رژیم غذایی

نقش رژیم غذایی در بهبود اختلالات خلقی و عاطفی
نتایج ارزیابی ها نشان می دهد تغییرات ساده در رژیم غذایی افراد، می تواند تأثیر عمده ای در بهبود افسردگی ، اضطراب و اختلالات خلقی بگذارد، به نحوی که این گونه افراد نیاز مداوم به داروهای ضدافسردگی نخواهند داشت . البته محققان اعتقاد دارند جهت پیشبرد درمان ، بهتر است از روان درمانی و دارو درمانی نیز استفاده شود و تغذیه مناسب در کنار درمان اصلی رعایت شود. نتایج "تحقیق درباره ارتباط غذا و شرایط روحی و روانی افراد نشان می دهد" 80 درصد افرادمصاحبه شده گزارش داده اند وضعیت بهداشت روانی آنها وقتی رژیم غذایی خود را تغییر داده اند، بهبود یافته است و حدود یک چهارم آنها بیان داشته اند نسبتاً بهبودی یافته اند یا ناراحتی کمتری از افسردگی ، اضطراب یا تغییرات خلقی متحمل شده اند. برای تحقیق ۲۰۰ نفر پرسشنامه ای را که جهت تعیین ارتباط بین تغییرات رژیم غذایی ، تغذیه و بهداشت روانی طراحی شده بود، تکمیل کردند.براساس پاسخ های ارائه شده ۸۸ درصد کسانی که شیوه های کنترل و حفظ رژیم غذایی انجام داده بودند، بهبود یافتند.نتایج نشان می دهد افرادی به نتیجه مثبت و مطلوب رسیده اند که مصرف غذاهای استرس زا مانند شکر (۸۰ درصد شرکت کنندگان )، کافئین (۷۹ درصد شرکت کنندگان )، الکل (۵۵ درصد شرکت کنندگان ) و شکلات (۵۳ درصد شرکت کنندگان ) را کم یا ترک کرده اند و مصرف غذاهای کمک کننده را از قبیل آب (۸۰ درصد شرکت کنندگان )، انواع سبزی (۷۸ درصد شرکت کنندگان )، میوه (۷۲ درصد شرکت کنندگان ) و روغن ماهی (۵۲ درصد شرکت کنندگان ) افزایش داده اند. بنابراین تغییرات در الگوهای غذا خوردن ، می تواند مفید و نشاط بخش باشد، در صورتیکه غذا و میان وعده های غذایی با دقت انتخاب و میل شوند. در این میان صرف صبحانه را نباید فراموش نمود و هنگام احساس گرسنگی ، غذای میان وعده جهت میل کردن همراه داشته باشید.
تاثیر روغن ماهی در درمان افسردگی
سالهاست که پزشکان با جمع آوری اسفنج ها، مرجان ها و جلبک های دریایی به دلیل مواد شیمیایی که دارند،امیدوارند که بتوانند از آنها برای درمان بیمارتن خود استفاده کنند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه مرکزی به نقل از NEWSCIENTIST ،محققان به این نتیجه رسیده اند که ماهی ها به خصوص روغن ماهی به دلیل داشتن اسیدهای چرب امگا ۳ دارای تاثیر ضد افسردگی می باشند.
در ابتدا این نکته توجه دانشمندان را به خود جلب کرد که مردم کشورهایی که بیشتر ماهی مصرف می کنند کمتر در بین آنها افسردگی دیده می شود.
همچنین زنان بارداری که در زمان بارداری خود از ماهی و غذاهای دریایی استفاده می کنند پس از زایمان کمتر مبتلا به افسردگی می شوند. بنابر این دانشمندان شروع به مطالعاتی برای یافتن دلیل آن نموده اند.
اسید های چرب امگا ۳روغن های اشباع نشده ای(بدون کلسترول) می باشند که بدن قادر به ساختن آنها نمی باشد و این مواد را می توان از غذاهای دریایی دریافت نمود.اسید چربی که تاثیر مستقیمی بر رشد مغز وعملکرد آن دارد با نام DHA می باشد.
DHA گرفته شده از امگا ۳ سازنده دیواره نورون ها می باشد. دکتر هیبلن می گوید:"بدن انسان قادر به ساختن DHA نمی باشد بنابر این آن را باید با رژیم غذایی به دست آورد."
