مقاله آلودگی آب

آلودگی آب (Water Pollution)
دید کلی
آلودگی آب مشکل بزرگی است. به طوری که نتایج پژوهش پیرامون آن از صدها بلکه هزاران مقاله ، مجله و کتاب تجاوز می‌کند.
تاریخچه
در نوامبر سال ۱۹۸۶ بر اثر ریزش موادی شامل جیوه و انواع مواد آلی سمی مانند آفت کشها در رودخانه راین ، تمام آبزیان از شهر بال سوئس تا ساحل هلند کشته شدند. در سالهای اخیر با غرق شدن تانکرهای بزرگ نفتی اقیانوس پیما یا به گل نشستن آنها آسیبهایی به حیات دریایی وارد آمد.
در سال ۱۹۸۳ بر اثر ۱۱۰۰۰ واقعه آلوده کننده در حدود ۱۲۰ میلیون لیتر مواد آلوده کننده در آبهای ایالات متحده تخلیه شده است.

تعریف آلودگی آب
در سال ۱۹۶۹ برای آلودگی آب تعریفی ارائه داد: آلودگی آب عبارت است از افزایش مقدرا هر معرف اعم از شیمیایی ، فیزیکی یا بیولوژیکی که موجب تغییر خواص و نقش اساسی آن در مصارف ویژه‌اش شود.
 
عوامل آلوده کننده آب
آب یکی از مهمترین و بنیادی‌ترین عامل حیات موجودات زنده است از این نظر جلوگیری از آلودگی آب نیز به همان نسبت مهم و مورد توجه می‌باشد عوامل آلوده کننده آب بسیار گوناگون‌اند و می‌توانند هم منابع آبهای زیرزمینی و هم آبهای سطحی را آلوده کنند.
عوامل آلوده کننده آبهای زیرزمینی :
کانیهای موجود در معادن سطحی که در اثر تغییر و تبدیل به عامل آلوده کننده مبدل می‌شود. مثلا آب جاری سطحی ( حاصل از باران و …) هنگام عبور از معادن زغال سنگ ، دی‌سولفید آهن « II» ( پیریت ) همراه با زغال سنگ را در خود حل کرده و سپس در اثر واکنش ، هوا آنرا به اسید سولفوریک تبدیل می‌کند. اسید حاصل ضمن عبور از لایه‌های مختلف مخازن زیرزمینی ، موجب آلوده شده آن می‌شود.
جمع شدن فاضلابهای شهری بویژه اگر در یک حوزه آهکی و یا شنی وارد شوند از آن که در معرض باکتریها قرار گیرند و تجزیه شوند، مستقیما و براحتی به مخازن زیرزمینی نفوذ پیدا کرده و موجب آلوده شدن آنها می‌شود.
ضایعات رادیواکتیوی : یکی از عوامل آلوده کننده مهم منابع آبی زیرزمینی است که امروزه یکی از راههای رفع آنها که در حقیقت مشکل بزرگی برای صاحبان تکنولوژی هسته‌ای نیز به شمار می‌رود دفن آنها در زیر زمین است علاوه بر دفن ضایعات رادیواکتیو در زیر زمین ، همه انفجار های هسته‌ای زیر زمینی نیز موجب آلوده شدن آبهای زیر زمینی می‌شود.

عوامل آلوده کننده آبهای سطحی:
آلوده کننده‌های صنعتی:
بسیاری از ضایعات صنعتی به آبزیان زیانهای جدی می‌رسانند. این ضایعات برای خنثی شدن مقدار زیادی از اکسیژن محلول در آب را به مصرف رسانیده و موجب کاهش اکسیژن مورد نیاز برای آبزیان می‌شود و تهدید به مرگ می‌کنند. از طرف دیگر بسیاری از خود این ضایعات سمی بوده و موجب مسمومیت آبزیان می‌شوند مانند فلزات سنگین ، جیوه ، سرب ، مس و غیره.
