مشاوره تحصیلی

مقدمه
این نوع از مشاوره اختصاص به دانش آموزان مدارس و دانشجویان دارد. که برای کمک و راهنمایی آنها در زمینه انتخاب رشته تحصیلی در دوره دبیرستان ، انتخاب رشته تحصیلی دانشگاهی ، اطلاع از مقررات و شرایط و قوانین مدرسه یا دانشگاه و یا هر مساله و مشکلی که در محیط تحصیل برای آنها ممکن است پیش بیاید دارد. رفع این نوع مسائل یا مشکلات به عهده مشاوران تحصیلی است.
تاریخچه مشاوره تحصیلی در ایران
مشاوره تحصیلی قبل از پیروزی انقلاب
در ایران مساله راهنمایی و مشاوره و تهیه مقدمات آن بین سالهای ۱۳۳۷ تا ۱۳۵۰ شروع شد و جریان پیدا کرد. از سالهای ۱۳۳۷ با برگزاری سمینارهای متعددی طرح مشاوره و راهنمایی در آموزش و پرورش مطرح شد و نیز تربیت نیروی مشاوره در دانشگاهها و تهیه ابزار کار مشاوران ، دوره‌های کارآموزی ضمن خدمت ، تهیه وظایف و طرح و جاانداختن آن از جمله اقدامات بعدی در این دوره بوده است. برای پیشرفت و گسترش این طرح اقدامات متعددی انجام شد. دوره‌هایی ترتیب داده شد تا دست اندرکاران تعلیم و تربیت با برنامه راهنمایی آشنا شوند. اعزام مشاوران به مدارس ، تهیه مقالات و بروشورهای مختلف ، تهیه پرونده‌های تحصیلی و تربیتی ، تهیه پرسشنامه‌های مختلف و ایجاد مراکز مشاوره و راهنمایی در برخی از مراکز استانها از جمله اقداماتی است که در این دوره به عمل آمد.

در سالهای ۱۳۳۷ و ۱۳۳۸ کنفرانسهایی که در مشهد و آبادان تشکیل یافتند لزوم راهنمایی در مدارس را تاکید کردند. تا اینکه در سالهای ۱۳۴۴ و ۱۳۴۵ در دانشسرای عالی تهران درس مشاوره و راهنمایی جزء دروس رسمی قرار گرفت. از مهر ماه ۱۳۵۰ که اولین کلاس دوره راهنمایی تحصیلی تشکیل شد تا ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ که انقلاب اسلامی به پیروزی رسید در زمینه اجرای برنامه راهنمایی ، فعالیتهای زیادی صورت گرفت که آشنا ساختن والدین و مربیان و دانش آموزان با برنامه‌های مشاوره و راهنمایی به اعزام مشاورین به مدارس ، تهیه پرونده تحصیلی ، تست و اجرای آنها از آن جمله می‌باشد.
مشاوره تحصیلی بعد از پیروزی انقلاب
پس از پیروزی انقلاب اسلامی برنامه راهنمایی با توجه به اهداف جدید مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت و نتیجه آن سیستم معلم – مشاور بود که هم به تدریس و هم به مشاوره می‌پرداختند. پس مدتی برای تهیه هدفهای هماهنگ با اهداف انقلاب برنامه راهنمایی و مراکز مشاوره حذف و تحلیل گردید. و به جای آن طرح مربیان پرورشی با عنوان متولیان انقلاب در مدارس طرح ریزی و اجرا شد. این طرح به تدریج مسئولان را متوجه نیاز به مشاوره و راهنمایی در مدارس نمود. تا اینکه در سال ۱۳۶۴ هسته‌های مشاوره و راهنمایی مجددا در مناطق آموزش و پرورش تاسیس گردید. در حال حاضر برنامه‌های مشاوره‌ای مدارس به سمت تخصصی شدن و خدمات مشاوره‌ای سوق داده شده است و طرحهایی چون “طرح احیا نقش مشاوره‌ای معلمان” در حال اجرا است.
