ضرورت آموزش پيش ازدبستان

“ خودپنداری ” یا مفهوم ازخود هنگام تولد آغازمی شود ودردوران رشد ومراحل آن شکل می گیرد. اینکه کودک سرانجام چگونه احساسی درباره خود پیدامی کند، نتیجه تماس ها وتجربه های مختلف او با دیگر محیط است . اگر بیشتر این تماس ها وتجربه ها مطلوب باشند ، کودک احساس خوبی دربره خود پیدا می کند . اگر کودک مورد محبت قرار گیرد واز او مراقبت به عمل آید ومحیطی محرک وبرانگیزاننده برایش تدارک دیده شود ونیز اگر مورد غفلت قرارنگیرد ویا بیش از حد تنها گذاشته نشود، سرزنش نشود وبا خشونت وسختی محدود نگردد،   بی تردید شروع به رشد می کند اگر چنانچه ، مجموعه ا ی از پاسخ های منفی را از دیگران ومحیطش در خود ذخیره نماید ، به این باور خواهد رسید که اشکالی در او وجود دارد وممکن است تصویری نادرست وناپایدار از خود پیداکند وبه قابلیت ها واستعداد های خود به دیده تردید بنگرد.
با این مقدمه می توان نگرش ها وباورهایی درست و نادرست را درمورد یک نظام ، یک ویژگی ویک عملکرد به وجود آورد. واقعیتی مستند است که آموزش وپرورش پیش از دبستان در جامعه ما از زمان رویش ودر طول دوره حیاتش تصویری مخدوش ومظلوم از خود پیداکرده است ومتأسفانه هنوزبه جایگاه ومنزلت واقعی خود- به رغم کارآیی بسیار خوب این دوره ازآموزش ها – دست نیافته است . اولیت ندادن به آموزش های پایه واستفاده نکردن از عملکرد وقابلیت های این سطح از آموزش ها به عنوان درون دادی حساس در پردازش اطلاعات ونتایج عملکرد دوره دبستانی وسطوح بالاتر، تصویری مبهم وناپایدار از موقعیت وجایگاه آن درجامعه آموزشی ونیز خانواده ها پدید آورده است .
امروزبر بسیاری از صاحبنظران روشن است که آموزش وپرورش پیش از دبستان ، با توجه به جذابیت وپذیرش ونیز ضرورت واهمیت آن دوره طولانی طفولیت ، دوره کودکی ودوره کوتاه نوجوانی را دربسیاری از کشورها پشت سر گذاشته است . این دوره ازآموزش ها – با نگاه تطبیقی ومقایسه ا ی در بسیاری از کشورها- اکنون به مرحله بلوغ وپختگی رسیده است . (مل هویش ، ادوارد وپیترماس ، ۱۹۹۱)
ماهرگز تا قبل از این دوره در تاریخ آموزش وپرورش ، به اندازه زمان حال، درباره فرآیند یادگیری وچگونگی رشد وتحول واکتساب دانش درباره کودکان اطلاع کسب نکرده ایم .
اکنون آموزش وپرورش در دوره پیش از دبستان نه لزوماً‌ به دلیل یک واقعه یا رویدادی خاص ، بلکه به علت واقع گرایی، بینش وبصیرت وتلاش وکار بسیاری از افراد در آستانه پختگی است. اگربا توجه به منابع معتبر، ازافلاطون (۳۴۷-۴۲۷ قبل از میلادمسیح ) وارسطو (۳۲۲-۳۹۴ قبل از میلاد مسیح ) که آغاز ونقطه شکفتن آموزش های اولیه را از هنگام تولد دانسته اند غافل نمانیم ( سیفلد وباربور،۱۹۸۶ ) ، باید بپذیریم که جان آموس کمنیوس، ژان ژاک روسو، پستالوزی ، فروبل‌ ، ماریامونته سوری ، پیاژه ومحققان کنونی جوامع مختلف ونیز جامعه علمی وفرهنگی ما به برکت اندیشه ها واعتقادهای خردمندانه خود واز همه مهم تر بدون شتابزدگی به هویت واقعی این دوره از آموزش ها ونتایج اثر بخش آن بر سرنوشت تربیتی کودکان کمک کرده اند ( مفیدی ، ۱۳۷۲ ).
