نگاهي به تفكر اسلامي پيرامون ظهور امام مهدي (عج)

مهدی (عج) ظهور می کند به طوری که بر سر او ابری است و در آن ندای کسی است که فریاد می زند: این مهدی جانشین خداست پس از او تبعیت کنید.
در این حدیث اشاره ای است به پیشرفت شگفت انگیزی که با ظهور حضرت مهدی(عج) همراه است بطوریکه ابروماه را در اعلام صداهای نیکو و شرافتمندامه برای همه مردمان جهان تسخیر می کند. برای اینکه سطح تمدن و پیشرفت و سطح آگاهی و رشد مردم زیاد و زیادتر می شود تا اینکه به بالاترین سطح و واج خود در افق آگاهی مردم برسد بطوریکه هیچ جایی برای کودنی و نفهمی نباشد امام محمد باقر(ع) می فرماید: «اذا قام قائمنا وضع یده علی رؤوس العباد، فجمع بها عقولهم». یعنی اگر قائم ما قیام کند دستش را بر سر بندگان قرار می دهد، پس عقلهایشان را جمع آوری می کند. اما در مورد صفتهایش از حضرت محمد(ص) روایت شده که می فرمایند «المهدی من ولدی، ابن أربعین، سنه، کان وجهه کوکب دری، فی خده الایمن خال أسود، و علیه عباءتان، یستخرج الکنوز و یفتح مدائن الشرک». یعنی مهدی از نسل من است دارای چهل سال صورتش مانند ستاره ای درخشان می ماند در لب راست او خالی سیاه است و بر روی او دوعباست، گنج ها را استخراج کرده دروازه های شرک را فتح می کند. امام رضا (ع) فرمود: و او خلت الارض یوماً بغیر حجه لماجت بأهلها کما عوج البحر بأهله. اگر زمین روزی از وجود حضرت حجت خالی بماند همراه ساکنان آن مانند امواج دریا تلاطم می کند.
خداوند عزوجل می فرماید: و ما کان الله لیغد بهم وانت فیهم تاتو در میان آنها هستی خداوند آنان را عذاب نخواهد کرد.
عقیده به ظهور حضرت مهدی ( علیه السلام )ازنظر اقوام وادیان
انتظار ظهور یک مصلح بزرگ آسمانى، و امید به آینده و استقرار صلح و عدل جاویدان، امرى فطرى و طبیعى است که با ذات و وجود آدمى سر و کار داشته و با آفرینش هر انسانى همراه است و زمان و مکان نمى شناسد و به هیچ قوم و ملّتى اختصاص ندارد.
از این رو، همه افراد طبق فطرت ذاتى خود مایلند روزى فرا رسد که جهان بشریّت در پرتو ظهور رهبرى الهى و آسمانى و با تأیید و عنایت پروردگار، از ظلم ظالمان و ستم ستمگران نجات یافته، شور و بلوا در جهان پایان پذیرد و انسانها از وضع فلاکت بار موجود نجات یابند و از نابسامانى و نا امنى و تیره روزى خلاص شوند و سرانجام به کمال مطلوب و زندگى شرافتمندانه اى  نایل آیند.
به همین دلیل، در تمام ادیان و مذاهب مختلف جهان، از مصلحى _ که در آخر الزمان ظهور خواهد نمود و به جنایتها و خیانتهاى ضد انسانی خاتمه خواهد داد و شالوده حکومت واحد جهانى را بر اساس عدالت و آزادى واقعى بنیان خواهد نهاد _ سخن به میان آمده و تمام پیامبران و سفیران الهى در این زمینه به مردم با ایمان جهان، نویدهایى داده اند.