تحقیقات اولیه نشان داده که مصرف یک گرم اسیدهای چرب امگا ۳ در روز می تواند درمان موثری برای افسردگی باشد، حال این اسید های چرب می تواند به شکل مکمل های تغذیه ای موجود در اکثر فروشگاههای مواد غذایی باشد ویا در ماهی خصوصا ماهی سالمون،ساردین و یا تن ماهی، که چندین بار در هفته مصرف می شود.

دانشمندان می گویند که باید تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام گیرد، نه فقط یرای تاثیری که غذاهای دریایی در مورد افسردگی دارند بلکه در خصوص تاثیر این مواد بر روی اسکیزوفرنی، اختلال دو شخصیتی و رفتار های خشونتی.
نقش ماهی در کاهش افسردگی
 
روغن ماهی و بیماری افسردگی حاد
افسردگی حاد یک بیماری شناخته شده و وخیم روحی است که مربوط به تکرار دفعات بروز افسردگی، جنون( تغییرات سریع رفتاری، تحرک بیش از حد و شادمانی فوق العاده) یا هر دو می باشد. برای این بیماری معمولاً داروهایی استفاده می شود که متأسفانه چندان مؤثر نیستند و احتمال بروز مجدد بیماری بسیار زیاد است.
دانشمندان عموماً بر این باور هستند که این مشکل ناشی از فعالیت بیش از اندازه، در مسیر عبور سیگنال های ( پیام های) عصبی می باشد. اسیدهای چرب امگا-۳ موجود در روغن ماهی قادرند از این فعالیت فوق العاده بکاهند و ثابت کنند که در درمان این اختلالات سودمند هستند.
مصرف ماهی و افسردگی
یکی از محققان در یکی از مقالات خود چنین اظهار می کند که به ارتباط متقاعدکننده ای میان مصرف ماهی و بروز افسردگی حاد دست یافته است. وی بر روی بروز سالیانه افسردگی حاد در بین ۱۰۰ نفر در ۹ کشور و ارتباط آن با مصرف ماهی مطالعه کرد و طبق تحقیقات خود متوجه شد ، بروز افسردگی در کشورهایی که میزان مصرف ماهی در آن ها کم است، بالا می باشد. در نیوزیلند با مصرف تنها ۲۰ کیلوگرم ماهی در سال، میزان بروز افسردگی ۸/۵ درصد بود، در حالی که این میزان در کشور کره با مصرف سالانه بیش از ۵۰ کیلوگرم ماهی تنها ۳/۲ درصد بود و در نهایت ژاپن با مصرف سالانه تقریباً ۷۵ کیلوگرم ماهی دارای پایین ترین میزان( ۱۲/۰ درصد) بروز افسردگی می باشد.
این محقق خاطرنشان کرد که ممکن است عوامل متعدد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و دیگر عوامل بر نتایج به دست آمده از تحقیقات او تأثیرگذار بوده باشد، اما به این مطلب نیز اشاره کرد که تراکم بالای اسید دکوزاهگزانوئیک ( یک اسید چرب مهم و اساسی موجود در ماهی) در پلاسمای خون، موجب افزایش سروتونین و در نهایت کاهش بروز افسردگی و خودکشی شده است.
روغن ماهی موجب تخفیف علایم بیماری شیزوفرنی می شود.
شیزوفرنی یک بیماری حاد روحی است که علائم آن شامل هذیان گویی، نابهنجاری های روانی و روگردانی ازاجتماع می باشد. شواهد بسیار زیادی نشان می دهند که غیرطبیعی بودن ترکیبات اسید چرب درغشای سلولی با بروز این بیماری درارتباط است.
پژوهشگران در یکی از مطالعات خود به ارزیابی تأثیر مصرف روغن ماهی بر شدت یا کاهش علایم بیماری شیزوفرنی در یک گروه ۲۴ نفره از بیماران شیزوفرنیک پرداختند. آن ها در یک دوره ۶ ماهه، روزانه ۱۰ گرم کنسانتره روغن ماهی برای این بیماران تجویز کردند که به میزان زیادی از شدت علایم این بیماری در طول این دوره کاسته شد. نکته جالب توجه اینجاست که هیچ یک از این بیماران در زمان قبل از این دوره درمان، دچار نقص در جذب اسیدهای چرب نبودند.
محققان به این نتیجه رسیده اند که بیماری شیزوفرنی به طریقی با یک متابولیسم غیرطبیعی اسید چرب در ارتباط می باشد و همواره بر روی آزمایش های کلینیکی برای شناسایی فواید نهفته در تجویز اسید چرب امگا-۳ به منظور درمان این ناهنجاری، تأکید فراوان دارند.