مشاوره تحصیلی در زمینه انتخاب رشته و راهنمایی شغلی
در این زمینه مشاور به دانش آموز کمک می‌کند با اطلاع از ویژگیها و شرایط خود ، رشته‌ها و شرایط جامعه تصمیم مناسبی در مورد انتخاب رشته تحصیلی‌اش اتخاذ کند. چنین فرایندی چه در سال اول دبیرستان و برای انتخاب رشته تحصیلی دوره متوسط صورت بگیرد و چه برای انتخاب رشته دانشگاهی تفاوت چندانی نمی‌کند. آشنایی مشاور با ویژگیها و مقررات موجود مربوط به هر دوره (متوسط یا دانشگاهی) بسیار حائز اهمیت است. مشاور تلاش می‌کند علاوه بر اینکه مراجع را از جنبه‌های مختلف هوشی ، استعداد و علایق شناسایی کند بلکه این شناخت را با شناختهای خود دانش آموز درهم می‌آمیزد و با در نظر گرفتن مقررات بیرونی و شرایط ویژه جامعه اقدام به تصمیم گیری کنند.
ویژگیهای خود دانش آموز که باید شناسایی شوند عبارتند از: میزان بهره هوشی ، نمرات تحصیلی او ، تعیین نقاط قوت و ضعف او در دروس مختلف ، بررسی علایق و استعدادهای او در زمینه رشته‌ها و مشاغل. برای اینکار گاهی مشاور از آزمونهایی چون تست هوش ، آزمون رغبت سنج و آزمونهای سنجش استعداد کمک می‌گیرد. از سوی دیگر باید دانش آموز شناخت کاملی نیز از خود رشته تحصیلی بدست آورد. اینکه چه دروسی در آن مطالعه می‌شوند، آینده شغلی آن چیست؟ و … .
مشاوره تحصیلی در زمینه بررسی افت تحصیلی
برخی از دانش آموزان ممکن است دچار افت تحصیلی شوند. برخی از این دانش آموزان خود به مشاوره تحصیلی مراجع می‌کنند و برخی توسط مسئولین مدرسه به مشاور مدرسه معرفی می‌شوند. در هر حال مشاور تحصیلی به بررسی عمل مختلف افت تحصیلی می‌پردازد. برای بررسی احتمال وجود عمل خانوادگی از خود دانش آموز و خانواده او کمک می‌گیرد. عوامل مدرسه را نیز مورد بررسی قرار می‌دهد و همچنین به بررسی سلامت جسمی و روانی دانش آموز می‌پردازد.

شناخت و پیدا کردن علت افت تحصیلی در گام اول قرار دارد. بعد از پیدا کردن علت ، مشاور به کمک دانش آموز و در صورت لزوم خانواده او و مسئولین مدرسه به رفع آن علت اقدام می‌کنند. یا اینکه راهنماییهایی به دانش آموزان برای رفع علت ارائه می‌شود و پیشرفت او مورد پیگیری قرار می‌گیرد. از جمله این راهنمایی شامل شیوه افزایش انگیزش دانش آموز ، آموزش شیوه‌های صحیح مطالعه ، آموزش شیوه‌های مواجهه با تغییرات اساسی و غیره خواهد بود.
مشاوره تحصیلی در زمینه آموزش شیوه‌های صحیح مطالعه و روشهای بهسازی حافظه
برخی از دانش آموزان با وجود اینکه افت تحصیلی نشان نمی‌دهند، اما ممکن است نیاز به آموزش شیوه‌های صحیح مطالعه و روشهای بهسازی حافظه داشته باشند. آموزش چنین روشهایی می‌تواند به جلوگیری از اتلاف وقت دانش آموز و بالا بردن بهره وری او کمک کند. برنامه ریزی برای مطالعه ، رعایت اصول یادگیری در برنامه ریزی برای مطالعه ، رعایت ویژگیهای حافظه‌های مختلف می‌تواند به دانش آموز کمک کند تا روش مطالعه صحیحی داشته باشد و نتیجه بهتری کسب نماید.