در این زمینه، یکى از نویسندگان معروف چنین مى نویسد:
«موضوع ظهور و علایم ظهور، موضوعى است که در همه مذاهب بزرگ جهان واجد اهمیّت خاصّى است. صَرفِ نظر از عقیده و ایمان که پایه این آرزو را تشکیل مى دهد، هر فرد علاقه مند به سرنوشت بشریّت، و طالب تکامل معنوى وقتى که از همه نا امید مى شود، و مى بیند که با وجود این همه ترقّیات فکرى و علمى شگفت انگیز، باز متأسّفانه، بشریّت غافل و بى خبر، روز به روز خود را به سوى فساد و تباهى مى کشاند و از خداوند بزرگ بیشتر دورى مى جوید، و از اوامر او بیشتر سرپیچى مى کند; بنا به فطرت ذاتى خود متوجّه درگاه خداوند بزرگ مى شود، و از او براى رفع ظلم و فساد یارى مى جوید.
از این رو در همه قرون و اعصار، آرزوى یک مصلح بزرگ جهانى در دلهاى خداپرستان وجود داشته است. و این آرزو نه تنها در میان پیروان مذاهب بزرگ، مانند: زرتشتى و یهودى و مسیحى و مسلمان، سابقه دارد، بلکه آثار آن را در کتاب هاى قدیم چینیان و در عقاید هندیان، و در بین اهالى اسکاندیناوى و حتّى در میان مصریان قدیم و بومیان و حتّى مکزیک و نظایر آنها نیز مى توان یافت».
آرى! عقیده به ظهور یک مصلح بزرگ آسمانى در پایان جهان، یکى از مسایل بسیار مهمّ و حسّاسى است که نه تنها در آیین مبین اسلام، بلکه در همه ادیان آسمانى، و نه تنها در میان پیروان ادیان و مذاهب بلکه در نزد بسیارى از مکاتب مختلف جهان سابقه دیرین دارد، و تمامى پیروان ادیان بزرگ عالم از مسیحیان، کلیمیان و زرتشتیان گرفته تا پیروان مکتب هاى الحادى، همه و همه بدان عقیده دارند.

مهدویت در باور مسیح 
در این آیین و کتابهای مقدس ، این آیین نیز بشارتهای روشنی دربار ه موعود آخرالزمان رسیده است. از جمله کتب مسیحیت می‌توان به انجیل متی، ‌لوقاء ، مرقس، برنابا و مکاشفات یوحنا اشاره کرد.
مسیحیان معتقدند حضرت مسیح موعود یهود می باشد. یهودیان ناکامی آن حضرت را در تشکیل حکومت جهانی، دستاویز رد آن مدعا نموده اند.
انجیل در انجیل برنابا نویدهای مهدی ـ علیه السلام ـ به صراحت آمده است، ولی نظر به اینکه مسیحیان آنرا معتبر نمی دانند، در اینجا فقط نویدهای موجود در اناجیل معتبر از نظر آنان را می آوریم.