 
مغز انسان به اسید دکوزاهگزانوئیک (DHA) نیاز دارد.
DHA ( اسید دکوزاهگزانوئیک) یکی از ارکان اساسی بافت مغزی انسان را تشکیل می دهد و به ویژه در قشر خاکستری مغز و شبکیه چشم به میزان زیاد یافت می شود. اخیراً دانشمندان به ارتباط کمبود این اسید چرب مهم با افسردگی، از دست دادن حافظه، جنون و مشکلات بینایی پی برده اند. این اسید چرب برای جنین و نوزاد انسان، از درجه اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. محتوایDHA در مغز نوزاد انسان در طول سه ماهه اول زندگی سه برابر می شود. از این رو، دریافت آن به میزان کافی برای مادر در زمان بارداری وشیردهی الزامی است. متأسفانه، میانگین محتوایDHA در شیرمادران در کشور آمریکا دارای کمترین میزان در سراسر جهان می باشد. احتمالاً دلیل آن این است که آمریکایی ها، ماهی کم مصرف می کنند.
برخی از پزشکان معتقد هستند که بیماری هایی نظیر افسردگی پس از زایمان و ضریب هوشی پایین همه ناشی از جذب ناقص DHA است که به وفور در کشورهای آمریکایی دیده می شود. این پزشکان همچنین اظهار می کنند که مقادیر پایینDHA مربوط به میزان اندک سروتونین در مغز می باشد که باز هم موجب افزایش گرایش به افسردگی، خودکشی و ستیزه جویی می شود.DHA به میزان زیاد در فیتوپلانکتون ها و ماهی های آب های سرد یافت می شود. کارشناسان تغذیه توصیه می کنند که جهت تامینDHA کافی دو تا سه وعده در هفته ماهی مصرف شود و اگر هم امکان آن نباشد، حداقل روزانه ۱۰۰ میلی گرمDHA مصرف کنند.
بسیار دیده شده است که برای پایین آوردن کلسترول ، کاهش وزن بدن و نیز جهت جلوگیری از انواع حاد سرطان ، رژیم هایی با محتوای چربی بسیار پایین تجویز می شود ، اما اگرچه کاهش کلسترول، احتمال خطر مرگ از بیماری قلبی را کم می کند ، در مقابل ، می تواند موجب افزایش احتمال بروز مرگ و میرهای غیر طبیعی ، خودکشی و افسردگی شود.
همچنین دارو های کنترل چربی و کاهنده ی کلسترول ممکن است منجر به کاهش تراکم اسیدهای چرب غیر اشباع در بافت عصبی شوند. رژیم های مهار چربی عموماً منجر به افزایش جذب اسیدهای چرب غیر اشباع امگا-۶ و کاهش جذب اسیدهای چرب امگا-۳ می شود. اسیدهای چرب امگا-۳ موجود در روغن ماهی برای فعالیت درست سیستم عصبی، مهم و حیاتی هستند و در رژیم هایی که جهت کاهش کلسترول ، کاهش وزن و جلوگیری از سرطان تجویز می شوند، باید حتماً اهمیت جذب کافی اسیدهای چرب امگا-۳ را در نظر باید گرفت.
چربی امگا- ۳ باعث بهبود افسردگی و اسکیزوفرنی می شود

طی بررسی انجام شده در شهر لندن، محققین دریافتند که نسبت اسیدهای چرب در غشاهای سلول در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی۱ ( نوعی اختلال روانی ) غیر طبیعی است که در اثر دریافت اسیدهای چرب امگا ۳  این حالت بهبود بخشید. مطالعات دیگر حاکی از آن است که افسردگی  ممکن است در اثر کمبود اسیدهای چرب امگا ۳ به وجود آید. این اسیدهای چرب در آجیل، دانه ها، غلات سبوس دار، حبوبات و انواع ماهی های چرب مثل ساردین ، قزل آلا، شاه ماهی و قباد یافت می شوند.
بسیاری از روان پزشکان برای درمان افسردگی از داروهایی استفاده می کنند که سطح سروتونین۲ مغز را افزایش می دهند. در حال حاضر مشخص شده که کمبود اسید چرب امگا ۳ در رژیم غذایی ممکن است میزان سروتونین مغز را کاهش دهد که می تواند منجر به افسردگی شود.