از اوایل سالهای ۱۹۰۰- یعنی درحدود ۹۵ سال – آموزش وپرورش پیش از دبستان بخشی از زندگی وساختار عمومی واساسی آموزش وپرورش بسیاری ازکشورهاست(سیفلدروباداور،ص۱۱، کاترون وآلن ۱۹۹۳).
درحالی که با توجه به ابهام ها ، تضادها وتفاوت سلیقه های بسیار در بعضی از کشورها از جمله جامعه آموزشی خوب ما، این دوره از آموزش ها هنوز در جست وجووتکاپوی خود- آگاهی است . این گرایش حتی در دانشگاههای ما نیز شکل گرفته ولی هنوز به عنوان رویکردی هماهنگ ویا برنامه ا ی منسجم ومدون برای مراقبت وآموزش وپرورش کودکان تدارک دیده نشده است . هنوز هم آموزش و پرورش در این سطح به مفهومی از خود وپنداره ا ی صحیح ومثبت دست نیافته است وبه عنوان رشته وحوزه ا ی تخصصی که به کودکان ازهنگام تولد تا هشت ونه سالگی خدمت می کند- به علت سطحی نگری ها وجایگزینی های نادرست شغلی ونیز به دلیل کمبود اطلاعات وپیامدهای برگرفته از این دوره – درکارآیی دوره های بعدی ، احساس هویت وشایستگی نمی کند.
سؤال این است که نگاه ما به این دوره از آموزش ها وفرآیند تربیت دراین دوره چگونه است ؟
– آیا آن را دوره ا ی گذرا- چه باشد وچه نباشد – ویا حتی لزوم آن را برای همه از کودکان محروم ودوزبانه گرفته تا کودکان مرفه جامعه، یکسان می دانیم ؟
– آیا این دوره را پیش نیازواساس تربیت های بعدی می دانیم ؟
– آیا آن را به صورت پلکان اول وپایدرترین پله در نردبان ترقی وپیشرفت های بعدی می دانیم ؟
– آیا آن را دوره ا ی حساس وسرنوشت ساز از زندگی یک انسان می دانیم ؟
– آیا به تأخیرها وغفلت ها درمورد آموزش های این دوره ، با نگاه مسؤولانه ا ی می نگریم ؟
تعریف آموزش وپرورش
مفهوم آموزش وپرورش به نحوی که هر کودک به اندازه توانایی وظرفیتش آموزش ببیند سابقه چندان طولانی در جهان امروز ندارد کلمه کودکان وآموزش وپرورش در امر توجه ونگرش به تفاوتهای فردی .
به لحاظ ویژگی انسان وتفاوت های فردی ( تفاوت بین فرد ودیگران وتفاوت بین استعدادهای مختلف یک فرد ) چنان به نظرمی رسد که می بایست هر فرد به فراخور توان ذهنی وجسمی نیازها استعدادها وعلائق خود از آموزش وپرورش خاصی بهره گیرد به عبارت دیگر در صورت امکان حتی المقدور آموزش انفرادی مؤثرترین ومطلوب ترین شیوه های آموزش وپرورش خواهد بود واز این نظر آموزش عمومی وهمگانی دانش آموزدر مدارس بدون توجه وکمک وراهنمایی وارشاد اولیاء وفعالیت های فوق برنامه عادی نمی تواند به تنهایی پاسخگوی تمامی نیازهای مختلف دانش آموزان در شکوفایی وبه کمال رسانیدن استعدادهای اوباشد.
مقدارونوع آموزش وپرورش ویژه ا ی که کودک استثنایی بدان نیاز دارد بستگی به عوامل متعددی ازجمله درجه میزان وچگونگی تفاوتی که کودک با دیگر کودکان همسال خود درتوانایی ها واستعدادها ورشد طبیعی دارد. هرچند میزان تفاوت واختلاف در رشد وتواناییها بیشتر باشد نیاز به آموزش وپرورش استثنایی بیشتر خواهد بود عدم تعامل وهماهنگی بین جنبه های مختلف رشد درخور کودک وهمچنین تأثیری که ویژگی ذهنی یا جسمی کودک به جنبه های مختلف رشد وکارآیی وبروز استعدادهای وی می گذارد از عوامل بسیارمهمی  است در تعیین چگونگی برنامه های آموزش وپرورش پیش ازدبستان.
