حماس و فلسطین

تحلیلی بر حضور حماس در پارلمان فلسطین و مواضع آتی آن:
در سال ۱۹۸۷، شیخ احمد یاسین گروه  حماس (جنبش مقاومت فلسطین)را برای مبارزه با اشغالگری اسرائیل بنیاد نهاد حماس در آغاز، تنها چند عضو بیشتر نداشت که تعدادی از آنها در زندان‌های اسرائیل بودند و در پایان سال ۱۹۸۸، اسرائیل حدود ۲۱ تن از رهبران و کادرهای حماس از جمله دکتر عبدالعزین الرننیسی و ابراهیم الیازوری . صالح الشحاده را بازداشت کرد که سه تن از آنها جزء بنیانگذاران این جنبش بودند. جنبش حماس هنوز این ضربه را پشت‌سر نگذاشته بود که در نیم دوم سال ۱۹۸۹، دومین ضربه بر او وارد شد و ۲۶۰ تن از بهترین کادرها و رهبران این جنبش و در رأس آنها شیخ احمد یاسین بازداشت شدند شیخ یاسین به حبس ابد محکوم شد. این ضربه برای حماس که هنوز پایگاه توده‌ای گسترده‌ای نداشت، ضربه سنگینی محسوب می‌شد.
از این رو مسئول دفتر سیاسی جنبش موسی (ابومرزوق) که تا آن زمان جندان شناخته شده نبود، مجبور شد به غزوه برود و پیکره سازمانی جنبش را در آنجا بازسازی کند، در همانجا بود که شاخه نظامی این جنبش تحت عنوان گردانهای شهید عزالدین قسام متولد شد. از این مرحله به بعد رویارویی جنبش حماس با نیروهای اسرائیلی، رنگ خشونت بیشتری به خود گرفت و برخلاف رویکردهای سازمانی آزادیبخش، از ینگ به کارد و سرانجام به گلوله و بمب و انفجارها نزدیک شد. سال ۱۹۹۰ رویارویی همه جانبه این گروه با اشغالگران آغاز شد و ناگهان ۱۳۰۰ تن از کادرها و رهبران این جنبش در کرانه باختری و غزوه دستگیر شدند، رفته رفته این جنبش حماس با شهدا و بازداشت شدگانش توانست پایگاه مردمی گسترده‌ای پیدا کند و از مساجد، دانشگاه‌ها و مدارس ، جوانان تازه نفس به این گروه ملحق شدند که رهبران جدیدی را برای آینده حماس تشکیل داده و توانستند این جنبش را به پیش برند.
پیمان «اسلو» علی‌رغم این تعداد بازداشت شدگان جماس را گاهش داد ولی شرایط سخت‌تری را برای حماس پدید آورد زیرا اقدامات نظامی حماس به دلیل احمال رویارویی با دولت فلسطین و تلاش حماس برای حفظ انسجام درونی، کاهش پیدا کرد و در عوض در این مرحله هواداری از جنبش حماس همجنان روبه‌ گسرتش نهاد و علت این موضوع از یک طرف به ادغام جنبش فتح در دولت فلسطین و کنار نهادن مبارزه مسلحانه از سور فتح ، نیز فساد حاکم بر سیستم دولت فلسطین و از طرف دیگر به عقلاانیت حماس مرتبط بود که با وجود دستگیری تعدادی از فعالان نظامی‌اش توسط دولت فلسطین،حماس به روند رویاوریی با دولت فلسطین کشیده نشد و البته بعضی از اعضا و هواداران حماس به روند رویارویی با دولت فلسطین افتادند: از جمله عبدالغزیز ارنتیسی و محمود الزهار و ابراهیم المقاده و غیره
مقاومت و مبارزه مسلحانه تا عملایت شهادت طبانه علیه رژیم صونیستی به یک اجماع دست یافتند و از این جهت حماس که خواهان و مدافع عملیات نظامی علیه اشغالگران بود، پایگاه مستحکمی در جامعه فلسطین به دست آورد. در این دوره ، اسرائیلی ها از روی هیچ راهکاری برای تعقیب و یاترور یا بازداشت اعضای حماس و حتی تخریب خانه‌های آنها فوگذاری نکردند. اما با این حال برتوان، سرسختی و حضور سیاسی حماس افزوده شد و البته حضور رهبرانی چون شیخ احمد یاسین و عبدالعزیز الرنتیسی نقش مهمی در پیشرفت حماس ایفا کرد و بدون تردید الرنتیسی‌ همانند شیخ احمد یاسین از جایگاه ویژه‌ای در این میان برخوردار بود .او زبانی تند داشت و با تمام توان و بدون هیچ‌گونه ملاحظه‌کاری از مقاومت دفاع کرد، لذا الرنتیسی در بین فلسطینی‌ها و حتی کشورهای عربی و اسلامی محبوبیت زیادی کسب کرد تا آنجا که مجله امریکایی «تایم» در سال ۲۰۰۲ او را به عنوان یکی از پنج شخصیت اثرگذار بر مسائل خاورمیانه انتخاب کرد. پس از آنکه کران باختری تعدادی از رهبران خود را در پی ترور یا بازداشت‌ها از دست داد، غزه جایگاهی متفاوت یافت، و بخش اعظم برخوردهای نظامی در کرانه باختری تمرکز داشت . این تفاوت به ضعف دستگاه نظامی فلسطینی‌ها در غزه مربوط نمی‌شد بلکه به دیوار امنیتی پیرامون غزه با کمی تعداد اهدافی که بتوان انها را مورد حمله قرار داد و نیز به شهرک‌هایی که بتوان آنها را مورد حمله قرار داد و نیز به شهرکهایی یهودی که به دلیل موانع نظامی دور از دسترس بود که زنجیره‌ای از ترورها شروع (از سوی اسرائیل )شد تا به شیخ احمد یاسین و عبدالعزیز الرنتیسی رسید. به گونه‌ای که آینده حماس را در معرض خطر قرار داد ولی همچنان به راه خود ادامه داد چون بازداشت و ترور نمی‌تواند به جنبش‌هایی که زیست‌فکری و اجتماعی نیرومندی داردند آسیب برساند، به علاوه ، با توجه به پایگاه جنبش حماس در بین جوانان که غالباً رهبران جدیدی را به میدان می‌آورد، به ویژه جوانانی که در دوره مقاومت و چالش های رودرو تربیت شده‌اند در ناز و نعمت باید به یک عامل مهم دیگردر این باره اشاره کرد و آن حضور بخش گسترده‌ای از از رهبران ناشناخته در سایه است. عامل دیگری که وحدت و یکپارچگی و ادامه مبارزه حماس را را تامین می‌کند حضور این جنبش در خارج از فلسطین است. پس از ترور شیخ احمد یاسین و جانشین وی عبدالعزیزالرنتیسی ، رویارویی حماس و اسرائیل رنگ دیگری به خود گرفت و این گروه در حالی که توسط شورای رهبری هدایت میشد و رهب واحدی نداشت به مبارزه خود علیه دشمن دیرینه‌اش ادامه داد. خماس در تمام طول عمر خود همواره به رویارویی با اسرائیل پرداخته است، بر خلاف جنبش فتح خماس تاکنون هیچ‌گونه انعطاف‌پذیری در مقابل اسرائیل از خود نشان نداده در حالیکه محمود عباس رئیس حکومت خودگردان موضع کبیری مخلفت کرده و و از گلوله و مبارزه نظامی سخن می‌گوید و دست به عملیات نظامی می زند. بدین ترتیب آتش بس که محمود عباس پس از ماه‌ها مذاکره با اسرائیل در مورد آن به توافق رسیده بود، چندین مرتبه با شلیک گلوله‌‌های خمپاره حماس شکسته شد. اساسی‌‌ترین تفاوت حماس و فتح در واقع موضع‌گیری این دو گروه در قبال موجودیت اسرائیل است. حماس همواره بر این موضوع تاکید داشته که موجودیت اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد و بر همین اساس حاضر به مصالحه با آن نیست. این در حالی است که اسرائیل نیز موضع‌گیری مشابهی در قبال این گروه داشته و این گروه را به عنوان گروه تروریستی و غیر قابل مذاکره و معامله معرفی کرده است.

چرایی رویکرد پارلمان حماس
علی رغم این که حماس یک گروه سازش‌ناپذیر جلوه کرده است، چرا به فعالیت‌های پارلمانی روی آورده است؟ آیا رویکرد جدید به معنای پایا مبارزه مسلحانه علیه اشغالگران است؟ برای ارائه پاسخی در این باره نخست باید مقدمه‌ای را ذکر کرد.
در حالیکه سیر تحولات سرزمین‌های اشغالی فلسطین بیان‌گر استمرار جنایات رجیم صهیونیستی و مبارزات مقاومت برای پایان دادن به اشغالگری می‌باشد.، گروه‌های حاضر در صحنه تحولات فلسطینی خود را برای برگزاری انتخابات پارلمانی خود را آماده کرده بودند. اهمیت این موضوع سبب شد تا دیدگاه‌های متفاوتی در مورد چرایی رویکرد حماس به انتخاب ، چگونگی برگزاری انتخابات و تاثیر آن بر تحولات سرزمین‌های اشغالی ایجاد گردد چرا که:
ابومازن که پس از مرگ یاسرعرفات ، ریاست تشکیلات خودگردان را به عهده گرفته بود ، همواره تلاش نموده بود تا جایگاه و برتری فتح را در میان مردم و ساختار سیاسی حفظ نماید. با این وجود رویکرد صرفاً سیاسی وی سبب گردیده تا:
اولاً انتساب میان سنت‌گرا و نسل جدید فتح، ایجاد و وی نتواند چنانکه باید ، هماهنگی گذشته ، وحدت و انسجام فتح را حفظ کند چنانکه فتح اعلام کرد با دو لیست متفاوت و مستقل به نام فتح به رهبری ابومازن و المستقبل به رهبری مروان برغوئی در انتخابات شرکت خواهد کرد.