۱ ـ ” همچنانکه برق از مشرق ساطع شده تا به مغرب ظاهر می شود،‌ ظهور پسر انسان نیز چنین خواهد شد … آنگاه علامت پسر انسان در آسمان پدید گردد، و در آن وقت جمیع طوایف زمین سینه‌زنی کنند و پسر انسان را ببینند که بر ابرهای آسمان، با قوت و جلال می آید … آسمان و زمین زایل خواهد شد،‌ اما سخن من هرگز زایل نخواهد شد، اما از آن روز و ساعت هیچکس اطلاع ندارد و حتی ملائکه آسمان، جز پدر من و بس … لهذا شما نیز حاضر باشید زیرا در ساعتی که گمان نبرید پسر انسان می آید. ”
۲ ـ ” … اما چون پسر انسان در جلال خود با جمیع ملائکه مقدس خود آید، آنگاه بر کرسی جلال خود خواهد نشست، ‌و جمیع امتها در حضور او جمع شوند و آنها را از همدیگر جدا می کنند به قسمتی که شبان، میشها را از بزها جدا می کند‌. ”
3 ـ ” … آنگاه پسر انسان را ببینید که با قوت و جلال عظیم بر ابرها می آید، در آن وقت فرشتگان خود را از جهات اربعه از انتهای زمین تا به اقصای فلک فراهم خواهد آورد … ولی آن روز و ساعت غیر از پدر هیچکس اطلاع ندارد، نه فرشتگان در آسمان و نه پسر هم، پس بر حذر و بیدار شده دعا کنید، زیرا نمی دانید که آن وقت کی می شود … ”
4 ـ ” … کمرهای خود را بسته، چراغهای خود را افروخته بدارید و شما مانند کسانی باشید که انتظار آقای خود را می کشند، که چه وقت از عروسی مراجعت کند، تا هر وقت آید و در را بکوبد بی‌درنگ برای او باز کنند. خوشا بحال آن غلامان که آقای ایشان چون آید ایشان را بیدار یابد … پس شما نیز مستعد باشید زیرا در ساعتی که گمان نمی برید پسر انسان می آید. ”
لازم به تذکر است که: کلمه ” پسر انسان ” مطابق نوشته ” مستر هاکس آمریکایی ” در کتاب خود ” قاموس کتاب مقدس ” ۸۰ بار در انجیل و ملحقات آن (عهد جدید) تکرار شده که فقط ۳۰ مورد آن با حضرت عیسی قابل تطبیق می باشد (قاموس مقدس، ماده پسر خواهر ، صفحه ۲۱۹) و ۵۰ مورد دیگر از نجات دهنده ای سخن می گوید که در آخرالزمان ظهور خواهد کرد، عیسی نیز با او خواهد آمد و او را جلال خواهد داد و از ساعت و روز ظهور او جز خدا کسی اطلاع ندارد و او کسی جز حضرت مهدی ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ نمی باشد.
« مهدویت درزرتشت » 
در منابع زرتشتیان تصریحات زیادى به ظهور حضرت مهدى(علیه السلام) شده است که قسمتى از آنها را در اینجا مى آوریم:
۱ ـ در کتاب «زند» که از کتب مقدّسه زرتشتیان است در باره انقراض اشرار و وراثت «صلحا» که پس از درهم شکستن شوکت جبّاران و بیدادگران، زمام اُمور جامعه بشرى را به دست خواهند گرفت، چنین مى گوید:
«لشکر اهریمنان با ایزدان دایم در روى خاکدان محاربه و کشمکش دارند، و غالباً پیروزى با اهریمنان باشد، امّا نه به طورى که بتوانند ایزدان را محو و منقرض سازند; چه، در هنگام تنگى از جانب اورمزد که خداى آسمان است به ایزدان که فرزندان اویند یارى مى رسد و محاربه ایشان نه هزار سال طول مى کشد، آنگاه فیروزى بزرگ از طرف ایزدان مى شود و اهریمنان را منقرض مى سازند، و تمام اقتدار اهریمنان در زمین است و در آسمان راه ندارند، و بعد از پیروزى ایزدان و برانداختن تبار اهریمنان عالم کیهان به سعادت اصلى خود رسیده، بنى آدم بر تخت نیکبختى خواهند نشست».
2 ـ در بخش «گاتها» که یکى از بخشهاى چهارگانه «اوستا» است (بندهاى ۸ و ۹) نویدهائى در مورد ظهور حضرت مهدى(علیه السلام)و سیطره جهانى آن حضرت که قیام شکوهمند او طبق وعده هاى أنبیاء در آخر الزمان به وقوع خواهد پیوست، چنین آمده است:
«و هنگامى که سزاى این گناهکاران فرا رسد پس آنگاه اى «مزدا» ! کشورت را «بهمن» در پایان برپا کند، از براى کسانى که دروغ را به دستهاى راستى سپرند، و خواستاریم از آنانى باشیم که زندگى تازه کنند».