وارد شدن ترکیبات فسفردار و نیتروژن‌دار در آب موجب رشد جلبک‌هائی می‌شود که ضمن ایجاد بو و مزه غیر طبیعی آب ، اکسیژن آب را مصرف کرده و باعث کاهش میزان آن و بروز صدمات و تلفات آبزیان می‌شود.
فاضلاب خانگی :
کلیه پاک کننده‌ها که وارد آبهای سطحی می‌شوند ترکیباتی را در آبها وارد می‌کنند که اگر خنثی نشوند و یا توسط میکرو اورگانیسم‌ها تجزیه و تخریب نشوند بصورت سمی مهلک زیان بسیاری برای آبزیان ببار می‌آورند.
 
حشره کشها ، سموم دفع آفات نباتی و کودهای شیمیایی:
که از ضروریات توسعه کشاورزی است نا خواسته موجب آلودگی آبهای سطحی می‌شوند. مانند ددت DDT را نام برد.
چشم انداز الودگی آب
ذخایر آبهای ما در آینده چگونه خواهد بود؟
آب آلوده شده برای %۷۵ مردم جهان در کشورهای رو به توسعه مسئله بسیار جدیتری است.
%۸۰ بیماریهای جهان ناشی از آبهای آلوده شده است. در مقابل درصد بالای بیماری چه کنترلهایی انجام شده است؟
آیا تلاشی که برای بهبود کیفیت آب انجام شده کافی می‌باشد؟
آینده ذخایر آبها با این روند پیشرفت و تکنولوژی روز چگونه خواهد بود؟
آلودگی آب و تاثیرش بر سلامت ما
انسان ظرفیت برای پیش بینی کردن و پیش دستی کردن را ازدست داده است. او با خراب کردن زمین به کارش پایان خواهد داد. "
آلبرت شوایتزر
علل آلودگی آب فراوان هستند و درمحدوده آب های جاری کشاورزی تا استفاده نامناسب ازمواد شیمیایی خانگی و هرچیزی بین این موارد است. درحالیکه مصرف استاندارد بیش از ۷۵۰۰۰ ترکیبات شیمیایی مختلف درجامعه ما راحتی فزاینده و تولیدکنندگی در زندگی هایمان ارائه کرده است، این مورد هم با قیمتی شگفت انگیزبدست آمده است… افزایشی شدید دربیماریهای منحط کننده. دراوایل دهه ۱۹۰۰ ، قبل ازکلر، حشره کش ها، آفت کش ها ودهها هزارماده شیمیایی دیگر که دربرابرشان قرارداده می شویم، فرد معمولی دارای یک شانس ۱ به ۵۰ گرفتن سرطان بود، امروزه ازهر۳ نفر میتوان انتظارداشت که ۱ نفردرعمرش دچارسرطان شود، یکی ازهر۲ مرد.
استفاده مان ازمواد شیمیایی درست شده دست بشری بحدی شدید شده است که حالا میتوانیم ردپاهایی از این سموم سطح پایین در عملاً هرعرضه آب همگان دردنیا بیابیم. یک گزارش اخیر توسط گروه مطالعه رالف نادر، پس از مرورکردن بیش از۱۰ هزارمستندات بدست آمده از طریق " آزادی قانون اطلاعات" بیان کرد که، " آب آشامیدنی امریکا محتوی بیش از ۲۱۰۰ ماده شیمیایی سمی است که میتوانند ایجاد سرطان کنند."