ثانیا عملکرد مثبت سایر گروه‌ها‌ی جهادی در استمرار مقاومت تا حدودی چهره مردمی فتح را کاهش داده است نتایج انتخابات شهرداری‌ها خود بیانگر این تحولات بود ، و حماس در انتخابات شهرداری‌ها اکثریت قاطع را به دست آورد. ثانیاً ابومازن از سوی بازگران فر‌امنطقه‌ای مجامع بین‌المللی و رژیم صهیونیستی برای مهار انتفاضه و خلع سلاح مقاومت تحت فشار قرار داد. براین اساس وی هر چند حضور گروه‌های جهادی به ویژه حماس را در انتخاب عامل تزلزل جایگاه فتح می‌داند با این حال با برگزاری این انتخابات امیدوار است پارلمان جدید فلسطین با مشارکت اکثریت گروه‌ها تشکیل شود و آن را به عنوان کارکرد مثبت خود ثبت نماید و هم با حضور اعضای مقاومت در پارلمان تا حدودی خط‌مشی نظامی آنها را به سیاسی محافل خارجی برای سازماندهی تشکیلات اداری و اجرایی دولت خودگردان تلقی می کند.
این مسأله درباره حماس فرق می‌کند و، به بیان دیگر ، هرچند برخی از ناظران سیاسی حضور حماس در انتخابات را به معنی گرایش آنها به سازو کارهای سیاسی و کاهش مقاومت مسلحانه می‌‌دانند ، اما عملکرد و مواضع حماس بیانگر این امر است که آنها سعی دارند تا با حضور در پارلمان :
–    به نوعی مشروعیت سیاسی دست یابند و نیز از لیست گروه‌های تروریستی خارج و به عنوان یک گروه سیاسی مشروع و رسمی معرفی شوند.
–    امیدوارند با ایجاد اپوزیسیون قوی در پارلمان ضمن استمرار اهداف مقاومت که با حفظ سلاح مقاومت ضورت می‌گیرد بر عملکرد تشکیلات خودگردان در روند مذاکرات  با رژیم صهیونیستی و سایر بازیگران خارجی نظارت نماید.
–    خواسته‌های ملت فلسطین را در چهارچوب قانونگذاری و نظارت بر دستگاه‌های اجرایی محض سازند. با نگاهی به اهداف غرب و رژیم صهیونیستی که در در قبل و بعد از انتخابات کرده پی برد این اهداف عبارتند از :
۱-    با اعملا فشار با گروه‌های مقاومت و مشرط کردن حضور آنها در انتخابات به خلع سلاح، موجب تغییر جهت‌گیری آنها بعد سیاسی را فراهم آورد.
۲-    با ایجاد تشکلهای سیاسی در فلسطین راه را برای اجرای طرح نقشه راه هموار نماید.
۳-    به ایجاد اختلاف میان گروه‌های مقاومت بپردازد و یعنی با دامن زدن اختلاف بین دو نگرش مقابله سیاسی و نظامی با رژیم صهیونیستی موجبات انشعاب و تضعیف آنها را پدید آورد.
۴-    خارج کردن تدریجی جهادی از صحنه مبارزاتی به واسطه حضور حماس در پارلمان یعنی حضور حماس در پارلمان می‌تواند منجر به تنهایی جهاد اسلامی و در نهایت وادار شدن آن به ترک سلاح و روی آوردن به بعد سیاسی گردد.
۵-    معطوف شدن مقاومت و تشکیلات خودگردان به برگزاری انتخابات و صف‌بندی‌های سیاسی کم توجهی به فعالیت‌های رژیم صهیونیستی در کرانه باختری ، جولان و بیت‌المقدس، .و کسب امتیازات به بهانه عدم دخالت رژیم صهیونیستی در نحوه برگزاری انتخابات و …
با تمام این تفاسیر این حقیقت را نمی توان نادیده گرفت که محافل غربی و صهیونیستی با دیده‌ی تردید با این انتخابات می‌نگریستند و چرا که اولا حضور حماس در پارلمان به معنی لغو تحریم‌های غرب علیه مقاومت و به نوعی مشروعیت یافتن و مشروعیت دادن به آن است اما اگر حماس سلاح را حفظ نماید مشکلات بسیاری را برای اهداف غرب و رژیم صهیونیستی ایجاد می‌کند. به علاوه پیروزی حماس به معنای کاهش حوزه فعالیت ابومازن می‌باشد که تا امروز در راه تحقیق نقشه راه ، گام برداشت ولی در حضور حماس در پارلمان می‌تواند در این روند اختلال ایجاد کند . افزون بر آن، نگرانی غرب از ایجاد موج سوم انتفاضه در پارلمان فلسطین است که مسلماً به دلیل نقش و جایگاه پارلمان کنترل این امر بسیار دشوار خواهد بود. بر این اساس از هم‌اکنون غرب برای پیشگیری از چنین رخدادهایی فعالیت خود را آغاز نموده و چنانکه اتحادیه اروپا کنگره آمریکا با صدور قطعنامه‌هایی عملاً اعلام پیروزی حماس در انتخابات علیه حماس بر مواضع دشمنانش در مقابل رژیم صهیونسیتی،و مواضع ضد حماس غرب نشان می‌دهد، اهداف غرب که قبل از این به آن اشاره کردیم، تحقق نیافته و دلایل حماس برای گام نهادن در عرصه فعالیت‌های سیاسی، به هیچ‌وجه به معنای بر زمین گذاشتن سلاح نیست، بلکه گشودن عرصه دیگر برای مبارزه علیه اشغال‌گران است.
*علل و دلایل پیروزی حماس
پیروزی غیر منتظره جنبش حماس در انتخابات پارلمانی فلسطین و غلبه بر رقیب قدرتمند خود یعنی جنبش فتح، پرسش‌های زیادی را در محافل مختلف درباره علل پیروزی حماس بر‌انگیخته است. در واکادی دلایل این پیروزی می‌توان حداقل به دو علل مهم اشاره کرد:
۱- سابقه مبارزاتی و چهره روشن حماس و شخصیت‌های آن:
حماس با رویکرد اسلام گرایی وارد معرکه مبارزه فلسطینی ضد صهیونیستی شد که این مسأله ریشه در اندیشه‌های اخوان المسلمین داشت، و این در حالی بود که جنبش بیداری اسلامی با توجه به تحولات منطقه‌ای خصوصا انقلاب اسلامی ایران نضج یافته و در برابر خط مشی‌های لائیک اعم از چپ‌گرا و ملی‌گرا، قامت برافراشته بود. رژیم صهیونیستی که گویی از بالندگی این حرکت توفنده اسلامی غافل بود در مقطعی حماس را به عنوان آلترناتیوی در برابر ساف می‌شمرد، لذا معترض آن نشد و حماس موفق شد در چنین فضایی به تحکیم پایه‌های مدنی و حتی نظامی خود بپردازد. نتیجه این که حماس با تشکیل گردان‌های عزالدین قسام در سال ۱۳۷۰ حملات نظامی رژیم صهیونیستی وارد ساخت. اهتمام حماس بیش از هر چند معطوف مبارزه علیه اشغال‌گران بود و علی‌رغم مخالفت با ساف و عدم شناسایی تشکیلات خود گردان،تلاش کرد وارد چالش جدی با حاکمیت فلسطین نشود. این رویکرد که بر خاست از بلوغ سیاسی رهبران حماس بود در مقطع انتفاضه مسجدالقصی به همگرایی فتح (بویژه فصل جدید این جنبش ) با حماس انجامید . از سوی دیگر، حماس در کار نظامی از فعالیت سیاسی غافل نبود و با آنکه در ماده ۱۳ مرامنامه حماس (که در سال ۱۳۶۷ تدوین شد) آمده است: جنبش حماس، جهاد را تنها راه آزادی فلسطین می‌داند. با این حال سران حماس راه حل سیاسی را به عنوان مکمل عمل جهادی و بدیل آن، مطرح ساختند . ورود به عرصۀ انتخابات شهرداری‌ها و متعاقب آن مجلس قانون‌گذاری، ناشی از این رویکرد بود. به همین دلیل رهبران این جنبش اعلام کردند پیمان اسلو مرده است و در شرایط نوین با ورود به عرصه سیاسی می‌خواهند طرحی نو در اندازند.