هدف آموزش وپرورش در دوره قبل از دبستان
ازتولد تا هجده ماهگی: زندگی نوزاد درخوردن وخوابیدن خلاصه می شود به همین جهت اگر خوراک مناسب وکافی به نوزاد برسد واز سرما وگرمای زیاد درامان باشد خودبخود رشد می کند یعنی آزادانه فعالیت می کند وازاین طریق اندامهای خود را می ورزد وبتدریج دربکار بردن آنها مهارت کسب می کند.
در معرض تحریکات محیط قرار می گیرد ونسبت به آنها واکنش نشان می دهد. واکنش های نامناسب را رها می کند وواکنش های سودمند را تکرار می کند. دراین مرحله تنظیم محیط بنحوی که فعالیت آزاد نوزادان را تسهیل کند واورا خطرات مثلاً زخمی شدن حفظ کند کافی است.
از هجده ماهگی تا چهارسالگی: ازحدود هجده ماهگی کودک به مرحله ا ی می رسد که    می تواند به تدریج حرف زدن را یاد بگیرد یعنی ازاعلام قراردادی برای بیان مقاصد خود استفاده کند. یادگیری زبان مادری امری پیچیده وتدریجی است ولی آشنایی مرحله است ازچهار تا شش سالگی مؤلف کتاب روش فعال درکودکتان می نویسد هدف کودکتان منحصراً تربیت است نه تعلیم کودکتان باید محلی پرنشاط وپرفعال وازلحاظ فرصت برای تجربیات متنوع وتحقیق هدفهای زیر غنی باشد.
۱- پرورش عادات مفید : درکودک به منظور تأمین تندرستی وایجاد مهارتهایی که برای تطبیق شخص با محیط لازم است .
۲- پرورش رفتار اجتماعی مطلوب وتشویق کودکان به شرکت در گروهها ودسته هایی که موجب آگاهی ازحقوق است .
۳- پرورش عواطف کودکان .
۴- کمک به بروز وپرورش استعدادهای فطری کودکان .
۵- ایجاد حس اعتماد به نفس وامنیت فاطر درکودکان .
۶- متوجه ساختن کودک به دنیایی که اورا فرامی گیرد.
۷- تشویق حس استقلال طلبی وخلاقیت کودک.
۸- پرورش حس زیبایی شناسی در کودک .
وظایف وهدف های آموزشی وآمادگی برای یادگیری :
۱- کمک به کودکان برای یادگیری نام وآدرس وشماره تلفن واسامی اطرافیان.
۲- آموزش رنگها، اندازه ها، اشکال، مکانهایی نظیر بالاوپایین واطراف.
۳- آموزش شمارش اعداد وآموزش مهارتهای استفاده از کاغذ وقلم، نوشتن اعداد ساده، وشناختن حروف وصداها وبخشهای کلمات (این هدفها اساساً‌مربوط به سن شش سالگی است ).
۴- آموزش مهارتهای حرکتی ظرفیت واستفاده ازعضلات کوچک .
۵- تسهیل آمادگی هایی که موفقیت در مدرسه نظیر فراخنای توجه انتظارکشیدن تا پایان انجام یک کار، آرام وقرارگرفتن روی صندلی وکنترل احساسات را امکان پذیرمی کند.
 بررسی نگرش والدین ، مربیان ودانشجویان درمورد ضرورت آموزش پیش ازدبستان
اکنون آموزش و پرورش در دوران کودکی دارای هویت و دستخوش تحول شده است و در مجامع علمی و بین المللی از وجه و منزلت برخوردار شده است و به وسیله انجمن های بین المللی و ملی به عنوان حوزه و رشته ا ی جدا و مشخص و گاه قابل تفکیک از آموزش و پرورش ابتدایی شناخته شده است. از نظر مقصود و اهداف از وضوح کامل برخوردار شده و تعریف بسیار روشنی از خود دارد و به عنوان “خدماتی که برای کودکان از هنگام تولد تا سن هشت و گاه نه سالگی در برنامه های نیمه وقت و تمام وقت در مراکز تربیتی، مؤسسات، کودکستان ها و مدارس مقدماتی و غیره اختصاص دارد”، تعریف شده است (N,  A.E  Y.C  1982).