مشاوره تحصیلی در زمینه کاهش اضطراب امتحان
اغلب افراد در جلسه امتحان و یا قبل از آن درجاتی از اضطراب را دارا هستند. داشتن مقداری اضطراب در شرایط امتحانی کاملا طبیعی و گاهی حتی ضروریست. چون موجب بالا نگه داشته شدن سطح انگیختگی فرد شده و عملکرد او را بهبود می‌بخشد. اما در صورتیکه میزان این اضطراب از حد طبیعی بالا برود باعث مختل شدن عملکرد فرد خواهد شد. بنابراین مشاور تحصیلی تلاش می‌کنند با آموزش شیوه صحیح مطالعه ، بالا بردن کارآیی حافظه و استفاده بهینه از زمان ، دانش آموز اطمینان و یقین نسبت به خود پیدا کند.
به عبارتی تلاش می‌کند اعتماد به نفس او را بالا ببرد تا از پیدا شدن افکاری که باعث اضطراب در او می‌شوند جلوگیری کند. چنین دانش آموزانی افکاری از این قبیل دارند. نمره کمی خواهم گرفت، خوب نخوانده‌ام، همیشه شکست می‌خورم و … . مشاوره تحصیلی کمک می‌کند تا دانش آموز با تسلط بیشتری به مطالب مورد نظر سر جلسه امتحان حاضر شود و علاوه بر این به خود اعتماد به نفس داشته باشد. همچنین ممکن است روشهای اختصاصی مثل آموزش روشهای آرامش ورزی مورد استفاده قرار بگیرید. در صورت حاد بودن میزان اضطراب دانش آموز به مراکز اختصاصی‌تر ارجاع داده می‌شود.
شرایط انجام مشاوره تحصیلی
شرایط لازم برای انجام مشاوره تحصیلی همانند سایر مشاوره‌هاست. معمولا در مدارس اتاقی با عنوان اتاق مشاوره وجود دارد. دانش آموزان می‌تواند به صورت مستقیم یا از طریق صندوق مشاوره با مشاور ارتباط برقرار کنند. پاسخهای خود را نیز می‌توانند بطور مستقیم از مشاور دریافت کنند یا به صورت ناشناس در بولتن مشاوره مطالعه کنند.
روانشناسی مشاوره
تاریخچه روان شناسی مشاوره
فرآیند مشاوره ارتباط نزدیکی با راهنمایی دارد. هرچند راهنمایی فرآیندی گسترده‌تر را شامل می‌شود که تمام امور زندگی فردی و اجتماعی فرد را دربر می‌گیرد، مشاوره قلب برنامه راهنمایی به شمار می‌رود و از خدمات اساسی آن است. با این وصف در تاریخ روان شناسی مشاوره دیده می‌شود که این شاحه از روان شناسی ، با راهنمایی به منزله فعالیتی منظم و سازمان یافته ، در سال ۱۹۰۸ میلادی در شهر بستن ایالت ماساچوست امریکا به وسیله شخصی به نام فرانک پارسونز که به پدر راهنمایی حرفه‌ای مشهور است، آغاز می‌شود.
پارسونز راهنمایی را ابتدا در مقیاسی کوچک و با تاکید بر راهنمایی حرفه‌ای آغاز کرد. بنابراین کار او به مثابه یک نوآوری در نظام تعلیم و تربیت با نارسایی‌هایی توام بود و به دلیل تاکید محضش بر راهنمایی حرفه‌ای ، یک بعدی به حساب می‌آمد. به این ترتیب با توجه به ضرورتهایی که بر لزوم تداوم راهنمایی و مشاوره احساس می‌شد، روان شناسی مشاوره شکل کاملتری به خود گرفت، بطوری که نظریات متعدد در این زمینه ارائه شد و روشها و فنون مختلفی معرفی گردید.

ضرورت روان شناسی مشاوره
شکی نیست که به موازات گسترش اجتماع و پیچیدگی نهادهای آن مشکلاتی بروز می‌کند و چیزهای جدیدی ضرورت می‌یابد که قبلا نیازی بدان احساس نمی‌شده است. در چنین شرایطی با توجه به پیچیده‌تر شدن شرایط اجتماعی ، سست‌تر شدن روابط عاطفی و عوامل متعدد دیگر توجه به اصلاح شرایط عاطفی و روحی افراد کاملا ضروری به نظر می‌رسد. تحول جوامع از حالت ساده به پیچیده ، جنبه‌های مختلفی از زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بطوری که سازگاری با این دگرگونی‌ها از جمله تغییرات در نوع روابط ، تغییرات شغلی ، تحصیلی و … لزوم روان شناسی مشاوره را مورد تائید قرار می‌دهد.