در واقع حماس خود را ملزم به پاسخ‌گویی به مطالبات مشروع فلسطینیان می‌داند که سالها دچار محرومیت در ابعاد مختلف مادی و معنوی شده‌اند. از این رو فلسطینیان به دنبال گزینه جدیدی بودند تا‌ آنان را از وضعیت موجود رهایی بخشند. در چنین شرایطی حماس با پشتوانه‌ای از مبارزه و مقاومت و محبوبیت در اقشار محروم فلسطین وارد معرکه انتخابات شد. و با شعار اصلاحات اجتماعی و اقتصادی، آرای اکثریت فلسطینیان را به خود جلب کرد. البته حماس تصور نمی‌کرد به حدود ۶۰ درصد کرسی‌های مجلسی دیت یابد و برنامه انتخاباتی این جنبش حاکی از اصلاحات مدنی در سقف حداکثر ۴۰ درصد کرسی‌ها بود، از این رو مقوله دولت مقاومت با رویکرد اصلاحات داخلی و خارجی و رسیدگی به اوضاع فلسطینیان مطرح شده است.
۲- ناکار‌آمدی و فساد مالی جنبش فتح و دولت خودگردان:
برخی تحلیل‌گران به ویژه تحلیل‌گران صهیونیستی معتقدند، رأی مردم فلسطین به حماس، اعتراضی است به فساد موجود، نه تأیید راهبردهای مبارزاتی حماس و بدین ترتیب صبغه حماسی و نقش تاریخی جنبش حماس را نادیده می‌گیرند. البته ناکارآمدی جنبش فتح و دولت خودگردان در پیروزی حماس، کمتر از سابقه مبارزاتی و سازش ناپذیری حماس است. بی‌گمان عامل اصلی دانستن ناکارآمدی و فساد جنبش فتح و دولت خودگردان در پیروزی حماس، هدفمند است و تلاش رژیم صهیونیستی آن است که اگر ناچار به تعامل و پذیرش حماس در ساختار قدرت شد، همانند فتح آن را به گردونه رسمیت نمی‌شناسند و سلاح بر زمین نخواهند گذاشت. هر چند راه حل‌هایی سیاسی را رد نکرده و حتی بر گزینه آتش‌بس مشروط به گونه‌ای که حقوق فلسطینیان را استیفا کند، و سرزمین‌های اشغالی ۱۹۶۷ و بعد از آن را برگرداند، صحه گذارده‌اند. در هر حال حماس با پیروزی شگرف خود مرحله تازه‌ای را در تاریخ خود و فلسطین رقم زده است.
هوشیاری و ابتکار عمل سران این جنبش که فرار است وارد آزمون تشکیل دولت شوند، علی‌رغم چالش‌های فراوان می‌تواند آفاق روشن را فرا روی فلسطینیان بگشاید.
*پیروزی حماس، مخالفت‌ها و بازتاب‌های اسرائیلی:
طبق اعلام کمیته انتخابات فلسطین، جنبش حماس باکسب ۷۴ کرسی از مجموع ۱۳۲ کرسی به پیروزی رسید. این نتیجه صهیونیست‌های اشغال‌گر را شوکه کرد. مقامات تل‌آویو که طی چند ماه اخیر از خروج شارون از حزب لیکود و تشکیل حذب کادیما به عنوان زلزله سیاسی یاد می آورند، این بار پیروزی حماس زلزله سیاسی بزرگتری را برای آنان ایجاد کرد. به نظر می رسد اسرائیل ها با تبلیغات فراوان علیه حماس و تلاش برای ممنوعیت شرکت حماس در انتخابات از طریق تشکیلات خود گردان عملا در افزایش محبوبیت این جنبش موثر بوده اند. شارون و وزرای وی چندین بار تهدید کرده بودند که به دلیل شرکت حماس در انتخابات پارلمانی فلسطین محدودیت هایی را در این رابطه ایجاد خواهد کرد. اما سرانجام در پی فشارهای جهانی مجبور به عقب نشینی شدند به هر روی پیروزی حماس مخالفت ها و بازتاب های زیر را در پی داشته است.
الف- مخالفت ها
کابینه ایهود اولمرت که دوران انتقالی را پشت سر می گذارد با یکی از مهم ترین مصائب ممکن روبه رو شده سران تل آویو بلافاصله پس از اعلام پیروزی حماس، هر گونه همکاری رژیم صهیونیستی را با اعضای حماس در کابینه فلسطین را ممنوع اعلام کرد. ایهود اولمرت پس از جلسه اضطراری کابینه این رژیم تصریح کرد مذاکره با حماس گروهی که برای نابودی صهیونیست ها قسم خورده اند تا زمانی که رویه خودرا عوض نکنند به هیچ وجه در دستور کار دولت اسرائیل نیست. سه شرط را برای تغییر رویه حماس و نیز برای همکاری با کابینه حماس اعلام کرد که عبارتند از:

–    حماس خلع سلاح شود
–    حماس منشورش نسبی بر سرنگونی رژیم صهیونیستی را تغییر دهد.
–    حماس تمام توافقات رژیم صهیونیستی با تشکیلات خود گردان را بپذیرد.
از نظر بنیامین نتانیاهو رهبر حزب لیکود پیروزی حماس نتیجه عقب نشینی یک جانبه و بدون گرفتن امتیاز از غزه است اقدامی که در هیچ جای دیگر نباید تکرار شود. در این رابطه یکی از اعضای حزب کاریما اعلام کرد پس از اعلام نتایج انتخابات فلسطین نمی شد تشخیص داد که مردم  نوار عزه خوشحال هسند یا شورای رهبری حزب لیکود عبارت در مقابل حماس قوی باشیم از سوی حزب لیکود برای انتشار در سطح وسیع به عنوان همگرایی حزب ملی روزهای اخیر در دستور کار قرار گرفت. عمیر پرتز، رهبر حزب کارگر بر موضع عدم مذاکره با حماس تاکید نمود. این موضع گیری نیز از سوی دیگر شخصیت ها و احزاب صهیونیستی نیز اتخاذ شده است.

ب- بازتاب ها:
بدون شک رژیم صهیونیستی، بیش از هر جامعه دیگری از پیروزی حماس تاثیر خواهد پذیرفت. اصرار سران حماس بر تداوم مبارزه مسلحانه و استمرار مقاومت به عنوان پایه بنیادین مشروعیت و مقبولیت آنها سبب انسجام سران رژیم صهیونیستی در مخالفت با این جنبش شده است. این وضعیت موجب شروع فعالیت ها و تحریکات دیپلماتیک گسترده از سوی مقامات تل آویر با هدف تحت فشار گذاشتن حماس شده است. جانشین دگارون و وزرای کابینه صهیونیستی با سفرهای منطقه ای و فرامنطقه ای و مکالمات تلفنی و از طریق دستگاه وزارت خارجه ملی هفته های اخیر موفق شده اند تا آمریکا ، اروپا برخی از قدرت های آسیایی و حتی تعدادی از کشوهای منطقه را وادار به اتخاذ مواضع یکسان با خود نمایند. این کشورها عموما بر خلع سلاح حماس و شناسایی رژیم صهیونیستی به عنوان شرط تداوم همکاران تاکید نموده اند. در عرصه احزاب صهیونیستی حزب کادیما به عنوان مسئول بروز چنین وضعیتی مورد انتقاد احزاب دیگر قرار گرفته چرا که این حزب به عنوان حزب حاکم اجازه برگزاری انتخابات را به رغم آگاهی از حضور حماس داده در حالی که حزب لیکود که جایگاه فعلی خود را مدیون انتقاد از سیاست های حزب کادیما است به انتقادات خود ادامه می دهد و احتمالا پیروزی حماس در افزایش تعداد کرسی های پارلمانی حزب لیکود در انتخابات هشتم فروردین ماه ۱۳۸۵ تا پنج کرسی موثر باشد و البته حزب لیکود در گذشته نیز از چنین موقعیت هایی بهره برداری کرده است. مثلا در سال ۱۳۷۵ پس از یک سری بمب گذاری ها و حملات استضهادی، نتانیاهو با اختلاف اندکی بر شیمون پرز غالب شد  و در سال ۱۳۷۹ نیز با ورود شارون به مسجد الاقصی و شروع انتفاضه الاقصی و امنیتی شدن فضای مناطق فلسطین اشغالی شارون بر ایهود باراک غله کرد و به عنوان نخست وزیر رژیم اشغال گر زمام امور را در دست گرفت.
به رغم واکنش یکپارچه منفی مقامات رژیم اشغال گر، روزنامه بدیموت آنها را نوشت بر اساس یک نظر سنجی اعلام کرد که ۴۸ درصد از صهیونیست ها در مذاکره با کابینه حماس هستند طبیعتا این میزان اگر با مواضع مدیران و عمل گرایانه دولت حماس در قبال تحولات روبه رو شود افزایش خواهد یافت. در غیر این صورت احتمال اقدامات یک جانبه از سوی رژیم صهیونیستی بیشتر می شود. امی ایالون، رئیس سابق سرویس امنیتی شن بت که اکنون یکی از کاندیدهای انتخابات پارلمانی هشتم فروردنی ماه ۱۳۸۵ است. می گوید: در  غیاب طرف مذاکرده کننده تل آویو نباید تلاش های خود را برای جداسازی از فلسطین ها متوقف کند.