" شورای فدرال برکیفیت محیطی" گزارش میدهد که " حداکثرتا دوسوم همه سرطان ها را میتوان به این سموم سطح پایین نسبت داد." و اینکه " وقتی آب زمین مان آلوده شود برای دهها هزار سال به همین صورت باقی خواهد ماند… اگر بمدت زمان زمین شناسی نباشد!" تمایل مان سرزنش کردن آن روی جریان بالایی کارخانه بزرگ است. ودرحالیکه صنعت قطعاً نقش خودش را در مشکلات آلودگی آب مان ایفا کرده است، این " ما " افرادهستیم که باید بیش ازهمه سرزنش بشویم. اکثریت آلوده کننده های یافت شده در آب آشامیدنی ما میتوانند به مصرف نامناسب یا مازاد ترکیبات معمولی ازقبیل مواد شیمیایی مرغزار، گازوئیل، محصولات پاک کننده و حتی داروهای تجویزی ردیابی شوند.
زمانی که درک کنیم که هرچیزی که ازآب زهکشی پایین برود، روی علفزارهایمان، روی مراتع کشاورزی مان یا درداخل محیط به هروسیله ای .. نهایتاً در پایان به آب آشامیدنی ما خاتمه می یابد، شروع به مشاهده این نکته می کنیم که حقیقتاً عرضه های آب آشامیدنی مان چقدر ضعیف هستند.
تسهیلات تصفیه آب شهرداری مان برای ازبین بردن این مواد شیمیایی طراحی نشده و کارایی ندارند و نوعاً فقط مرکب از فیلتراسیون بسترماسه و ضدعفونی کننده هستند، بسیار شبیه به یک فیلتر استخرشنا. زیرا قسمت اعظم تسهیلات تصفیه آب امروزی بسیار شبیه به تسهیلاتی هستند که درابتدای این قرن بودند. شورای دفاعی ذخایر طبیعی می گوید: " کارخانجات آب آشامیدنی قدیمی و منسوخ شده هستند، و عرضه های آب بصورت فزاینده مورد تهدید و آلوده شده بوسیله مواد شیمیایی و میکروارگانیسم ها می باشند. طریقی که ما آب آشامیدنی سالم را تضمین می کنیم ازبین رفته و باید تثبیت شود. "
کارول براونر، امریکا EPA
یکی ازمسئولان پیشروی آلودگی آب، دکتردیوید اوزون اف ازدانشگاه بوستون ازبهداشت همگانی هشدار میدهد که، " ریسک بیماری وابسته با آب آشامیدنی همگانی ازنظری به واقعی پیش رفته است." بسیاری بیماری ها که درگذشته نمی توانست مرتبط با یک علت احتمالی بشود، حالا میتواند مستقیماً مرتبط با سموم در آب آشامیدنی مان بشود.
استفاده ازحشره کش ها و آفت کش ها تاحدی فزاینده شده است که حالا بطورمعمول درشیر آب خانگی با تناوب هشداردهنده یافت میشوند.
یک مطالعه درسال ۱۹۹۴ از۲۹ شهرعمده امریکا توسط گروه کارمحیطی دریافت که هر۲۹ شهر دارای ردپاهایی ازحداقل یک علف کش درآب آشامیدنی بودند. این گزارش تحت عنوان " آب شیر آبی" ادامه داده گفت که " میلیونها امریکایی بطورمعمول درمعرض یک حشره کش یا بیشتر در یک لیوان آب شیر قرارداده می شوند."
این " تست های آب شیر" برای اولین بار دوتا یا بیشترازحشره کش ها درآب آشامیدنی ما تعداد ۲۷ تا از۲۹ شهر یافتند، ۳ تا یا بیشتردر ۲۴ شهر، ۴ تا بیشتر در ۲۱ شهر، ۵ تا یا بیشتردر ۱۸ شهر، ۶ تا یا بیشتر در ۱۳ شهر و ۷ تا یا بیشترازحشره کشها در آب شیر۵ شهر. درفورت واین ایندیانا حشره کش های مختلف در یک لیوان آب مجزا ازآب شیر یافت شدند!