اهداف روان شناسی مشاوره
در تعاریفی که روان شناسی مشاوره به عمل آمده، تصریح شده که روشهایی تعیین گردد تا به فرد کمک شود که خود را بشناسد. منظور و هدف از اینکه فرد خود را بشناسد، این است که با این شناسایی به صورت انسانی موثرتر و خلاقتر و در نتیجه شادمان‌تر درآید. با استفاده از فنون ارائه شده در روان شناسی مشاوره ، فرد نه تنها وضع فعلی خود را درک می‌کند، بلکه از آنچه که به صورت آن در خواهد آمد، نیز آگاه می‌شود. راجرز روان شناسی که نظریات او در مشاوره کاربرد اساسی دارد، معتقد است که هدف بیشتر مشاغل یاری دهنده که روان شناسی مشاوره را نیز شامل می‌شود، افزایش رشد شخصی و روانی فرد در مسیر رشد اجتماعی است.
بدین ترتیب روان شناسی مشاوره دارای دو هدف می‌باشد: اهداف آنی و اهداف غایی.
اهداف آنی روان شناسی مشاوره
شناسایی و کاربرد روشهایی که راهنمایی‌های لازم را در حل مشکلات مختلف از قبیل مشکلات تحصیلی ، خانوادگی ، شغلی و … به فرد ارائه می‌کند که آن را علاج واقعه قبل از وقوع می‌دانند و باعث جلوگیری از اتلاف سرمایه مادی و معنوی فرد می‌شود.
اهداف غایی و نهایی روان شناسی مشاوره
این اهداف عبارت است از شناسایی و کاربرد روشهایی که فرد خود قادر باشد یا بتواند که با بینش صحیح به حل مشکلات خویش پرداخته و عاقلانه رفتار نماید.
مکتبهای مهم در روان شناسی مشاوره
معمولا چندین مکتب در این قلمرو مطرح شده‌اند که مهمترین آنها عبارتند از: مکتب مشاوره مستقیم ، مکتب مشاوره غیر مستقیم ، مکتب مشاوره نیمه مستقیم.
مکتب مشاوره مستقیم
بزرگترین بنیانگذاران این مکتب آلبرت الیس ، سالتر ، هوارد و میلر هستند. در این مکتب توجه به عقل و منطق می‌باشد و مشاور معتقد است که مشکل فرد را بهتر از خود او درک کرده و نیز بهتر می‌تواند نسبت به درمان‌جو قضاوت کند. این مکتب معتقد است که بشر ذاتا خلاق و دانا نیست و کلیه افراد بشر توانایی سازندگی خود را ندارند و مشاور فردی است که در درجه اول خودش را شناخته و در وهله دوم به دیگران کمک می‌کند تا خود را بشناسند.
مکتب مشاوره غیر مستقیم
بزرگترین بنیانگذار این مکتب کارل راجرز است و هر چه از فلسفه غیر مستقیم می‌دانیم، اطلاعاتی می‌باشد که بر پایه فلسفه او بنیان شده است. این مکتب معتقد است که انسان موجودی سازنده ، خلاق و تواناست که مهمترین خصوصیت بارز او این است که به ذات خود آگاهی دارد. در این مکتب مشاور خودش را به جای درمان‌جو می‌گذارد تا بتواند وی را خوب بشناسد.
مکتب مشاوره نیمه مستقیم
این مکتب به شرایط انسان در محیط توجه دارد و مشاوره به باز یافتن فرد و نیز پیدا کردن خودش در محیط توجه دارد. به نظر این مکتب ، انسان وقتی دچار آشفتگی رفتار یا بیماریهای عاطفی و یا امثال آن می‌شود که نتواند موقعیت خود را در محیط مشخص کند. کار مشاور این است که بیمار را به عنوان یک موجود خاص در موقعیت خاص خود مورد توجه قرار دهد.