پیروزی حماس و واکنش های جهانی
با پیروزی حماس دو نوع واکنش موافق و مخالف در خارج از مرزهای فلسطین اشغالی شکل گرفت که به برخی از مهم ترین آنها اشاره می شود:
آمریکا: واکنش مقامات آمریکایی به انتخابات فلسطین به گونه ای بود که برخی از کارشناسان آن را به دلیل شوک ناشی از آن برای واشنگتن غیر مترقبه اعلام کردند. جورج بوش رئیس جمهور آمریکا گفت: واشنگتین تا زمانی که حماس شعار نابودی اسرائیل را کناب نگذارد با این جنبش مذاکرده نخواهد کرد. بوش در کنفرانس مطبوعاتی در کاخ سفید با ابراز امیدواری نسبت به ابقای محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان خطاب به جنش حماس گفت: اگر نابودی اسرائیل جز برنامه شما باشد شما طرف های مذاکرات صلح نخواهید بود، وی افزود. آمریکا با حزب سیاسی که قصد دارد اسرائیل هم پیمان را نابود کند تعامل نخواهد کرد. بوش با این حال با خود داری از تروریست خواندن جنبش حماس تاکید کرد: آمریکا اکنون باید با اهتمام ویژه موضوع تشکیل دولت آینده فلسطین را بررسی کند. بوش افزود: واضح است که مردم فلسطین خواهان پایان یافتن اشغال کشورشان توسط اسرائیل ها هستند، بوش به مسئله فساد اداری در تشکیلات فلسطین نیز اشاره کرد و گفت مردم فلسطین ناراضی و به دنبال بهداشت و آموزش و پرورش برای فرزندان خود هستند. رئیس جمهور آمریکا اظهار کرد که حماس هم پیمان خوبی در روند صلح خاورمیانه نیست و نمی تواند شریک صلح باشد. همچنین وزیر امور خارجه آمریکا در واکنش به پیروزی حماس در انتخابات فلسطین تاکید کرد که موضع واشنگنت در مورد حماس تغییر نمی کند. شینهوا گزارش داد که کاندرلیزاررایس وزیر امور خارجه آمریکا در مجمع جهانی اقتصاد گفت نمی توان یک پا در سیاست و پای دیگر در تروریسم داشت. بنابر این گزارش رایس به محمود عباس رهبر حکومت خود گردان و ملت فلسطین به خاطر برگزاری انتخابات صلح آمیز و عادلانه در تمام ابعاد تبریگ گفت و افزود: به نظر می رسد که فلسطینیان راه خود را انتخاب کرده اند اما ما بر این باوریم که مطالعات زندگی صلح آمیز آنها تغییر نکرده مواضع متضاد و البته بیشتر ضد فلسطینی آمریکا نشان از آن دارد که آمریکا هنوز از شوک پیروزی حماس خارج و آسوده نشده است.
اروپا: به گزارش خبر گزاری فرانسه، خاویرسولانا مسئول ارشد سیاست خارجی اتحادیه اروپا با انتخاش بیانیه ای اعلام کرد: نتایج فلسطین ما را در موقعیت کاملا جدیدی قرار داد که نیازمند تحلیل در شورای وزیران خارج اتحادیه اروپا است. سولانا افزود: اتحادیه اروپا دیدگاه ها و چشم اندازها خود را در باره همکاری با دولت آینده فلسطین را پس از مذاکرات با اعضا و بررسی آخرین تحولات در این باره اعلام خواهد کرد.
سولانا در بیانیه خود موضع شناخته شده اتحادیه اروپا را درباره شناسایی اسرائیل و حل مناقضه فلسطین و اسرائیل از راه مذاکرده که به تشکیل دو کشور بینجامد، یادآور شد. در بیانیه سولانا آمده اعضای اتحادیه اروپا پیش از برگزاری کنفرانس بین المللی لندن، پیروزی حماس را مورد بررسی قرار می دهد. یک نماینده اتریش در اتحادیه اروپا اعلام کرد که در صورت چشم پوشی حماس از خشونت،‌این اتحادیه در ارزیابی خود نسبت به این گروه تجدید نظر خواهد کرد. روزنامه استاندارد چاپ دین به نقل از کسی که خواست نامش فاش نشود گفت: در صورت تحقیق این اقدام مهم از سوی حماس ارزشیابی جدیدی درباره این سازمان انجام خواهد گرفت. این اظهار نظر در حالی انجام می شود که اتریش تا خرداد سال آینده ریاست دوره ای اتحادیه نیز برعهده دارد. بنتافر رووالدیز، کمیسر خراجی اتحادیه اروپا نیز گفت. ما تاکید می کنیم که باعث خوشحالی است با هر دولتی تا زمانی که آماده باشد کار خود را با ابزار صلح جویانه انجام دهد، کار کنیم. همچنین بدرونیک دوکایزر، رئیس گروه ناظران اتحادیه اروپا در این انتخابات گفت: فلسطینی ها درس جدیدی را در زمینه دموکراسی به ما آموختند. انتخابات آنها با شکرت چندین حزب و در فضایی کثرت گرا برگزار شد.
خاورمیانه: ملک عبدالله دوم پادشاه اردن بر حق مردم فلسطین برای تشکیل یک شکور مستقل فلسطین تاکید کرد و اعلام نمود این امر تنها راه دستیابی به صلحی جامع و همچنین راهی برای پایان دادن به مناقشات در منطقه است. عبدالله پس از نشست با یک هیات از اعضای پارلمان فرانسه گفت: فلسطین و اسرائیل باید به پای میز مذاکرات باز گردند و روند صلح را هر چه سریع تر آغاز کنند.
حامدکرزای رئیس جمهور افغانستان در مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس اظهار داشت.اگر مردم فلسطین خواستشان را با رای دادن به حماس اعلام کردند ما باید به آن احترام بگذاریم و به حماس فرصت نشت خودش در دولت فلسطین را بدهیم. پرویز مشرف رئیس جمهور پاکستان نیز با تکرار اظهارات کرزای در این جلسه گفت واقعیت این است که حماس پیروز شده است و مردم فلسطین آن را انتخاب کرده اند بنابر این ما باید این واقعیت را بپذیریم. مشرف افزود: اسرائیل نیز باید این واقعیت را بپذیرد. وی ابراز امیدواری کرد که حماس راه رویارویی را کنار گذاشته و به سمت مذاکرده با اسرائیل پیش رود. مشرف اظهار داشت. جهان خارج باید در دولت فلسطین و اسرائیل به صورت تواما فشار آورد تا هم اسرائیل را به رسمیت بشناسند و مردم اسرائیل را یک ملت به شمار آورند، همان طور که اسرائیلی ها همه باید وجود ملت فلسطین را بپذیرند.
عمرموسی نیز گفت:  حماس در دولت با حماس در خیابان ها فرق دارد. اگر حماس قرار است دولت تشکیل دهد مسئولیت اداره دولت، مذاکرده و دست یابی به صلح را دارد. این موضع با موضع آنها در خیابانهای فلسطین متفاوت است. حاجم الحسنی رئیس مجمع ملی عراق نیز اعلام کرد: ورود حماس به عرصه سیاست باید در خدمت دموکراسی باشد طبیعتا فشارهایی بر آنها برای دموکراتیک و میانه رو شدن وجود خواهد داشت، لذا حماس مختار است بماند و دموکراسی را بپذیرند یا برود و همه چنان سلاح در دست داشته باشد الحسنی گفت: مردم و احزاب می توانند همان طور که شرایط تغییر می کند تغییر کنند.
السفید: پیروزی جنبش مقاومت اسلامی حماس در انتخابات مجلس قانونگذاری فلسطین در روزنامه های لبنان نیز بازتاب گسترده ای داشت. روزنامه السفیر نوشت پیروزی حماس جنبش ملی آزادی بخش فلسطین فتح را در وضعیت دشوار قرار دارد اسرائیل را به حالت آماده باش در آورد، آریکا را دستپاچه و کشورهای عربی را نگران کرد. به نوشته السفیر پیروزی حماس نقطه عطفی در تاریخ فلسطین و در نزاع اسرائیل با اعراب است و مردم فلسطین پیش از دیگرملت های عرب تقسیم گرفتند که یک جنبش اسلامی را برای رهبری طرح های ملی خود به جای جنبش فتح در انتخاب با پیشینه بیش از نیم قرن مبارزه به عنوان یک نظام کوچک عربی موضوعی آسان و ساده برای قاهره و امان و دیگر پایتخت های کشورهای عرب بازتاب گسترده ای داشت آمریکا و اروپا را در وضعیت سختی قرار دارد، آنها ناگزیر به اعتراف به پیروزی حماس کرد در عین حال اعلام و تاکید کردند که این جنبش باید سلاح های خود را کنار بگذارد و اسرائیل را به رسمیت بشناسد. السفیر افزود: البته دو شرط آمریکا و اروپا مدتهاست. که محتوا و مصداق خود را از دست داده است روزنامه البلد با این عنوان که پرچم سبز حماس فلسطین برای همه جریان ها و گروههای فلسطینی موجود در این کشور قابل انتقال نبود.

نتیجه: مشکلات و آینده حماس
با روشن شدن پیروزی قطعی جنبش مقاومت اسلامی فلسطین حماس واکنش های داخلی و بین المللی آغاز شد. و هنوز این واکنش ها همچنین ادامه دارد. طی چند هفته گذشته سران این جنبش مجبور شدند پاسخ گوی بسیاری از پرسش ها باشند و حتی اتهام ها و تهدید ها باشند. حتی خالد مشعل با برگزاری یک کنفرانس مطبوعاتی کوشید تا به بخشی از این مسائل پاسخ دهد اما همچنین تهدید ها ادامه دارد و حتی گاه روندی تصاعدی به خود می گیرد. ظاهرا اولین آزمایشی که طرف های حماس بر آن انگشت گذاشته اند مساله کمک های مالی به حماس یا در کل به دولت فلسطین است به گونه ای که بارها مقامات آمریکایی و اروپایی این جنبش را به قطع کمک های واشنگتن به فلسطین تهدید کردند. خالد مشعل در مصاحبه خود با شبکه تلویزیونی سی بی استفاده گفت: اگر خواسته ما انجام نشود با آنها همکاری نخواهیم کرد. بوش افزود: حماس باید خشونت را رها سازد و در وهله دو م نیز از خواسته نابودی اسرائیل صرف نظر کند.