بعنوان یک یادداشت تکان دهنده گزارش داده شد که دراین ۲۹ شهرتعداد ۴۵ هزار نوزاد فرمول مخلوط شده با آب شیرمحتوی علف کش ها را نوشیدند و اینکه " بیش ازنیمی ازاین نوزادان بین ۴ تا ۹ ماده شیمیایی در هربطری میخوردند! "
اثرات بهداشت تاسف بار مصرف این مواد شیمیایی کاملاً سمی چند برابر برای کودکان کوچک تشدید می شوند زیرا سیستم های آنها حساس تربوده و هنوز درحال توسعه هستند. کودکان کوچک همچنین حجم بسیار بیشتری ازمایعات در پاوند وزن بدن را مصرف کرده و بنابراین مقدار مصرف بزرگتری بدست میاورند، با این وجود هیچ یک ازاین عوامل وقتی مقادیر آلوده کننده حداکثر EPA برقرار شوند درنظرگرفته نمی شوند. آکادمی ملی علوم گزارشی درسال ۱۹۹۳ درباره این موضوع صادرکرد وبیان کرد که " کودکان بالغین کوچک نیستند، بدن هایشان کمتر توسعه یافته و قادر به سم زدایی ترکیبات زیانبارخاص نمی باشد. "
عیب اصلی دیگری درخطرات تخمینی مواد شیمیایی درآب آشامیدنی ما فرضیه اشتباهی است که فقط آن یک ماده شیمیایی دارد مصرف می شود. مقررات برمبنای آنچه سالم برای یک آب آشامیدنی بالغ ۱۷۵ پاوند برقرار میشوند مفروض است با فقط آن ماده شیمیایی موجود و مسمومیت ترکیبی دو ماده شیمیایی یا بیشتر را درنظر نمی گیرند. در یک گزارش مشاوره ای علوم سال ۱۹۹۵، برای EPA بیان شد که " وقتی دو تا بیشتر ازاین آلوده کننده ها درآب ما ترکیب میشوند توان آن میتواند تا ۱۰۰۰ برابر افزایش یابد."
بدون درنظرگرفتن عقاید متفاوت سالم است فرض کنیم که هیچ میزان قابل قبولی برای حشره کش ها و آفت کش ها در آب آشامیدنی ما وجود ندارد.
درامریکا هرساله ما بیش از ۲٫۲ بیلیون پاوند ازحشره کش ها، یا ۸ پاوند برای هر مرد، زن و کودک در این کشور مصرف می کنیم.
حلال های صنعتی ازقبیل TCE و بنزین راهشان را به ذخایرآب مان ازعملاً صدها منبع
باز می کنند. فرودگاهها و پایگاههای نظامی هواپیماها و قطعات موتوری را با TCE گریس زدایی میکنند، که یکی ازغلیظ ترین سم ها درحال حاضراست. یک قاشق چای خوری از TCE بیش از ۲۵۰ هزار گالن آب را غیرقابل آشامیدن خواهد کرد، و با این وجود هزارها گالن هر روزه در کاربردهای بدون ظرف مصرف می شوند. پرکلرواتیلین، سیانید، و بنزین درچنین صنایع معمولی مثل خشک شویی، کارواش ها و عکاسی مصرف می شوند، که مقدار زیادی ازآن وارد ذخایر آب مان می شود. نشان داده شده است که مناطقی با بالاترین میزان های این سرطان زاهای ساخته شده دست بشر در ذخایر آبشان همچنین دارای بالاترین وقوع سرطان هستند. ژاکلین وارن از شورای دفاع منابع طبیعی درباره این موضوع اظهارنظرکرد، " نکته ای که بطورقطع درباره سموم درآب آشامیدنی مان میدانیم آن است که هرچه بیشترنگاه می کنیم بیشترمی یابیم. "
سرطان تلفات زیادی ازجامعه ما می گیرد، یک نفرازهر۷ نفر ازاین بیماری درست شده دست بشرفوت خواهد کرد. برطبق نظرمرکزکنترل بیماری " مرگ ناشی ازسرطان سریعترازجمعیت درحال افزایش است" حالا بصورت گسترده پذیرفته شده است که سرطان یک بیماری محیطی است. سازمان بهداشت جهانی وانجمن سرطان ملی هردو پیشنهاد میکنند که بیشترسرطان های انسانی، احتمالاً به تعداد ۹۰ % بوسیله سرطان زاهای شیمیایی درمحیط ایجاد می شوند. این تحقق برای تغییر برجسته است زیرا بدان معنی است که ازبیشترسرطان ها میتوان بوسیله بحداقل رساندن یا ازبین بردن قرارگیری مان دربرابرسرطان زاهای شیمیایی پیشگیری کرد.