3 ـ باز در همان بخش «گاتها» تحت عنوان «بامداد روز» نوید ظهور یگانه منجى بشریّت که در پایان جهان خواهد آمد، چنین آمده است:
«کى اى «مزدا» ! بامداد روز فراز آید، جهان دین راستین فرا گیرد، با آموزشهاى فزایش بخش پرخرد رهانندگان، کیانند آنانى که «بهمن» به یاریشان خواهد آمد، از براى آگاه ساختن، من تو را بر گزیدم اى أهورا».
نویسنده کتاب «بشارات عهدین» پس از آن که این دو بشارت را از «گاتها» نقل کرده است چنین مى نویسد:
«مترجمِ «گاتها»، در پاورقى، «بهمن» را ـ که در این دو بشارت پرچمدار نهضت آخرین معرفى شده ـ نماینده توانایى و منش نیک و راستى و پارسایى دادار اهور مزدا، تفسیر کرده، و روى این اصل، توضیح این دو فراز از «گاتهاى زرتشت» از این قرار است:
در پایان جهان پیش از رستاخیز عمومى آغاز سزاى گناهکاران است که به دست تواناى نماینده قدرت و راستى و قدس و عدالت الهى ـ به سزاى این جهانى خود خواهند رسید ـ این دولت با سعادت تنها براى کسانى است که دروغ را به دستهاى راستى سپرده، و منش زشت را در بوته فراموشى نهاده اند.
« مهدویت در یهود » 
یهودیان معتقدند که در آخر الزمان منجی و رهاننده ای به نام “ماشیح” ظهور خواهد کرد که او را از نسل حضرت داوود ـ علی نبینا و آله و علیه السلام ـ می شمارند. لازم به تذکر است که موعود مسلمانان، حضرت مهدی ـ علیه‌السلام ـ نیز از طرف مادرشان به حضرت داوود ـ علی نبینا و آله و علیه السلام ـ می رسند.
زبور  در زبور حضرت داوود ـ علی نبینا و آله و علیه السلام ـ که تحت عنوان ” مزامیر ” در کتاب عهد عتیق آمده است، نویدهایی در مورد ظهور حضرت مهدی ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ داده شده است. تا جایی که می توان گفت ، در هر بخش زبور اشاره ای به ظهور آن حضرت و نویدی از پیروزی صالحان بر شریران، و تشکیل حکومت واحد جهانی و
تبدیل ادیان و مذاهب مختلف به یک دین محکم و آیین مستقیم موجود است.
جالب توجه اینکه مطالبی که قرآن کریم پیرامون ظهور حضرت مهدی ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ از زبور نقل کرده، در زبور فعلی عیناً موجود است، و از تحریف مصون مانده است.
قرآن کریم چنین می فرماید:‌
” و لقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر ان الارض یرثها عبادی الصالحون .” ‌
” همانا بعد از ذکر در زبور نوشتیم: زمین به صالحان به ارث خواهد رسید. ”
طبق روایات متواتر اسلامی، این آیه مربوط به ظهور حضرت مهدی ـ علیه‌السلام ـ                  می باشد.