یک عضو بلند پایه اتحادیه اروپا گفت: در حال حاضر توپ در زمین حماس است. حماس می تواند با اداره صحیح و مناسب اوضاع تا حدی از مشکلات منطقه بکاهد.
پیش از این نشست، خاوین سولانا مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته بود اگر کمک غرب به دولت خود گردان قطع شود، اتفاقی مناسبی برای حماس روی نمی دهد، و اگر حماس ترور را محکوم و متوقف نکند، ده ها میلیون دلار کمک اتحادیه اروپا به تشکیلات خودگردان متوقف می شود. این در حالی است که آمریکا و اتحادیه اروپا بزرگترین تامین کننده خارجی کمک های مالی به فلسطینیان هستند و مقامات فلسطینی می گویند در صورت قطع این کمک ها فلسطینی ها با مشکلات مالی متعدد روبه رو خواهند شد. به همین خاطر روزنامه نیویورک تامیز نوشت: کسری بودجه تشکیلات خود گردان قطع احتمالی کمک ها از طرف آمریکا و اروپا تحریم های بین المللی و حملات نظامی جنبش فتح مشکلاتی هستند که حماس هم زمان با پیروزی در انتخابات با آنها روبه رو است. به گفته این روزنامه دولت خودگردان فقط در ماه ژانویه سال جاری به ۶۹ میلیون دلار کسری بودجه روبه رو و ورشکست خواهد شد. در همین روزنامه آمده است:
اعضای کمیته چهار جانبه صلح خاورمیانه نگران آن هستند که اگر کمک هایی که می شد قطع کنند، آن وقت حماس برای تامین هزینه های خود به ایران روی می آورد. این تحولات در حالی جریان دارد که سران کشورهای مختلف حماس را به انتخاب گزینه صلح تشویق می کنند. ژاک شیراک با صدور بیانیه ای از حماس خواست  از گزینه خشونت صرف نظر کند و گزینه صلح را به عنوان سیاست اصلی خود برگزیند. همچنین پرویز مشرف در یک مصاحله عجیب گفت: در صورتی که حماس حاضر به صلح با اسرائیل نشود جانیان باید بر آن فشار آورند تا در مسیر رویارویی گام ننهند که وی در ادامه از شارون ستایش کرد و او را تنها مرد صلح خاورمیانه توصیف کرد. در واکنش به تهدید ها و اتهام ها خالد مشعل پیروزی حماس را در انتخابات شورای قانونگذاری فلسطین را بیان گر اراده خالصانه ملت فلسطین توصیف کرد و گفت: ما این پیروزی را مرهون خداوند ملیت و سایر کشوهای عربی و اسلامی هستیم که به ما در این زمینه کمک کرده اند. به گزارش ایسنا خبرگزاری شبکه الجزیره نقل کرد: خالد مشعل رئیس دفتر سیاسی حماس در کنفرانس مطبوعاتی در دمشق درباره موضع گیری این جنبش بعد از پیروزی در انتخابات اظهار داشت. ایجاد تغییر و اصلاحات حمایت از مقاومت و ایجاد تشکیلات جدید خودگردان از جمله برنامه های ما در آینده است. وی افزود: پیروزی امروز حماس در نتیجه خون شهدایی بود که بر زمین ریخته شده لذا ما این پروزی را به همه شهدا هدیه می کنیم و خود را در مقابل خود آنان مسئول می دانیم. مشغل تاکید کرد: حماس با این پیروزی غافل گیر نشده بلکه از قبل برای چنین نتیجه ای برنامه ریزی کرده واهداف استراتژیکی برای آن تعیین کرده بود، و ما کاملا به این پیروزی اطمینان داشتیم و سعی می کنیم که به زودی به سازمان آزادی بخش فلسطین ملحق شویم. وی در مورد گامهای بعدی حماس بعد از این پیروزی گفت: اولین اقدام مشورت با طرف های فلسطین برای ایجاد یک شراکت سیاسی است. مرحله دوم انجام اصلاحات وعده داده شده از سوی این جنبش و بعد از آن ارتباط با کشورهای عربی و اسلامی و اروپایی است. مشعل افزود باید صراحتا اعلام کنیم که ملت ما به چه چیزهایی نیاز دارد. وی اظهار داشت حماس خواهان احترام به حقوق فلسطین و برآوردن خواسته های آنان است ما از برادرانمان در بخش فتح می خواهیم تا درجهت مصلحت ملت گام بردارند.

رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس در ادامه با اعلام حمایت مردم از این جنبش گفت: حمایت مردم به ما اطمینان داد که آنها حامیان استواری برای ما هستند آنها آزادانه و با اراده خود ما را انتخاب کرده اند. چیزی که بسیاری از راهبران کشورهای جهان از آن بی بهره اند. وی همچنین از آمادگی حماس برای تشکیل یک ارتش جهت دفاع از ملت فلسطین خبر داد. در همین زمینه دیروز محمودالزهار گفت: حماس سلاح خود را بر زمین نخواهد گذاشت. اسرائیل از ورود اسماعیل هینه به کرانه باختری جلوگیری کرد ولی وی در پاسخ به توهین گفت: کمک های مالی نمی تواند شمشیری باشد که از آن برای ترساندن ملت ما، جنبش حماس و گروههای مقاومت استفاده شود. وی گفت: این تهدیدها کاملا باطل است و حماس سلاح خود را حفظ خواهد کرد و مقاومت ادامه خواهد داشت. ان شاء الله

انقلاب اسلامی و باز تولید بیداری در فلسطین
۲- بعد بین المللی
علاوه بر تاثیراتی که انقلاب اسلامی ایران بر مردم فلسطین و مباحث و تحولات داخلی فلسطین داشت تاثیراتی فراوان نیز در بعد بین المللی داشت که در ذیل به آنها می پردازیم:
۱۲- احیای مجدد بحث فلسطین در جهان اسلام
یکی از اقدامات امام خمینی در رابطه با فلسطین احیای بحث مظلومیت مردم فلسطین در بین مسلمانان و جهانیان و اتحاد مسلمین در موضع گیری علیه اسرائیل است. به گونه ای که مشکل فلسطین را مشکل جهان اسلام دانسته اند و عقیده داشتند که رهایی قدس باید دغدغه دینی مسلمانان باشد نه دغدغه ملی فلسطینیان با این حرکت مساله فلسطین مساله جهان اسلام شد. اما در پیام برائت از مشرکین سال ۱۳۶۶ در این باره می فرمایند: ((ملت های مسلمان باید به فکر نجات فلسطین باشند و مراتب انزجار و تنفر خویش را از سازگاری و مصالحه رهبران ننگین و خود فروخته ای که بنان فلسطین آرمان مردم سرزمینهای غصب شده و مسلمانان این خطه را به تباهی کشیده اند به دنیا اعلام کنند. ملت های مسلمان از مبارزه با این شجره خبیثه و ریشه کن کردن آن دست نخواهند کشید.))
حتی ایشان در زمان مبارزه با رژیم پهلوی که یکی از ابعاد مبارزه ایشان با شاه بحث اسرائیل بود تاکید نمی کنند که مشکل ما با اسرائیل مشکل ایران نیست بلکه مشکل اسلام است ( این مردم عالم، بدانید ملت ما با پیمان با اسرائیل مخالف است، این ملت ما نیست،‌این روحانیت ما نیست،‌دین ما اقتضا می کند که با دشمن اسلام موافقت نکنیم، قرآن با اقتضا می کند که در مقابل صف مسلمین با دشمن اسلام هم پیمان  نشویم) ایشان علاوه بر طرح این مساله در سخنرانی ها و پیام هایشان طرحی عملی نیز ارائه کردند و آن را روز جهانی قدس نامیدند که این طرح باعث شد همه مسلمانان دنیا به طور علمی و لو در عمل در قالب یک اعتراض عمومی و تظاهرات از فلسطینیان و فلسطین حمایت کند. جالب این است که حتی ایشان روز قدس را هم مختص به فلسطین و قدس ندانستند بلکه از آن به عنوان روز مبارزه با مستکبرین یادکردند:
(( روز قدس یک روز جهانی است، روزی نیست که فقط اختصاص به قدس داشته باشد، روز مقابله مستضعفین با مستکبرین است روز قدس فقط روز فلسطین نیست، روز اسلام است روز حکومت.اسلامی است … روز امتیاز حق از باطل است، روز جدائی حق از باطل است…))
یعقوب یحیی رهبر نهضت اسلامی نیجریه در مورد انقلاب اسلامی و نقش آن درمورد احیای بحث فلسطین در عالم به خصوص جهان اسلام می گوید: ((ویژگی دوم انقلاب اسلامی متحد کردن مسلمانان از هر گروه و فرقه و آشنا کردن آنها با یکدیگر است. زیرا قبل از انقلاب برخی از مسلمانان نمی دانستند که فلسطینی هم وجود دارد که از طرف صهیونیست ها اشغال شده و حقوق مردمش غصب شده است ولی آنگاه امام ظهور کرد و انقلاب پیروز شد، مسلمانان به این امر پی بردند.))