بر اساس آمارهای بین المللی از سال ۱۹۹۱ در بعضی کشورها تقریباً همه کودکان قبل از ورود به مدارس ابتدایی، دراین مراکز تربیتی حضور می یابند.حضور ۷۲% از پنج ساله ها در کودکستان ها و۴۶% از چهارساله ها همراه با متجاوز از ۲۷% از سه ساله ها در مهدهای کودک ، نمونه بارز نگرش ارزشمند نسبت به این دوره در سرنوشت تربیتی کودکان این جوامع است. در کشور ژاپن، کودکان قبل از ورود به مدارس ابتدایی، در کلاس های آمادگی و یا کودکستان ها حضور  می یابندو در حال حاضر ۹۰% کودکان ۵ ساله در این گونه مراکز تربیتی که ۶۰% آن توسط بخش خصوصی اداره می شود، از ثمرات کوتاه و دراز مدت و پردوام آموزش های این دوره بهره مند هستند (آقازاده،۱۳۷۳).
همچنین بر اساس آمار در نوزده کشور آمریکای لاتین ، سهم کودکان سه تا پنج ساله ثبت نام شده در برنامه های پیش دبستانی از سال ۱۹۸۰ میلادی تا سال ۱۹۸۹ از ۱۸% به ۲۴% افزایش یافته است که به طور دقیق این رقم گسترش ۸۳% را نشان می دهد. بر اساس ساله بلژیکی، ۹۵% کودکان زیر شش سال دانمارکی و۹۲% کودکان ۵ تا شش ساله آمریکایی در انواع مختلف مراکز پیش دبستانی شرکت دارند. تحقیقات مقایسه ا ی در مورد افرادی که از آموزش های پیش دبستانی برخوردار شده اند، با کودکانی که از این خدمات بهره نگرفته اند، در همه حال به سود گروه آموزش دیده بوده است. از جمله این که “هزینه ها و خدمات بعدی مورد نیاز برای گروه آموزش ندیده از نظر افت تحصیلی و نیاز به کلاس های تقویتی، حدود هفت برابر گروه آموزش دیده بوده است” (کاترون و آلن، ص۲۵۸).
یافته های پایان نامه های کارشناسی ارشد به راهنمایی نگارنده (نوروززاده، رضا ۱۳۷۳ومحمد نژاد، آتیه ۱۳۷۴) نیز، مؤید اثرات ارزنده آموزش های دوره پیش از دبستان در موفقیت های تحصیلی کلاس های سوم، چهارم و پنجم و دروس اساسی و پایه مانند فارسی، علوم و ریاضی دانش آموزان کشورمان بوده است.
بایدها و نبایدها در ساختار کلی نظام آموزش و پرورش پیش از دبستان از جهت هدف ها، روش، محتوا، نیروی انسانی و ارزشیابی مورد نظر قرار گرفته است.
بررسی بدفهمی ها درباره آموزش و پرورش پیش از دبستان و قابلیت های کودکان، چه هست و چه نیست ؟ و این که، آموزش و پرورش دوره پیش از دبستان چه هست و چه نیست؟در جدول شماره ۱ آمده است.
جدول شماره ۱- بررسی بدفهمی های آموزش و پرورش پیش از دبستان و قابلیت های کودکان در این دوره
چه نیست    چه هست
آموزش و پرورش در این دوره لله گی نیست و مربی لله نیست و هرکس بدون شناخت کودکان نمی تواند با آنها کار سودمند و ارزشمند انجام دهد.    آموزش و پرورش کودکان در این دوره به وجود مربیان و افراد آگاه و علاقه مند و    پر انرژی وابسته است و یکی از شاخص های مهم در ارزش گذاری قابلیت های این مراکز تربیتی، وجود افراد با تجربه و متخصص در کار با کودکان این دوره است.
آموزش و پرورش در دوران اولیه کودکی، برنامه ای“معلم-محور”که ازرویکردکلاس های رسمی پیروی می کند ، نیست.   
آموزش و پرورش در دوران اولیه کودکی، بیشتر “کودک- محور” است که از رویکرد بازی و فعالیت پیروی می کند.