۱ ـ ” … زیرا شریران منقطع خواهند شد، و اما منتظران خداوند، ‌وارث زمین خواهند شد. هان بعد از اندک زمانی شریر نخواهد بود، در مکانش تأمل خواهی کرد و نخواهد بود. و اما حلیمان وارث زمین خواهند شد … زیرا که بازوان شریر شکسته خواهد شد و اما صالحان را خداوند تأیید می کند،‌ خداوند روزهای کاملان را می داند و میراث آنها خواهد بود تا ابدالآباد‌. ”
2 ـ ” … قومها را به انصاف داوری خواهد کرد. آسمان شادی کند و زمین مسرور گردد … صحرا و هرچه در آن است به وجد آید. آنگاه تمام درختان جنگل ترنم خواهند نمود، به حضور خداوند، زیرا که می آید. زیرا که برای داوری جهان می آید. ربع مسکون را به انصاف داوری خواهد کرد و قومها را به امانت خود‌. ”

« مهدویت در یهود (۲) » 
تورات
در سفر پیدایش چنین می خوانیم:
” نام تو ابراهیم خواهد بود … اما در خصوص اسماعیل تو را اجابت فرمودم ، اینک او را برکت داده بارور گردانم،‌ و او را بسیار کثیر گردانم، دوازده رئیس از وی پدید آیند و امتی عظیم از وی بوجود آورم … از ابراهیم امتی بزرگ و زورآور پدید خواهد آمد و جمع امتهای جهان از او برکت خواهند یافت. ”
نکته: از نسل حضرت اسماعیل ـ علی نبینا و آله و علیه السلام ـ تنها یک پیامبر یعنی وجود مقدس پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ به رسالت برگزیده شدند. به علاوه تمامی جانشینان آن حضرت نیز از نسل حضرت اسماعیل ـ علی نبینا و آله و علیه السلام ـ می باشند.
۳ ـ ” نهالی از تن ه ” یسی ” بیرون آمده، شاخه ای از ریشه هایش قد خواهد کشید و روح خدا بر او قرار خواهد گرفت … مسکینان را به عدالت داوری خواهد کرد و به جهت مظلومان، زمین را به راستی حکم خواهد نمود … گرگ با بره سکونت خواهد داشت و پلنگ با بزغاله خواهد خوابید و گوساله و شیر پرواری با هم و طفل کوچک آنها را خواهد راند … و در تمامی کوه مقدس من، ضرر و فسادی نخواهند کرد. زیرا که جهان از معرفت خداوند پر خواهد بود مثل آبهایی که دریا را می پوشاند .”
” یسی ” (در بعضی نسخ ” یشی ” آمده است) به معنی ” قوی ” نام پدر حضرت داوود ـ علی نبینا و آله و علیه السلام ـ است و چنانکه ذکر شد موعود ما حضرت مهدی ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ از طرف مادر به او می رسند .
۴ ـ ” … و بسیاری از آنانی که در خاک زمین خوابیده اند، بیدار خواهند شد … و آنان که بسیاری را به عدالت رهبری می نمایند مانند ستارگان خواهند بود تا ابدالآباد. اما تو ای دانیال کلام را مخفی دار و کتاب را تا آن زمان مهر کن … خوشا به حال آنان که انتظار کشند‌. ”
5 ـ ” اگرچه تأخیر نماید، برایش منتظر باش، زیرا که البته خواهد آمد و درنگ نخواهد کرد … بلکه جمیع امتها را در نزد خود جمع می کند و تمامی قومها را برای خویشتن فراهم می آورد‌ .”
6 ـ ” … و در ایام آخر واقع خواهد شد … جمیع امتها به سوی او روان خواهند شد … او امتها را داوری خواهد نمود … امتی بر امتی شمشیر نخواهد کشید و بار دیگر جنگ را نخواهند افرو خت. ”
۷ ـ ” … آنگاه انصاف در بیابان ساکن خواهد شد،‌ و عدالت در بوستان مقیم خواهد گردید، و عمل عدالت ، سلامتی و نتیجه عدالت ، آرامی و اطمینان خواهد بود تا ا ب دالآباد و قوم من در مسکن سلامتی و در مساکن مطمئن و در منزلهای آرامی ساکن خواهند شد. ”
برای توضیح بیشتر می توان در ” عهد عتیق ” به کتابهای اشعیا نبی (فصل ۱ و ۴۵) ، ذکریا نبی (فصل ۱۴) ، صفنیاء نبی (فصل ۳) ، سلیمان نبی (فصل ۲) ، حجی نبی (فصل ۲) ، اول سموئیل (فصل ۲) ، دوم سموئیل (ف ص ل ۱۲ و ۲۳) و حزقیال نبی (فصل ۲۱) مراجعه نمود.