روشهای مورد استفاده در روان شناسی مشاوره
روشهای مختلفی جهت مشاوره و پژوهش در این شاخه وجود دارد. از جمله مشاهده ، مصاحبه ، پرسش‌نامه و … که عمدتا بر اساس مکتب فکری روان شناس ، نوع اطلاعات مورد نیاز و اهداف پژوهش یا امر مشاوره مورد استفاده قرار می‌گیرند. گاه از آزمونهای مختلف هوش ، شخصیت و … استفاده می‌شود.
ضرورت مشاوره تحصیلی
مقدمه
نیاز انسان به راهنمایی و مشورت با دیگران در تصمیم گیری ، انتخاب و بکار گیری راه حلهای مناسب در زندگی بر کسی پوشیده نیست. خصوصا در سنینی که فرد ناچار به انجام انتخابهای مهمی است. مسلما چنین مشاوره‌ها و راهنماییهایی کمک شایان توجهی در اقدامات درست و مناسب او خواهد داشت و از خطا رفتن راهها و تصمیمات انتخابی جلوگیری خواهد نمود. بیشتر عدم موفقیتها ، شکست و در نیمه راه ماندنها ، ناشی از عدم داشتن اطلاعات کافی در زمینه موضوع و انجام انتخابهای نادرست است. از اینرو چنانچه انجام مشاوره در زمینه‌های مختلف مثل مشاوره ازدواج ، مشاوره در شرایط بحرانی ، مشاوره شغلی و غیره اهمیت دارد در زمینه تحصیلی نیز حائز اهمیت فراوان است.
ضرورت مشاوره تحصیلی برای دانش آموزان
مشاوره تحصیلی به دانش آموزان کمک می‌کند ویژگیها و استعدادهای خود را بهتر بشناسند و به شرایط و خصوصیاتی که یا توجهی به آنها نداشته‌اند و یا میزان توجه به آنها کمتر بوده است با دقت بیشتری نگاه کنند. علاوه بر این اطلاعات آنها را در زمینه‌های مختلف تحصیلی بالاتر بوده و در صورت وجود نواقصی در عملکردشان آنها را شناسایی کرده و راه حلهایی برای رفع نواقص ارائه می‌کند. به این ترتیب دانش آموزان می‌توانند عملکرد بهتری نسبت به قبل در زمینه درسی داشته باشند انتخابهای مفیدی انجام دهند و اشکالات احتمالی را رفع نمایند.
ضرورت مشاوره تحصیلی برای والدین
در امر تحصیل فرزندان ، خانواده و والدین نقش بسزایی دارند. بطوریکه عامل خانواده از عوامل مهم در زمینه پیشرفت تحصیلی دانش آموز یا وقوع افت تحصیلی است. انگیزه‌ها و علایق تحصیلی دانش آموز در خانواده شکل می‌گیرد و به آن جهت داده می‌شود و مسیری برای هدایت آن فراهم می‌شود. خانواده سرعت دانش آموز را در رسیدن به اهداف تحصیلی تنظیم می‌کند. خانواده‌های بدون انگیزه ، بدون اطلاع و غیر فعال موجب کاهش سرعت دانش آموزان بااستعداد می‌شوند. از اینرو در فرآیند مشاوره تحصیلی ، لزوم انجام مشاوره با والدین ضرورت و اهمیت خاصی پیدا می‌کند. از اینرو لازم به نظر می‌رسد والدین و بطور کلی خانواده نیز اطلاعات کافی از ویژگیها و استعدادهای فرزندان خود کسب نمایند، اطلاعات بیشتری در زمینه‌های تحصیلی کسب کنند و کمکها و یاریهای مفیدی برای فرزندان دانش آموز خود فراهم کنند.
ضرورت مشاوره تحصیلی در زمینه انتخاب رشته مشاغل
گاه انتخابهایی که دانش آموزان در زمینه رشته‌ها و مشاغل انجام می‌دهند عاری از هر گونه دلیل منطقی و اطلاعات مناسب است. معیارهایی که دانش آموزان در چنین مواردی برای انتخابهای خود برمی‌گزینند ملاکهایی کاذب و نامناسب است. مثل انتخاب رشته ریاضی فیزیک به خاطر وجهه اجتماعی آن ، یا به خاطر چشم هم چشمی و یا به خاطر دنباله روی از یک دوست و یا همراه با او بودن در طول تحصیل. چنین انتخابهایی به احتمال بیشتری محکوم به شکست خواهند بود. شکست یا در مرحله سالهای دبیرستان به صورت کاهش در نمرات ، عدم موفقیت در کنکور و در سنین بالاتر در انتخاب رشته در زمینه انتخاب رشته تحصیلی. مشاوره از آن جهت ضرورت می‌یابد که اهمیت چنین انتخابهایی به دانش آموز گوشزد شود تا او ملاکهای مناسبی برای تصمیمهای خود اتخاذ کند و از احتمال شکست خود در آینده پیشگیری نماید.
