود و بیشترین جذب مواد غذایی در سیرابی یا روده ی کوچک صورت می گیرد. وقتی که مواد غذایی به خوبی در سیرابی تخمیر نشوند، بعضی از این مواد غذایی هضم نشده به روده ی کوچک می رسند. به طور معمول، این مواد غذایی می توانند هضم و جذب شوند امّا اگر مقدار آنها خیلی زیاد باشد یا سرعت عبور آنها زیاد باشد، این مواد غذایی ممکن است در روده ی کوچک هضم و جذب نشوند. آخرین فرصت برای هضم و جذب مواد غذایی در روده ی بزرگ ایجاد می شود.

تخمیر در روده ی خلفی یا روده ی بزرگ، بخشی از فرآیند هضمی معمول در خرگوش و اسب است امّا این فرآیند معمولاً در گاوهای شیری نقش کمی ایفا می کند. وقتی که گاوها و عده های غذایی که به شدت فاقد فیبر می باشند یا مقدار زیادی کربوهیدرات های غیرساختاری (NSC) دارند، مصرف می کنند، تخمیر در روده ی بزرگ افزایش می یابد که باعث اثرات منفی بر سلامت گاو یا شیر آن می شود. ذرات مواد غذایی یا مواد مغذی که هضم و جذب می شوند با مدفوع یا ادرار، دفع می شوند.
ارزیابی مدفوع یک علم دقیق نیست و نمی تواند پاسخ های قطعی به سئوالات تغذیه ای بدهد. ارزیابی مدفوع می تواند یک ابزار تشخیصی مفید برای بعضی موضوعات مربوط به سلامت باشد امّا این کار فقط می تواند به متخصصان تغذیه یا مدیران مزرعه، یک اشاره ی جزئی به آنچه که در طی فرآیند هضم اتفاق می افتد ارائه دهد.
درک این مسأله مهم است که هیچ نشریه ی علمی برای شرح اثرات خاص تغذیه بر رنگ، غلظت و محتوای ماده مغذی در مدفوع چاپ نشده است. امّا از آنجا که ارزیابی مدفوع می تواند وسیله ای برای بررسی سلامت و تغذیه باشد، ما تعدادی از عوامل شناخته شده ی مربوط به بررسی مدفوع را برای کمک به تفسیر نتایج، گردآوری کرده ایم.
سه مورد برای بررسی و مشاهده ی مدفوع
رنگ
ارزیابی مدفوع می تواند توسط سه عامل انجام شود: رنگ، غلظت و محتوا. رنگ مدفوع تحت تأثیر نوع مواد غذایی، غلظت صفرا و سرعت عبور علوفه و مواد هضمی است. معمولاً مدفوع در زمانی که گاوها علوفه ی تازه می خورند سبز تیره است و اگر آنها علوفه ی خشک بخورند، رنگ مدفوع آنها قهوه ای- سبز است. وقتی گاوها جیره های غذایی دارای مقادیر زیاد دانه های غلّات بخورند مثلاً نوعی TMR، مدفوع آنها به رنگ سبز- زرد در می آید. این رنگ در اثر ترکیب غلّات و علوفه است و با مقدار دانه های غلّات و چگونگی آماده سازی آنها، فرق می کند.
اگر حیوانی به اسهال مبتلا شود، رنگ مدفوع می تواند به خاکستری تغییر کند. حیوانات تحت درمان ممکن است دارای مدفوعی با رنگ غیرطبیعی باشند به خاطر داروهایی که مورد استفاده قرار گرفته است. مدفوع تیره یا خون آلوده می تواند نشانه ی خونریزی در مجرای GL باشد در اثر اسهال خونی، میکوتوکسین ها یا کوکسی دیوز. مدفوع سبز روشن یا زردرنگ که با اسهال آبکی ترکیب شده، می تواند در اثر عفونت های باکتریایی مثل سالمونلا ایجاد شده باشد.
غلظت
غلظت مدفوع بیشتر بستگی به محتوای آب دارد و تحت تأثیر مقدار آب و رطوبت مواد غذایی می باشد و مقدار زمانی که مواد غذایی در بدن حیوان باقی می ماند. مواد دفعی یک غلظت متوسط دارد و توده های گردی به ارتفاع ۱ تا ۲ اینچ تشکیل می دهند. اسهال می تواند در اثر عفونت، مواد مسموم کننده یا انگل ها ایجاد شود امّا می تواند در اثر تخمیر زیاد کربوهیدرات ها در روده ی بزرگ و افزایش مقدار اسید نیز ایجاد شود. مدفوع شل همچنین می تواند در اثر خوردن پروتئین زیاد یا سطح بالای پروتئین قابل تخریب در سیرابی باشد. همچنین احتمال دارد که در اثر مصرف آب زیاد به منظور دفع نیتروژن اضافی از طریق ادرار باشد. به علاوه مدفوع ممکن است در طول دوره های زمانی که گرما زیاد است، شل شود. مصرف پروتئین یا آب کمتر اغلب باعث مدفوع سفت تر می شود. کم شدن شدید آب بدن نیز می تواند موجب سفت شدن مدفوع شود. گاوهایی که بیشتر از طرف چپ شیر می دهند اغلب مدفوعی با ظاهری چسب مانند دارند.