مطالعات نشان می دهد که بروز افسردگی با سطح پایین اسیدهای چرب امگا ۳ موجود در غشای گلبول های قرمز خون و دریافت کم اسیدهای چرب امگا ۳ ارتباط دارد ، زیرا در اثر کاهش سطح اسیدهای چرب امگا ۳، نسبت اسیدهای چرب امگا ۶ به اسیدهای چرب امگا ۳ بالا می رود که این خود منجر به افسردگی شدید می شود.
 
بروز افسردگی در میان مردم کشور نیوزلند ۶ برابر مردم ژاپنی است که این ممکن است به دریافت اسیدهای چرب امگا ۳  موجود در رژیم غذایی برگردد، چون مردم ژاپن ماهی های حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ را زیاد مصرف می کنند. افسردگی بعد از زایمان امری طبیعی در میان زنان می باشد. بنابراین در طول دوران حاملگی بایستی منابع غذایی اسیدهای چرب امگا ۳ به میزان زیادی مصرف شوند. در زنانی که میزان اسیدهای چرب امگا ۳  خون آنها بسیار پایین است، احتمال ابتلا به افسردگی حاملگی بیشتر است.
افسردگی امکان حمله قلبی را در افراد بیشتر می کند. بنابراین ارتباط بین افسردگی و اسکیزوفرنی با حملات قلبی ممکن است به دلیل پایین بودن مقدار اسیدهای چرب امگا ۳ در این افراد باشد.
اگر این یافته ها توسط بررسی های بیشتر تایید شوند، شاید از طریق مصرف مقادیر زیاد آجیل، دانه ها، حبوبات، غلات سبوس دار و انواع ماهی بتوان از بروز برخی موارد افسردگی جلوگیری کرد و یا حتی برخی از آنها را درمان کرد.
پی نوشت :
۱- اسکیزوفرنی ( schizophrenia ) : نوعی اختلال روانی که فرد قابلیت تمیز دادن بین افکار، ایده ها و تصورات خودش و واقعیت را ندارد. اسکیزوفرنی اختلال فکر و خُلق ناآرام است. این اختلال به صورت دشواری در حفظ و تمرکز و تشکیل مفاهیم آشکار می گردد. این اختلال می تواند به برداشت ها و عقاید غلط ، به مشکلات عظیم در درک واقعیت و به مشکلاب مشابه در زبان و ابراز هیجانی بینجامد. از جمله عوارض این بیماری این است که فرد ممکن است صداهایی را بشنود یا ممکن است فکرکند که افراد دیگر می توانند فکر او را خوانده و یا افکار او را کنترل کنند.
۲- سروتونین ( serotonin ) : یک ماده شیمیایی موجود در مغز ( ناقل عصبی ) که اعمال مختلفی را در بدن انجام می دهد؛ از جمله افزایش خواب ، تنگ شدن رگ ها و کاهش اشتها.
مشکلات اختصاصی در بیماران دیالیزی
افسردگی افسردگی شایع‌ترین شکایت روانی در بیمارن دیالیزی است که پاسخی به واقعیت، ترس یا فقدانی موهوم است. تظاهرات آن شامل خلق افسرده پایدار، تصور و نگرشی ضعیف از خود و احساس ناامیدی است. افسردگی مهم‌ترین مشکل روانی است که در صورت عدم شناسایی یا درمان می‌تواند منجر به خودکشی یا قطع دیالیز شود.
سوء تغذیه سوء تغذیه یک مساله نسبتاً رایج در بیمارانی است که به مدت طولانی دیالیز می‌شوند و تقریباً ۳/۱ بیماران همودیالیزی و دیالیز صفاقی دچار آن هستند. سوء تغذیه می‌تواند ناشی از دریافت غذای کم، افزایش از دست دادن پروتئین باشد. آثار سو تغذیه زیاد است و شامل افزایش مرگ و میر و دفعات بستری در بیمارستان، خستگی و بازتوانی ضعیف است.
افزایش فشار خون افزایش فشار خون به عنوان علت اصلی بستری و مرگ و میر بیمارن دیالیزی در نظر گرفته می‌شود. تخمین ما از خطر بیماری قلبی عروقی همراه با افزایش فشار خون شریانی در جمعیت دیالیزی بر اساس مطالعات طولانی مدت محدودی استوار است.
از عوارض دیگر موجود در بیماران دیالیز می‌توان به اختلالات خونی، اختلالات آندوکرین، بیماری استخوان و … اشاره کرد.