آموزش و پرورش در دوران کودکی، برنامه ای نیست که لزوماً بر پیشرفت تحصیلی و رشد شناختی متمرکز باشد.    آموزش و پرورش در این دوره بر رشد کلی و همه جانبه کودک متمرکز است.
آموزش و پرورش در این دوره، یک برنامه “موضوع- محور” برای تدریس خواندن ، نوشتن و حساب کردن نیست.    آموزش و پرورش در دوران اولیه کودکی برنامه ا ی است که محیط باز، برانگیزاننده و محرکی را برای رشد ذهنی، گفتاری، اجتماعی و جسمی کودکان تدارک می بیند.
آموزش و پرورش در دوران اولیه کودکی برنامه ا ی نیست که گوش دادن و یادگیری غیر فعال را از طریق تکرار شفاهی در کودکان مورد تأیید قرار دهد.   
آموزش و پرورش در دوران اولیه کودکی، برنامه ا ی است که تعامل با محیط، مشارکت فعال در فعالیت های گروهی و توانایی حل مسائل خلاق را در کودکان تقویت می کند.
آموزش و پرورش در دوران اولیه کودکی، برنامه ا ی نیست که خواندن،  نوشتن و حساب کردن را به طور رسمی آموزش دهد و بابرنامه های دبستان نیز، تداخل ندارد.    برنامه ا ی است که مبنایی برای رشد خواندن، نوشتن وحساب کردن به وجود می آورد وبطور غیر رسمی مفاهیم پایه را در ذهن کودکان شکل می دهد.
آموزش و پرورش در دوران اولیه کودکی، برنامه ا ی نازل تر وازنظر عملکرد پایین تراز آموزش های دوره ابتدایی ومدرسه ا ی نیست .   
برنامه ا ی است که کودکان را برای دوران ابتدایی ومقدماتی آماده می کند وبرای موفقیت های مدرسه ا ی حیاتی است .
آموزش و پرورش در دوران اولیه کودکی، برنامه ا ی سخت وغیرقابل انعطاف نیست که برزمان بندی درسی ودوره های ثابت یادگیری تکیه کند.    برنامه ا ی است که برطراحی، زمانبندی ونظم تکیه دارد ولی درعین حال نسبت به نیازهای کودکان، انعطاف پذیر است.

برنامه ریزی درسی در مراکز آموزش وپرورش پیش دبستانی
هدف کلی :
مدیر مرکز پیش دبستانی با برنامه ریزی سالانه وهفتگی در مؤسسات مذکور آشنا می گردد.
درمهد کودک برای رسیدن به هدفهای آموزشی وپرورشی وهمچنین پرستاری کودکان در مراکز آموزش قبل از دبستان نیاز به برنامه می باشد که مدیران موسسات مذکور در دوحیطه دراز مدت وکوتاه مدت این کار برنامه ریزی را انجام می دهد.
الف) برنامه ریزی دراز مدت: ممکن است در مهد کودک هدفهای دراز مدت در نظر گرفت که مجموع هدفها بتواند راهنمای فعالیت های آموزشی پرورشی باشد ومربیان در پایان برنامه            درازمدت بتوانند موفقیت های برنامه را ارزیابی کنند این مدت ممکن است تا ۵ سال نیز برسد ولی کمتر اتفاق می افتد که کودکی در این مدت طولانی در مهدکودک توقف داشته باشد تا بتوان کل برنامه را درباره او اجرا کرد و نتیجه را بررسی نمود بنابراین ترجیحاً برنامه های درازمدت تا یک سال قابل قبول می باشد.
ب) برنامه ریزی کوتاه مدت: در نظام آموزشی کشور ما مدیران مدارس وظیفه دارند برنامه آموزشی  را برای مدت یک هفته تهیه و تنظیم کنند و این برنامه بر اساس ساعات کار هفتگی مدارس خواهد بود که از طرف وزارت آموزش و پرورش ابلاغ شده است. در تنظیم برنامه هفتگی که معمولاً به صورت تکراری در یکسال تحصیلی اجرا می گردد. مدیران سعی دارند با همکاری مربیان و معلمان برنامه را طوری تهیه و تنظیم کنند که تمام موارد درسی در آن رعایت شود.