محتوا
به طور معمول، نمونه های مدفوع باید هضم یکسان و استفاده از اکثر مواد غذایی داده شده به حیوان را مشخص کنند. اگر شما نسبت زیاد دانه های هضم نشده یا قطعات علوفه ای دراز (قطعه های درازتر از ۵/۰ اینچ) را در مدفوع مشاهده کنید، این می توان نشانه ای از تخمیر ضعیف در سیرابی و احتمالاً تخمیر زیاد در روده ی خلفی یا همان روده ی بزرگ باشد. تخمیر در روده ی بزرگ برای گاو بسیار کم ارزش تر از تخمیر در سیرابی است. این به خاطر آن است که جذب مواد مغذی هضم شده، به مقدار کم در روده ی بزرگ انجام می گیرد. بنابراین اگرچه هضم و تخمیر در روده ی بزرگ صورت می گیرد امّا مقدار مواد مغذی کمی به گاو می رسد.
وجود تکه های بزرگ علوفه یا دانه های هضم نشده می تواند به این اشاره داشته باشد که گاوها نشخوار کاملی انجام نداده اند یا سرعت عبور از سیرابی در آنها زیاد است. این ممکن است به خاطر خوردن مقدار ناکافی فیبر باشد که در تحریک نشخوار مؤثر است یا می تواند مقدار PH سیرابی را در حد معمولی نگه دارد.
مشاهده ی مقادیر قابل توجه از ذرات دانه ای بزرگ هضم نشده ممکن است بر این اشاره داشته باشد که دانه ها تراکم و مقدار بالایی داشته و یا فرآوری دانه ها به خوبی انجام نشده (مثل هسته های سخت یا علوفه ی دانه ای. مواد مغذی این تکه های بزرگ در دسترس حیوان یا میکروب های درون سیرابی قرار نگرفته است. متوجه باشید که ذرات دانه ای کاملاً ریزی ممکن است وجود داشته باشد که به راحتی دیده نشوند. به دقت نگاه کنید که آیا رنگ زرد وجود دارد یا نه زیرا این رنگ به وجود آنها اشاره می کند و یا به مدفوع خشک شده نگاه کنید. رنگ سفید روشن در سطح مدفوع خشک شده، اشاره به نشاسته ی هضم نشده ی موجود دارد و مقدار رنگ سفید بستگی به مقدار نشاسته ی موجود دارد.
وجود مقادیر زیاد موکوس (خلط) اشاره به التهاب مزمن یا آسیب بافت روده دارد. تکه هایی از ماده ی ترشحی نیز ممکن است مشاهده شود. این ها اشاره به آسیب روده ی بزرگ دارد که احتمالاً در اثر تخمیر زیاد در روده ی بزرگ و PH پایین در آن می باشد. این ماده ی ترشحی توسط سلول های پوششی روده تولید می شود که برای درمان قسمت آسیب دیده به کار می رود.
مدفوعی که حباب دار یا فوم مانند است می تواند اشاره به اسیدوزلاکتیک یا تخمیر زیاد در روده ی بزرگ و تولید گاز داشته باشد.
تجزیه تحلیل فیزیکی
برای بررسی اندازه ی ذرات مدفوع، در طویله راه بروید و به شکل تصادفی مدفوع موجود در آغل یا طویله را مشاهده کنید. به مدفوع های تازه نگاه کنید. از نظر غلظت توده های مدفوع در گروه های مختلف آنها را بررسی کنید. وجود تفاوت ها در مدفوع و مقدار دفع روزانه در گاوهای شیرده چیزی طبیعی است. این تفاوت های روزانه به خاطر خوردن مواد غذایی مختلف در طول روز و تا حدی به خاطر حرکت و نحوه ی اداره ی حیوان نیز می باشد.
بسیاری از جنبه های مدفوع مثل محتوای مواد مغذی موجود در مدفوع دارای این اختلاف در روزهای متفاوت می باشند. تفاوتهای زیاد در میان یک گروه از گاوها در طول یک دوره ی زمانی مشابه در روز، یک اشاره ی روشن به تفاوت تقسیم جیره ی غذایی میان گاوها یا دیگر مسائل مربوط به اداره ی آنها و یا سلامت آنها می باشد که همه ی گاوها را به طور یکسان تحت تأثیر قرار نمی دهد. این نوع از تفاوتها به این اشاره دارد که نحوه ی تغذیه و جیره ی غذایی آنها باید تنظیم شود.