ضرورت مشاوره تحصیلی در زمینه جلوگیری از افت تحصیلی
برخی از دانش آموزان به خاطر شرایط ویژه‌ای که دارند بیشتر در معرض افت تحصیلی هستند و برخی از آنها افتان و خیزان تجربههایی از افت تحصیلی داشته‌اند. برخی از علل افت تحصیلی این دانش آموزان به عوامل بیرونی مثل خانواده ، مدرسه و … مربوط می‌شود. و برخی از علل ، علل فردی هستند مثل انگیزه خود دانش آموز ، روشهای مطالعه و برنامه ریزی، علایق و استعدادها و غیره. مشاوره تحصیلی برای این دسته از دانش آموزان اهمیت بسزایی دارد. در جریان مشاوره تحصیلی به این دانش آموزان کمک می‌شود علت افتها و شکستهای خود را بشناسند و با راهکارهایی آشنا شوند که به آنها در رفع آن علتها و یا کاهش تاثیر آنها در مسائل تحصیلیشان کمک می‌کنند. انجام چنین مشاوره‌هایی می‌تواند با احیای نیروهای بالقوه فرد او را در تمام مسیر تحصیلی‌اش همراهی کند.
ضرورت مشاوره تحصیلی در زمینه سرعت بخشیدن به فرآیند تحصیل و مطالعه
برخی دانش آموزان و خانواده‌های آنها مایلند عملکرد بهینه خود را در زمینه تحصیل بهبود بخشند. این دانش آموزان ممکن است دانش آموزانی متوسط و یا بالا باشند. به هر حال تمایل دارند روشهایی را بیاموزند و اطلاعاتی مناسب ، مفید و عملی کسب کنند که کارآیی آنها را در زمینه تحصیل بالا ببرد. مشاوره تحصیلی چنین راهکارهایی را برای افراد فراهم می‌سازد. و بر احتمال موفقیت آنها در سطح پیشرفته‌تر می‌افزاید.
ضرورت مشاوره تحصیلی برای تشخیص و هدایت دانش آموزان استثنایی
درصد کمی از دانش آموزان در گروه دانش آموزان استثنائی قرار دارند. از لحاظ علمی دانش آموزان استثنایی شامل دانش آموزانی می‌باشند که معلولیتهایی در زمینه‌های مختلف جسمی مثل شنوایی ، بینایی و یا هوشی دارند. لزوم مشاوره تحصیلی برای این دسته از دانش آموزان نیز به وفور احساس می‌شود. به این دلیل که آنها و خانواده‌های آنها نیازمند اطلاعات بیشتری در ارتباط با آینده تحصیلی و شغلی آنها هستند. در مورد این دسته از دانش آموزان نیز با بررسی تواناییهای آنها در مورد شغل و تحصیلات آنها تصمیماتی اتخاذ می‌شود. چنین دانش آموزانی با توجه به ضرورت اینکه زودتر از بقیه دانش آموزان باید حرفه و مهارتی را بیاموزند احتیاج مبرمی به مشاوره تحصیلی دارند.
ضرورت مشاوره تحصیلی برای دانش آموزان تیز هوش و نابغه
این دسته از دانش آموزان ، قشر پرنیرو و قابل توجهی برای دست اندرکاران تعلیم و تربیت و جامعه هستند. سرمایه گذاری و استفاده از انواع خدمات مشاوره‌ای در کنار سایر امکاناتی که برای آنها در مدارس ویژه فراهم می‌آید ضرورت دارد. از دست رفتن چنین نیروهایی به خاطر انتخابها و تصمیمات نادرست زیانهای قابل توجهی به بار خواهد آورد.