فعالیت های آموزشی در مراکز پیش دبستانی
در مهدکودک ها اوقات روز برای انجام فعالیت های مختلف تقسیم شده اند فعالیت ها در یک زمان شروع و در پایان زمان تعیین شده خاتمه پیدا نمی کنند  و مربی باید برنامه خود را برای گروهی از فعالیت ها طراحی کند یعنی هر جلسه کلاس درس را به بخش هایی تقسیم کند. و به کودکان فرصت دهد با در اختیار داشتن فضای لازم و مواد ابزار خاص فعالیت های پیش بینی شده را یکی پس از دیگری انجام دهند. البته ممکن است این برنامه ریزی ها با کمک مدیر مؤسسه آموزشی به نحو مطلوب طراحی و اجرا گردد اما مربیان همیشه علاقه دارند نتیجه کار را بررسی کنند و مطمئن باشد فعالیت های کودکان ثمربخش بوده است لذا امکان ارزیابی از برنامه ها و گاهی تحویل برنامه ها در کلاس آموزش قبل از دبستان ضرورت پیدا می کند.
برنامه روزانه یک مهدکودک:
۱- ورود کودکان به مهدکودک که معمولاً نیم ساعت طول می کشد اولین مرحله از کار مهدکودکان می باشدو زمان آن اغلب بستگی به ساعت کار مادران دارد که قبل از آن کودک خود را به مهدکودک تحویل می دهند و اغلب مهدکودک ها کلیه مربیان حاضر هستند و هر مربی کودک مربوط به کلاس خود را تحویل می گیرد و در فرصت کوتاهی که پیش می آید با مادر یا پدر کودک که همراه او می باشد به گفتگو می پردازد و بهترین فرصتی است که بین مربی واولیا کودکان تبادل اطلاعات صورت می گیرد واطلاعات را کتباً به اولیا دهند.
۲- وقتی همه کودکان در مهدکودک جمع شدند برنامه های مربوط به نظافت و بهداشت و مراقبت های شخصی و صرف صبحانه آغاز می گردد اغلب در این فعالیت ها مربیان و مسئولان مهدکودک مشترکاً فعالیت ها دارند و البته در برخی از مؤسسات آموزشی قبل از دبستان از این فرصت ها استفاده کرد و به کودکان آداب غذا خوردن رعایت بهداشت و نظایر آنها را به تدریج یاد می دهند.
 انواع ساعت کار در مهدکودک : مدیران مراکز پیش دبستانی به تناسب فعالیت ها که برای کودکان تدارک می بینیم و با توجه به مدتی که کودکان را نگهداری می کنند ساعات روز را بین فعالیت هایی مختلف کودکان تقسیم بندی را می کنند در هر ساعت از روز فعالیت هایی را پیش بینی می کنند که به وسیله مربیان به مورد اجرا گذاشته می شود. معمولاً در مهدکودک سه نوع ساعت کار می توان مشاهده کرد ولی کمیت آنها بستگی به اداره کنندگان مهد دارد و به طور یکنواخت یا متد مدارس طول روز به ساعات مشخص تقسیم نشده است.
بررسی نقش و تأثیر مهدکودک ها بر روی کودکان
مامان، من کی می رم مهد؟
شاید همیشه نگران رفتن کودکاتان به مهدکودک بوده اید و اینکه روز اول چگونه او را که به شدت به شما وابسته است، ازخودتان جداکنید، شما را به فکر واداشته است. گرچه این جدایی موقت وبسیارعذاب آوراست اما باید بپذیرید که اوبه مهد کودک سپرده شود. شروع اولین روزرفتن کودکتان به مهد بسیاردردسر ومشکل آفرین است . اوتاکنون فقط به شما لحظات خود را سپری کرده است اما اینک باید با جماعتی دیگر به سرببرد وبا آنها همساز وهماهنگ شود. اوباید یادبگیرد چگونه دوستان جدیدی پیداکند، ضمن اینکه مقرراتی تازه وغیراز محیط منزل رافرا بگیرد. اما آنچه باید برآن تأکید کرد ضرورت جداشدن او ازشماست . چراکه روزی به هرحال مجبوراست پا به خانه دومش مدرسه بگذارد.