با توجه به آنچه ذکر شد روشن می شود که یکی از اثرات بین المللی انقلاب اسلامی و اندیشه ها و عملکرد امام خمینی (ره) در مورد فلسطین، جهانی کردن مسأله فلسطین و جلوه دینی دادن به آن و گسترش بحث آن در اقصی نقاط عالم است.
شکستن ابهت امریکا و اسرائیل و جلب اعتماد مردم به اسلام:
یکی دیگر از اثرات انقلاب اسلامی بر فلسطین از بعد بین الملل شکسته شدن ابهت آمریکا و اسرائیل در ذهن فلسطینیان یعنی آمریکا و اسرائیل ایستاد و علیرغم دفاع آنها از حکومت پهلوی توانست این حکومت را ساقط کند و در حقیقت طعم شکست را به آمریکا و اسرائیل بچشاند. این تنها پدیده ای بود که در برابر چشم فلسطینیان ابهت آمریکا و اسرائیل را شکست و نشان داد که اینها نیز حتی با دست خالی ولی با اراده جمعی و با اتکا به دین مبین اسلام، شکست پذیر هستند.دکتر فتحی شقاقی در این مورد می نویسد))هیچ چیز به اندازه انقلاب امام خمینی نتوانست ملت فلسطین را به هیجان آورد و احساسات آنها را برانگیزد و امید را در دلهایشان زنده کند. با پیروزی انقلاب انقلاب اسلامی ما به خود آمدیم و در یافتیم که آمریکا و اسرائیل نیز قابل شکست هستند. ما فهمیدیم که با الهام از دین اسلام می توانیم معجزه کنیم. از این رو ملت مجاهدمان فلسطین ، انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی را به دیده تقدیر می نگرند و امام خمینی را از رهبران جاوید تاریخ می دانند.)) مقاومت مردانه و دلیرانه مردم ایران در ۸ سال دفاع مقدس در برابر متجاوزین عراقی که مورد حمایت کشورهای مختلف عربی، غربی، آفریقایی و از همه مهمتر تحت حمایت مادی و معنوی آمریکا و اسرائیل بود ، نشان داد که علی رغم حمایت کشورهای مختلف از عراق ، می توان با تکیه بر اسلام و حمایت های الهی و با استفاده از اعتقادات ، ارزش ها و نمادهای دینی هم چون اعتقاد به حایت پس از مرگ و اعتقاد به شهادت به عنوان پلی برای رسیدن به سعادت ، در مقابل آنها ایستادگی کرد و تن به ذلت و شکست نداد.
این مسأله نیز خود عامل دیگری برای تقویت روحیه فلسطینی ها برای.مبارزه با حکومتی مثل اسرائیل شد که حکومتی مورد حمایت آمریکا و تمام کشورهای اروپایی و تحت حمایت غیر مستقیم کشورهای عربی است.
ایجاد وحدت اسلامی و مشارکت بین المللی فلسطینی ها:
یکی دیگر از اثرات انقلاب اسلامی ایجاد حس جمعی وحدت اسلامی در بین مسلمانان جهان از جمله فلسطین بود. عملکرد فرا فرقه ای امام خمینی (ره) در سطح جهان اسلام از جمله فلسطین بود که موجب وحدت و همدلی مسلمانان و ایجاد نوعی علقه بین المللی حول محور اسلام شد.
فتحی شقاقی در مورد این منطق وحدت بخش اندیشه امام می گوید : (( انقلاب اسلامی ایران یک انقلاب اسلامی به معنای وسیع قرآن است… وجوه مشترک میان دو بال مسلمانان ، تسنن و تشیعف پیکری این انقلاب را براساس خاستگاه ها، هدف ها، ابزارها و انگیزه های آن تشکیل می دهند.))
این علقه و وحدت اسلامی به گونه ای بود که در کشورهای مختلف اسلامی با فرقه های مذهبی مختلف حمایت های عملی از فلسطین صورت گرفت و حتی شیعیان جهان به ویژه ایرانیان از مردم فلسطین و حرکت جهادی آنها حمایت کردند ولو اینکه دانستند که آنها سنی مذهب هستند.در اندیشه امام (ره) صهیونیسم حرکتی علیه اسلام و مسلمین است. لذا تلاش فکری ایشان این بود که این بحران از یک مقوله عربی به مقوله ای اسلامی تغییر یابد . این اندیشه امام بحث عرب وطنی و عجم ستیزی را نیز از بین برد. فوائد عجمی یکی از صاحب نظران مسایل خاور میانه معتقد است که امام خمینی رابطه شیعیان با جهان عرب و نمادهای آن را زیر و رو کرد. چرا که امام آیین عرب وطنی را در میان مسلمانان را با اقدامی فرهنگی و اسلامی به کنار زد و آنان در روابطشان با انقلاب اسلامی آیین پیشین را که مبنی بر عجم ستیزی و شیعه ستیزی بود کنار گذاشتند. این نوع حرکت همدلی در خود فلسطینی ها بوجود آمد به طوری که دیدیم در جریان حمله آمریکا به عراق و کشتار شیعیان ، فلسطینیان اهل تسنن در حمایت از مردم عراق که اکثرا شیعه بودند تظاهرات کردند و اعتراض خود را نسبت به عملکرد آمریکا در عراق نشان دادند، این حس ایجاد شد در مردم فلسطین و مشارکت بین المللی آنها در مسائل جهان اسلام در سطح بین الملل نتیجه همان اندیشه و عملکرد فرا فرقه ای امام خمینی (ره) بود.
۱- علت تأثیرپذیری فلسطین از انقلاب اسلامی:
بازتاب ها و تأثیرات فراوان انقلاب اسلامی بر فلسطین نتیجه دو عامل مهم بوده است:
۱٫    اندیشه ها و تفکرات حاکم بر گفتمان انقلاب اسلامی ایران:
یکی از عوامل مهم تأثیر گذار در بازتاب انقلاب اسلامی بر فلسطین و جذب رهبران فلسطینی و توده مردم به این حرکت و الگوگیری از آن، اندیشه ها و تفکرات حاکم ب انقاب اسلامی بود که این تفکرات عمدتا حاصل اندیشه های امام (ره) بود. اهم این اندیشه ها عبارتند از:
۱)    عدم جدایی دین از سیاست
۲)    تأکید بر حفظ عزت اسلام و مسلمین
۳)    وجهه جهادی و انقلابی اندیشه امام (ره)
۴)    اندیشه فرافرقه ای حضرت امام (ره)
۵)    استعمار ستیزی و استکبار ستیزی
احیای تفکر جدایی دین از سیاست و تأکید نظری و عملی امام بر این مسأله و بروز نتیجه عملی آن در پیروزی انقلاب اسلامی از عوامل جذب فلسطینی ها به انقلاب و استفاده از آن به عنوان الگوی عملی بود و موجب تمرکز فعالیت های سیاسی فلسطینیان حول محور دین اسلام و تأثیر آن در عملکرد آن ها در مبارزه با اسرائیل بود. تأکید امام بر عزت اسلام و مسلمین و تأکید بر این که رهایی قدس از دست اسرائیلی ها یکی از جلوه های این عزت است، تأثیر شگرفی بر تقویت روحیه فلسطینیان در راه آزادی قدس و انتفاضه گذاشت. به علاوه ادبیات و عملکرد فرافرقه ای امام (ره) در سطح جهان اسلام و تأکید ایشان بر پیروزی و پیروزی از قرآن و وحدت و همدلی مسلمانان موجب ایجاد نوعی علته بین مسلمین حول محور اسلام و مایه جذب فلسطینی های سنی به امام خمینی و شیوه مبارزاتی ایشان شد. فتحی شقاقی در مورد منطق وحدت بخش امام می گوید:
((انقلاب اسلامی ایران یک انقلاب اسلامی به معنای وسیع قرآن است… وجوه مشترک میان دو بال مسلمانان تسنن و تشیع، پیکره این انقلاب اسلامی را بر اساس خاستگاه ها، هدف ها،ابزارها،و انگیزه های آن تشکیل می دهد.)) برخی نویسندگان مسلمان غیر ایرانی معتقدند که حتی طرح ولایت فقیه توسط امام خمینی به عنوان نظام سیاسی حاکم بر ایران موجب نزدیکی بیشتر شیعه و سنی در بحث رهبری در اسلام شده است.:
مفهوم ولایت فقیه به عنوان محور اصلی اجتهاد سیاسی امام خمینی (ره) است، اختلاف مهم الهی سیاسی بین دو مکتب فکری عمده (سنی، شیعه) بر سر مسأله رهبری را از میان برداشته است. بدون تعارف می توان گفت که تقارب فکری در مورد این مسأله در جهان اسلام به حد اعلای خود رسیده است… خصوصیات و صفات رهبر و ترتیبات قانونی که اکنون در ایران برای انتخاب رهبر اتخاذ شده است مشابه موضع اهل تسنن در مورد خلیفه و مسائل مربوط به آن است. شاید به همین دلیل است که بسیاری از علمای اهل تسنن نیز اکنون وجود دارند که امام خمینی را رهبر امت می دانند. و همین خود شاهدی است بر پیدایش تحول مثبت در موضع اهل تسنن…
وجه جهادی و انقلابی اندیشه و عملکرد حضرت امام و روحیه استعمار ستیزی و استکبار ستیزی ایشان موجب جذب فلسطینی ها و الگوگیری آن ها برای مبارزه با اسرائیل شدند که بزرگترین های آن استکبار جهانی بود و عیلرغم این حمایت ها با توجه به تجربه انقلاب اسلامی، فلسطینی ها جرأت مقابله و مبارزه با آن را در خود دیدند.