حداقل ۵ نمونه ی مدفوعی جمع کنید که معرّف گروهی از این حیوانات باشد. نمونه های جمع شده را با هم مخلوط کرده و یک نمونه ی کوچک را در یک الک دارای سوراخ هایی به اندازه ی ۰۵/۰ – 08/0 اینچ قرار داده و یا در یک صافی بریزید. با استفاده از یک لوله به آرامی آن را بشوئید. جریان ثابت آب روی الک از خلال این نمونه به طور مداوم عبور می کند تا زمانی که آب خروجی از زیر الک، تمیز شود. بعد به آرامی با استفاده از آب ذرات را به یک طرف الک ببرید و تمام مواد موجود در الک را بردارید.
نمونه ی شسته شده را در یک سطح تیره و صاف گذاشته و آن را از نظر موارد زیر بررسی کنید:
ذرات دراز فیبر- وجود مقداری از ذرات علوفه ای دراز غیرقابل اجتناب است امّا اگر بیشتر این ذرات بیش از ۵/۰ اینچ طول داشته باشند موجب نگرانی است. هضم ضعیف علوفه ممکن است به خاطر ترکیب فیبری رژیم غذایی باشد (کیفیت پایین علوفه) یا به خاطر توانایی حیوان در هضم علوفه ای که خورده است (جیره ی غذایی تنظیم نشده).
ذرات دانه ای- روده ی کوچک قادر به هضم نشاسته می باشد که به گاو اجازه می دهد از این مواد غذایی استفاده کند، امّا مقدار نشاسته ی هضم شده با سرعت عبور مواد هضمی از خلال روده ی کوچک محدود می شود.
بعضی دانه ها در مدفوع تقریباً تمام گاوهای پرشیر دیده می شود. این مسأله ای اجتناب ناپذیر است زیرا این گاوهای شیرده دارای سرعت بالا در خوردن مواد غذایی هستند و سرعت سریع عبور و خروج مواد غذایی از سیرابی آنها عامل این مسأله است. به علاوه، این گاوها به وعده های غذایی بیشتر برای انرژی نیاز دارند و رژیم غذایی پردانه برای تأمین انرژی مورد نیاز آنها به کار می رود. این مسأله اغلب باعث می شود تا آنها نشاسته ی زیادی بخورند که اغلب در سیرابی مورد استفاده ی آنها قرار می گیرد. تغذیه با دانه ها باید کاهش یابد و باید به طور مداوم توسط یک متخصص تغذیه ی گله ها مورد مراقبت قرار گیرند. نشاسته ی دانه های ذرت می تواند به طور کامل یا جزئی هضم شود در حالیکه خود دانه ها سالم باقی می مانند. علوفه ی ذرت معمولاً چنین دانه هایی با نشاسته ی هضم شده ی پوسته ی بیرونی ایجاد می کنند که باید به دقت دانه های سخت مورد بررسی قرار گیرد، خصوصاً زمانی که علوفه ی ذرت به آنها داده می شود.
یافتن مقدار بهینه ی دانه ها و مقدار فرآوری دانه ها برای بهینه کردن هضم در گاوهای شیرده، بخشی از مسایل روبروی تغذیه ی گاوهای شیرده است و می تواند بین گروه ها وگاوها متفاوت باشد. هضم نشاسته توسط سیرابی زمانی به طور مطلوب انجام می شود که دیگر نیازهای تغذیه ای در سیرابی تأمین شود. توصیه می شود تلاش شود که سطح دانه در مدفوع کاهش یابد و در عین حال آگاه باشید که مقداری دانه همیشه وجود دارد اگر گاوها با مقادیر کافی از کنستانتره ها تغذیه شوند.
نکات نهایی
بررسی سلامت کلی گروه و تغذیه ی آنها بستگی به جمع آوری اطّلاعات از همه ی قسمت های مزرعه دارد و ارزیابی مدفوع یکی از منابع اطّلاعاتی با ارزش است. در کنار بررسی دقیق نحوه ی تغذیه و نگهداری گاوها، ارزیابی مدفوع می تواند به ما کمک کند تا دلیل مشکلات بهره برداری از مواد مغذی در حیوان سالم را بررسی کنیم و همچنین سلامت حیوان را. ترکیب اطّلاعات حاصل از ارزیابی مدفوع و سلامت حیوان می تواند برای درک تعامل میان جیره های غذایی و حیوان به ما کمک کند. ارزیابی مدفوع یک کار فردی است زیرا می تواند ابزاری برای متخصص های تغذیه ی دام باشد تا با آن بهترین برنامه ی تغذیه ی کلی برای یک گروه از گاوهای شیرده را تنظیم کنند.