مشاوره تحصیلی
در محیط مدارس،ارائه خدمات مشاوره آموزشی از طریق دفتر ملی اطلاع رسانی مطالعات ومشاغل و مراکز اطلاعات خدمات مشاوره ای، صورت می‌پذیرد.با وجود اینکه مراکز اطلاع رسانی و ارائه خدمات مشاوره ((CIO در محیط مدارس و مراکز علمی‌کشور به  فعالیت می‌پردازند،با این حال  مراکز فوق ملزم به ارائه خدمات  به  تمامی‌گروه‌های سنی می‌باشند.
به علاوه از سال۱۹۸۶، وزارت آموزش وپرورش ملی در حال طراحی  نظام آموزشی خاصی جهت آموزش واشتغال آندسته از جوانانی است که مبادرت به ترک تحصیل سیستم آموزشی   نموده و از مدرک تخصصی  برخوردار نمی‌باشند. نظام ویژه  فوق در جهت راهنمایی جوانان وتشویق آنان به برقراری ارتباط مجدد با مدارس طراحی گردیده  است. آموزش وراهنمایی  جوانان در خارج از محیط مدارس ومراکز آموزشی  از جمله  مهمترین پیشرفت‌های اجتماعی کشور فرانسه طی دهه ۱۹۸۰به شمار می‌رود. از سال ۱۹۸۲،مراکز دائمی‌مشاوره واطلاع رسانی  ویژه جوانان رده‌های سنی۱۶ تا ۲۵ سال به ارائه  خدمات مشاوره مبادرت می‌نمایند. آژانش‌های محلی نیز به  آندسته جوانان رده‌های سنی۱۶ تا ۲۵ سال که مدرسه را ترک کرده و فاقد شغل می‌باشند، خدمات خاصی ارائه می‌نمایند.گفتنی است که مراکز فوق همچنین  به برطرف نمودن مشکلات بی شمار موجود در ساختار آموزش‌های فنی و حرفه ای،اشتغال و بهداشت جوانان  می‌پردازند.
درحال حاضر۴۵۰مرکز دائمی‌اطلاع رسانی ومشاوره (PATO )و۲۳۸ آژانس محلی باتعداد  5 هزار کادر  به فعالیت مشغول می‌پردازند. مراکز فوق الذکر در سال۱۹۹۳ به ارائه خدمات مشاوره آموزشی به تعداد۷۵۰ هزار جوان فرانسوی مبادرت  نموده اند. به علاوه مرکز اطلاع رسانی واسناد  با برخورداری از تعداد ۲۵ مرکز محلی به ارائه اطلاعات جامع  در خصوص مسائل زندگی روزمره مبادرت می‌نماید. ارائه خدمات مشاوره آموزشی به  دانش آموزان  در روند تحصیلی  آنان در مدارس به اتخاذ  تصمیم گیریهای عاقلانه تحصیلی وحرفه ای توسط آنان منجر می‌گردد. مطابق تبصره ۸،قانون مصوب ۱۵جولای۱۹۸۹،حق برخورداری از خدمات مشاوره آموزشی واطلاع رسانی در خصوص دوره‌های آموزشی و اشتغال بخشی از حقوق آموزشی محسوب می‌گردد.
متمم ۱۴ ژوئن۱۹۹۰ نیز به تعریف وتبیین اصول وروش‌های مشاوره آموزشی دانش آموزان مبادرت می‌نماید.در پایان سال سوم مطابق با  پیشرفت تحصیلی  دانش آموزان، با خانواده دانش آموزان در خصوص موارد ذیل مذاکره وتبادل نظر می‌گردد :
ـ تکرار سال سوم (فنی یا عمومی‌)
ـ ارتقاء به سال چهارم (فنی یا عمومی‌)
ـ ارتقاء به کلاس تقویتی  سال چهارم به منظور آمادگی جهت  تعیین صلاحیت تحصیلی  فنی و حرفه ای
سال چهارم،که سال آخر کالج و سال تعیین کننده می‌باشد، دوره کلیدی درجهت ارائه خدمات مشاوره آموزشی  قلمداد می‌گردد.