درحالیکه صنعت قدرتمند استدلال می کند که مقادیراین سموم درمحیط قابل ملاحظه هستند، شواهد علمی برخلاف آنرا نشان داده اند. یک گزارش ازانجمن سرطان ملی به جراح ارشد نتیجه گیری کرد که " هیچ میزان قرارگیری دربرابر یک سرطان زای شیمیایی برای انسان نباید ازنظر سم شناسی غیرقابل ملاحظه درنظرگرفته شود."
ما سالیانه بیلیون ها دلاردرجستجوی درمانی برای سرطان خرج میکنیم. این بیماری صرفاً نتیجه مشکل واقعی است، آلودگی محیطی. اگرمیخواستیم این بیلیون ها دلار وهمان تلاش فشرده را درجهت حل مشکل بجای یادگیری زندگی کردن با نتیجه (سرطان ) هدایت کنیم ، ما خدمت زیادی به نسل های آینده مان کرده ، و حقیقتاً میتوانستیم " اپیدمی سرطان" را متوقف کنیم .
آلودگی هوا
دید کلی
• چند بار تا به حال دوده خفه کننده ماشین‌ها را در خیابان دیده‌اید؟
• چرا در روز روشن آسمان آبی را نمی‌بینید؟
• فوران دوده از کارخانجات صنعتی چه فوایدی دارد؟
• پناهگاه بیماران تنفسی در شهر آلوده کجا می‌تواند باشد؟
این آلودگی هواست که طبیعت زیبا را در خود گم می‌کند و زندگی سالم را نه تنها از انسان‌ها بلکه از تمام موجودات سلب می‌کند.
موضوع چیست؟
اوزون که جزء اصلی مه دود است، گازی است که از ترکیب اکسید نیتروژن و هیدروکربنها در حضور نور آفتاب بوجود می‌آید. در اتمسفر ، ازن بطور طبیعی به صورت لایه‌ای که ما را از اشعه ماورای بنفش محافظت می‌کند، وجود دارد. ولی زمانی که در سطح زمین تولید شود، کشنده است.
اوزون از کجا می‌آید؟
اتومبیلها ، کامیونها و … ، یکی از اصلی ترین منابع اوزون هستند. در سال ۱۹۸۶ ، مقدار حیرت انگیز ۶٫۵ میلیون تن هیدروکربنهای مختلف و ۸٫۵ میلیون تن اکسیدهای نیتروژن توسط خودروهای موتوری وارد هوا شدند. نیروگاهها ، کارخانه‌های شیمیایی و پالایشگاههای نفت نیز سهم بزرگی در همین مساله دارند و نیمی از انتشار هیدروکربنها و نیتروژن در کشور آمریکا مربوط به آنهاست.
خطر مه دود
صدمات ریوی ناشی از هوای آلوده به اوزون ، خطری است که هر ۳ نفر از ۵ نفر با آن روبرو هستند. اکثر مردم نمی‌دانند که مه دود به غیر از انسان به سایر موجودات زنده هم آسیب می‌رساند. مه دود ازنی ، مسئول صدمات زیاد به درختان کاج و نابودی محصولات کشاورزی در بسیاری از مناطق کشاورزی است.