اسامى مقدّس حضرت مهدى(علیه السلام) در کتب مذهبى اهل ادیان  
اینک قسمتى از اسامى مبارک آن حضرت را که با الفاظ مختلفى در بسیارى از کتب مذهبى اهل ادیان و ملل مختلف جهان آمده است، از نظر خوانندگان گرامى مى گذرانیم.
۱ ـ «صاحب» در صحف ابراهیم(علیه السلام) ۲ ـ «قائم» در زبور سیزدهم; ۳ ـ «قیدمو» در تورات به لغت ترکوم; ۴ ـ «ماشیع» (مهدى بزرگ) در تورات عبرانى; ۵ ـ «مهمید آخر» در انجیل; ۶ ـ «سروش ایزد» در زمزم زرتشت; ۷ ـ «بهرام» در ابستاق زند و پازند; ۸ ـ «بنده یزدان» هم در زند و پازند; ۹ ـ «لند بطاوا» در هزار نامه هندیان; ۱۰ ـ «شماخیل» در ارماطس; ۱۱ ـ «خوراند» در جاویدان; ۱۲ ـ «خجسته» (احمد) در کندرال فرنگیان; ۱۳ ـ «خسرو» در کتاب مجوس; ۱۴ ـ «میزان الحق» در کتاب اثرى پیغمبر; ۱۵ ـ «پرویز» در کتاب برزین آذر فارسیان; ۱۶ ـ «فردوس اکبر» در کتاب قبروس رومیان; ۱۷ ـ «کلمهُ الحقّ» در صحیفه آسمانى; ۱۸ ـ «لِسانِ صدق» هم در صحیفه آسمانى; ۱۹ ـ «صمصام الاکبر» در کتاب کندرال; ۲۰ ـ «بقیه اللّه» در کتاب دوهر; ۲۱ ـ «قاطع» در کتاب قنطره; ۲۲ ـ «منصور» در کتاب دید براهمه; ۲۳ ـ «ایستاده» (قائم) در کتاب شاکمونى; ۲۴ ـ «ویشنو» در کتاب ریگ ودا; ۲۵ ـ «فرخنده» (محمّد) در کتاب وشن جوک; ۲۶ ـ «راهنما» (هادى و مهدى) در کتاب پاتیکل; ۲۷ ـ «پسر انسان» در عهد جدید (اناجیل و ملحقات آن); ۲۸ ـ «سوشیانس» در کتاب زند و هومو من یسن، از کتب زردتشیان; ۲۹ ـ در کتاب «شابوهرگان» کتاب مقدس «مانویه» ترجمه «مولر» نام «خود شهر ایزد» آمده که باید در آخر الزمان ظهور کند، و عدالت را در جهان آشکار سازد; ۳۰ ـ «فیروز» (منصور) در کتاب شعیاى پیامبر.
علاوه بر این ها اسامى دیگرى نیز براى حضرت مهدى(علیه السلام)در کتب مقدّسه اهل ادیان ذکر شده است که ما به جهت اختصار از نقل آنها خوددارى نمودیم.
اسامى مقدّسى چون: «صاحب، قائم، قاطع، منصور و بقیه اللّه» که در کتب مذهبى ملل مختلف آمده است، از القاب خاصّ وجود مقدّس حضرت حجّت بن الحسن العسکرى ـ عجّل اللّه تعالى فرجه الشریف ـ است که در بیشتر روایات اسلامى، به آنها تصریح شده و ائمّه معصومین(علیهم السلام) در اکثر روایات، از آن حضرت به عنوان «صاحب»، «قائم» و «بقیه اللّه» یاد کرده اند. و این خود بیانگر این واقعیّت است که موعود همه اُمّتها و ملّتها همان وجود مقدّس منتظر غایب، حضرت حجّت بن الحسن العسکرى (علیه السلام) است.