ـ سال پنجم (عمومی‌یا فنی) که به کسب مدرک کارشناسی فنی یا عمومی‌منتهی می‌گردد.
ـ سال پنجم فنی حرفه ای که به کسب گواهینامه تحصیلات فنی حرفه ای منتهی می‌گردد. گذراندن این دوره این امکان را بوجود می‌آورد که داوطلبان پس از احراز  مدرک فنی وحرفه ای  مقدماتی به کسب مدرک کارشناسی فنی وحرفه ای نیز نائل می‌آیند.
 
هیأت‌های مشاوره
هیأت‌های مشاوره آموزشی که  عهده دار مسئولیت تهیه اطلاعات،پیشنهادات و ارائه خدمات مشاوره تحصیلی به دانش آموزان و دانشجویان میباشند، همچنین به ارائه خدمات مشاوره  به وزیر آموزش وپرورش ملی نیز مبادرت می‌نمایند.از جمله هیأت‌های مرکزی مشاوره آموزشی کشور فرانسه می‌توان به شورای  عالی آموزش با تعداد ۹۵عضو و هیأت نمایندگی آموزش دولتی با ۴۸ عضو،کاربران،والدین،دانش آموزان  و دانشجویان با۱۹عضو،مسئولین منطقه ای و نهادهای ویژه  فعالیت‌های خارج از مدارس با ۲۸عضو،اشاره نمود.گفتنی است که شورای مذکور به ارائه کلیه خدمات مشاروه در  زمینه‌های آموزشی از قبیل اهداف،عملکردها و قوانین آموزشی مبادرت می‌نماید. شورای برنامه ریزی آموزش ملی نیز عضو دیگری از هیأت مرکز مشاوره آموزشی محسوب می‌گردد.شورای مذکورمطابق قانون مصوب جولای۱۹۸۹تأسیس گردیده و به ارائه خدمات مشاوره آموزشی درخصوص موضوعات کلی نظیر اهداف عالی آموزشی،تطابق  برنامه‌های آموزشی ومنابع به منظور حصول به اهداف عالی آموزشی مبادرت می‌نماید.کمیسیونهای مشترکی از نمایندگان هیأت‌های نظارت آموزشی وکارکنان هیأتها به تعدادمساوی تشکیل یافته است.کمیته‌های مشترک  فنی،کمیته‌های مشترک  نظارت آموزش ملی وکمیته مشاور آموزش فنی حرفه ای، تحت نظارت کمیسیونهای مشترک به فعالیت مبادرت می‌ورزند.درحوزه  آموزش  عالی،مسئولیت نظارت آموزشی بر عهده  شورای ملی آموزش  عالی وتحقیقات(CNESER) است که از تعداد ۶۱ عضو برخوردار می‌باشد.از جمله  اعضای اصلی شورای مذکور می‌توان به کادر۳۹ نفره، نمایندگی‌های دانشجویی با ۱۱ عضو و گروه‌های اصلی آموزش ملی، فرهنگی، علمی، اقتصادی ومنافع عمومی‌اشاره نمود.شورای مذکور همچنین به ارائه خدمات مشاوره به وزیر آموزش وپرورش، در خصوص خط مشی‌های اصلی آموزش عالی  اعم از تغییرات ساختاری،انواع مقاطع آموزشی و تقسیم منابع مالی درمیان موسسات آموزشی مبادرت می‌نمایند.علاوه بر شوراهای مذکور ،تعداد ۸ موسسه ملی نیز به ارائه  خدمات آموزشی تحت نظارت مستقیم وزارت آموزش ملی ویا وزارت آموزش عالی وتحقیقات مبادرت  می‌نمایند که از آن جمله می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود  :
موسسه ملی تحقیقات آموزشی(INRP)
مرکز ملی اسناد آموزشی(CNBP)
مرکز ملی  آموزش از راه دور(CNED)
مرکز ملی دانشگاهها ومراکز آموزش عالی(CNOUS) 
دفتر ملی اطلاع رسانی آموزش علوم پایه (ONISEP) 
مرکز ارزشیابی فعالیتهای آموزشی وتحقیقاتی(CEREQ)
مرکز بین المللی فعالیتهای  آموزشی(CIEP)