هرچند همیشه این گونه بیان شده که محیط خانه برای تربیت کودک بهتر است ، اما کودکان ازبازی های دستجمعی لذت می برند وآموزش آنان در سالهای پیش از دبستان برای اجتماعی شدن بسیارضروری است.
با توجه به ایتکه مهد کودک ها درجامعه ما به دلیل نیاز مادران شاغل به مراکزی برای نگهداری ازفرزندانشان شکل گرفت وفلسفه وجودی تأسیس وراه اندازی مهد کودک ها را رفع نیاز مادران آنهاست، به طبع ابعاد آموزشی وتربیتی این مراکز کمتر مورد توجه قرارگرفته است .
شکی نیست که گروه های بازی ومهد کودک ها دررشد وتوانایی ها ومهارت های بازی کردن کودک که احتمال دارد درخانه امکان پذیرنباشد مؤثرهستند زیرا هرقدرهم که درخانه کودک به بازی تشویق شود بازاو می داند که درخانه خودش است ودانستن همین موضوع دربازی هایش تأثیر می گذارد.
امروزه انتخاب مهد کودکی مناسب ازجمله دغدغه های خانواده هاست. مرکزی که ازهر نظر شرایط مساعدی داشته باشد وکودک را درورود به عرصه زندگی اجتماعی یاری دهد.دانستن ویژگی های سنی وروحی روانی کودکان نیز برای تنظیم برنامه های آموزشی وتربیتی بسیارمهم است . گرچه امروزه مهد کودک هایی هم هست که به دلیل عدم مدیریت صحیح وبه کارگماردن مربیان غیرمتخصص ازچنین کارآیی برخوردار نیستند.
خانم بدیعی خانه داردرباره دلایل فرستادن پسر سه ساله اش به مهد می گوید: من عقیده دارم درمهد کودک مفاهیم وآموزش ها را مطلوب تر وبهتر به بچه ها منتقل می کنند، کاری که خود من ازعهده آن برنمی آیم، چراکه روان شناسی کودک را به شکل علمی واصولی نمی دانم .
مریم نظری نیزمی گوید: با اینکه پسر چهارساله ام را مادرم نگه می دارد اما دوست دارم اوبه مهد برودو ارتباط با بچه های دیگر را یاد بگیرد . الآن که او در خانه است اصلاً نمی تواند با بچه های دیگر ارتباط برقرار کند و حتی روش بازی کردن با کودکان دیگر را نمی داند. برخی پدرو مادرها هم رفتن به مهدکودک را در واقع گریز از زندگی آپارتمان نشینی و در یک محیط بسته زندگی کردن می دانند. آنها بر این باورند زندگی در آپارتمان های کوچک به روح و جسم کودکان آسیب می رساند . در این میان واکنش کودکان در زمینه رفتن به مهد متفاوت است. زهرا کشاورزی می گوید: با اینکه شاغل نیستم و مشکلی برای نگهداری پسرم ندارم ، ولی او خیلی علاقه مند است به مهدکودک برود ، حتی شب ها خواب می بیند به مهد رفته و صبح وقتی بیدار می شود می گوید چرا مرا بیدار نکردید تا به مهد بروم. اما با توجه به بالا بودن هزینه مهدها امکان این که او را به مهد بفرستیم برایمان وجود ندارد.
مدیر یک مهدکودک دولتی می گوید : به اعتقاد من در کار آموزش و تربیت کودکان تنها یک عامل حرف اول را می زند و آن هم علاقه و عشق به این کار است و اگر این ویژگی وجود نداشته باشد نمی توان به ادامه کار فکر کرد.
مدیر مهدکودک دیگری درباره ویژگی یک مهد مناسب می گوید: اینکه خانواده ها فقط ظواهر راببینند و فکر کنند اگر در مهدی مثلاً اسباب بازی های متنوع وجود داشته باشد حتماً آن مهد خوب است برداشت درستی نیست. البته هرچه امکانات بیشتر باشد بهتر است، اما ویژگی مهم یک مهد خوب وجود مربیان کارآزموده و برخورد صحیح با بچه هاست . چرا که اگر این عامل مهم نباشد کودک از مهد گریزان می شود و حتی ممکن است در رفتن به دبستان هم برای او مشکلاتی به وجود آورد.