۲- حمایت و پشتیبانی عملی انقلاب اسلامی از فلسطین و مبارزات مردم آن :
دومین عامل مهم که موجب تأثیر انقلاب اسلامی بر فلسطین شد حمایت ها و پشتیبانی عملی جمهوری اسلامی از فلسطین و مبارزات آن علیه اسرائیل بود. مهم ترین این حمایت ها عبارتند از:
۱۲- اعلام روز قدس:
یکی ار اقدامات عملی حضرت امام پس از پیروزی انقلاب اسلامی در راستای حمایت ا زمردم فلسطین، اعلام روز اخر ماه مبارک رمضان به عنوان روز جهانی قدس بود. ایشان در پیامی درسال ۱۳۵۸ در این رابطه فرمودند: من طی سالیان دراز، خطر اسرائیل غاصب را گوشزد مسلمین نمودم… من از عموم مسلمانان جهان و دولت های اسلامی می خواهم که برای کوتاه کردن است این غاصب و پشتیبان آن به هم بپیوندند و جمیع مسلمانان جهان را دعوت می کنم آخرین جمعه ماه مبارک رمضان را که از ایام قدر است و می توان تعیین کننده سرنوشت مردم فلسطین نیز باشد به عنوان روز قدس انتخاب وطی مراسمی همبستگی بین المللی مسلمانان را در حمایت از حقوق قانونی مردم مسلمان اعلام نمایند. از خداوند متعال پیروزی مسلمانان برابر اهل کفر خواستارم.))
طرح مسأله فلسطین به مناسبت های مختلف در پیام های داخلی و بین المللی:
امام از ابتدای دهه ۴۰ تا پایان عمر شریفشان همواره به مناسبت های مختلف بحث فلسطین و اسرائیل را مطرح می کردند. از نمونه های دهه ۴۰ موضع گیری ایشان علیه لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی، پیام به مناسبت نوروز ۴۲ ، مخالفت با لایحه کاپیتولاسیون و… اشاره کرد.
در طول دهه ۵۰ تا تحولات انقلاب اسلامی ، امام همچنان در اعلامیه های مختلف در پاسخ به نامه های مردم، دانشجویان، و علما بر حمایت از فلسطین تأکید دارند. از جمله باید به پیام ایشان در مورد جشن های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی و انتقاد از اقدامات شاه در حمایت از اسرائیل، پیام در خصوص حمله فالانژها به فلسطینی ها، سخنرانی به مناسبت بزرگداشت اربعین شهدای قم در نجف، پیام به مناسبت اربعین شهدای تبریز، مخالفت با جریان کمپ دیوید در مصاحبه با خبرگزاری آسوشیتدپرس و پیام به دولت ها و ملل اسلامی در مورد جهاد همه جانبه علیه اسرائیل اشاره کرد که در تمام این موارد بر ضرورت مبارزه با اسرائیل و حمایت از فلسطین تأکید دارند.
تخصیص وجوهات شرعی برای کمک به فلسطین:
یکی از حمایت های عملی انقلاب و امام از ملت فلسطین و مبارزه آنها علیه اسرائیل صدور مجوز استفاده از وجوهات شرعی برای کمک به مبارزین علیه اسرائیل است. این اقدام هم قبل از پیروزی انقلاب اسلامی بوده و هم بهد از آن. ایشان در تاریخ ۶/۶/۱۳۴۷ در پاسخ به نامه گروهی از فدائیان و جوانان مبارز فلسطینی ضمن اعلام وجوب و ضرورت مبارزه با اسرائیل مجوز استفاده از زکات و سایر صدقات را برای رفع خطر اسرائیل در کمک به مدافعین و مبارزین مادر نمودند. ایشان در پیامی در تاریخ ۲/۱/۵۷ در این زمینه می فرمایند: ((لازم است مسلمین خیراندیش ،خصوصا اهالی محترم ایران که در خیرات پیشقدم هستند در این امر حیاتی به اسرع وقت در نجات آوارگان بی پناه به پا خیزند و با هر وسیله ممکن بشتابند… اگر بخواهند از سهم مبارک امام علیه السلام مصرف آوارگان و جنگ زدگان کنند. مجازند تا ثلث مصرف نمایند.)) ایشان در مصاحبه با نماینده الفتح در همین سال این مسأله را مورد تأکید قرار دادند و وجوب آن را گوشزد کردند.
اعلام وجوب جهاد علیه اسرائیل:
در طول دهه ۵۰ شمسی امام همچنان دراعلامیه های مختلف در پاسخ به نامه های مردم، دانشجویان و علما با واجب کردن جهاد بر تمام مسلمین برای آزاد سازی فلسطین و حمایت از گروههای مبارز فلسطینی این امر را در اذهان و افکار عمومی مسلمانان زنده نگه داشت. به ویژه با جنگ رمضان ۱۹۷۳ میلادی با صدور پیامی به دولت ها و ملل اسلامی همه را به جهاد همه جانبه قاطع و به دور از اختلافات علیه اسرائیل فرا خواندند و آنها از فروش نفت به اسرائیل بر حذر داشتند و در پیامی خطاب به ملت غیور ایران ، مؤظف کردند که از تأمین منافع آمریکا و اسرائیل در ایران جلوگیری و با آن مبارزه کنند. در تاریخ ۱۷/۷/۱۳۵۷ نیز ایشان اسرائیل را غده سرطانی نامید و بر هر مسلمانی تجهیز علیه اسرائیل را لازم دانستند.
مبارزه با اسرائیل یکی از اهداف انقلاب اسلامی :
یکی از موارد اختلاف میان امام و رژیم شاه بر سر مسأله فلسطین و حمایت شاه از اسرائیل بود. اولین موضع رسمی امام مقارن با آغاز مبارزات سیاسی وی با رژیم پهلوی در ارتباط با عدم همسویی این رژیم با تحریم نفتی علیه اسرائیل و قطع روابط دیپلماتیک هم گام با کشورهای اسلامی و عربی بود. ((یکی از جهاتی که ما را در مقابل شاه قرار داده است، کمک او به اسرائیل است. من همیشه در مطالبم گفته ام که شاه از همان اول که اسرائیل به وجود آمد با او همکاری کرده و وقتی که جنگ بین اسرائیل و مسلمانان به اوج خود رسیده بود شاه همچنان نفت مسلمین را غصب کرده، به اسرائیل می داد و این امر خود از عوامل مخالفت من با شاه بوده است.))
با این وصف می توان گفت یکی از عوامل شروع انقلاب اسلامی ایران عملکرد نامناسب دستگاه سیاست خارجی ایران در قبال اسرائیل و فلسطین بود. پیام امام به مناسبت نوروز ۱۳۴۲ نیز ایشان کشته سدن مسلمانان و روحانیت به دست دولت را به جهت حفظ منافع آمریکا و اسرائیل می دانند. همچنین ایشان یکی از دلایل مخالفت با لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی را فراهم آوردن زمینه برای ظهور و سلطه صهیونیست ها در قالب بهائیت بر تأسیسات و منابع ایران می دانند. این بحث در مبارزات امام به قدری اهمیت داشت که یکی از اهداف و استراتژی های مهم و قطعی انقلاب به شمار می آمد. امام هدف را در انقلاب اسلامی، اسلام استقلال مملکت و طرد ایادی اسرائیل ذکر کرده است. امام شدیدترین نوع برخورد با اسرائیل را برای جهان اسلام تجویز نمودند و فرمودند ((اسرائیل باید از بین برود)) ایشان این مسأله را در زمان و فضایی مطرح کرد که غرب بویژه آمریکا همواره از استراتژی بقای اسرائیل سخن می گفت و از آن حمایت می کرد. نیکسون در این رابطه می نویسد: (( تعهد ما در برابر اسرائیل ریشه در میراث جنگ دوم جهانی و علاقه اخلاقی و عقیدتی ما به حفاظت از دموکراسی دارد که در مخاطره اند و هیچ گاه رئیس جمهوری یا کنگره آمریکا اجازه نخواهد داد که اسرائیل از میان برود. بعد از شروع جنگ تحمیلی نیز امام همچنان از فلسطین و لبنان در مقابل اسرائیل دفاع می کرد و بر این نکته تأکید داشتند که تجاوز صدام به ایران حرکتی است هدایت شده از طرف استکبار جهانی برای از بین بردن وحدت مسلمین تا مانع از مقابله آنها با صهیونیسم شود. ایشان در مورد حرکت صدام علیه ایران می گویند.: این ملعون برای نفع آمریکا عمل می کند او برای چند کیلومتری زمین خشک لشکرکشی نمی کند و این همه جمعیت اسلام را چه از آن طرف و چه از این طرف به قتال وادارد و به کشتن بدهد… و آن سلاح هایی که ما در مقابل دشمن و در مقابل صهیونیسم و امپریالیسم باید بکار بیندازیم به روی هم بکشیم.