هوای آلوده چیست؟
هر ماده‌ای که وارد هوا شود ، خواص فیزیکی ، شیمیایی و زیستی آن را تغییر می‌دهد و به چنین هوای تغییر یافته ، هوای آلوده گویند.
 
عوامل آلوده کننده هوا
• عوامل طبیعی: فوران‌های شدید آتشفشان ، وزش توفان ، بادهای شدید و … ، گازها و ذراتی را وارد هوا می‌کنند و سبب آلودگی آن می‌شوند.
• فعالیت انسان: کارخانجات صنعتی ، کشاورزی ، شهرسازی ، وسایل گرمازا ، نیروگاهها ، وسایل نقلیه و … ، از عوامل آلوده کننده هوا هستند.
مواد آلوده کننده هوا
• منوکسید کربن: گاز سمی منوکسید کربن ، بطور عمده مربوط به خودروهایی است که مصرف سوخت آنها بنزین می‌باشد. این خودروها مقدار زیادی گاز CO را از طریق لوله اگزوز وارد هوا می‌کنند.
• دی‌اکسید گوگرد: عمدتا مربوط به نفت کوره (نفت سیاه) است که در بعضی صنایع و تاسیسات حرارت مرکزی و تولید نیرو مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آلودگی هوا و باران اسیدی
باران اسیدی چیست؟
یکی از آثار و نتایج آلودگی هوا باران اسیدی است. در دو دهه اخیر و در برخی نواحی صنعتی و بر اثر فعالیت‌های کارخانه‌ها میزان دی‌اکسید گوگرد و دی‌اکسید ازت در هوا افزایش یافته است. این دو ماده در اتمسفر با اکسیژن و بخار آب واکنش شیمیایی ایجاد می‌کند و به صورت اسید نیتریک و اسید سولفوریک در می‌آید. این ذرات اسیدی مسافت‌های طولانی را بوسیله باد طی می‌کنند و به صورت باران اسیدی بر سطح زمین فرو می‌ریزند. چنین بارش‌هایی ممکن است به صورت برف یا باران یا مه نیز در بیاید.
پیامدهای باران اسیدی
• باران اسیدی باعث از بین رفتن بناها و آثار تاریخی بخصوص در ساختمان‌هایی که از سنگ مرمر یا آهک ساخته شده باشند، می‌شود.
• باران اسیدی میزان حاصلخیزی خاک را کاهش می‌دهد و حتی ممکن است مواد سمی را وارد خاک‌ها کند .
• باران اسیدی موجب نابودی درختان و کاهش مقاومت آنها بخصوص در برابر سرما می‌شود.
طبقه بندی آلاینده‌های هوا
مقدمه کلی
منظور از آلودگی ورود عناصر و ترکیبات تازه به محیط و یا تغییر نسبت عناصر و ترکیباتی است که در ساختار طبیعی محیط شرکت دارند. مثلا سرب در ترکیب طبیعی اتمسفر وجود ندارد، ورود آن در اتمسفر ، نوعی آلودگی است. CO2 ترکیبی است که با نسبتی مشخص در ترکیب اتمسفر شرکت دارد. افزایش نسبت این ترکیب در جو ، نوعی آلودگی تلقی می‌شود. خطرناکترین آلودگیهای محیط ، ناشی از کاربرد موادی هستند که بشر در طول یک سده گذشته و بویژه در بیست و سی سال اخیر به منظور مبارزه با حشرات ، بیماریهای انگلی گیاهان و همچنین حشرات ناقل بیماریهای حیوانی و انسانی بکار برده است.

همچنین استفاده اسراف آمیز از سوختهای فسیلی ، کاربرد مواد شیمیایی بسیار متنوع در صنعت استخراج و تصفیه فلزات و صنایع دیگر بویژه آزمایشهای اتمی در جو زمین ، عناصر و ترکیبات جدیدی را وارد محیط کرده‌اند که قبلا اکوسیستم طبیعی کره زمین با آنها روبرو نبوده است.