وی در ادامه می گوید: گرچه ممکن است در محیط مهد بچه ها از یکدیگر حرکات ناشایستی هم یاد بگیرند اما نقش خانواده ها در این گونه موارد بسیار مهم است.
اگر آنها با مربیان و مسئولان مهد همکاری کنند، این مسأله براحتی برطرف می شود . اما اگر این همکاری وجود نداشته باشد و ما در مهد حرفی بزنیم و در خانه طوری دیگر برخورد شود کودک دو شخصیتی می شود.
یک مربی مهدکودک نیز با اشاره به تخصصی بودن این حرفه می گوید امروزه اکثر مهدکودکها کسانی را که دیپلم کودکیاری دارند استخدام می کنند و در بین این افراد کسانی هم هستند که حتی علاقه ا ی به این شغل ندارند و بنا به دلایلی به این رشته روی آورده اند.
فریده راستی معتقد است گذراندن دوره های تربیت مربی بسیار موثر است و یک مربی خوب برای استخدام در مهد باید چند سال کارآموزی کرده باشد و و مدتی هم به طور آزمایشی کار کند و برخوردش با کودکان ارزیابی شود.
وی نگرانی خود را از اینکه امروزه در جامعه ما نظارتی بر اعطای مجوز تأسیس مهدکودک ها وجود ندارد ابراز می دارد و می افزاید : در گذشته برای گرفتن مجوز تذسیس مهد حتماً باید متقاضی دارای مدرک لیسانس و حداقل ۷ سال سابقه کار می بود، ولی اکنون این گونه نیست و تنها با داشتن چند سال سابقه مربیگری بدون هیچ آموزش کلاسیک افراد می توانند مجوز تأسیس مهد بگیرند.
وی می گوید: از همه بدتر اینکه براساس تصویب سازمان بهزیستی دیپلمه های کودکیاری بدون داشتن سابقه مربیگری می توانند مهدکودک تأسیس کنند و به اعتقاد من رشد قارچ گونه مهدکودک ها با نگرش سود مادی و بدون ضابطه مشخص بسیار خطرناک است.
دکتر محمد وفایی فوق تخصص روانپزشکی کودکان درباره اثرات یک مهدکودک خوب بر شخصیت کودک می گوید: بالا رفتن اعتماد به نفس، اجتماعی شدن، آماده شدن برای مدرسه، جدا شدن فرزند از مادر، مستقل شدن و روی پای خود ایستادن از جمله فواید مهدکودک است.
دکتر وفایی می افزاید: گرچه ممکن است کودک در مهد حرکت ناشایستی از همسالانش یادبگیرد ، پدر و مادر برای مقابله با آن حرکت ناشایست می توانند همگام با مربیان و مسوولان مهدکودک این حرکت نامناسب را در وجود کودک از بین ببرند.
وی در مورد ویژگی های یک مهدکودک خوب معتقد است وجود مربیانی که به شغلشان        علاقه مند باشند و بچه های مردم را مانند بچه های خودشان بدانند از اهمیت بسیاری برخوردار است. همچنین وجود امکانات تفریحی، آموزشی در خور سن کودک، وضعیت بهداشتی مناسب، کنترل واکسیناسیون و تغذیه کودک از مهمترین ویژگی های یک مهدکودک خوب است.
دکتروفایی می گوید: به اعتقادمن همه بچه های بالای سه سال،چه مادرشاغل داشته باش یا          خانه دار بهتر است به مهد بروندو این مسأله در رشد جسمی و روحی کودک بسیار مؤثر است.
با تأیید بر آنچه گفته شد باید افزود: واقعیت های بسیاری در مورد مهدکودک ها وجود دارد . آلودگی محیط، تغذیه نامناسب، برخورد نامناسب و غیر کارشناسانه مربیان و …از جمله این واقعیت های انکار ناپذیر است. اما این بدان معنا نیست که کودک را از رفتن به مهدکودک محروم کنیم. همچنین باید گفت بسیاری مهدکودک های مناسب و جذاب برای بچه ها وجود دارد که کودک ما را برای حضور مؤثر و فعال در جامعه آماده می کند.