بنابراین از نظر ایشان جنگ ایران و عراق نیز حرکتی بود در راستای کند کردن اختلاف امت های مسلمان و تضعیف قدرت مادی و معنوی آنها در مقابله با اسرائیل.
به همین جهت هم معتقد بودند با شکست نهایی دولت عراق که در حقیقت شکست توطئه امریکا بود، راه برای آزادی بیت المقدس و نجات مردم لبنان و فلسطین باز خواهد شد. کورت والدهایم دبیر کل سابق سازمان ملل در خصوص اثرات انقلاب اسلامی بر جهان و منطقه که با جنگ نیز مهار نشد در کتاب خاطراتش می نویسد: جنگ ایران و عراق مختلف هم اکنون به نقاط دیگر سرایت کرده است و این تنها به لبنان محدود نمی شود. در نتیجه تصادم انقلاب اسلامی ایران و پان عربیسم عراق، شکاف تازه ای در جهان عرب ایجاد شده که پیامد آن در ماجرای اسرائیل وفلسطین ناشناس است… اگر در کوتاه مدت توفیق حاصل نشود که با میانجیگری جنگ  پایان یابد ممکن است روزی سرتاسر جهان درگیر این جنگ وحشت انگیز شود.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ایران از متحدی استراتژیک برای اسرائیل به دشمنی استراتژیک و کانون اندیشه نابودی اسرائیل تبدیل شد و پیدایش انتفاضه در استمرار چنین اندیشه ای محقق شد.
به رسمیت نشناختن اسرائیل و ابراز این مسأله به انحاء مختلف:
یکی دیگر از اقدامات مهم جمهوری اسلامی در رابطه با حمایت از مردم فلسطین به رسمیت نشناختن اسرائیل و بروز آندر مسائل و برخوردهای مختلف است. حضرت امام (ره) در مصاحبه با بولتن خیری خاورمیانه و همچنین در مصاحبه با کانال سی بی اس آمریکا، این مطلب را به صراحت اعلام کردند: (( ملت مسلمان ایران و هیچ مسلمانی و اصولا هیچ آزاده ای اسرائیل را به رسمیت نمی شناسد و ما همواره حامی برادرانمان خواهیم بود… اسرائیل مطرود است و برای همیشه نه نفت به او می دهیم و نه آن را به هیچ وجه می شناسیم.)) یکی از اقدامات جمهوری اسلامی در به رسمیت نشناختن اسرائیل، اخراج مستشاران اسرائیلی از ایران است. امام خمینی در این باره می فرمایند: (( ما همین نظامی های آمریکایی را بیرون می کنیم از ایران، مستشارها را بیرون می کنیم از ایران، و همان نظامی های اسرائیلی و این ها که دارند زمین های مردم را می بلعند و از بین می برند منافع مسلمین را، این ها را ما بیرونشان می کنیم ان شاءا…))
یکی دیگر از جلوه های به رسمیت نشناختن اسرائیل تحریم فروش اموال مسلمین به آنهاست. امام خمینی در یکی از سخنرانی های خود می فرمایند: (( بر همه حرام است که اموال مسلمین را آن اموالی که مال یک ملت است به باد بدهد و به دشمن های اسلام مثل اسرائیل تحریم بفروشد، اسرائیل که در حال جنگ است با مسلمین…))
یکی دیگر از مهم ترین اقدامات جمهوری اسلامی ایران تعطیلی سفارشات اسرائیل که در ایران و جایگزینی سفارشات فلسطین به جای آن و قطع هر گونه رابطه با اسرائیل بود. مجموعه این حمایت ها موجب تقویت رابطه معنوی انقلاب اسلامی با مردم فلسطین شد. مجموعه تفکرات حاکم بر انقلاب اسلامی ایران و عملکرد ضد صهیونیستی و ضد اسرائیلی نظام جمهوری اسلامی ایران و شخص حضرت امام خمینی (ره) از ابعاد مختلف داخلی و بین المللی موجب تقویت مبارزات ضد صهیونیستی مردم فلسطین شد که این مبارزه در حقیقت مبارزه جهان اسلام با استکبار و صهیونیسم بین الملل است. این نوع بیداری و آگاهی و تقویت روحیه مسلمانان و تکیه آنها بر دین مبین اسلام به عنوان مهمترین حامی و سلاح آنها در برابر مستکبرین جهان، در تمام کشورها و ملت های مسلمان دیده می شود. البته این نکته وجود دارد که از آنجا که بسیاری از این ملت های مسلمان اهل تسنن هستند، طبیعی است برای برپایی نظام اسلامی و حکومتی بر پایه احکام و دستورات اسلام طبق اندیشه های سیاسی و نظام های سیاسی مطلوب از نظر مذهب خود رفتار خواهند نمود و قطعا اکثر آنها از مدل جمهوری اسلامی در قالب ولایت فقیه پیروی نخواهند کرد. زیرا مطابق نظریات اهل سنت نیست. هر چند به گفته کلیم صدیقی همین بحث ولایت فقیه نیز به دلیل خصوصیات خاص خود، تشابهات و قرابت هایی بین شیعه و سنی ایجاد کرد. اما قطعا توقع حضرت امام و سایر حامیان و طرفداران نظریه ولایت فقیه،تشکیل چنین نظامی در تمام کشورهای اسلامی نیست . بلکه هدف اصلی بیداری مسلمانان و امت جهان اسلام نسبت به اقدامات ضد اسلامی قدرت های بزرگ جهانی است که رسما تحت عنوان تز برخورد تمدن ها توسط نظریه پردازان آمریکایی مطرح شد. بنابراین ما معتقدیم که حرکت امام خمینی در یک سطح موجب احیاء مذهب تشیع به عنوان یک مذهب فعال و پویا و تحول گرا در سطح جهان شد به گونه ای که در اثر این حرکت بعد از انقلاب اسلامی تعداد محققان علاقه مند به مطالعه راجع به شیعه دوازده امامی نیز به صورت فزاینده ای گسترش یافت. جوزف کاستیز در مورد تأثیر انقلاب اسلامی بر احیاء تشیع و تحرکت شیعیان می نویسد: قبل از پیروزی امام خمینی، شیعیان عربستان، کویت، بحرین عموما به ضدیت های پرخاشگرانه سیاسی گرایش نداشتند.تنها پس از سال ۱۹۸۷ بود که افکار انقلابی درون وجدان و شعور کل این جوامع که از دیر باز مطیع و تسلمی و محتاطه بودند، رسوخ کرد. در یک سطح بالاتر حرکت امام خمینی موجب احیاء اسلامی فارغ از تفاوت های مذهبی شد و تأثیر این بیداری در حرکت های مختلف ملت های مسلمان درکشورهای متعدد اسلامی دیده می شود. هم چنین گسترش روز افزون علاقه مردم دنیا با گرایش های مذهبی و فکری مختلف به اسلام و افزایش تعداد مسلمین به ویژه در کشورهای آمریکا و اروپایی شاهدی بر این مدعاست.
در یک سطح بالاتر از دو سطح قبلی، این حرکت به طور کلی موجب بیداری دینی و توجه به ضرورت نیاز به معنویت و دین درسطح جهان شد. به همین جهت است که هاموند در کتابی به نام ((قدسی در عصر عرفی)) از کشورهای جهان سوم به عنوان کشورهایی یاد می کند که پتانسیل بالایی در امر ((باز قدسی شدن)) پیدا کرده اند. بنابر آن چه گذشت باید گفت که انقلاب اسلامی ایران نه تنها موجب گسترش شیعه و بیداری مسلمانان جهان شد بلکه موجب یک بیداری دینی عمومی در جهان شد و به تعبیری کلی تر وجدانهای غربی را در دو بعد (دولتی و مردمی) تکان داد. وضوح این مطلب به حدی است که نیکسون نیز بر این تأثیر عمومی انقلاب اسلامی اعتراف کرده و تصریح کرده که بنیادگرایی ایرانی بر همه جهان تأثیر عظیم خواهد گذاشت. نکته مهم و اساسی در این است که غربی ها اعم از دولتی ها و نظریه پردازان به دلیل مقابله جدی انقلاب اسلامی که شعار و هدف اصلی آن حاکمیت ا… بر سرتاسر جهان است، با شعار اصلی غرب یعنی اومانیسم و حاکمیت انسان، از گسترش این شعار و بیداری اسلامی و دینی در جهان واهمه دارند. چرا که این شعار و این حرکت در بعد نظری چالشی عظیم بر نظریه های غربی ایجاد کرده و د ربعد علمی نیز ملت های مختلف دنیا را نسبت به پوچی و نادرستی نظریه های موجود غربی و شعارهای آنها آگاه نموده و علیه آنها برانگیخته است. لذا به دنبال این هستند که نوعی سرپوش بر این بیداری جهانی بگذارند تا بلکه به نحوی بتوانند با آن مقابله کنند، اما شواهد و قرائن نشان می دهند که در سالهای آینده تأثیرات بیشتر و کلان تر این حرکت عظیم را در دنیا شاهد خواهیم بود و قطعا این انقلاب حرکتی است در راستای زمینه سازی برای حرکت نهایی در جهت استقرار حق و عدالت در سراسر جهان که امیدواریم به زودی شاهد آن باشیم و این انقلاب به آن انقلاب جهانی متصل گردد.